Complexnummer: 530701 Smallepad 5 3811 MG Amersfoort Postbus 1600 3800 BP Amersfoort www.cultureelerfgoed.nl T 033 421 74 21 F 033 421 77 99 E info@cultureelerfgoed.nl Complexnaam: Villa Blanca Aantal complexonderdelen: Monumentnummers van complexonderdelen: 2 530702, 517010 Woonplaats : Gemeente: Provincie: Goirle Goirle Noord-Brabant Hoofdadres van hoofdobject: Tilburgseweg 176 5051AM Goirle Complexomschrijving: Omschrijving van het complex Het complex LANDGOED "VILLA BLANCA" bestaat uit een LANDHUIS met VILLA-TUIN en PARKGEDEELTE. Het landgoed bestaat uit een TUIN- en een PARKGEDEELTE. De tuin rondom het landhuis is van de hand van de Tilburgse architect Lejeune, het aansluitende parkgedeelte werd ontworpen door architect Copijn uit Groenekan. Het neo-classicistische landhuis, gelegen in de voortuin van het landgoed, werd in 1915 gebouwd naar ontwerp van architect Bouman als buitenverblijf voor textielfabrikant Mutsaers van Waesberghe. Het huis met ca. 14 ha. grond werden in 1933 eigendom van de fraters van Tilburg. Zij maakten het complex tot een ontspanningsoord voor kwekelingen. In het park werden onder andere voetbalvelden aangelegd. Het dagelijks beheer van het landhuis lag in handen van een frater met de titel 'landheer'. Gedurende de Tweede Wereldoorlog tot halverwege 1948 kende het landgoed meerdere bestemmingen. Vanaf juni 1948 wordt het huis door de gemeente Goirle gevorderd om te dienen als huisvesting voor commiezengezinnen. In de jaren '60 van de twintigste eeuw wordt het landgoed gesplitst. Landhuis met omringende tuin komen in particuliere handen, het achterliggende park wordt eigendom van de gemeente. Sinds de jaren '90 is het park in bruikleen bij de Golfclub Goirle. Oorspronkelijk maakten ook een koetshuis en een moestuin deel uit van dit complex, door wijzigingen naderhand vallen deze thans buiten de bescherming. Waardering Het complex is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van de sociaal-economische ontwikkeling van de regio rond Tilburg. Het heeft architectuurhistorische waarde Pagina 1/ 8
als voorbeeld van de late toepassing van het neoclassicisme als representatie van de nieuwe rijken kort ná 1900. Het heeft ensemblewaarden vanwege de bijzondere betekenis door de situering verbonden met de ontwikkeling van stad en het dorp en tevens vanwege de onderlinge samenhang tussen huis, tuin en landgoed. Het heeft bijzondere betekenis voor het aanzien van het dorp. Pagina 2/ 8
Monumentnummer*: 530702 Smallepad 5 3811 MG Amersfoort Postbus 1600 3800 BP Amersfoort www.cultureelerfgoed.nl T 033 421 74 21 F 033 421 77 99 E info@cultureelerfgoed.nl Status : rijksmonument Inschrijving register* : 18-12-2001 Kadaster deel/nummer : 13396/4 Complexnummer: Complexnaam: 530701 Villa Blanca Woonplaats * : Gemeente*: Provincie*: Goirle Goirle Noord-Brabant Plaatselijke aanduiding: BY Tilburgseweg 176 5051AM Goirle Pagina 3/ 8
Kadastrale gemeente*: Sectie*: Kad.object*: App: Grondperceel: GOIRLE E 4662 GOIRLE E 5085 GOIRLE E 5093 GOIRLE E 5538 GOIRLE E 5540 GOIRLE E 5545 GOIRLE E 5546 GOIRLE E 5547 GOIRLE E 5548 GOIRLE E 5549 GOIRLE E 5550 GOIRLE E 5551 GOIRLE E 5552 GOIRLE E 5553 GOIRLE E 5554 GOIRLE E 5555 GOIRLE E 5556 GOIRLE E 5557 GOIRLE E 5558 GOIRLE E 5559 GOIRLE E 5560 GOIRLE E 5561 GOIRLE E 5575 GOIRLE E 5576 GOIRLE E 5577 GOIRLE E 5578 GOIRLE E 5579 GOIRLE E 5580 GOIRLE E 5581 GOIRLE E 5583 GOIRLE E 5584 GOIRLE E 5585 GOIRLE E 5586 GOIRLE E 5588 GOIRLE E 5590 GOIRLE E 5591 GOIRLE E 5782 A GOIRLE E 5783 A Rijksmonumentomschrijving*: Inleiding PARKAANLEG. Na de bouw van het landhuis wordt om het huis een voortuin aangelegd naar ontwerp van de architect Albert Lejeune. Het aan de achterzijde van het huis gelegen landgoed sluit op deze voortuin aan en is van de hand van architect Copijn uit Groenekan (Utrecht). Sinds ca. 1990 wordt dit landgoed als golfterrein gebruikt door de Golfclub Goirle. Pagina 4/ 8
Omschrijving Het aan de achterzijde op de tuin aansluitende landgoed kent elementen van de Engelse en Franse tuinstijlen. Centraal en loodrecht op het landhuis gelegen, bevindt zich een rechte laan temidden van een bosplantsoen. De laan is ingeplant met Hollandse eik. Aan de noordwestzijde bevat het landgoed grasvelden omzoomd met eikenbomen. Eén van deze grasvelden is door recente inplantingen inmiddels gegroeid tot een open ruimte met bomen. Dit grasveld is voor de bescherming van ondergeschikt belang. Aan de zuidwestkant, in het geaccidenteerde gedeelte, bevindt zich een grote vijver. Waardering De parkaanleg is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorisch belang als bijzondere uitdrukking van een sociaal-economische ontwikkeling van de regio rond Tilburg. Het is van belang vanwege de plaatse in het oeuvre van tuinarchitect Lejeune. Het heeft ensemblewaarden vanwege de bijzondere betekenis door de situering verbonden met de ontwikkeling van stad en het dorp en tevens vanwege de samenhang tussen huis, tuin en landgoed. Hoofdcategorie: Subcategorie: oorspronkelijke functie: Kastelen, landhuizen en parken Tuin, park en plantsoen Park Pagina 5/ 8
Monumentnummer*: 517010 Smallepad 5 3811 MG Amersfoort Postbus 1600 3800 BP Amersfoort www.cultureelerfgoed.nl T 033 421 74 21 F 033 421 77 99 E info@cultureelerfgoed.nl Status : rijksmonument Inschrijving register* : 18-12-2001 Kadaster deel/nummer : 13396/4 Monumentnaam*: Villa Blanca Complexnummer: Complexnaam: 530701 Villa Blanca Woonplaats * : Gemeente*: Provincie*: Goirle Goirle Noord-Brabant Plaatselijke aanduiding: Tilburgseweg 176 5051AM Goirle Kadastrale gemeente*: Sectie*: Kad.object*: App: Grondperceel: GOIRLE E 5591 Rijksmonumentomschrijving*: Inleiding LANDHUIS "Villa Blanca" en TUIN. Het huis is gebouwd in neo-classicistische stijl in het jaar 1915 als buitenverblijf voor textielfabrikant Frans Mutsaers van Waesberghe, destijds wonende aan de Spoorlaan te Tilburg. Zijn fabriek was de huidige garage Knegtel. Het landhuis, nu woonhuis, is gebouwd door de aannemers Vekemans (Goirle) en J. van der Weegen (Tilburg), naar ontwerp van architect W.F.J.H. Bouman (Tilburg/Breda). In 1919 wordt de grote veranda aan de achterkant van het huis als serre bij het huis betrokken. Het landhuis staat in de voortuin van het landgoed. Deze voortuin is een ontwerp van architect Albert Lejeune (Tilburg). Het achter de voortuin aaneensluitende park is aangelegd door architect Copijn (Groenekan bij Utrecht). Omschrijving Het landhuis ligt op een zandterras. Aan de voorkant wordt het terras afgescheiden door een vooruitstekende in plattegrond U-vormige muur voorzien van een balustrade, geflankeerd door frontale trappen met zes hardstenen treden en trapbomen met voluutvormige aanzetten. De in de voortuin gelegen Pagina 6/ 8
oprit van het landhuis loopt gedeeltelijk over het terras. Achter het huis heeft het terras een vergelijkbare afscheiding. Een gedeelte van de muur met balustrade bestaat hier in de plattegrond uit een ellipsboogsegment en de flankerende trappen hebben respectievelijk acht en negen hardstenen treden. Op het zandterras is een stenen verhoging aangebracht met bij de ingangen van het landhuis telkens vijf hardstenen treden. Het huis heeft een samengestelde plattegrond en bestaat uit enkele en dubbele bouwlagen, afwisselend gedekt door een zadeldak en platte daken. De voorgevel van het landhuis heeft een verspringing in de rooilijn. Het linkergedeelte van het huis, met zadeldak en loodrecht op de straat gepositioneerd, heeft een drie traveeën brede gevel. Het bevat op de begane grond de woonkamer met over de gehele breedte een frontale veranda met balustrade en trap naar het terras. De buitenste traveeën op de verdieping zijn risalerend, bevatten een balkondeur en worden elk bekroond met een fronton dat dezelfde lijn volgt als het zadeldak. Hiervóór bevindt zich op de veranda een balkon met balustrade gedragen door vier pilaren. De woonkamer heeft schuifdeuren in de middelste travee en schuiframen in de zijtraveeën. De middelste travee op de verdieping is blind uitgevoerd. Hierop bevindt zich in vergulde letters de naam van het landhuis. In de topgevel een staand, ovaal oeil-de-boeuf met een twaalfruits-roedenverdeling. Links een lage aanbouw onder plat dak. Op het hoofddak een stenen platform waarop zich oorspronkelijk een beeldhouwwerk bevond, voorstellende de Griekse Zonnegod Helenius of Helios, die staande in de zonnewagen, zijn vierspan ment. Het rechtergedeelte van het huis, gedekt door platte daken, bevat een hoog en een laag tweelaags gedeelte. Beide zijn één travee breed. Het hoge gedeelte met dakterras, heeft op de begane grond een kamer met dubbele openslaande deuren en over de gehele breedte een frontale veranda met balustrade. Boven de veranda een balkon, eveneens gedragen door vier pilaren. Het dakterras heeft een balustrade met kantelen op de hoeken. Op twee kantelen aan de straat een stenen leeuw. Het lage gedeelte, de ingangstravee, bevat een dubbele voordeur met gesneden panelen. Voor de ingang bevindt zich een hardstenen trap met bordes, dat tevens toegang geeft tot de rechter veranda. Aan de achterkant heeft het huis boven de serre een balkon met balustrade. De zijgevels hebben erkers onder platte daken. In de linkerzijgevel op de begane grond een driezijdige en in de rechtergevel een vijfhoekige erker over beide bouwlagen. De voortuin heeft een symmetrische indeling met één toegang tussen gemetselde penanten aan de straat. Rondom het landhuis een gazon dat aan de voorzijde wordt geflankeerd door een lindeboom en achter het huis door groepen van naaldbomen. Aan weerszijden van het gazon aan de voorzijde van het huis staan rododendrons. Hier ligt temidden van het gazon een cirkelvormige oprijlaan, die over het terras voor het huis enigszins oploopt. Waardering Het landhuis is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorische waarde als bijzondere uitdrukking van de sociaal-economische ontwikkeling van de regio rond Tilburg. Het heeft architectuurhistorische waarde als voorbeeld van de late toepassing van het neoclassicisme voor de representatie van de nieuwe rijken kort ná 1900. Het is van belang vanwege de plaats in het oeuvre van de tuinarchitect Lejeune. Het object heeft ensemblewaarden vanwege de bijzondere betekenis door de situering verbonden met de Pagina 7/ 8
ontwikkeling van stad en het dorp en tevens vanwege de samenhang tussen huis, tuin en landgoed. Het heeft bijzondere betekenis voor het aanzien van het dorp. Het is van belang vanwege de architectuurhistorische, typologische en functionele zeldzaamheid. Hoofdcategorie: Subcategorie: oorspronkelijke functie: Kastelen, landhuizen en parken Kasteel, buitenplaats Landhuis Pagina 8/ 8