Nieuwsbrief November Pagina 2 Pagina 3 Pagina 3 Pagina 4 Pagina 5 Colofon Programma November Natuurwerkdag Inloop avond presentatie IVN werkgroepen Foto presentatie Reis door Schotland Pagina 6-7 Pagina 8-9 Pagina 10-12 Pagina 13-14 Pagina 15 Pagina 16 Pagina 17 Pagina 18-19 Verslag Vogelexcursie Zeeland IVN - Inloop middag Beheer hoogstam fruitbomen Succesvolle pilot IVN Biowalk Bezoek van t Toon Hermans huis Onbekend zwemmend beestje Herfst beestje Lente beestje 1
COLOFON IVN Bestuur Maasduinen Voorzitter Ton Wetjens Tel: 077-472.2870 Secretaris Annet Weijkamp Tel: 077-473.1244 Penningmeester Marc Vergeldt Tel: 077-366.1405 Bestuurslid Ritsaart Blaisse Tel: 077-374.5100 Bestuurslid Henny Martens Tel. 06 3061.2548 IVN Werkgroepen Maasduinen Coördinator: Ritsaart Blaisse Tel: 077-374.5100 # Werkgroep Natuur Beheer: Henk Wennekers Tel: 077-472.1813 # Werkgroep Volg de Das : Daan Strelitski Tel: 077-472.1321 Vertrouwenspersoon : Peer Maas Email: peer.maas@wxs.nl # Werkgroep Amfibieën & reptielen: Ton Wetjens Tel: 077-472.2870 # Werkgroep Jeugd: Jose Wennekers Tel: 077-472.1813 Vertrouwenspersoon : José Wennekers E-mail: jose.wennekers@outlook.com # Werkgroep Natuur speelplaats Smokkelpad : Ton Wetjens Tel: 077-472.2870 # Werkgroep Vlinders: Jan Heuvelmans Tel: 077-472.0040 # Werkgroep Vleermuizen: Albert Raaijmakers Tel: 06 2292.2534 # Vogel werkgroep: Theo Lommen Tel: 06 5178.6669 # Redactie: Annet Weijkamp E-mail: annet.weykamp@telfort.nl Jeu Smeets E-mail: jesme40@home.nl # Website Wiel Jacobs E-mail: wieljacobs@ziggo.nl Programma commissie: Ritsaart Blaisse en Henny Martens Contact: ivn.maasduinen@live.nl 2
Programma November Onderhoud in Bos en Hei 5 en 19 november Werkgroep Beheer Aanmelden bij: Henk Wennekers Op zaterdag 5 november as wordt door heel Nederland de grootste en gezelligste vrijwilligersactie in het groen georganiseerd! Vrijwilligers geven het landschap een onderhoudsbeurt. Het is gezond, leuk en gezellig om buiten aan het werk te zijn. Op veel locaties worden kinderactiviteiten georganiseerd, zodat het hele gezin mee kan doen. IVN Maasduinen doet dit jaar voor de 17 e keer mee. Deze dag wordt organiseren we samen met st. Limburgs Landschap. Werkzaamheden: We gaan opslag van ongewenste bomen en struiken verwijderen uit een droog grasland. Van al dit groen maken we in het bos een mooie takkenril. Wat neem je mee? Stevige schoenen, een goed humeur, de ouderen nemen hun (klein)kinderen mee (vanaf 10 jaar). Voor handschoenen, een hapje en een drankje wordt gezorgd. Tijd: Van 9:00 tot 12:30, 5 november 2016 Er is werk voor: Maximaal 30 personen (20 volwassenen en 10 kinderen). Kinderen staan direct onder verantwoordelijkheid van hun ouders. We verzamelen bij: parkeerplaats van Stichting Het Limburgs Landschap voormalige schietbaan - nabij buurtschap de Voort te Lomm. https://www.google.nl/maps/dir//51.4416993,6.1847976/@51.4418466,6.1752291,2910m/dat a=!3m1!1e3 Je kunt je aanmelden via www.natuurwerkdag.nl of via henk.wennekers@outlook.com. 3
Vrijdag 18 november vanaf 19.30 uur Locatie Rozenhof 1, 5941EX te Velden Presentatie IVN Werkgroepen Programma; presentatie van onze werkgroepen (10 minuten per groep) - inleiding door Ritsaart - coordinator - presentatie van werkgroep natuur beheer ; Henk - presentatie van werkgroep natuurleerpad ; Daan - presentatie van werkgroep natuur speelpad; Ton - presentatie van werkgroep vogels ; Theo pauze met koffie en thee - presentatie van werkgroep vlinders; Henny - presentatie van werkgroep amfibieën en reptielen ; Ton - presentatie van werkgroep jeugd ; Jose - presentatie van werkgroep vleermuizen ; Albert Afsluiting met vragen van de gasten aan de presentatoren e/o aanwezige leden. 4
Vrijdagavond 25 november Op vrijdagavond 25 november een foto presentatie in het WoZoCo de Rozenhof - Rozenhof 1-5941 EX in Velden. Thema: Fotoreportage van de reis naar Schotland, die Albert Raaijmakers en Theo Lommen in juni 2014 gemaakt hebben. Aanvang 19.30uur 5
Verslag vogelexcursie Zeeland 11 september 2016. Met vier man vertrokken we s morgens om zes uur. Ruud Coenders, Martijn Verheijen, Leugene Faasen en ondergetekende hadden er zin in. Van tevoren de website www.waarneming.nl bekeken waar voor ons interessante vogels zaten, besloten we langs de N659 bij het Markiezaatsmeer te beginnen. Hier zagen we bij aankomst meteen een Zeearend opvliegen. Aan de Oosterschelde kant van de dijk vlogen enkele Grote Sterns en aan de kant van het Markiezaatsmeer hoorden we de Cetti s Zanger en zagen we enkele Bruine Kiekendieven. Over de basaltkeien langs de dijk waren Steenlopers te zien. Vervolgens via Tholen naar de Krabbenkreek waar we de eerste Lepelaars van die dag zagen. Naast verschillende Ganzen- en Eendensoorten waren er ook Kleine en Grote Zilverreigers en verschillende soorten steltlopers te zien. Ook vloog hier nog een IJsvogel Langs. Na een kop koffie verder langs het Grevelingenmeer waar naast de nodige steltlopers, meeuwensoorten, eenden en Futen ook een Slechtvalk te zien was. Veel Steltlopers waren er ook te zien tussen Zierikzee en Burgh-Haamstede waar je vanaf de dijk een mooi uitzicht hebt over de zgn. inlagen. Dit zijn vochtige stukken grond die tussen de echte zeedijk en de reservedijk verder landinwaarts liggen. Ze werden vroeger gegraven op plekken waar men een dijkdoorbraak vreesde. Tegenwoordig zijn het natte moerasgebieden waar veel steltlopers en kustvogels voedsel zoeken en broeden. Enkele soorten die we hier hebben waargenomen: Kluut, Scholekster, Tureluur, Goudplevier, Kievit, Watersnip, Groenpootruiter en Wulp. Een eindje verder landinwaarts grote groepen Lepelaars die zich daar verzamelen voor de trek. 6
Daarna verder langs de Oosterschelde kering naar het werkeiland Neeltje Jans. Hier zijn in het haventje aan de Zeekant vaak Grijze Zeehonden te zien, die daar met mooi weer vaak liggen te zonnen op de vlotten. We hoopten daarna op de zeedijk bij Westkapelle nog op enkele Zee-eenden en/of een Stormvogeltje die daar de dagen ervoor gemeld waren. Maar dat viel een beetje tegen, mede ook door het tijdstip want het was inmiddels al 17.00 uur. Na nog wat gesnackt te hebben werd de terugreis aanvaard. Hier zagen we bij Breda op de A27 in de middenberm op verschillende lantaarnpalen nog enkele Ooievaars. Toen we weer terug waren op het vertrekpunt was het rond 20.00 uur en konden we terugkijken op een geslaagde excursie met in totaal 85 waargenomen vogelsoorten. Theo Lommen Foto s: Grote Stern, Kleine Zilverreiger, Lepelaar, Goudplevier, Brandgans, Grote Mantelmeeuw en Grijze Zeehond. 7
IVN Inloop middag Vandaag vrijdag 30 september hebben we de 1 e inloop-middag van IVN maasduinen in het Huis van de Wijk de Rozenhof. Ellen, onze gastvrouw heeft de hele wijk en alle bezoekers aan de Vilgaart genodigt om kennis te komen maken. Jo en Harry stonden ons op te wachten bij het hek van onze hoogstam Boomgaard den Alde Bekker. Annet geeft een korte uitleg over het ontstaan van de boomgaard, het gebruik ervan en het belang voor onze Natuur. Daarna volgt een korte wandeling. Vooral de oudere ouderen durven nu mee, onder begeleiding van de jongere ouderen. Er worden veel herinneringen opgehaald en genoten van de geur in de boomgaard. De geur is eetlust opwekkend. Hier en daar worden appels geraapt en geplukt om mee te nemen e/o te proeven. Want zoveel soorten zijn er niet in de winkel! In de keuken wordt een bijzonder recept met speculaaskruiden en krachtig abdijbier geprobeerd. Het werkt in elk geval sfeer verhogend. Ellen staat erbij te zingen als een Engel in de Hemel. 8
Na het schillen van de appels worden ze gekookt en geroerd. Het resultaat ziet eruit als moes. Deze worden op kleine snacks uitgedeeld aan de gasten bij de koffie en thee. Ondertussen wordt er gezellig een spelletje gespeeld. Foto en tekst: Annet Weijkamp Al met al een gezellige middag. Deze kleine groene sprinkhaan werd tussen de gevallen appels gevonden. 9
Beheer van de hoogstam fruitbomen In de periode van het rijpen der fruitbomen wordt er veel geraapt en geplukt. Onze beheerders hebben vele manden vol afgezet bij de WoZoCo de Rozenhof. Maar de oogst is goed dit jaar. Dus gaan we in het 1 e weekend van oktober met onze leden naar de Bongerd om appels te rapen voor Appelsap. Het is noodzakelijk om de Boomgaard gezond te houden. Jong en oud staat vrolijk te keuvelen en te rapen onder een waterig zonnetje. Het einde van een lange en warme zomer is in zicht. En elk jaar is het weer een uitdaging om het juiste recept te vinden voor Kweeperen. Peer Maas waagt zich eraan meteen magnetron. We horen graag van je Peer! 10
Voor nieuwkomers is het een hele nieuwe belevenis. Maar met wat aanwijzingen, wordt het werk al snel opgepakt. Jose Wennekers neemt de Jeugd onder haar vleugels en Henk Wennekers ontfermt zich over de ouderen. Ritsaart en Marielle Blaisse sturen de productie aan. Dat wordt (h) eerlijke, natuurrijk sap emmers vullen, snijden, wassen flessen en doppen scheiden, spoelen persen en pulp op de mestvaalt sap in de flessen en dop erop! 11
De handappels worden al snel opgegeten of geperst. De zachte en rotte appels zijn een delicatesse voor deze hoedners. Deze Haan was de eerste! De hardere appels zijn te bewaren voor later; om na enige tijd uit de oven te komen als een heerlijke ruikende appeltaart. Foto en tekst: Annet Weijkamp 12
Succesvolle pilot IVN Biowalking voor ouderen en minder validen 16 februari 2016 Nieuwsbericht uit afdeling/ivn/nl Op vrijdag 22 januari 2016 vond de eerste IVN Biowalk voor ouderen en minder validen plaats in Lomm, Limburg. Twaalf deelnemers maakten onder begeleiding van een fysiotherapeut en een IVN Natuurgids een wandeling georganiseerd door IVN Limburg in samenwerking met KBO Lomm. Doel van de pilot was te onderzoeken hoe de bestaande IVN Biowalks aangepast kunnen worden voor deze doelgroep en waar de behoeften liggen. In de toekomst zal IVN in het kader van Grijs, Groen & Gelukkig Biowalking gaan aanbieden toegesneden op de wensen en mogelijkheden van cliënten in zorgcentra. Om vragen van wandelaars te beantwoorden aangaande het onderwerp beweging, liep fysiotherapeut Olga Hoogers mee. IVN Natuurgids Daan Strelitski vertelde alles over natuur-, leer- en eetpad Volg de Das. Een volgauto reed mee om eventuele afvallers op te vangen. Dit is een belangrijk aandachtspunt voor deze doelgroep en helpt mensen over de drempel heen. Onderweg was er aandacht voor de verschillende dassenburchten op de route. Om een kijkje te kunnen nemen in een kijkhut, vanwaar dassen gespot kunnen worden, werd zelfs een kleine omweg gemaakt. Thea Jetten, IVN Regiocoördinator Grijs Groen & Gelukkig regio zuid: Door de afleiding konden deelnemers hun grenzen verleggen. Ze kregen vertrouwen in de begeleiding, ze durfden langer en verder van huis af en het was nog leuk en leerzaam ook. De pilot in Lomm was zo n succes dat is afgesproken om IVN Biowalking voor ouderen en minder validen in ieder geval nog vier keer dit jaar te organiseren in de regio. Positieve effecten van wandelen De effecten van Biowalking voor ouderen en minder validen worden onderzocht door Jolanda Maas, senior onderzoeker afdeling Sociale Geneeskunde VU Medisch Centrum Amsterdam. Uit eerder onderzoek naar Biowalking bleek dat wandelen in de natuur ontspannend en stressverlagend werkt, de concentratie verbetert en depressies en angststoornissen helpt te verminderen. Meer informatie Kijk voor meer informatie over Biowalking op www.biowalking.nl of.. 13
5 oktober 2016: Koetstocht met IVN gidsen Sraar en Lei Geelen door de Maasduinen. Foto s : Tiny Verspay.. neem contact op met Fysiotherapiepraktijk Olga Hoogers ( o.hoogers@gmail.com ) voor een wandeling op elke 1 e woensdag van de maand. 14
STAP VOOR STAP VOORUIT! Op woensdagmiddag 5 oktober 2016 organiseert het Toon Hermans Huis Venlo onder begeleiding van IVN gidsen en enkele medewerkers van het Toon Hermans Huis Venlo een avontuurlijke wandeling nabij Jagersrust in Schandelo. Denk aan goede schoenen. Na afloop van de wandeling is er gelegenheid tot het drinken van en kop koffie of thee in restaurant Jagersrust, waar ter gelegenheid van de Borstkankermaand een speciale verrassing klaarstaat. En zo volgden 30 gasten de Smokkelroute in drie groepen met Ton Wetjens, Henny Martens en Wiel Ceron. Onder veel gelach werd vertelt, rond gekeken en de hindernissen genomen. Onderweg werden ze verrast door een smokkelvrouwtje en smokkelmannetje, die druk doende waren om voedsel voor de naderende winter te vergaren. De gasten werden verrast met een appeltje, die ze bij Jagersrust konden inruilen voor een heerlijke pannenkoek. Bij een warme houtkachel werd nog veel gepraat en gelachen. Het was een heerlijke middag geweest, zegt Wies Reinermann. Zij werd extra in de aandacht gezet, omdat dit haar 150 e wandeling was die zij met gasten van het Toon Hermans Huis heeft georganiseerd. 15
Onbekend zwemmend beestje De heer Mart Vissers uit t Ven ging 25 september de hond uitlaten bij het Zwarte water en als verwoed amateur fotograaf heeft hij zijn toestel altijd bij zich. In dit geval wilde hij de mooie zonsondergang op foto vastleggen en bij het bekijken van de foto s op zijn PC ontdekte hij iets bijzonders in het water, een zwemmend beest. Ra ra, wat was dit?? De uitvergroting leverde ook geen duidelijk beeld op. Toch ga ik er vanuit dat het een beverrat is, gezien het formaat, de beharing en ruige opstekende snorharen zoals het lijkt. (zie de kleine foto zwemmend beest). Beverratten (Myocastor coypus) zijn flink uit de kluiten gewassen knaagdieren en hebben een voorkeur voor nagenoeg stilstaande wateren en een andere naam is dan ook wel het vaak gebezigde moerasbevers. De mannetjes kunnen tot 65 cm. lang worden en daar komt dan nog eens 40 cm. staart bij en met een gewicht tot 9 kilo zijn het grote jongens. De vrouwtjes zijn gemiddeld 10 cm. kleiner en 15% lichter. Ze zijn vrij donker getint met kleine kleurverschillen. Ze leven uitsluitend van de planten die moeras en vennen te bieden hebben. Het vervelende aan deze dieren is dat ze meters diepe, 30 cm. brede holen graven in bestaande dijken en deze zo ondermijnen en verzwakken. De beverrat heeft veel aanpassingen aan het waterleven. Tussen de tenen op de achterpoten hebben ze zwemvliezen. De ondervacht is waterdicht. De neusgaten en de mond kunnen worden gesloten en ogen, neusgaten en kleine oren zijn hoog op de kop geplaatst, zodat ze tijdens het zwemmen boven het water uitsteken. Ze planten zich het hele jaar voort en na een draagtijd van ± 130 dagen krijgen ze gemiddeld 5 jongen. Begin vorige eeuw zijn ze voor de pels uit Zuid-Amerika geïmporteerd. Tekst: Jeu Smeets. Foto s Mart Vissers en Wikimedia 16
Herfst beestje Deze spin heeft mij nieuwe gordijnen geweven. Foto: Clemens Weijkamp 17
Lente beestje Beste iedereen, Enige tijd geleden hebben we IVN Maasduinen benaderd om mee te doen met het project Bijen Impuls Limburg. Hierbij geven wij u graag een update van het project, samen met een voorstel voor voortgang: 1. Groen licht Inmiddels hebben we van Provincie Limburg groen licht gekregen, en kan het project van start! Hier zijn we natuurlijk erg blij mee. We hopen op korte termijn enkele mooie bijenoases te creëren samen met u. Want Uw organisatie hoort namelijk bij de 10 uitgekozen organisaties om mee te doen!! 2. Wat was het ook alweer? Het gaat slecht met de bijen in Nederland, en zeker in Limburg: Limburg had in 2014 de hoogste bijensterfte van Nederland. Om dit tij te keren, zijn verschillende organisaties zich in aan het zetten om de leefomstandigheden van de bij te verbeteren (en daarmee dragen ze ook bij aan een grotere biodiversiteit en betere leefomgeving). Ook bij de Provincie Limburg, Vereniging voor Kleine Kernen Limburg (VKKL) en Natuurrijk Limburg is de bijen problematiek niet onopgemerkt gebleven. Daarom wil de Plattelandscoöperatie, samen met de 10 meest enthousiaste dorpsraden in Limburg en met ondersteuning van de Provincie 18
Limburg, bijenoases creëren om enerzijds een geschikt habitat voor de bijen te creëren, en anderzijds bewustzijn over de bijenproblematiek bij het brede publiek te genereren. 3. Hoe gaan we dat doen? a. Doorkijkbord Zoals reeds besproken krijgt elke locatie een groot (150x100cm) doorkijk bord (zie foto bovenaan dit artikel) Dit bord is bedoeld om aandacht te vestigen op het perceel. We hopen het publiek te laten zien dat juist percelen met een iets natuurlijkere/bloemrijkere uitstraling, een meerwaarde opleveren voor bijen (en alle andere insecten). b. Ambassadeursbordjes Tevens zijn er een aantal ambassadeursbordjes met de tekst Bijeen voor bijen. Deze bordjes zijn voor de (bestuurs)leden, imkers en/of scholen en verenigingen in de buurt, die graag deze ambassadeursrol op zich nemen. Het bordje is makkelijk te bevestigen in de tuin of aan de gevel. c. Insectenhotel Zoals reeds besproken komt er een insectenhotel in de bijenoase. De Provincie Limburg financiert de middelen, maar stimuleert ook zelfwerkzaamheid en zelfredzaamheid. Vandaar dat de bijenhotels als een zogenaamd bouwpakket worden aangeleverd, dat nog in elkaar geschroefd moet worden. In het voorjaar kan dit insectenhotel nog uitgebreid worden met een korf/imkerkast. 4. En nu? Graag komen we een keer langs bij u op locatie ; Bong 18 in Velden, natuurpad Volg de Das 5. Walk for the Bees Op korte termijn ontvangt uw organisatie een uitnodiging voor Walk for the Bees. We gaan op een locatie kijken naar hoe een bijenoase eruit kan zien en hoe we het beste invulling kunnen geven aan het project. Na deze wandeling zal een expert een boeiende presentatie geven over bijen en biodiversiteit. Nadere informatie volgt nog. 6. PlattelandsParlement Uw organisatie is met deelname aan dit project een voorloper in Limburg. Gedeputeerde Patrick van der Broeck zal tijdens het PlattelandsParlement op 26 november, dit project aankaarten bij aanwezigen ter inspiratie. Andere Dorpsraden en organisaties krijgen in 2017 de kans om mee te doen. Met vriendelijke groet, Lisa Gijsen Projectmedewerker Plattelandscoöperatie Peel & Maas regio www.plattelandscooperatie.nl 19