Tuinkrant's Tuindokter - Ziekten en Plagen Gids - Plantenziekten Ziekten en plagen van Hosta Funkia, hartlelie, hosta Deze duurzame vaste planten komen oorspronkelijk uit China, Japan en Korea. Er zijn ongeveer 40 soorten, die de aandacht trekken door hun sierlijke, lancet - of hartvormige, soms fraai getekende bladeren. Tussen juni en oktober verschijnen de lange stengels met witte, blauwe of paarse bloemtrossen tussen het weelderige loof. Over het algemeen groeien funkia s bij voorkeur in de halfschaduw of in lichte schaduw, in stevige enigszins vochtige grond. Bij teveel zon of te droge omstandigheden zal het blad echter sterk gaan indrogen. Omdat de planten, met uitzondering van Hosta undulata, zeer laat in het voorjaar uitlopen, is het aan te raden de groeiplaats te markeren, opdat de uitlopers niet per ongeluk zouden beschadigd worden. Bij rassen en soorten met tere bladeren moet men oppassen voor slakken. Verder zijn hosta s ongecompliceerde, gemakkelijk te verzorgen gewassen voor de border met vaste planten of aan de rand van struiken. Schaduwachtige, donkere plekken lichten op miraculeuze wijze op als men er gele en witbonte vormen plant. LEGEDE: giftigheidsklasse toelating BE toelating L slakken - naaktslakken - tuinslakken - grondslakken (algemeen) Arion - Cepaea - Milax - Deroceras Ernst van de ziekte of plaag: 5 We onderscheiden huisjesslakken en naaktslakken. aaktslakken (roodbruine) kunnen half hun lichaamsgewicht verorberen in 24 uur tijd, de schade kan zowel boven als onder de grond plaatsvinden. Slakken hebben een vochtige omgeving nodig om te kunnen overleven en om zich te kunnen verplaatsen. 90% van de slakkenpopulatie bevindt zich bijna altijd in de bodem. Slechts 10% van de populatie komt s nachts naar boven om zich te voeden met plantenmateriaal. De meeste naaktslakken zijn tweeslachtig. Ze leggen hun eieren in groepjes van 15 tot 50 in de bodem of onder plantenafval. Onder gunstige omstandigheden kunnen ze een lange periode overleven tot de omstandigheden beter zijn, om alsnog uit te komen. ormaal zijn er 2 generaties slakken per jaar. Tijdens natte zomers kunnen er echter verscheidene generaties voorkomen. Afhankelijk van de soort zijn volgroeide slakken 30 tot 150 mm lang. Schade aangericht door naaktslakken kan men onderverdelen in 4 soorten: door te vreten aan zaden, bladeren, stengels en wortels kan sterke uitval optreden bij jonge gewassen. Vraatschade aan bladeren en bloemen leidt tot sterke kwaliteitsvermindering. Vreterijplekken kunnen invalspoorten zijn voor allerlei plantenziekten. Slijmafscheiding op het gewas veroorzaakt eveneens een sterke kwaliteitsvermindering. Bestrijding kan ook in open lucht met de nematode Phasmarhabditis hermaphrodita. Het voorkomen van slakken: - Zorg ervoor dat ze plaats hebben om zich te verbergen. - Zorg dat de tuin vrij is van rotte bladeren en onkruiden door een flinke herfst en/of schoonmaakbeurt van de tuin. - Zorg dat bladeren de grond niet raken, houd ze omhoog met stokken of zoiets, zodat ze zich hier niet kunnen verschuilen. Een beschermzone aanleggen: Om slakken weg te houden van de beplanting volstaat het een strook grond (een zone) van ongeveer 50 cm vrij van begroeing te houden en de hard wordende bodemlaag regelmatig te breken zodat het regenwater vlug in de bodem dringt (afhankelijk van het bodemtype. Uit ervaring is gebleken dat slakken deze barriere vrijwel nooit overschrijden. BBC Gardener s World adviseerde doppen van cacao-bonen als mulchlaag in je tuin te gebruiken. De slakken houden hier niet van. Denk er wel aan dat cacaodoppen kalk bevatten en dat dit de PH van je grond kan veranderen. Gekraakte eierschalen rondom de plant houdt slakken tegen. Leg de eierschalen een dag of zo in de koelkast, dan kunnen ze beter gekraakt worden. Brede banen van as van verbrand hout of ceder-zaagsel rond de zaailingen werkt ook. Gebruik een mengsel van kippengrit (=gemalen schelpen) en maaszand. Het grit en het maaszand is scherp en daar hebben slakken de pest aan. Bovendien voorkomt het mengsel het dichtslibben van de grond onder de plant. Een voordeel van kippegrit is dat het onder invloed van regenwater Pagina 1 van 7
LEGEDE: aangekruist = middelen geschikt voor particulier gebruik niet aangekruiste = middelen geschikt voor vaklui, kwekers giftigheidsklasse toelating BE toelating L langzaam oplost en zure regen neutraliseert. a een aantal jaren is het kippegrit helemaal opgelost en strooi je gewoon opnieuw kippegrit. Eenvoudige maatregelen: - Slakken zijn gek op Afrikaantjes. Ze vinden die zo mogelijk nog lekkerder dan Hosta s. Die zou je dus kunnen planten als lokplant en ze daar van af plukken. - Schoteltjes met bier ingraven. De slakken verdrinken er s nachts in en s morgens kun je ze weggooien. - Spaar natuurlijke vijanden zoals egels, vogels, kikkers en padden en zet natuurlijke vijanden in, zoals kippen. Egels eten naakslakken. Lok dus egels naar je tuin. Padden eten naaktslakken. Zorg dat padden zich thuis voelen in je tuin. Een aantal vogels, zoals lijsters, eten huisjesslakken. Ze slaan ze kapot op een harde ondergrond.trek dus vogels aan in je tuin. Zij zullen ook heel wat slakken voor hun rekening nemen. Een van de meest genoemde voorstellen om dit te bereiken is het neerzetten van een vogelbad. - Vangen: ga de tuin in bij het vallen van de nacht met een zaklantaarn want ze komen juist in de avond en nacht te voorschijn. Vang ze met de hand en verzamel ze in een emmer. Gebruik een pincet of rubber/plastic handschoenen als je t idee hebt, dat je ze echt niet kunt pakken. Of gebruik eetstokjes. Of een tang. e Slakkenkorrels op basis van metaldehyde of methiocarb zijn ook giftig voor andere dieren als vogels, spitsmuizen, egels, padden,..kortom dieren die slakken op hun menu staan hebben. Een biologisch bestrijdingsmiddel tegen naaktslakken, zoals Escar-Go en emaslug, bevatten aaltjes, dit zijn kleine wormpjes van 1 mm lang die van nature in de bodem voorkomen. a toepassing van dit produkt gaan de aaltjes akctief op zoek naar hun prooi en dringen binnen via de ademhalingsopening. Speciale bacteriën die in symbiose leven met de aaltjes komen vrij en vermenigvuldigen zich razendsnel in het lichaam van de slak. De aaltjes voeden zich met deze bacterie. Binnen de 3 tot 5 dagen stopt de aangetaste slak met zich te voeden. Ze is ondertussen opgezwollen. a 1 tot 2 weken zullen de geïnfecteerde slakken uiteindelijk sterven. Wanneer een gedode slak ontbindt, verspreidt zich een nieuwe generatie aaltjes die op zoek gaan naar nieuwe slachtoffers. Een emaslug besproeiing biedt gedurende 6 weken beschermen tegen naaktslakken. Enkele maanden na toepassing zal het aantal aaltjes verminderen als gevolg van natuurlijke vijanden van de aaltjes in de bodem. Een kleine verpakking van emaslug bevat voldoende om 20 m² te behandelen. Het produkt moet met water gemengd worden en vervolgens met een gieter op de grond gesproeid. Chemische Het strooien van slakkenkorrels Agrichim Slakkendood Slakken lokmiddel in korrelvorm Agrichim 7123/B Arionex Granulaat Slakken lokmiddel in korrelvorm Protex 4044/B Compo Antislak Plus Slakken lokmiddel in korrelvorm Bayer 8024/B Escar-Go Tegen Slakken Slakken - Ecostyle ijzerfosfaat 9361/B KB Slak 'S' Slakken lokmiddel in korrelvorm Scotts 7215/B Pagina 2 van 7
LEGEDE: giftigheidsklasse toelating BE toelating L Limaslak Slakken lokmiddel in korrelvorm Eurofyto 6511/B Limort Slakken lokmiddel in korrelvorm Bayer 4305/B Luxan Slakkenkorrels Slakken lokmiddel in korrelvorm Luxan 5453/B Mesurol Garden lokmiddel (klaar voor g Bayer methiocarb 1% (mercaptodimethur) 8977/B Metarex RB Slakken lokmiddel De Sangosse B. 8518/B Metason Slakken lokmiddel in korrelvorm Hermoo 3083/B emaslug Slakken Biobest aaltjes, parasiterende Slugran RB Slakken lokmiddel in korrelvorm Gardiflor 9240/B Super Slugran R Slakken lokmiddel in korrelvorm Gardiflor (verboden BE) 9178/B (verboden) vangen (met de hand) Geen opgave opg Limamort-Sanac Slakken lokmiddel in korrelvorm Sanac metaldehyde Mesurol FS 500 suspensie concentraat Bayer methiocarb 500 g/l (mercaptodimethur) A 7385/B Mesurol Garden Lokaas lokmiddel in korrelvorm Bayer methiocarb 4% (mercaptodimethur) B 5668/B Mesurol Pro lokmiddel in korrelvorm Bayer methiocarb 4 % (mercaptodimethur) B 9210/B Mesurol SC 500 suspensie concentraat Bayer methiocarb 500 g/l (mercaptodimethur) A 8583/B Pagina 3 van 7
LEGEDE: giftigheidsklasse toelating BE toelating L Phasmarhabditis suspensie Biobest Phasmarhabditis hermaphrodita Skipper Slakken lokmiddel in korrelvorm Aventis Cropscie thiodicarb 4% B 7906/B zwarte bladluizen (algemeen) Ernst van de ziekte of plaag: 5 Luizen kunnen voorkomen op bijna alle planten met steeds bijna dezelfde symptomen. Zwarte luizen zuigen zowel aan de bladeren als de stengels. Vaak gevolgd door roetdauwschimmels later in het seizoen. De schade is vrij beperkt. Eventueel te bestrijden met plantenextracten, middelen op basis van plantaardig pyrethrine, kaliumzouten, brandnetel aftreksel, zeepextracten zoals groene Dreft edm. weke zeep + spiritus Bayer Pyrethrum emulgeerbaar concentr Bayer piperonylbutoxide 255g/l + pyrethrine 20 g/l (*verboden BE) 8870/B (*verboden BE) Bug Scan Vallen Biobest lijm op gele vangplaat Plantschoon voor rozen vloeistof voor toepassin Ecostyle organische vetzuren - Pokon Bio- vloeistof voor toepassin Pokon & Chrysal kaliumzouten van vetzuren 3,5 g/l + oleinezuur 3,5 g/l (onder de vorm dan K-zout) 8457/B Pyrethro Pur Spruzit RTU pyrethrinen 0.045 g/l + koolzaadolie (AC) 8.25 g/l 9391/B Urtica brandnetelextract Adalia bipunctata larven biobest lieveheersbeestjes Bio-Pyretrex pyrethrinen 20 g/l + piperonylbutoxide 225 g/l 9267/B Pagina 4 van 7
LEGEDE: giftigheidsklasse toelating BE toelating L Okapi emulgeerbaar concentr Zeneca Agro lambda-cyhalothrin 5 g/l + pirimicarb 100 g/l(*verboden L) B 7978/B (Verboden) Pyrethro Bio Spurzut pyrethrinen 36 g/l + piperonylbutoxide 144g/l 8837/B bladluizen (algemeen) Ernst van de ziekte of plaag: 3 Bladluizen zuigen aan de onderzijde van de bladeren. Daardoor ontstaat groeiremming. Ook brengen luizen tal van virusziekten over. Vaak ook nog gevolgd door roetdauwschimmel later in het seizoen. De schade is soms vrij beperkt tot problematisch. Eventueel te bestrijden met plantenextracten, middelen op basis van plantaardig pyrethrine, kaliumzouten, brandnetelsappen, zeep, aftreksel van groen dreft edm. weke zeep + spiritus Asef Luis Weg vloeistof voor toepassin Fisons kaliumzouten van vetzuren 3.5 g/l + oleinezuur 3.5 g/l 8755/B Bayer Pyrethrum emulgeerbaar concentr Bayer piperonylbutoxide 255g/l + pyrethrine 20 g/l (*verboden BE) 8870/B (*verboden BE) Bug Scan Vallen Biobest lijm op gele vangplaat Condifor 200 SL imidacloprid 200 g/l 8686/B en 243/P met water mengbaar c Orthene wateroplosbaar poeder Tomen France acefaat 50 % (verboden BE) 6554/B (verboden* 25/09/2003) Orthene 97 SG wateroplosbaar granula Tomen France acefaat 97 % (verboden BE) 9254/B (verboden* 25/09/2003) Pokon Bio- vloeistof voor toepassin Pokon & Chrysal kaliumzouten van vetzuren 3,5 g/l + oleinezuur 3,5 g/l (onder de vorm dan K-zout) 8457/B Pagina 5 van 7
LEGEDE: giftigheidsklasse toelating BE toelating L Pyrethro Pur Spruzit RTU pyrethrinen 0.045 g/l + koolzaadolie (AC) 8.25 g/l 9391/B Urtica brandnetelextract Adalia bipunctata larven biobest lieveheersbeestjes Bio-Pyretrex pyrethrinen 20 g/l + piperonylbutoxide 225 g/l 9267/B Dursban 480 emulgeerbaar concentr Dow Agroscience chloorpyrifos 480 g/l B 8195/B Funginex Plus Geen opgave opg emulgeerbaar concentr Gardiflor tetradifon 25 g/l + triforine 25 g/l B 7158/B Hostaquick 50 EC emulgeerbaar concentr Aventis Cropscie heptenofos 550 g/l A 7056/B Lannate 20 SL met water mengbaar c Basf methomyl 200g/l A 7806/B Phosdrin emulsie, olie in water Cynanmid Benel mevinfos 145 g/l A 6924 Pirimor water dispergeerbaar g Zeneca Agro pirimicarb 50 % B 6640/B en 476/P (Verboden) Pyrethro Bio Spurzut pyrethrinen 36 g/l + piperonylbutoxide 144g/l 8837/B hosta bladvlekkenziekte Phyllosticta funkiae Ernst van de ziekte of plaag: 1 Deze Phyllosticta funkiae schimmel zorgt op de bladeren voor bruine, afstervende vlekken. Een bestrijding is zelden nodig Pagina 6 van 7
LEGEDE: giftigheidsklasse toelating BE toelating L Diverse zieke plantendelen wegsnoeien tot op het gezonde hout Diverse netheid, ziek plantendelen (bladeren) opruimen of verwijderen Bravo Chloorthalonil chloorthalonil 500 g/l Fungicide 7003/B Giftigheidsklassen: : A of B: Middelen die vaak vrij kunnen gebruikt en verkocht worden voor particulier gebruik. Verkrijgbaar in tuincentra edm. Middelen die enkel kunnen gebruikt worden door erkende gebruikers of vakmensen uit de beroepssector en enkel kunnen verkocht worden door erkende verkopers. In deze lijst zijn middelen opgenomen met toelating in BE tot: donderdag 23 november 2006 Deze tuindokter lijst is exclusief voorbehouden voor TK-Plus abonnees, download regelmatig de bijgewerkte ziekten en plagen brochures met courante lijst van toegelaten middelen iks van deze lijst kan gereproduceerd of gepubliceerd worden zonder de uitdrukkelijke toestemming van de eigenaar, Rudi Van Overloop, ruda@skynet.be, http://www.tuinkrant.com, alle rechten voorbehouden. Bronnen, literatuur. Zie op http://www.tuinkrant.com/tuindokter/bronnen.htm http://www.tuindokter.com/ Vanaf eind 2005 - Tuindokter verkrijgbaar op CD-ROM!!! Pagina 7 van 7