2016 Gemeentelijke rapportage Gezondheidsbevordering Jeugd Gemeente Kaag en Braassem is een werkwijze van
Gemeentelijke rapportage Gezondheidsbevordering Jeugd 2016 Gemeente Kaag en Braassem Verantwoordingsperiode 1-1-2016 t/m 31-12-2016 Publicatiedatum 9 januari 2017 scholen Gegevens lid accountteam namens Gezondheidsbevordering 13 PO-scholen en 1 VO-school Liesbeth Faber lfaber@ggdhm.nl 088 308 4328 Inleiding In aanvulling op de regionale rapportage Gezondheidsbevordering Jeugd, die met deze rapportage is toegezonden, ontvangt u de gemeentelijke rapportage Gezondheidsbevordering Jeugd. Deze rapportage biedt u inzicht in de inspanningen en het bereik in uw gemeente in 2016. De omvang van geleverde diensten verschilt per jaar. Dit is afhankelijk van de vraag vanuit het werkveld en wordt ook afgewogen met onze dienstverlening vanuit het basispakket in vorige kalenderjaren. Aan het einde van deze rapportage zijn aanbevelingen opgenomen en is waar mogelijk een koppeling gemaakt met ingeplande werkzaamheden in het volgende jaar. 1. Samenwerking CJG Samenwerking mét en vanuit het CJG krijgt vorm door voortdurend te streven naar een thematische ketenaanpak, waarin de samenhang tussen curatie en preventie wordt versterkt. Voorbeelden hiervan zijn de ketenaanpak omtrent weerbaarheid en het traject Sociale Veiligheid (over beide vindt u meer informatie in de regionale rapportage). Verder heeft de samenwerking vorm gekregen door inhoudelijke gesprekken te voeren met uw CJG-coördinator betreffende gezondheidsbevordering in het sociale domein. Hierbij is gesproken over actuele vraagstukken en is wederzijds gestreefd naar inzicht in preventie in het lokale sociale domein en planvorming omtrent lokale uitdagingen. De afdeling gezondheidsbevordering is voornemens deze samenwerking met de CJG-coördinator in 2017 voort te zetten in een vorm die nog meer aansluit bij de huidige werkwijze. Onderwerp Type uitvoering Genotmiddelen en Puberbeurs 48 sociale media Totaal 48 2. Gezonde School De Gezonde School werkwijze is een structurele en integrale manier om gezondheidsbeleid op school vorm te geven. Scholen die structureel en integraal aandacht hebben voor gezondheid op school kunnen het landelijke vignet Gezonde School behalen. GGD Hollands Midden ondersteunt scholen bij het behalen van een vignet Gezonde School. In de gemeente is in het afgelopen jaar in het Primair Onderwijs invulling gegeven aan Gezonde School. Hieronder vindt u de scholen en het type vignet dat scholen in deze regio hebben behaald. Zoals in de regionale rapportage beschreven is, heeft GGD Hollands Midden samenwerking opgebouwd met schoolbesturen omtrent Sociale Veiligheid. Deze samenwerking vindt in uw gemeente plaats met schoolbestuur SSBA (6 basisscholen). De implementatie omtrent Sociale 1
Veiligheid duurt twee jaar (per school). In 2016 is een start gemaakt met de implementatie. Hiervoor zijn twee directeuren overleggen bezocht waarbij meerdere scholen aanwezig waren. Schoolnaam Elckerlyc De Kinderbrug De Roelevaer De Schakel Gerardusschool Type uitvoering 3. Verslavingspreventie In de gemeente is in het afgelopen jaar in zowel het Primair als Voortgezet Onderwijs invulling gegeven aan het thema Verslavingspreventie. Er wordt invulling gegeven aan de alcoholmatigingsnota van de gemeente(n) door voorlichting te koppelen aan weerbaarheidstrainingen. Dit initiatief leent zich hier goed voor, omdat ook groepsdruk immers van invloed is op het maken van (on)gezonde keuzes. Tijdens een ouderavond krijgen informatie over het gebruik en de gevaren van alcohol en roken en de invloed die zij hierop kunnen uitoefenen als opvoeder. Ook worden hierin andere verslavingen en verleidingen meegenomen waaronder het gebruik van sociale media. Indien scholen en/of gemeenten aanvullend de themamodule (on)gezonde gewoontes kiezen, worden ook direct geïnformeerd over deze onderwerpen. Vanwege deze sterke thematische content die aan de training wordt verbonden, zijn de trainingen in deze rapportage verwerkt onder het betreffende thema. Over de inhoud van de trainingen, samenwerking met ketenpartners en regionale spreiding leest u meer in de regionale rapportage. Schoolnaam Type uitvoering Ouderavond alcohol, roken en 35 mediawijsheid Totaal 35 Voortgezet Onderwijs Schoolnaam Type uitvoering Bonaventuracollege Alcoholcollege 98 2 Ouderavonden 240 Introductie ELO-lessen 7 Bonaventuracollege Deelname project Alcoholvrije School* Totaal 240 98 7 *Vanuit aanvullende financiering is in de regio rondom Alphen aan de Rijn het project de Alcoholvrije School i.s.m. STAP aangeboden. Het Bonaventuracollege heeft een weloverwogen beleid op het gebied van alcohol en heeft bewust gekozen om geen vignet te behalen. 4. Voeding en Bewegen In de gemeente is in het afgelopen jaar in het invulling gegeven aan de thema s Voeding en Bewegen. 2
Via onze werkwijze Gezonde School attenderen we scholen op landelijke campagnes, waaronder EU- Schoolfruit en het Nationaal Schoolontbijt. Dit jaar waren er geen deelnemende scholen in Kaag en Braassem aan het EU-schoolfruit programma. Aan het Nationaal Schoolontbijt hebben 2 scholen meegedaan. 5. Sociaal-Emotionele Ontwikkeling In de gemeente is in het afgelopen jaar in het invulling gegeven aan het thema Sociaal-Emotionele Ontwikkeling. In 2016 is in het primair onderwijs aandacht besteed aan weerbaarheid om scholen te ondersteunen bij gesignaleerde (groeps)problematiek in de groepen 6, 7 en 8 van de basisschool. Hierbij zijn puberontwikkeling en psychosociale gesteldheid belangrijke onderwerpen die, net als bij leraren, ook vragen oproepen bij en zelf. Tijdens een ouderavond worden geïnformeerd over deze onderwerpen en de invloed die zij hierop kunnen uitoefenen als opvoeder. Om leerkrachten te ondersteunen bij hun vragen en handvatten te bieden is er de regionale bijeenkomst weerbare pubers en school georganiseerd. De weerbaarheidstraining is gericht op het sociale systeem van een klas en onderscheidt zich hiermee dus van geïndiceerde trainingen die voor individuele worden georganiseerd. Indien scholen en/of gemeenten aanvullend de thema-module jezelf en anderen kiezen, worden ook direct geïnformeerd over onderwerpen als (puber)ontwikkeling en psychosociale gesteldheid. Vanwege deze sterke thematische content die aan de training wordt verbonden, zijn de trainingen in deze rapportage verwerkt onder het betreffende thema. Over de inhoud van de trainingen, samenwerking met ketenpartners en regionale spreiding leest u meer in de regionale rapportage. Ook is in het Primair onderwijs middels ouderavonden aandacht besteed aan sociale veiligheid. Tijdens de ouderavond werden voorgelicht over de ontwikkeling van kinderen in relatie tot groepsdynamiek, psychosociale gezondheid en een veilige omgeving. Schoolnaam Type uitvoering Ouderavond sociaal emotionele 60 ontwikkeling (2 avonden) Weerbaarheidstraining jezelf en 63 anderen (2 trainingen) De Schakel Ouderavond sociale veiligheid 15 De Kinderkring Ouderavond sociale veiligheid 35 Totaal 110 63 6. Contactmoment bovenbouw VO Zoals beschreven in de regionale rapportage is het vernieuwde contactmoment bovenbouw (15/16- jarigen) in het VO in de regio Hollands Midden ingevoerd. Via de EMOVO (Elektronische MOnitor Voortgezet Onderwijs) wordt invulling gegeven aan dit contactmoment. Aansluitend op EMOVO kan een adviesgesprek of een interventie plaatsvinden. In uw gemeente is hier op de volgende scholen invulling aan gegeven: Schoolnaam Type uitvoering Bonaventuracollege EMOVO-advies 2015-2016 opgesteld en besproken EMOVO Acteurslessen geregeld 106 en uitgevoerd Totaal 106 3
Aanbevelingen Vanuit het onderwijs blijkt dat er veel behoefte is aan ondersteuning bij weerbaarheidsontwikkeling. Weerbare kinderen en jongeren blijken beter bestand tegen groepsdruk hetgeen indirect invloed heeft op het gebruik van genotmiddelen en andere leefstijlthema s. Daarbij is de bijbehorende ouderavond bij uitstek geschikt om de alcoholmatigingsboodschap van de gemeente uit te dragen. Hiermee wordt ook nog meer invulling gegeven aan gemeentelijke initiatieven omtrent drugspreventie en de outreachende rol van het CJG. In 2017 zal met het schoolbestuur SSBA gestart worden met een integrale aanpak omtrent sociale veiligheid. Het traject begint met een inventarisatieronde waarna een tweejarig maatwerktraject zal worden uitgevoerd. Wegens het bereik en de omvang van het traject verdient het aanbeveling dat de gemeente zich laat informeren over de beschreven aanpak omtrent sociale veiligheid, om zo gemeentelijke samenwerking (met partnerorganisaties) verder inhoudelijk vorm te geven. Voortgezet Onderwijs De resultaten van de afgenomen Emovo-vragenlijsten geven aan dat onvoldoende beweging, vaak in combinatie met minder of zelfs ongezonde voeding, getalsmatig het grootste probleem is. Dit zal op termijn grote (gezondheids-)schade veroorzaken. De GGD Hollands Midden ontwikkelt een projectweek Voeding en Bewegen voor het Voortgezet Onderwijs. De projectweek moet bij voorkeur leiden tot permanent beleid op de scholen wat betreft educatie, ouderparticipatie en de omgeving. In de projectweek verzorgt de school zelf lessen. Daarnaast verzorgt de GGD lessen uit bestaande financiering en werkt de GGD samen met lokale organisaties die ook activiteiten aan kunnen bieden. Jongerenwerk kan bijvoorbeeld, als dat tot hun aanbod behoort, kickbokslessen verzorgen op de school. De lessen zijn zowel praktisch als theoretisch. Tenslotte kan het zijn dat voor bepaalde activiteiten externen ingehuurd moeten worden. In het Voortgezet Onderwijs is ook in toenemende mate behoefte aan Weerbaarheid. Vanuit de en het personeel is duidelijk dat de druk op jongeren groot is en toeneemt, bijvoorbeeld in de zin van presteren, maar ook als groepsdruk, vaak vanuit sociale media. Vanuit het Bonaventuracollege Roelofarendsveen is recent aangegeven dat zij graag zouden zien dat er trajecten Weerbaarheid voor het Voortgezet Onderwijs beschikbaar komen, met als eerste concrete wens een training Weerbaarheid voor mentoren. Op dit moment onderzoeken we de financiële mogelijkheden daartoe. Als dat mogelijk is gebruiken we daarvoor bestaande financiering, maar het is goed mogelijk dat er aanvullende financiering nodig is. Wij bevelen aan om, gezien het belang van weerbaarheid te overwegen, als dat nodig blijkt te zijn, gedeeltelijk te financieren. Graag gaan we in gesprek over bovenstaande initiatieven en aanbevelingen. 4