NATUURTOETS ONTWIKKELINGENN BUITENCENTRUM NUNSPEET NUNSPEET STAATSBOSBEHEER VELUWE-NOORD 18december2013 076457343:C.2Definitief B02042.000164.0200
Inhoud 1 Inleiding...3 1.1 Aanleidingendoel...3 1.2 Beschrijvinghuidigesituatie...3 1.3 Voorgenomenontwikkelingen...6 1.3.1 Regulieredunningbos...7 1.3.2 BuitencentrumVeluweNoord...7 1.3.3 Klimbos...8 1.3.4 Bosmidgetgolfbaan...9 1.4 Werkwijzeenleeswijzer...9 2 Wettelijkkader...10 2.1 Inleiding...10 2.2 Soortenbescherming...10 2.3 Gebiedsbescherming...14 2.3.1 Natuurbeschermingswet1998...14 2.3.2 Ecologischehoofdstructuur(EHS)...16 3 Soortbescherming...17 3.1 BeschermdesoortenFloraenfaunawet...17 3.1.1 Vaatplanten...17 3.1.2 Broedvogels...17 3.1.3 Zoogdieren...17 3.1.4 Reptielen...18 3.1.5 Amfibieën...18 3.1.6 Vissen...18 3.1.7 Insectenenongewervelden...18 3.2 Mogelijkegevolgenvoorbeschermdesoorten...18 3.3 ToetsingaandeFloraenfaunawet...19 3.4 Maatregelenenuitvoeringsvoorschriften...19 3.4.1 Algemenekleinezoogdierenenamfibieen...19 3.5 Beschermdevogelnesten...20 3.5.1 Vleermuizen...20 3.6 Mogelijkhedenvoorvrijstellingenontheffing...21 4 Gebiedsbescherming...22 4.1 ToetsingaandeNatuurbeschermingswet1998...22 4.1.1 BegrenzingenRelevantenatuurwaarden...22 4.1.2 Effectbeschrijvingenbeoordeling...23 4.2 EcologischeHoofdstructuur...27 4.2.1 Begrenzingenwezenlijkekenmerkenenwaarden...27 4.2.2 Effectbeschrijvingenbeoordeling...28 5 Conclusies...30 5.1 Floraenfaunawet...30 076457343:C.2 - Definitief ARCADIS 1
5.2 5.3 Bijlage1 Bijlage2 Natuurbeschermingswet1998...30 EcologischeHoofdstructuur...30 Bronnen...31 InstandhoudingsdoelenVeluwe...32 076457343:C.2 - Definitief ARCADIS 2
1 Inleiding 1.1 AANLEIDING EN DOEL BijbuitencentrumVeluwe NoordteNunspeetwilStaatsbosbeheereenklimbos,bosmidgetgolfbaaneneen wildparkaanleggen.wanneerplannenwordenontwikkeldvoorruimtelijkeingrepen,dientvoorafteworden beoordeeldofermogelijknegatieveeffectenopbeschermdesoortenen/ofbeschermdenatuurgebieden optreden.erdientrekeninggehoudentewordenmethetbeleidendewetenregelgevingophetgebiedvan natuur(floraenfaunawet,natuurbeschermingswet1998enecologischehoofdstructuur(ehs).hetplan gebiedvoordebeoogdeontwikkelingenligtbinnendebegrenzingvanhetnatura2000gebiedveluweende EHSvandeprovincieGelderland.ToetsingaandeFloraenfaunawetisaltijdverplichtbijruimtelijkeingrepen. In2007heeftARCADISinhetgebiedeenNatuurtoetsopgesteldvoorderealisatievaneenspeelbos.Doordatde natuurwetgevingendeplannensindsdiengewijzigdzijn,iseenupdateuitgevoerd.ditrapportgaatinopde gevolgenvanhetplanvoordebovenstaandebeleidskaders. 1.2 BESCHRIJVING HUIDIGE SITUATIE HetplangebiedligttenzuidenvanNunspeet(zieafbeelding1.1).Aandenoordzijdelooptdespoorlijnvan AmersfoortnaarZwolle,deoostzijdegrenstaaneenverblijfsrecreatielocatie,aandewestzijdelooptde provincialewegn310richtingelspeetenaandezuidzijdevanhetgebiedligtdea28.hetgehelegebiedis ongeveer13,5hagroot,deplanonderdelenzijnkleiner.startendvanuithetbuitencentrumliggendiverse wandelrouteseneenzogenaamdekabouterrouteinhetplangebied.hondenaandelijnzijntoegestaan.binnen hetplangebiedzijneenverhardrolstoelpadendiverseonverhardepadenaanwezig. Afbeelding11:GlobaleliggingplangebiedtenzuidenvanNunspeet(rodecirkel).Bron:BingMaps. Gebruikterrein Hetplangebiedistoegankelijkvanzonsopgangtotzonsondergangopwegenenpadenmetaangelijnde honden.hetbuitencentrumontvangtjaarlijkscirca110.000bezoekers.daarnaastlopendoorhetbosook 076457343:C.2 - Definitief ARCADIS 3
(doorgaande)wandelpadenzoalsnsroutezandenbos,anwbroute,hulshorsterbosrandrouteenvbtroute Elfwegenpad.Opwerkdagenwordthetterreinookgebruiktdoorbijvoorbeeldwerknemersvanbedrijvenlangs den310omeenlunchwandelingtemaken.daarnaastzijnernogbezoekersvanuithotelsenbungalowparken. BewonersvanNunspeetlateninhetplangebiedookvaakhunhonduit.Hoewelniettoegestaanisditook dikwijlsonaangelijnd.derecreatiedrukinhetgebiedishoog:decirca110.000bezoekersvanhetbuitencentrum. Ditisooktezienaandepadenstructuur:dedichtheidvanpadenishoog. Figuur1:OverzichtpadenstructuurnabijbuitencentrumVeluwenoord.Indefiguurzijnmetbehulpvanrozeblokjes afstandenvan50meteraangewezenomeenbeeldtekrijgenvandepadendichtheid. 076457343:C.2 - Definitief ARCADIS 4
Omschrijvingterreinklimbos Deoppervlaktevandeplanlocatievanhetklimbosiscirca2,1ha.Hetbosbestaatgrotendeelsuitdouglasspar, grovedenenbeuk.deoudstenaaldbomenzijncirca100jaar,deloofbomenzijnjonger(veelal<30cm).de ondergroeiisspaarzaam.inhetnoordelijkdeelstaanmeerbeuken,inhetzuidelijkdeelbijnauitsluitend douglas.erzijnveelpadeninhetgebied,deelsformeel,deelsinformelepaden.hetbosisin2003voorhetlaatst gedund.inhetnajaarvan2011isveeldoodhoutlangspadenomgezaagdinverbandmetdeveiligheidvoor bezoekers. Omschrijvingterreinbosmidgetgolf Degeplandebosmidgetgolfbaaniscirca1,3hagroot.Hetoverlaptdeels(0,5ha)metdeklimboslocatie.Opdeze locatiestaatmeerloofhoutenzijnmeerlagebomenenstruiken(onderanderekrent,lijsterbes,ruweberk, sporkehoutenamerikaansevogelkers)aanwezig. Foto1:Klimbos;noordelijkdeelmetbeuk,grovedenendouglas Foto2:Klimbos,zuidelijkdeelmetoverwegenddouglas 076457343:C.2 - Definitief ARCADIS 5
Foto3:Bosmidgetgolfbaan 1.3 VOORGENOMEN ONTWIKKELINGEN Devoorgenomenontwikkelingenbestaanuitdrieonderdelen.Inonderstaandfiguurzijndelocatiesafgebeeld. Elkonderdeelwordtvervolgensafzonderlijkbeschreven.Daarnaastwordtereenregulieredunninguitgevoerd voorafgaandaandeaanleg,dezeisgeenonderdeelvandeplannenmaarwordtwelkortomschrevenom verwarringoveractiviteitentevoorkomen. Denieuwevoorzieningenvormengeenbelemmeringvoordehuidigegebruikers,zijkunnenopdezelfde manierhetbosblijvengebruiken.erkomengeenrasterse.d.enerwordengeenbestaandepadenafgesloten voordezevoorzieningen.deverwachtingisdanookdathetgebruikindetoekomstigesituatievergelijkbaaris methethuidigegebruik. 076457343:C.2 - Definitief ARCADIS 6
Figuur2:beoogdelocatiesbosmidgetgolfenklimbos. 1.3.1 REGULIERE DUNNING BOS Hetbosinhetgeheleplangebiedisin2003voorhetlaatstgedund.Dunningenwordeniedere5tot7jaar uitgevoerd.deregulieredunningisin2010uitgesteldinafwachtingvandeplannenvoorhetgebied.echter, dunningiswelnoodzakelijkomhetbosduurzaaminstandtehouden.voorafgaandaandeaanlegvanhet klimbosendebosmidgetgolfzalhetbosdaaromgedundworden.dezedunningwordtuitgevoerdvolgensde gedragscodebosbeheer.hierbijwordtbijvoorbeeldrekeninggehoudenmetnestbomen,holenbomenen mierennesten. Bijdedunningwordteveneensrekeninggehoudenmetdeplannenvoorhetgebiedzodatkapvanbomenin eenlaterstadiumzoveelmogelijkvoorkomenwordt.dedunningisuitdrukkelijkeenreguliereactiviteitdie behoorttotdetakenvanstaatsbosbeheer. 1.3.2 BUITENCENTRUM VELUWE-NOORD Hethuidigebuitencentrumontvangtcirca110.000bezoekersperjaar.Erzijneenaantalontwikkelingen gepland: Inpandigeverbouwing:Metdeinterneverbouwingwordendetentoonstellingendewinkelheringericht. Deoppervlaktevandetentoonstellingblijftmet200m 2 gelijkaandehuidigeoppervlakte.deontvangsten winkeloppervlaktewordenuitgebreidvan150m 2 naarca.200m 2.InhetBuitencentrumwordteennieuwe kantoorruimteenwerkruimtegerealiseerdtenbehoevevandeexploitatievanhetklimbosende bosmidgetgolfbaan.hetkantoorgedeeltekrijgteenoppervlaktevanca.130m 2 enbestaatuiteenkantoor, opslagruimte,balieincombinatiemeteenuitgiftepuntvoormaterialeneneenkantinemetkleedruimteen douche.debenodigdeoppervlaktewordtinpandiggerealiseerd. 076457343:C.2 - Definitief ARCADIS 7
Inpandigehoreca:opditmomentiserenkeleenautomaatvoorkoffieentheeaanwezig.HetBuitencentrum VeluweNoordwordtuitgebreidmeteenondergeschiktehorecavoorziening,dieinpandiggerealiseerd wordt.dezeheefteenondersteunendefunctievoordenieuweactiviteiten.hethorecagedeeltewordtca.120 m 2 groot,inclusiefkeuken. Realiserenterras:Hetterrasindehuidigesituatie(circa150m 2 )zalkomentevervallen.tenbehoevevande horecawordteennieuwterrasgerealiseerdmeteenoppervlaktevanca.120m 2.Nabijhetterrasworden enkelespeeltoestellenvoorkinderenindeleeftijdvan1totenmet6jaargeplaatst. Deopeningstijdenvandehorecagelegenheidwordenafgestemdopdefunctiesdievanuithet BuitencentrumVeluweNoordwordenvervuld.Randvoorwaardehierbijisdatdehuidige toegangsbepalingenvoorhetomliggendebosgebiedgehandhaafdblijven. Veranderingvijver:deplannenvanStaatsbosbeheervoorzienineenverondiepingvandehuidigevijver. Hethuidigewaterpeilvandevijverligtverondermaaiveld.Devijverisfeitelijkeendiepeputomheind dooreenhekwerk.devijverwordtindirectgevoeddoorhetregenwatervanhetdakvanhetcentrum.dit wordtviaeenondergrondsekofferopgeslagenenstroomtindiendekoffervoldoendevolisovernaarde vijver.doorhetwaterpeilteverhogenkandevijvergebruikwordenvooreducatie(bijvoorbeeld schoolklassen).hiertoezaldekofferondieperwordengeplaatstenwordendeoeversvandevijver aangepast. Staatsbosbeheerverwachtdathetaantalbezoekersperjaardoordeveranderingenzaltoenemenmetca.15.000 tot30.000personen. Figuur3:Overzichtaanpassingenbuitencentrum. 1.3.3 KLIMBOS Hetklimboswordtgeïntegreerdindenatuurenzalbestaanuitminimaal50hindernissendieeenonopvallende ontwerphebben,zodatzijnietopvalleninhetbos.natuurbelevingstaatvooropinhetklimbos.uitgangspuntis dathetkaraktervanhetbosbehoudenblijftendatdetoetevoegenvoorzieningenoprespectvolleenbijhet natuurlijkkarakterpassendewijzewordenuitgevoerd. 076457343:C.2 - Definitief ARCADIS 8
Omeenklimbosterealiserenzijn100tot150sterkebomennodig.Hetklimboszalmetnamebovenindebomen wordenopgehangen.daarbijwordtgebruikgemaaktvanboomvriendelijkebevestigingssystemenvoorde hindernissen.deconstructiesbrengengeenschadeaandebomenengroeienmeemetdebomen. Onderhetklimparcourskunnenmensendoorhetbosblijvenlopen.Indiennodigwordenhoutsnippers gebruiktvoordepaden.hetplaatsenvanhekkenwordtvoorkomendooropeenhandigemanierdetoegangtot hettouwparcoursaftesluiten.deopeningstijdenzijnvergelijkbaarmethetbuitencentrum,mogelijkiets ruimermaartenminstebinnendetoegangstijdenvanhetgebied(zonsopgangtotzonsondergang).detotale oppervlakteiscirca2,1hectare.deexploitatieisgebaseerdopcirca22.000bezoekersperjaar,verdeeldover9 maanden.demaximaleverblijfsduurinhetklimbosbedraagt2á3uur.opbasisvaninschattingen(gebaseerd opcijfersvanklimbosleveranciers)wordtalsaannamegehanteerddathetklimbosmaximaal240bezoekersper dagtrekt(weekenddaginhethoogseizoen).hetklimbosbeginteneindigtbijéénpunt.tussendoorkomen bezoekersinprincipenietopdegrond.instructeursenanderpubliekkunnendebestaandepadengebruiken. Uitvoering Werkzaamhedenwordenbuitenhetbroedseizoenenbuitendedrukstemaandenvoorrecreatieuitgevoerd. Materialenwordenaangevoerdviadebestaandeverhardewegen.Dedoorlooptijdiscirca2maanden. EventuelekapvindtplaatsvolgensdeprotocollenvanStaatsbosbeheer. 1.3.4 BOSMIDGETGOLFBAAN Omeenonderscheidendebosmidgetgolfbaanaanteleggenzaleenbaanontworpenwordendiepastinde omgeving.deinschattingisdatercirca16.000bezoekersperjaargebruikmakenvandemidgetgolfbaan,dit zijnmaximaal160bezoekersperdag(weekenddaginhethoogseizoen).hetuitgangspuntisdatde midgetgolfbaanzalbestaanuiteenbaanmet18holes.debanenzelfzijnverhard(intotaalcirca81m 2 ),omde banenheenwordenhoutsnippersgelegdomdebodemteverharden.delengtevandebanenvarieertvan4tot 10meter.Deholeszijngrotendeelsbereikbaarvanafhetverharderolstoelpad.Hiervoorwordenzoveel mogelijkdenatuurlijkeopeningenmeteenzovlakmogelijkeondergrondinhetbosgebruikt.omdatditstuk bosrelatiefopenis,isditvrijgemakkelijk.erwordteenregulieredunninguitgevoerd..debosmidgetgolfbaan zalzowordenaangelegddaterzominimaalmogelijkindestruiklaaghoefttewordeningegrepen.doorvlakke delentegebruikenisgrootschaliggrondverzetooknietnodig,welwordenbanengeëgaliseerd.erwordengeen nieuwepadenaangelegd.deopeningstijdenzijnvergelijkbaarmethetbuitencentrum,mogelijkietsruimer maartenminstebinnendetoegangstijdenvanhetgebied(zonsopgangtotzonsondergang). Uitvoering Werkzaamhedenwordenbuitenhetbroedseizoenenbuitendedrukstemaandenvoorrecreatieuitgevoerd. Bomenwaarpotentieelholtesinzittendiegebruiktkunnenwordendoorvogels,vleermuizenofanderedieren wordennietgekapt.bijdeaanlegwordtalleenkleinmaterieelgebruikt.materialenwordenaangevoerdviade bestaandeverhardewegen.eventuelekapvindtplaatsvolgensdeprotocollenvanstaatsbosbeheer. 1.4 WERKWIJZE EN LEESWIJZER InhetkadervanhetonderzoekzijndeecologischegegevensvanhetplangebiedgeraadpleegdvandeNationale DatabankFloraenFauna(NDFF).Nabestuderingvandezegegevensmetaanvullingvanuiteenbureaustudie, isop26juli2011en10mei2012eenveldbezoekuitgevoerdindevormvaneenhabitatgeschikheidsbeoordeling. Ditiseenveldonderzoekwaarbijopgrondvanfysiekekenmerkenvanhetterreineenindicatieverkregen wordtvanhet(mogelijk)voorkomenvanbeschermdeplantenendiersoorten.vervolgenszijndevoorgenomen ontwikkelingengetoetstaandefloraenfaunawet(hoofdstuk3),denatuurbeschermingswet1998enhet beschermingskadervandeehs(hoofdstuk4).inhoofdstuk2ishetwettelijkkaderweergegeven,inhoofd stuk5deconclusiesvanhetonderzoek. 076457343:C.2 - Definitief ARCADIS 9
2 Wettelijk kader 2.1 INLEIDING HetNederlandsenatuurbeleidkenttweesporen,degebiedsbeschermingendesoortenbescherming.Hieraan wordtviaverschillendewettenenbeleidsregelsinvullinggegevenwaarvandenatuurbeschermingswet1998, denotaruimte(beschermingehs,paragraaf2.3)endefloraenfaunawet(paragraaf2.2)debelangrijkstezijn. Indithoofdstukwordtnaderingegaanopdeverschillendebeschermingsregimes. 2.2 SOORTENBESCHERMING Floraenfaunawet DeFloraenfaunawet(2003)regeltdebeschermingvaninhetwildvoorkomendeplantenendieren.Indewet isondermeerbepaalddatbeschermdedierennietgedood,gevangenofverontrustmogenwordenen beschermdeplantennietgeplukt,uitgestokenofverzameld(algemeneverbodsbepalingen,artikelen8t/m12). Bovendiendientiedereenvoldoendezorginachttenemenvooralleinhetwildlevendeplantenendieren (algemenezorgplicht,artikel2).daarnaastishetniettoegestaanomdedirecteleefomgevingvansoorten,waar ondernestenenholen,tebeschadigen,tevernielenofteverstoren. IndeFloraenfaunawetzijndesoortbeschermingsbepalingenuitdeEuropeseVogelenHabitatrichtlijn geïmplementeerd.defloraenfaunawetheeftdanookbelangrijkeconsequentiesvoorruimtelijkeplannen.de interpretatievandewetisin2012aangescherpt.dezeaanscherpingisinonderstaandeuitlegopgenomen. Algemene Zorgplicht Artikel 2 Flora- en Faunawet In het kader van de Flora- en Faunawetgeving geldt dat alle dieren en planten een zekere mate van bescherming genieten omdat hun bestaan op zichzelf waardevol is zonder te kijken welk nut de dieren en planten voor de mens kunnen hebben. Dit wordt de intrinsieke waarde genoemd. Vanuit deze intrinsieke waarde is de algemene zorgplicht als vorm van basisbescherming opgenomen (artikel 2). Hierin staat dat iedereen voldoende zorg in acht dient te nemen voor de in het wild levende dieren en planten en hun leefomgeving. Ook mag men het welzijn van dieren niet onnodig aantasten en dieren onnodig laten lijden. De algemene zorgplicht geldt voor alle in het wild levende dier- en plantensoorten, ook voor de soorten die niet als beschermde soort aangewezen zijn onder de Flora- en faunawet. Het is een aanvulling op de algemene verbodsbepalingen die uitsluitend betrekking hebben op beschermde soorten. Het artikel biedt de mogelijkheid om op te treden tegen ongewenste handelingen jegens beschermde dieren en planten, welke niet nadrukkelijk in één van de verbodsbepalingen zijn genoemd. Er bestaat geen wettelijke sanctie op overtreding. Wel kunnen activiteiten door de Algemene Inspectiedienst (AID) worden stilgelegd. 076457343:C.2 - Definitief ARCADIS 10
Verbodsbepalingen De algemene verbodsbepalingen, die handelingen die het voortbestaan van planten en diersoorten in gevaar kunnen brengen verbieden, is een belangrijk onderdeel van de Flora - en faunawet. Deze verboden zorgen ervoor dat in het wild levende soorten zoveel mogelijk met rust worden gelaten. De belangrijkste, voor ruimtelijke plannen relevante wettelijke bepalingen, staan hieronder genoemd. Algemene verbodsbepalingen Flora - en faunawet (artikelen 8 t/m 12) Artikel 8. Het is verboden planten, behorende tot een beschermde inheemse plantensoort, te plukken, te verzamelen, af te snijden, uit te steken, te vernielen, te beschadigen, te ontwortelen of op enigerlei andere wijze van hun groeiplaats te verwijderen. Artikel 9. Het is verboden dieren, behorende tot een beschermde inheemse diersoort, te doden, te verwonden, te vangen, te bemachtigen of met het oog daarop op te sporen. Artikel 10. Het is verboden dieren, behorende tot een beschermde inheemse diersoort, opzettelijk te verontrusten. Artikel 11. Het is verboden nesten, holen of andere voortplantings- of vaste rust- of verblijfplaatsen van dieren, behorende tot een beschermde inheemse diersoort, te beschadigen, te vernielen, uit te halen, weg te nemen of te verstoren. Artikel 12. Het is verboden eieren van dieren, behorende tot een beschermde inheemse diersoort, te zoeken, te rapen, uit het nest te nemen, te beschadigen of te vernielen. Vrijstellingen en ontheffingen Bij ruimtelijke plannen, met mogelijke gevolgen voor beschermde planten en dieren, is het verplicht om vooraf te toetsen of deze kunnen leiden tot overtreding van algemene verbodsbepalingen. Wanneer dat het geval dreigt te zijn, moet onderzocht worden of er maatregelen genomen kunnen worden om dit te voorkomen of om de gevolgen voor beschermde soorten te verminderen. Onder bepaalde voorwaarden geldt een vrijstelling, wordt door het ministerie van LNV goedkeuring gegeven aan de mitigerende maatregelen, of is het mogelijk van de minister van LNV ontheffing van de algemene verbodsbepalingen te krijgen voor activiteiten op het gebied van ruimtelijke ontwikkeling en inrichting. Ten aanzien van de criteria die voor vrijstellingen en ontheffingen gelden, kunnen verschillende groepen soorten worden onderscheiden. Deze groepen worden benoemd in het Besluit van 28 november 2000 houdende regels voor het bezit en vervoer van en de handel in beschermde dier- en plantensoorten, kortweg genoemd Besluit vrijstelling beschermde dier- en plantensoorten. Dit besluit heeft de status van een AMvB. Onderstaande heeft betrekking op vrijstellingen en ontheffingen voor ruimtelijke ontwikkeling en inrichting. Voor andere activiteiten gelden andere regels. 076457343:C.2 - Definitief ARCADIS 11
Categorie Ontheffing of vrijstelling bij ruimtelijke ontwikkelingen Tabel 1 Algemene soorten Algemene vrijstelling van de verboden 8 tot en met 12, wel zorgplicht, m.u.v. artikel 10 Tabel 2 Overige soorten Vrijstelling mogelijk, mits gebruik wordt gemaakt van een door de minister goedgekeurde gedragscode; anders ontheffing noodzakelijk (toetsing aan gunstige staat van instandhouding en zorgvuldig handelen). Eventueel mitigatie- en compensatieplicht. Tabel 3 Soorten van bijlage 1 van de AMvB Voor volgens art. 75 lid 6 bij AMVB aangewezen soorten geldt een zwaar beschermingsregime. Voor deze soorten geldt, ook wanneer wordt gewerkt volgens een goedgekeurde gedragscode, geen vrijstelling voor ruimtelijke ontwikkeling en inrichting. Ontheffing voor het overtreden van verbodsbepalingen kan alleen verleend worden wanneer: Er geen andere bevredigende oplossing bestaat. Er sprake is van een bij AMvB bepaald belang. Voor deze groep is per AMvB bepaald dat een ontheffing verleend kan worden (met inachtneming van het voorgaande) bij: - Dwingende reden van groot openbaar belang. - Ruimtelijke ontwikkeling en inrichting (zolang er geen sprake is van benutting of gewin) van de beschermde soort. - Enkele andere redenen die geen verband houden met ruimtelijke ontwikkeling, zoals volksgezondheid, openbare veiligheid, voorkomen van ernstige schade. - Er geen afbreuk wordt gedaan aan de gunstige staat van instandhouding van de soort. - Er zorgvuldig wordt gehandeld. Tabel 3 Soorten op Bijlage IV Europese Habitatrichtlijn Voor volgens art 75 lid 6 aangewezen soorten die voorkomen op bijlage IV van de Habitatrichtlijn geldt een zwaar beschermingsregime. Voor deze soorten geldt, ook wanneer wordt gewerkt volgens een goedgekeurde gedragscode, geen vrijstelling voor ruimtelijke ontwikkeling en inrichting. Ontheffing voor het overtreden van verbodsbepalingen kan alleen verleend worden wanneer: Er geen andere bevredigende oplossing bestaat. Er sprake is van een bij AMvB bepaald belang. Voor deze groep is bij AMvB bepaald dat een ontheffing verleend kan worden (met inachtneming van het voorgaande) bij: - Dwingende reden van groot openbaar belang. Nb: voor deze groep kan er geen ontheffing worden verleend op basis van het belang ruimtelijke ontwikkeling en inrichting. - Enkele andere redenen die geen verband houden met ruimtelijke ontwikkeling, zoals volksgezondheid, openbare veiligheid, voorkomen van ernstige schade. - Er geen afbreuk wordt gedaan aan de gunstige staat van instandhouding van de soort. - Er zorgvuldig wordt gehandeld. Tabel1:BeschermingscategorieënAmvBartikel75Floraenfaunawet Vogels VanwegedebepalingenindeEuropeseVogelrichtlijn,dieovergenomenzijnindeFloraenFaunawet,geldter voorvogelseenafwijkendbeschermingsregime.uitrecenteuitsprakenvandeabrvsblijktdatdemanier 076457343:C.2 - Definitief ARCADIS 12
waaropinnederlandtotvoorkortwerdomgegaanmetontheffingenvoorvogelsinstrijdismetdeeuropese Vogelrichtlijn.DeVogelrichtlijnstaateenontheffingalleentoewanneer: ergeenanderebevredigendeoplossingis; ertevenssprakeisvanéénvandevolgendebelangen: - beschermingvanfloraenfauna; - veiligheidvanluchtverkeer; - volksgezondheidenopenbareveiligheid. Ditbetekentdatvoorhetverstorenvanbroedendevogels,huneierenofjongenslechtsinuitzonderlijke gevallenontheffingkanwordenverleendvooreenruimtelijkeingreep,namelijkalsvoldaanisaanhet bovenstaande.indepraktijkbetekentditdatvoorvogelsgestreefdmoetwordennaarhetvoorkomenvanhet overtredenvanverbodsbepalingen.inveelgevallenkanovertredingvanverbodsbepalingenworden voorkomendoor(verstorende)werkzaamhedenbuitenhetbroedseizoen(deperiodendathetnestingebruikis voorhetbroedenofgrootbrengenvanjongen)aantelatenvangen. Binnendegroepvanvogelszijnersoortenwaarvanhetnestwordtaangemerktalseenzogenaamde vasterust ofverblijfsplaats.dergelijkeverblijfplaatsenzijnjaarrondbeschermdonderartikel11vandealgemene verbodsbepalingen,envormendemeeststrengbeschermdegroep.vasterustenverblijfplaatsenvanvogels zijnaangewezeninde aangepastelijstjaarrondbeschermdevogelnesten (ministerievanlnv,2009)en bestaanuitdecategorieënvanvogelsoortenopgenomeninonderstaandetabel2.2. Vogels Categorie 1 Categorie 2 Categorie 3 Categorie 4 Categorie 5 Type verblijfplaatsen Vaste rust- en verblijfplaatsen; nesten die, behalve gedurende het broedseizoen als nest, buiten het broedseizoen in gebruik zijn als vaste rust- en verblijfplaats. Nesten van koloniebroeders; nesten van koloniebroeders die elk broedseizoen op dezelfde plaats broeden en die daarin zeer honkvast zijn of afhankelijk van bebouwing of biotoop. Honkvaste broedvogels en vogels afhankelijk van bebouwing; nesten van vogels, zijnde geen koloniebroeders, die elk broedseizoen op dezelfde plaats broeden en die daarin zeer honkvast zijn, of afhankelijk van bebouwing of biotoop. Vogels die zelf niet in staat zijn een nest te bouwen; vogels die jaar in jaar uit gebruik maken van hetzelfde nest en die zelf niet of nauwelijks in staat zijn een nest te bouwen. Niet jaarrond beschermd, inventarisatie gewenst; nesten van vogels die weliswaar vaak terugkeren naar de plaats waar zij het jaar daarvoor hebben gebroed of de directe omgeving daarvan maar die wel over voldoende flexibiliteit beschikken om, als de broedplaats verloren is gegaan, zich elders te vestigen. Tabel2:Categorieënbroedvogels. Ofvoorhet(buitenhetbroedseizoen)wegnemenvanjaarrondbeschermdevasterustenverblijfplaatseneen ontheffingnoodzakelijkis,dienttewordenvastgesteldmetbehulpvaneenzogenaamdeomgevingscheck 1. Daarnaastisdenoodzaaktoteenontheffingmedeafhankelijkvandemogelijkheidtothetmitigeren(inclusief hetaanbiedenvanvervangendenestgelegenheid)vannegatieveeffecten. 1 Eendeskundigedientvasttestellenoferindeomgevingvoldoendegelegenheidisvoordesoortomzelfstandigeen vervangendnesttevinden. 076457343:C.2 - Definitief ARCADIS 13
Plicht om vooraf te toetsen Wanneer plannen worden ontwikkeld voor ruimtelijke ingrepen of voornemens ontstaan om werkzaamheden uit te voeren, dient vooraf goed te worden beoordeeld of er mogelijke nadelige consequenties voor beschermde inheemse soorten zijn. In beginsel is daarvoor de initiatiefnemer zelf verantwoordelijk. Deze moet tijdens de uitwerking van zijn plannen of tijdens het plannen van werkzaamheden het volgende in kaart brengen: Welke beschermde dier- en plantensoorten komen in en nabij het plangebied voor? Heeft het realiseren van het plan of de uitvoering van geplande werkzaamheden gevolgen voor deze soorten? Zijn deze gevolgen strijdig met de algemene verbodsbepalingen van de Flora- en Faunawet betreffende planten op hun groeiplaats of dieren in hun natuurlijke leefomgeving? Kunnen het plan of de voorgenomen werkzaamheden zodanig aangepast worden dat dergelijke handelingen niet of in mindere mate gepleegd worden, of zodanig uitgevoerd worden dat de invloed op beschermde soorten verminderd of opgeheven wordt? Is, om de plannen te kunnen uitvoeren of de werkzaamheden te kunnen verrichten, vrijstelling mogelijk of ontheffing (ex-artikel 75 van de Flora- en Faunawet) van de verbodsbepalingen betreffende planten op de groeiplaats of dieren in hun natuurlijke leefomgeving vereist (tabel 3, soorten van bijlage 1, AMvB)? Is er, op basis van een gedegen maatregelenpakket ter voorkoming van het overtreden van verbodsbepalingen, zicht op een beschikking van het ministerie waarin goedkeuring wordt gegeven voor dit maatregelenpakket (LNV hanteert nu de term Positieve Afwijzing, eerder werd een ontheffing afgegeven) ( tabel 3, soorten van Bijlage IV Europese Habitatrichtlijn)? Welke voorwaarden zijn verbonden aan vrijstellingen of ontheffingen en welke consequenties heeft dit voor de uitvoering van het plan? 2.3 GEBIEDSBESCHERMING 2.3.1 NATUURBESCHERMINGSWET 1998 Natura2000gebieden VoordebeschermingvandeEuropesebiodiversiteitwijzendeEUlidstatengezamenlijkgebiedenaandieeen Europeesecologischnetwerk(Natura2000)vormen.DegebiedendieopgrondvandeVogelrichtlijnen Habitatrichtlijnzijnofwordenaangewezen,vallenhieronder.Hetwettelijkekadervoordeaanwijzingen beschermingvannatura2000gebiedenisdegewijzigdenatuurbeschermingswet1998.dezewetvormtookhet wettelijkkadervoorhetaanwijzenenbeschermenvanbeschermdenatuurmonumenten. PassendebeoordelingenVoortoets DeNatuurbeschermingsweteistdatiederprojectdatkanleidentotsignificantnegatieveeffectenopeenNatura 2000gebiedwordtonderworpenaaneenPassendeBeoordeling.Ditgeldttevensvooractiviteitendiebuitenhet gebiedplaatsvindenmaardoorwerkenopdeinstandhoudingsdoelenvanhetnatura2000gebied(externe werking).omtebepalenofeenprojectsignificanteeffectenkanhebbenwordtalseerstestapeenvoortoets(ook weloriëntatiefasegenoemd)doorlopen. IndeVoortoetswordtbepaaldofeenprojecttotsignificanteeffectenkanleiden,enzojaopwelkegebiedendat hetgevalisenvoorwelkeaspecten.gebiedenwaaropeffectenopvoorhandkunnenwordenuitgeslotenhoeven nietpassendbeoordeeldteworden.ookkunnenopbasisvandeuitkomstenvandevoortoetsindepassende BeoordelingbepaaldeeffectenbuitenbeschouwinggelatenwordenalsindeVoortoetsduidelijkisgeworden datdezezekernietopzullentreden.devoortoetskan(peronderzochtgebied)drieverschillendeuitkomsten hebben: Erisgeenverslechteringvandekwaliteitvanhabitattypenofhabitatsvansoortenenhoogstenssprakevan eennietsignificanteverstoringvansoorten.indatgevalhoeftgeennaderonderzoekuitgevoerdteworden 076457343:C.2 - Definitief ARCADIS 14
eniseennatuurbeschermingswetvergunningnietnodig.weldientditterrisicobeperkingbijhetbevoegd gezaggeverifieerdteworden. Erissprakevaneenverslechteringvandekwaliteitvanhabitatsofleefgebiedenvansoorten.Indatgevalis eennatuurbeschermingswetvergunningnodig.dezekanalleenverleendwordenalsdeverslechteringniet onaanvaardbaaris. Eriskansopsignificanteverslechteringvandekwaliteitvanhabitatsofleefgebiedenvansoortenen/of significanteverstoringvansoorten.indatgevaldienteenpassendebeoordelingvandegevolgenvanhet projectopgesteldteworden. PassendeBeoordeling BijdePassendeBeoordelingwordtgedetailleerdinkaartgebrachtwatdeeffecten(kunnen)zijnvande activiteitopdenatuurwaardeninhetgebiedenwelkeverzachtende(mitigerende)maatregelendeinitiatief nemervanplanistenemen.hierbijwordtrekeninggehoudenmetdeinstandhoudingsdoelstellingen.de significantievandegevolgenmoetmetnamewordenbeoordeeldinhetlichtvandespecifiekemilieuken merkenenomstandighedenvanhetgebied.omkeerbareentijdelijkeeffectenkunnenooksignificantzijn. IndienuitdePassendeBeoordeling,waarbijookrekeningmoetwordengehoudenmetcumulatieveeffecten,de zekerheidverkregenisdatdeactiviteitdenatuurlijkekenmerkenvaneengebiednietaantast(erzijndustoch geensignificanteeffecten)kanhetbevoegdgezagvergunningverlenen.hiervoordientdanalsnogeen Verslechteringstoetsopgesteldteworden.Alserwelsignificanteeffectenopzullentreden,magalleeneen vergunningwordenverleendalsalternatieveoplossingenvoorhetprojectontbrekenénwanneersprakeisvan dwingenderedenenvangrootopenbaarbelang. Bovendienmoetvoorafgaandeaanhettoestaanvaneenafwijkingzekerzijndatalleschadegecompenseerd wordt(dezogenaamdeadctoets:alternatieven,dwingenderedenenvangrootopenbaarbelangen Compenserendemaatregelen).Redenenvaneconomischeaardkunnenookgeldenalsdwingenderedenvan grootopenbaarbelang.alsprioritairesoortenofhabitatsdeeluitmakenvandeinstandhoudingsdoelenmogen redenenvaneconomischeaardalleengebruiktwordennatoetsingdoordeeuropesecommissie. Definitiesignificanteeffecten Eenactiviteitheeftsignificanteeffectenalszijdeinstandhoudingsdoelstellingenvanhetgebiedingevaar brengt.hiervoorisgeenobjectievegrens;pergevalzalbekekenwordenofeeneffectsignificantis.hetoordeel moetgebaseerdzijnopdespecifiekesituatiedievantoepassingis.hierbijmoetookcumulatieveeffecten onderzochtworden(ministerievanlnv,2006). Verslechteringstoets BijdeVerslechteringstoetsdienttewordennagegaanofeenproject,handelingofplaneenkansmetzich meebrengtoponaanvaardbareverslechteringvandenatuurlijkehabitatsofdehabitatsvansoorten.indiendeze verslechteringnietoptreedt(danwelindiendezegeletopdeinstandhoudingsdoelstellingenaanvaardbaaris) kaneenvergunningwordenverleend,zonodigondervoorwaardenofbeperkingen.indiendeverslechteringin hetlichtvandeinstandhoudingsdoelstellingenonaanvaardbaarisdientdevergunningtewordengeweigerd. Bijdeafwegingofdeverslechteringonaanvaardbaaris,heefthetBevoegdGezageengroterebeleidsvrijheid danwanneerdevergunningaanvraagviadepassendebeoordelingverloopt.hetbevoegdgezagkanrekening houdenmetdeaanwezigheidvanredenenvanopenbaarbelang,demogelijkheidomtecompenserenenandere relevanteoverwegingen.ookhoeftgeenrekeningtewordengehoudenmetcumulatieveeffecten. Definitieverslechtering OmeenVerslechteringstoetstekunnenuitvoerenishetallereerstvanbelangeeneenduidigedefinitievan verslechteringtehebben.indehandreikingnatuurbeschermingswet(lnv2005)wordtditbegripuitgewerkt: 076457343:C.2 - Definitief ARCADIS 15
Onder verslechtering wordtdefysiekeaantastingvaneenhabitatverstaan.hiervanissprakealsineen bepaaldgebiedvandezehabitat,deoppervlakteafneemtofwanneerhetmetdespecifiekestructuurenfuncties dievoordeinstandhoudingvandehabitatoplangetermijnnoodzakelijkzijn,danwelmetdestaatvan instandhoudingmetdemetdezehabitatgeassocieerdetypischesoorten,indalendelijngaatinvergelijkingtot deinstandhoudingsdoelstellingen. 2.3.2 ECOLOGISCHE HOOFDSTRUCTUUR (EHS) Gelderlandstreeftnaarhetveiligstellenvandeverscheidenheid(biodiversiteit)enkwaliteitvandeGelderse natuur,watbijdraagtaaneenprettigeleefenwerkomgeving.gelderlanddoetditdoorhetrealiserenvaneen samenhangendnetwerkvankwalitatiefhoogwaardigenatuurgebieden,natuurrijkecultuurlandschappenen verbindingszones.doorbescherming,instandhoudingenontwikkeling.tevensbeschermenzedekwaliteit enkwantiteitvannatuurterreinen.binnendeecologischehoofdstructuur(ehs)geldtde nee,tenzij benadering.dithoudtindatbestemmingswijzigingnietmogelijkisalsdaarmeedewezenlijkekenmerkenof waardenvanhetgebiedsignificantwordenaangetast,tenzijergeenreëlealternatievenzijnenersprakeisvan redenenvangrootopenbaarbelang.totgrootopenbaarbelangwordtiniedergevalgerekenddeveiligheid,de drinkwatervoorzieningendeplaatsingvaninstallatiesvoorwinning,opslagoftransportvangas. InitiatiefnemersvaningrepenbinnendeEHSzullendeeffectenvandeingreepopkernkwaliteitenen omgevingsconditiesmoetenonderzoeken.dekernkwaliteitenvaneenbepaaldgebiedzijngelijkaandedoor GedeputeerdeStatengeformuleerdenatuurdoelstellingenvoordatgebied.Dithoudtindatnietalleende aanwezigenatuurwaardenwordenbeschermdmaarookdedoorgedeputeerdestatennagestreefde natuurwaarden.omgevingsconditieszijndeomstandighedenwaaraanvoldaanmoetwordenomde kernkwaliteitentebewerkstelligen(omgevingskwaliteitindezinvankwaliteitvanbodem,waterenluchtende kwaliteitvanderuimte,indezinvanomvang,samenhangenstructuur). Eenruimtelijkeingreepwordtalseensignificanteaantastingvankernkwaliteitenenomgevingscondities beschouwd,wanneerdezekanleidentotdevolgendeeffecten: eenverminderingvanareaalenkwaliteitvanbestaandenatuur,bosenlandschapselementenengebieden dieaangewezenzijnvoornieuwenatuurenagrarischenatuur; eenverminderingvandeuitwisselingsmogelijkhedenvoorplantenendiereninverbindingszonesentussen deverschillendeleefgebiedenindeoverigedelenvandeehs; eenverminderingvandekwaliteitvanhetleefgebiedvanallesoortenwaarvoorconformdefloraen faunawetbijruimtelijkeontwikkelingeneenontheffingvereistisenalszodanigwordengenoemdinde AMvBvrijstellingbeschermdedierenplantensoortenFloraenFaunawet; eenverminderingvanhetareaalvandegrotenatuurlijkeeenheden(aaneengeslotenheid); eenbelemmeringvoorhetverloopvannatuurlijkeprocessenindegroteeenheden; eenverstoringvandenatuurlijkemorfologie,waterkwaliteit,watervoeringenverbondenheidmethet landschapvandehenwateren; eenveranderingvandegrondenoppervlaktewateromstandigheden(kwaliteitenkwantiteit)diedevoor denatuurdoeltypengewenstegrondenoppervlaktewatersituatie(verder)aantasten; eenverhogingvandenietgebiedseigengeluidsbelastinginstiltebeleidsgebiedenenstiltegebieden(ingeval denormvan40dbwordtoverschreden). GedeputeerdeStatenmakenopbovenstaandeeenuitzonderingvoorondergeschikteuitbreidingenvan bestaandefunctieswanneerdezeuitbreidingeneengeringeffecthebbenopbovenstaandekernkwaliteitenen omgevingscondities. 076457343:C.2 - Definitief ARCADIS 16
3 Soortbescherming 3.1 BESCHERMDE SOORTEN FLORA- EN FAUNAWET Inonderstaandeparagrafenispersoortgroepbeschrevenwelkebeschermdesoortenvoorkomeninhethele plangebied(klimbos,bosmidgetgolfbaanenwildpark). 3.1.1 VAATPLANTEN VolgensdegegevensvandeNDFFkomenergeenbeschermdeplantensoortenvoor.Tijdensdeveldbezoeken zijngeenbeschermdeplantenaangetroffen.geziendeaanwezigevegetatietypeswordendezeookniet verwachtinhetgebied. 3.1.2 BROEDVOGELS UitdegegevensvandeNDFFblijktdateralleenalgemenevogelsinhet plangebiedvoorkomen.naarverwachtingheefthetgebied,geziende aanwezigebiotopen,voordemeestesoortenalleeneenbetekenisals foerageergebied.tijdenshetveldbezoekzijngeennestenvanvogels aangetroffen.hetisnietuitgeslotendatdekoolmees,pimpelmees,grote bontespecht,boomkleverenboomkruiperhetplangebiedalsbroedgebied gebruiken.vandezesoortenzijndenestenbeschermdvolgenscategorie5. In2012isereensperwerhorstvastgesteldinhetzuidelijkdeelvanhet klimbos. 3.1.3 ZOOGDIEREN VolgensdegegevensvandeNDFFzijnergeenwaarnemingenbekendoverhetvoorkomenvanzoogdierenin hetplangebied.tijdenshetveldbezoekzijngeen(sporenvan)zoogdierenwaargenomen.hetloofbosinhet plangebiedvormtgeschiktfoerageergebiedvoordeeekhoorn.nestenzijnnietwaargenomeninhetplangebied. Hetgebiedvormtverdergeschiktleefgebiedvooralgemenegrondgebondenzoogdierenalsgewonebosmuisen rossewoelmuis.dasenboommarterkomennietvoorinhetplangebied,hetbosligtredelijkgeïsoleerddoorde A28,N310endebebouwingvanNunspeet. Vleermuizen Erzijngeengegevensovervleermuizenbekend.Echter,hetplangebiediswelgeschiktleefgebiedvoor vleermuizen.hierbijkangedachtwordenaanfranjestaart,grootoorvleermuis,ruigedwergvleermuisen gewonedwergvleermuis.overhetalgemeenzijnbomenmetveelharsproductiemindergeschiktvoor vleermuizen.zijverkiezeneerderdoodofrottendnaaldhoutofloofbomen.deloofbomeninhetplangebiedzijn grotendeelsvrijjongenhebbennogeenvrijbeperkteomvang(tot30cmdiameter).hierzittenweinigdiepe holtesin(>5cmdiep).indeoudegrovedennenzitwelvaakdoodhoutenookvaakholtes.dezebomenzijn 076457343:C.2 - Definitief ARCADIS 17
geschiktervoorvleermuizendanhetvrijjongeloofhout.dedouglasisvooralgeschiktalserdodeofrotte stammenzijn.opgrondvandezekenmerkenishetwaarschijnlijkdathetplangebiedgebruiktwordtdoor verschillendesoortenvleermuizen. Doorhetbeperkteaantalgeschikteholtes(veelholteszijnteondiep)ishetnietwaarschijnlijkdatereen kraamkolonieinhetplangebiedis.welkunnenbomengebruiktwordenalspaarplaats.ookzalhetplangebied functionerenalsfoerageergebied.essentielevliegrouteskunnenbestaanlangspaden,inhetboszelfzijndeze nietaanwezig. 3.1.4 REPTIELEN VolgensdegegevensvandeNDFFzijnergeenwaarnemingenbekendoverhetvoorkomenvanreptieleninhet plangebied.inhetplangebiedisvoorreptielengeengeschikthabitataanwezig.structuurelementenalsopen plekkenmetheidevegetatie,warmebosrandenengoedontwikkeldekruidlaagzijninhetplangebiedafwezig. Hetisuitgeslotendathetplangebiedleefgebiedvormtvoorreptielen. 3.1.5 AMFIBIEËN VolgensdegegevensvandeNDFFzijnergeenwaarnemingenbekendoverhetvoorkomenvanamfibieënin hetplangebied.indevijverbijhetbuitencentrumkomenwelalgemeneamfibieënvoorzoalsgewonepad, kleinewatersalamanderengroenekikker.devijveriseenartificieelwater,zonderplasticzouhetwater wegsijpelen,hetgrondwaterzitdieponderhetmaaiveld(>10m).inhetplangebiedenindedirecteomgeving isbuitendevijvergeenpermanentoftijdelijkwateraanwezig(andersdankleineplassennaeenregenbui).het voorkomenvanvoortplantingsgebiedvanzwaarbeschermdeamfibieëninhetplangebiedisdaarom uitgesloten. 3.1.6 VISSEN Deaanwezigheidvanbeschermdevissoortenisuitgesloten.Indevijverzijngeenvissenaanwezig. 3.1.7 INSECTEN EN ONGEWERVELDEN VolgensdegegevensvandeNDFFzijnergeenwaarnemingenbekendoverhetvoorkomenvanbeschermde insecteninhetplangebied.tijdenshetveldbezoekzijngeenbeschermdesoortenwaargenomen.devijver vormtwelleefgebiedvooralgemenelibellenenwaterjuffers. Indeomgevingvanhetplangebiedzijnwaarnemingenbekendvanhetvliegendhert.Geschiktleefgebiedvan desoortwordtgekenmerktdoordeaanwezigheidvandood(eiken)hout,aangetastdoorwitrot,datvanbelang isvoordelarven.vooradulteexemplarenisdeaanwezigheidvaneikenmetbloedendewondjesvanbelangals voedingsplekenontmoetingsplek(smit&krekels,2008).debovengenoemdeelementenzijnnietaanwezigin hetplangebied.geschiktleefgebiedvoorhetvliegendhertishiernietaanwezig. 3.2 MOGELIJKE GEVOLGEN VOOR BESCHERMDE SOORTEN Debelangrijksteingrepenmetmogelijkegevolgenvoorbeschermdesoortenzijn: aanlegverhardingen; verstoringdoormenselijkeaanwezigheid; verstoringdoorhetaanbrengenvanklimfaciliteiteninboomtoppen; grondengraafwerkzaamheden; kappenvanbomen. 076457343:C.2 - Definitief ARCADIS 18
Deinpandigeverbouwingheeftgeeninvloedopdegeschiktheidvanhetgebouwvoorvleermuizen. Tijdelijkegevolgentijdensdeaanlegfase verstoringvandieren(onderanderefoeragerendevleermuizeneneekhoorn)kanoptredendoorverstoring vanmensen,machines,geluidenlichttijdensdewerkzaamheden; bijgrondengraafwerkzaamhedenkunnenkleinegrondgebondenzoogdierenenamfibieënenhunvaste verblijfplaatsenwordenaangetast,individueledierenkunnenhierbijomkomen. Langetermijngevolgenvandegebruiksfase permanentetoenamevanverstoringvanleefgebiedenvanbeschermdesoorten(broedvogels)doorde toegenomenrecreatiedruk; verdwijnenvanbroedgebiedvoorverschillendevogelsoorten. 3.3 TOETSING AAN DE FLORA- EN FAUNAWET IndeonderstaandetabelzijndemogelijkeovertredingenvandeverbodsbepalingenvandeFloraenfaunawet opgenomen. Beschermde soorten Verbodsbepaling Alle voorkomende broedvogels, sperwer Vernietigen van nesten en verstoring van verblijfplaatsen (art. 11) Algemene kleine zoogdieren en amfibieën Vernietigen van holen en verstoring van verblijfplaatsen (art. 11) Vleermuizen (bv franjestaart, grootoorvleermuis, Vernietigen van holen en verstoring van verblijfplaatsen (art. 11) gewone en ruige dwergvleermuis) Tabel3:MogelijkeovertredingenvandeverbodsbepalingenFloraenfaunawet. 3.4 MAATREGELEN EN UITVOERINGSVOORSCHRIFTEN Inhetonderstaandealinea szijneenaantalmaatregelenenuitvoeringsvoorschriftenopgenomenwaarmeehet overtredenvandeverbodsbepalingenvoorinhetwildvoorkomendebeschermdesoortendierenzoveel mogelijkkanwordenvoorkomen. 3.4.1 ALGEMENE KLEINE ZOOGDIEREN EN AMFIBIEEN Vanuitdealgemenezorgplichtdienttijdensdewerkzaamhedencontinutewordengeletopaanwezigheidvan aldannietbeschermdeplantenendieren.bijaantreffenvandierenenplantenmoetwordenvoorkomendat dezegedoodofverwondc.q.onnodigaangetast(bijplanten)worden.inhetgevaldateeningreeponverwacht tochsamenvaltmetdeaanwezigheidvanbeschermdesoorten,wordenpassendemaatregelengenomenofer wordtnaareenandereoplossinggezocht. Devolgendemaatregelenmoetengenomenworden: Bijgrondwerkzaamhedenéénkantopwerken,omhetvoordierenmogelijktemakendewerkzaamhedente ontvluchten. Hetaantalwerkpadenendebreedtevandepadenwordtzobeperktmogelijkgehoudenopdatzomin mogelijkholenvernieldwordenendierenzominmogelijkgeschaadworden. Terreindelendiegehandhaafdblijven,wordenzoveelmogelijkmetrustgelaten. Bijwerkzaamhedenaandevijverwordendeaanwezigediereneruitgescheptentijdelijkgehuisvest.Na afloopwordendedierenteruggeplaatst. 076457343:C.2 - Definitief ARCADIS 19
0764573 3.5 Aange vallen Alleen besch zijnvo Sc br en Bo Sp ne Ve pa (en (br toe toe ge 9u on aa fig Afbeel 3.5.1 Vleerm lijnvo tieelg noodz gebru Er Er Er W vle 343:C.2 - Definitief BESC enomenword n.voordezeso nwanneerzw ermd.tijdens oornestgelege chadeaanbroe roedseizoenva nisafhankelijk omenmethors perwerszijnge estplaatskeuze erstoringlijkt adennet.wann nanderedagr ron:krijgsvel enemen.alte enemendedru evoeligvoorre uuropeendru ntwerpvanhe angehouden.a guur). lding2:tabelme 1 VLEE muizengebru rmigeelemen geschikteholte zakelijkiswor uiktworden.d rwordengeen rwordengeen rwordtgeenv Werkzaamhede eermuizen. CHERMDE VO dtdatbinnenh oortengeldtv waarwegendef shetveldbezo enheidvoord edvogelsdien anvogels(dus kvandeaanw stenvanroofv evoeligvoorv etenopzichte geenroltesp neerditnette roofvogels)be detal,2008). erraheeftin20 ukte(henkens ecreatie.bijee ukkedaginh etklimbosish Alsermeergr etverstoringsaf ERMUIZEN uikenhetplang ntenlangspad esinzittenvoo rdtvoorafvol Ditismomente noudebomen nbomenmetp verlichtingaan enengebruikv OGELNESTE hetplangebied volgensderich feitenofecolo ekisvastgeste dezesoorten. taltijdvoorko svóórhalfma wezigesoorten vogels(opdit verstoringdoo vanpaden,en elenvoordeh fijnmazigwo perktinhung Doordekoms 003eenstudie setal.2003.d enrecreatiedru ethoogseizoe hierrekeningm oepenkomen, fstandentenopz gebiedvoorve denvormen,hi orvleermuizen genshetvzz eelnietaande gekaptdielijn potentieleholt ngebrachtofg vindenoverda EN dnestenaanw htlijnendatde ogischeomstan elddatbinnen omenteworde aartennahalf n. momentiser orrecreatie.sp nverstoringz havikwanneer ordten/ofeen gebruikvanh stvanhetklim euitgevoerdn Desperwerisg rukvan50130 en)ligtdevers meegehouden,zaldebaano zichtevandere erschillended ierdoorworde nwordenniet protocolgeïn eorde. nvormigeelem tesgekapt. gebruiktbijde agplaatsofin wezigzijnvan enesteninpri ndighedendat nenrondhetp en.dewerkza fjuli)teworde 1sperwerhor perwerszijnv ouderhalveo rrecreatiebep tegrootdeelv hetbosenkunn mboszaldere naardeverstor geclassificeerd 0groepenper storingsafstan n:erwordteen opgrotereafst ecreatiedruk.ov doeleinden.er envliegroutes tgekapt.ditz nventariseerdo mentenlangs ebouw. ndewinterper Natuurto broedvogelsd ncipenietjaar trechtvaardig plangebiedvo aamhedendie engestart.dez stbekend)wo ergelijkbaarm opvergelijkbar perktblijfttot vanhetbosbe nenbroedgev creatiedrukro ringsafstanden dalsklasse3:a dag(615groe dtothethorst nafstandvan tandmoetenli vergenomenuit rwordengeen snietaangetas ijnholtesdiep ofdebomend padenvormen riodetijdensd toets ontwikkelingen buite dieondercate rrondbescher genzijnzejaar oldoendemog enenminimaal zeperiodeise ordennietgek methavikenqu rewijzekunne eenvastgeste eslaat,worden vallenachterw ondomdeklim nvanvogelsb alsbroedvoge epenperuurg top60meterb 60metertoth liggen(zieond thenkensetal, noudebomen st.bomenwaa perdan5cm. doorvleermui n. dewinterslaap encentrum Nunspeet ARCADIS 2 gorie5 rmdzijn. rrond gelijkheden lbuitenhet eenindicatie kapt. ua enwerken. ld nhaviken egeblijven mbanen bij lvrij gedurende Bijhet hethorst derstaande 2003. gekaptdie arpoten Indienkap izen pvan 20
Doordezemaatregelentenemenkanvoorkomenwordendaterverbodsbepalingenovertredenworden. 3.6 MOGELIJKHEDEN VOOR VRIJSTELLING EN ONTHEFFING Doordeuitvoeringtelatenplaatsvindenvolgensbovenstaandemaatregelenkaneendeelvandenegatieve gevolgenvoorbeschermdesoortenvoorkomenofbeperktworden.nietalleschadeistevermijden,waardoor vooreenaantalsoortenverbodsbepalingenwordenovertreden.dezesoortenzijninonderstaandetabel opgenomen,hetbetreftsoortenmetalgemenevrijstelling.zwaarderbeschermdesoorten(tabel2en/of3) wordennietgeschaad,eenontheffingisdaaromooknietaandeorde. Beschermingsniveau Flora- en faunawet Beïnvloede soorten 1. Soorten met algemene vrijstelling Gewone bosmuis, rosse woelmuis, gewone pad, groene kikker, kleine watersalamander 2. Overige soorten met voorwaardelijke vrijstelling - 3. Streng beschermde soorten - Ontheffing mits gunstige staat Instandhouding soort, geen andere bevredigende oplossing en dwingende redenen van groot openbaar belang. Tabel4:Vrijstellingenenontheffingsmogelijkhedenvoormogelijkaanwezigebeschermdediersoorten. 076457343:C.2 - Definitief ARCADIS 21
4 Gebiedsbescherming 4.1 TOETSING AAN DE NATUURBESCHERMINGSWET 1998 4.1.1 BEGRENZING EN RELEVANTE NATUURWAARDEN HetplangebiedligtbinnenhetNatura2000gebiedVeluwe(zieafbeelding4.1)waardoormogelijkeeffectenop deinstandhoudingsdoelenkunnenoptreden. Inbijlage2zijndeinstandhoudingsdoelenweergegevenvanhetNatura2000gebiedVeluwe.Nietalle natuurwaardenzijnechterrelevant,slechtsvooreenaantalvormthetplangebied(potentieel)leefgebied. Afbeelding3:BegrenzingNatura2000gebiedVeluwe(groen)t.o.v.hetplangebied(oranjecirkel).LangsdeA28ligteen kleineoppervlaktestuifzandheidemetstruikhei(h2310).bron:atlasgroengelderland,december2013. Habitattypen Geenvandekwalificerendehabitattypenkomtvoorbinnenofindeomgevingvanhetplangebied.De stuifzandheidemetstruikheiligtlangshettaludvandea28enisniettoegankelijk.erzijnhierookgeen uitbreidingsmogelijkhedenvoorhabitattypenopkortetermijn.effectenophabitattypenkunnendanookbij voorbaatuitgeslotenworden. Habitatrichtlijnsoorten Vandekwalificerendehabitatrichtlijnsoortenkomthetvliegendhertvoorindebuurtvanhetplangebied(Smit &Krekels,2008).Hetplangebiedvoldoetnietaandebiotoopeisenvandesoort,specifiekeelementenontbreken. 076457343:C.2 - Definitief ARCADIS 22
Effectenophetvliegendhertzijnopvoorhanduitgesloten.Vooroverigehabitatrichtlijnsoortenishetplan gebiedvolledigongeschiktalsleefgebied,negatieveeffectenzijnbijvoorbaatuitgesloten. Vogelrichtlijnsoorten Hetplangebiedenomgevingvoldoenaandehabitateisenvoorhetvoorkomenvandekwalificerende vogelsoortendewespendiefendezwartespecht.hetgebiedvormtdaarmeepotentieelleefgebiedvoordeze soorten.dewespendiefbroedtmeestalinhogebomen(>15m)waarinhetnestweinigopvalt.erzijngeen nestplaatsenbekendinhetplangebied.overigevogelrichtlijnsoortenwaarvoordeveluweisaangewezen komeninhetplangebiednietvooromdatgeschikthabitatontbreekt. Oponderstaandeafbeeldingzijndegebiedenaangegevendiemogelijkgebruiktwordenomtefoerageren.In dezegebiedenliggenpadentenminste50metervanelkaar.ditzijndepotentielefoerageerenbroedgebieden. Figuur4:Rustigegebieden(zonderpaden)nabijbuitencentrumVeluweNoord. 4.1.2 EFFECTBESCHRIJVING- EN BEOORDELING Ruimtelijkeveranderingen OmdathetplangebiedbinneneenNatura2000gebiedligtisersprakevan(beperkte)fysiekeveranderingof aantasting.heteffectzalminimaalzijndoordatbijdeingreepweinigbomenverwijderdzullenwordenen hierdoordenatuurlijkeeenheidvanhetbosbehoudenblijft. DE WESPENDIEF (INFORMATIE UIT SOVON 2008/14 en Van Manen, 2011.) Wespendieven kunnen succesvol broeden op korte afstand van wandelpaden of nabij drukke verkeerswegen. Menselijke activiteit leidt er toe dat beschikbaar voedsel in de vorm van wespennesten niet geëxploiteerd kan worden: Wespendieven moeten in alle rust de raten uit kunnen graven en komen vele malen (2-9) terug bij een wespennest voordat 076457343:C.2 - Definitief ARCADIS 23
alle oogstbare raten zijn meegenomen naar het nest. Wespendieven blijken zowel voor broeden als foerageren voor bijna 100% afhankelijk van bos. Waar werd gefoerageerd in andere habitat, waren steeds verspreide bomen aanwezig. Binnen de Veluwse bossen (steekproef bij Vierhouten) gebruikten de Wespendieven grove dennenbos intensiever als foerageergebied bij toenemende leeftijd. In dergelijke bossen was inmiddels een tweede boomlaag ontstaan. Wespendieven lijken daarom een voorkeur te hebben voor loofbos dat zich op een geleidelijke en spontane manier heeft ontwikkeld onder de Grove dennen. Wespendieven houden mensen waarschijnlijk goed in de gaten, maar vooral in situaties waarbij mensen hen weinig aandacht schenken, kunnen ze bijzonder tolerant zijn. Zo beschrijft Van Manen (2011) een paar dat tot driemaal toe zijn jongen groot heeft gebracht in een beukenrij tussen een fietspad en een drukke provinciale weg door het bos. Een ander paar broedde succesvol in een grote tuin met aan weerszijden van het nest huizen op 80, 100 en 120 m. In de drie onderzoeksgebieden van Van Manen (2001) bedroeg de dichtheid in de twee Veluwse circa één paar per 600 ha bos. Zij concluderen dat in de periode 1990-2000 de populatie gekrompen is, maar dat er gedurende de afgelopen 5-10 jaar weinig is veranderd. Het aantal broedparen in 2008-2010 becijferden ze op 90-105. Vermestingdoorstikstofdepositie Uitgaandevan46.000extrabezoekersmeteengemiddeldeautobezettingvan3personen,zullenerintotaal circa30.700extraverkeersbewegingenontstaandoordeontwikkelingen(heenenterugreis).gemiddeldover eenjaarbetekentditperdag84extraverkeersbewegingen.degemiddeldewerkdagintensiteitopden310was in20119.660endegemiddeldeweekintensiteitopdea28wasin20116.0886.vergelekenmetdezegetallenvalt eenaantalvan84verkeersbewegingeninhetniet.daaromzijnergeenstikstofdepositieberekeningen uitgevoerd. Verstoringwespendief Effectbeschrijving OmdatdewespendiefmaarviermaandenperjaarinNederlandaanwezigis(zomerperiode)wordtdezesoort tijdensdeaanlegfasenietverstoord. Verstoringiswelmogelijkindegebruiksfase.Indehuidigesituatieisinplangebiedveelverstoringaanwezig. DezeverstoringbestaatuitaanzienlijkegeluidsoverlastdoordeliggingvlakbijdesnelwegA28(ongeveer 180meter)endeaanwezigerecreatievedruk.Hetisaannemelijkdateenwespendiefindetoekomstnietinhet klimbostotbroedenzalkomendoordatdeverstoringtothoogindeboomreikt.hetpotentiëlebroedgebied wordthierdoormetcirca2,1haverkleind.deandereplanonderdelenblijveningelijkemategeschiktvoorde wespendiefomtebroeden. Geziendehuidigerecreatiedrukendezeerhogedichtheidaanwandelpadeniserindehuidigesituatieinhet grootstedeelvanhetplangebiednietvoldoenderustvoordewespendiefominhetplangebiedtefoerageren.in detoekomstzalderecreatiedruknoghogerzijnenhetgebieddusnogonaantrekkelijkervoordewespendief. Doordeaanlegvanhetklimbosendebosmidgetgolfbaanzal3,1ha(2,1haklimbosen1,5habosmidgetgolf waarbij0,5haoverlapt)potentieelfoerageergebiedverstoordworden. 076457343:C.2 - Definitief ARCADIS 24
Figuur5Rustigegebiedengecombineerdmetdecontourvandeverschillendeplannen. Effectbeoordeling Voordewespendiefisdedoelstelling behoudvandeomvangenkwaliteitvanhetleefgebiedvoor150paar vogels.dezedoelstellingwordtmomenteelnietgehaald.hetlageaantalbroedparenhoudtmogelijkverband metdeafnamevanprooidieren:zowelgewervelden belangrijkaanhetbeginvandebroedtijdalswespen. VansommigeprooidierenisbekenddatzeopdelenvandeVeluweletterlijkmeerdangedecimeerdzijn (houtduif,waarvankleinenestjongenophetmenustaan).alternatievevoedselbronnen(amfibieën)zijnopde Veluwewaarschijnlijkteschaarsofontbrekenovergroteoppervlakten(SOVON2008/14).Degeplande ontwikkelingenzorgenervoordateengebieddatalergonaantrekkelijkisvoorwespendievennogverder onaantrekkelijkwordt.ditheeftdaaromgeeneffectopdevoedselbeschikbaarheidvoordezesoort.deafname vanpotentieelbroedgebiedzaleveneensgeeninvloedhebben;erisvoldoendenestgelegenheidopdeveluwe. Significantnegatieveeffectenopdezesoortzijndaaromuitgesloten. 076457343:C.2 - Definitief ARCADIS 25
DE ZWARTE SPECHT (INFORMATIE UIT SOVON 2008/14) Het nest wordt uitgehakt in een forse weinig vertakte boom met min of meer takloze gladde stam. Gewoonlijk in een beuk, Amerikaanse eik of grove den met een diameter van tenminste 35 cm. In Nederland blijven adulte vogels gewoonlijk hun hele leven in hetzelfde territorium of verplaatsen ze zich hooguit naar een buurtterritorium. De zwarte specht is een echte bossoort. De Nederlandse habitat omvat vooral naaldhout (foerageerplekken) met dikke bomen (nestplaats). Het optimale leefgebied bestaat uit aaneengesloten opgaand bos met kleinere onderbrekingen (open plekken, kaalslagen, jonge aanplant) of randen waar de zon op de bodem kan vallen. De soort ontbreekt in de meeste bossen kleiner dan 100 ha, ook wanneer ze ogenschijnlijk geschikt zijn. Fragmentatie van bos is ongunstig; in Nederland is de Zwarte Specht veel meer een vogel van grote boswachterijen op de zandgronden dan van bijvoorbeeld landgoederen in halfopen landschap. Afwisseling in bos is gunstig; wellicht is een combinatie van houtteelt met beperkte omlooptijd en oud bos het meest lucratief. Een individu verblijft het hele jaar in hetzelfde gebied en gebruikt daarbij veel ruimte (100-400 ha) en kent in de winter een groter leefgebied dan in de zomer. De meeste paren gebruiken enkele clusters van holen om in te overnachten en te broeden. Het volume aan dood hout (vooral staand dood hout en stobben) bepaalt mede de omvang van het territorium. Directe effecten van bewoning of verblijfsrecreatie lijken gering, aangezien nestholen aan zandwegen en fietspaden niet ongewoon zijn. Veel lijkt af te hangen van het gedrag van mensen, en niet van hun aanwezigheid of nabijheid. Terreindelen met veel menselijke activiteit zoals recreatieterrein en concentraties van bebouwing worden echter gemeden. Indirect en zeer lokaal speelt het rigide verwijderen van gevaarlijk dood hout een negatieve rol. Autoverkeer van snelwegen heeft een merkbaar negatief effect op de vestiging (niet bekend waardoor, waarschijnlijk het permanente geraas). Verstoringzwartespecht Effectbeschrijving Hetplangebiedisweiniggeschiktvoorzwartespechtdoordefragmentatieendeinvloedenvandeomgeving. Hetplangebiedgrenstaandewestenzuidzijdeaandrukkewegen.Daarnaastiserveelverstoringindevorm vanrecreatieaanwezig.hetgebiedisdanookopkaartsecundairleefgebied.de2,1hadieverstoordwordt doorhetklimbosligtgrotendeelsookbinnendeinvloedvandenwegenisdusnualongeschiktvoorde zwartespecht.doorhindernissenindebomenenmenselijkeactiviteitindebomenzaldespechtinditdeelniet meerfoerageren(zieookfiguur3). Effectbeoordeling Ergeldtvoordezwartespechteenbehoudsdoelstellingquaomvangenkwaliteitvanhetleefgebiedvoor430 paar.degeplandeontwikkelingenzorgeneenverhogingvandeverstoringvoordezwartespechtovereen oppervlaktevan2,1ha.echter,indehuidigesituatieisditgebiedookalverstoorddoordevelebezoekers.het gebiedblijftpotentieelleefgebiedvoordezwartespecht.negatieveeffectenopdezesoortzijndaarom uitgesloten. 076457343:C.2 - Definitief ARCADIS 26
4.2 ECOLOGISCHE HOOFDSTRUCTUUR 4.2.1 BEGRENZING EN WEZENLIJKE KENMERKEN EN WAARDEN HetplangebiedmaaktonderdeeluitvandeEcologischeHoofdstructuur(EHS),ookwelGelders Natuurnetwerkenisaangewezenalsbestaandenatuur.Debegrenzingisopgenomeninafbeelding4.2.Inhet Natuurbeheerplan2011ishetgrootstedeelvanhetplangebiedaangewezenalsN16.01Droogbosmet productie,eenkleinerdeelalsn15.02dennen,eikenenbeukenbos(afbeelding4.2). DeprovincieGelderlandheeftdewezenlijkekenmerkenenwaardenvandeEHSuitgewerktindevormvan kernkwaliteitenenomgevingsconditiesdiezijnweergegeveninparagraaf4.2.2. Afbeelding4:BegrenzingGeldersNatuurnetwerk.Bron:websiteprovincieGelderland,conceptomgevingsvisie,december 2013. 076457343:C.2 - Definitief ARCADIS 27
Afbeelding5:KernkwaliteitendeelgebiedNoordrandVeluwe.Bron:conceptomgevingsvisieprovincieGelderland,december 2013. 4.2.2 EFFECTBESCHRIJVING- EN BEOORDELING Inonderstaandetabel4.1wordtbesprokeninhoeverreonderstaandeeffectendekernkwaliteitenen omgevingsconditiesaantasten(uit:toelichtingehs,provinciegelderland). Effect Beoordeling Een vermindering van areaal en kwaliteit van bestaande natuur-, bos- en landschapselementen en gebieden die aangewezen zijn voor nieuwe natuur en agrarische natuur. Een vermindering van de uitwisselingsmogelijkheden voor planten en dieren in verbindingszones en tussen de verschillende leefgebieden in de overige delen van de EHS. Een vermindering van de kwaliteit van het leefgebied van alle soorten waarvoor conform de Flora- en Faunawet bij ruimtelijke ontwikkelingen een ontheffing vereist is en als zodanig worden genoemd in de AmvB Vrijstelling beschermde dier- en plantensoorten Flora- en Faunawet. Een vermindering van het areaal van de grote natuurlijke eenheden (aaneengeslotenheid). Een belemmering voor het verloop van natuurlijke processen in de grote eenheden. Een verstoring van de natuurlijke morfologie, waterkwaliteit, watervoering en verbondenheid met het landschap van HENwateren. Een verandering van de grond- en oppervlaktewateromstandigheden (kwaliteit en kwantiteit) die de voor de natuurdoeltypen gewenste grond- en oppervlaktewater situatie (verder) aantast. Een verhoging van de niet gebiedseigen geluidsbelasting in stiltebeleidsgebieden en stiltegebieden (in geval de norm van 40 decibel wordt overschreden). Geen effect; er worden nauwelijks aanpassingen aan het bos gedaan. De kwaliteit van het bos wordt niet aangetast. Geen effect; er worden nauwelijks aanpassing aan het bos gedaan. De kwaliteit van het bos wordt niet aangetast. Geen effect; verbodsbepalingen van de Flora- en Faunawet worden niet overtreden (zie H3). Geen effect; volgens Atlas Groen Gelderland is het plangebied niet aangemerkt als onderdeel van grote eenheden Geen effect; volgens Atlas Groen Gelderland is het plangebied niet aangemerkt als onderdeel van grote eenheden Geen effect; binnen en rondom het plangebied zijn geen HEN-wateren aanwezig. Geen effect; grondwater- en oppervlaktewater worden door de ingreep niet aangetast Geen effect; het plangebied gehoord niet tot een stiltegebied 076457343:C.2 - Definitief ARCADIS 28