Activiteiten van de GGD voor statushouders, kinderen en volwassenen. 20/12/16 Regiocoördinator publieke gezondheid statushouders Binnen de GGD is Cobi Izeboud werkzaam als Regiocoördinator publieke gezondheid statushouders. In haar functie ondersteunt zij gemeenten bij hun aanpak om de gezondheid van statushouders te bevorderen via signalering, voorlichting en preventie. Gemeenten kunnen Cobi vragen mee te denken, zaken uit te zoeken, goede voorbeelden door te geven. Zij geeft informatie over belangrijke aandachtspunten voor beleid, als het om preventie en gezondheid gaat. Zij kan benaderd worden over de activiteiten in deze notitie. c.izeboud@ggdnog.nl, 088 443 32 15. Op www.ggdnog.nl/vluchtelingen staat informatie o.a. over wat de GGD doet rond asielzoekers en statushouders, aandachtspunten voor gezondheidsbeleid, landelijke documenten, factsheets en folders. Jeugdgezondheidszorg bij kinderen van 4 tot en met 18 jaar Als vluchtelingenkinderen in een gemeente gaan wonen, gaat de GGD na of kinderen in Nederland al een intake hebben gehad, bijvoorbeeld in een AZC. Hierbij kijkt de GGD ook of vaccinaties nodig zijn. Indien dit nodig of onduidelijk is, roept de GGD de kinderen met hun ouders hiervoor op. Daarnaast doorlopen de kinderen het reguliere JGZ-basisprogramma van de GGD. Zie hiervoor bijlage 1. Ondersteuning docenten basisonderwijs Leerkrachten kunnen vragen hebben over vluchtelingenkinderen in de klas: hoe zorg ik dat zij zich goed thuis voelen; het kind zit vaak moe in de klas, hoe bespreek ik dit met de ouders; de tante, niet een ouder, komt naar onze afspraak. Ga ik toch over het kind in gesprek? Scholen kunnen met deze en andere vragen terecht bij de Gezonde school-adviseur niet-westerse allochtonen, Sunay Nuraydin. Zij geeft adviezen over aanpak en beleid, en verzorgt bijeenkomsten voor ouders. s.nuraydin@ggdnog.nl, 088 443 32 32. Leskist Een vluchtelingenkind in de klas toolkit voor het basis- en voortgezet onderwijs Veel leerkrachten willen vluchtelingenkinderen zo goed mogelijk opvangen. De GGD heeft materialen verzameld die kunnen helpen om vluchtelingenkinderen te begeleiden. In de leskist zitten lespakketten en daarnaast artikelen met achtergrondinformatie. Een handleiding geeft informatie over het gebruik van de materialen. Reserveren kan via de catalogus leskisten GGD NOG, 088 443 31 69 / 443 33 59, documentatiecentrum@ggdnog.nl
Voorlichting aan kinderen, jongeren en volwassenen Vluchtelingen die kort in Nederland zijn, hebben kennis en vaardigheden nodig om gezondheidsrisico s te verminderen en meer aansluiting te krijgen bij Nederlandse samenleving. De voorlichting vindt plaats in ISK s (Internationale Schakelklassen) op het voorgezet onderwijs, tijdens of na inburgeringscursussen, workshops rond de participatieverklaring en op andere bijeenkomsten die een gemeente of een andere organisatie organiseert. Het gaat om o.a. de thema s: o Gezondheid en gezondheidszorg in Nederland o Seksuele ontwikkeling en gezondheid, zie bijlage 2. o Hygiëne o Omgaan met spanningen o Veiligheid o Voeding en beweging o Opvoeding in Nederland o Mondhygiëne o Alcohol en drugs Het programma komt in overleg tot stand. Training van begeleiders, docenten en andere intermediairs De GGD geeft training aan begeleiders van NIDOS-locaties, leerkrachten van scholen en andere professionals die met vluchtelingen te maken hebben. Dit kan informatie zijn over de cultuur van vluchtelingengroepen en/of informatie over gezondheidsthema s zoals hierboven staan genoemd. Zo verzorgt de GGD bijv. de workshop Vluchtelingenkind in de klas. Via training krijgen de intermediairs handvatten om goed met vluchtelingenkinderen en/of bepaalde thema s om te gaan. Spreekuren Seksuele gezondheid Verpleegkundigen van de GGD houden spreekuren Seksuele gezondheid. Alle burgers, en dus ook vluchtelingen, kunnen daar hun vragen stellen rond seksualiteit en ook zich anoniem laten testen op een SOA (Seksueel Overdraagbare Aandoening). Dit in het kader van seksualiteitshulpverlening en SOA-bestrijding. De spreekuren Seksuele gezondheid zijn van 9.00 tot 14.00 uur. Ze vinden plaats: o maandag en vrijdag in Doetinchem, naast het Slingeland, Kruisbergseweg 47 o dinsdag en donderdag in Harderwijk, Oosteinde 17 o woensdag en donderdag in Apeldoorn, Gelre Apeldoorn, Albert Schweitzerlaan 31 o dinsdag en woensdag in Warnsveld, bij de GGD, Rijksstraatweg 65 Op maandag is er van 15.00 16.30 uur in Doetinchem, op woensdag in Apeldoorn, ook een apart spreekuur voor jongeren tot en met 24 jaar. Mensen kunnen telefonisch een afspraak maken voor deze spreekuren. Op werkdagen van 12.30 en 14.30 uur via 088 443 33 44.
De GGD wil dat vluchtelingen deze spreekuren weten te vinden. Sommige groepen vluchtelingen lopen namelijk een groter risico op een SOA. Voorlichting vrouwenbesnijdenis via sleutelfiguren GGD NOG heeft samen met GGD IJsselland een groep sleutelfiguren uit verschillende herkomstlanden waar meisjesbesnijdenis voorkomt, getraind. Deze groep wordt ingezet om meisjesbesnijdenis bespreekbaar te maken en te voorkomen. Daarnaast zorgen de sleutelfiguren voor bespreekbaarheid en bewustwording van gezondheidsklachten die samenhangen met besnijdenis en verwijzen zij naar het nazorgspreekuur. Een gemeente kan vragen om de inzet van deze voorlichters. Nazorgspreekuur voor besneden vrouwen In Nederland wonen ongeveer 28.000 vrouwen die in het land van herkomst besneden zijn. Vrouwen die besneden zijn, kunnen lichamelijke, psychische en seksuele klachten hebben van de besnijdenis. Hiervoor bestaat het nazorgspreekuur. Het doel is om vragen te beantwoorden of te zorgen voor de juiste hulp. Het gratis spreekuur staat open voor alle vrouwen die een hulpvraag hebben. Zij kunnen een afspraak maken met Joke Ruis, gespecialiseerde verpleegkundige van de GGD, j.ruis@ggdnog.nl, 088 443 32 99. Infectieziektepreventie en bestrijding De GGD voert de individuele en collectieve preventie van infectieziekten uit, volgens de richtlijnen van het RIVM. Dit betekent onder andere: o melding van volgens de wet meldingsplichtige infectieziekten, zoals hepatitis B, mazelen, kinkhoest en TBC; o bron- en contactopsporing: als de GGD een melding krijgt van een infectieziekte onderzoekt zij of de zieke een bron is, die meer personen blootstelt aan deze infectieziekte. De GGD kijkt of contacten van de zieke beschermd kunnen worden tegen het eveneens oplopen van deze infectieziekte. o advies bij infectieziektenuitbraak, naar aanleiding van meldingen van NIDOSlocatiemanagers of de betrokken huisarts. De GGD geeft bijvoorbeeld advies en hulp om schurftbesmettingen in kaart te brengen, en biedt behandeling. De afdeling infectieziektebestrijding van de GGD is bereikbaar op 088 443 33 55. Buiten kantoortijden is de dienstdoend arts ook bereikbaar voor professionals, die hiervoor de weg kennen. Tuberculosescreening, -preventie en -bestrijding De GGD voert screening op tuberculose uit bij asielzoekers die Nederland binnenkomen. Zo nodig volgt nader onderzoek en behandeling. Kinderen jonger dan 12 jaar ontvangen een vaccinatie voor TBC, als zij die nog niet eerder ontvingen. Gedurende twee jaar na binnenkomst herhaalt de GGD ieder half jaar de screening bij asielzoekers uit hoog risicolanden. De GGD registreert de medische gegevens in een landelijk elektronisch medisch dossier.
Monitoring en onderzoek Met monitoring of onderzoek kan de GGD inzicht geven in bijvoorbeeld de gezondheid, het welzijn, de leefstijl, of de behoeften aan gemeentelijke voorzieningen en ondersteuning van statushouders. Dit geeft de gemeente handvatten om te anticiperen op wat deze doelgroep nodig heeft. Monitoring en onderzoek kan in de vorm van kwantitatief onderzoek (vragenlijsten) en kwalitatief onderzoek (interviews of focusgroepen), bij de statushouders zelf of bij intermediairen. Evaluatieonderzoek Evaluatieonderzoek geeft inzicht in de ervaringen en resultaten van activiteiten. Hoeveel statushouders zijn bereikt met uw project, wat hebben zij eraan gehad? Wat zijn de maatschappelijke opbrengsten? Hoe zijn samenwerkingsprocessen verlopen, wat waren succes- en verbeterpunten? Dit gaat om cijfers en het verhaal achter de cijfers. Het Evaluatiebureau Publieke Gezondheid, onderdeel van GGD NOG, zet diverse methodieken in bij evaluatieonderzoek: observaties, interviews, registraties, en vragenlijsten. Neem vrijblijvend contact op via www.evaluatiebureau.nl
Bijlage 1.Reguliere taken JGZ, die ook ten gunste komen aan vluchtelingenkinderen Op het basisonderwijs: o GezondheidsOnderzoek bij 5-jarigen o Wegen en meten in groep 6 o Vervolggezondheidsonderzoek waar nodig o Vaccinaties o Signalering en zo nodig doorverwijzing o Spraak- en taal screening bij 4- en 5-jarigen o Deelname aan zorgoverleggen op scholen o Collectieve voorlichting Groepsles Gezonde Leefstijl (ABC-quiz) in groep 7 Ouderavonden en gastlessen over voeding en beweging; mediawijsheid; relaties en seksualiteit; mondgezondheid. Op het voortgezet onderwijs: o GezondheidsOnderzoek in klas 1 en in gemeenten die bij de GGD het Extra Contactmoment afnemen, ook in klas 3 (VMBO) of 4 (HAVO/VWO) o Vervolggezondheidsonderzoek waar nodig o Vaccinaties o Signalering en zo nodig doorverwijzing o Deelname aan zorgoverleggen op scholen o Collectieve voorlichting Op het speciaal onderwijs: o Gezondheidsonderzoek entree o Gezondheidsonderzoek 5-jarigen o Gezondheidsonderzoek 10-jarigen o Gezondheidsonderzoek klas 1
Bijlage 2. Mogelijke thema s bij de voorlichting rond het thema Seksuele gezondheid Het thema Seksuele gezondheid kan gaan over: o seksuele ontwikkeling o relationele vorming en normen, waarden, cultuur, religie en wetgeving in Nederland. Hierbij kunnen uithuwelijking, kindbruid, diversiteit, eerwraak en meisjesbesnijdenis aan de orde komen. o seksuele opvoeding van kinderen o anatomie van geslachtsorganen o geboorteregeling en anticonceptie o SOA preventie en toeleiding naar de spreekuren Seksuele gezondheid, zie pagina 2. o seksuele weerbaarheid en seksueel grensoverschrijdend gedrag o diversiteit: LHBT (lesbisch, homoseksueel, biseksueel, transgender) o loverboys o sociale media & seks (grooming en sexting)