Hoe oud is de vertelter ongeveer, denk je? Geef ook ddn wildr om je dat denkt. Waarom zou de moeder niet witten dat haar kinderen haar komen bezoeken? Wat vind je van de reactie van de vader in het verhaal? W,rt i.. zijn ro[? Heb je ze[f wel eens een situatie meegemaakt waarin je ietr dergetijks had wi[[en doen? Beschrijf deze situatie, wat er gebeurde en watjouw reactie was. Hebje toen ook zo gehirrr deld a[s de moederin dit verhaa[? Waarom wet/niet? Ats je zoiets nog nooit hebt meegemaakt, kun je misschien een situatie bedenken. 12 De aanslag HRnnY Muuscn Vooraf Harry MuLisch (1927) wordt ats een van de be[angrijkste Nedertandse schrijvers van na de Tweede Wereldoorlog beschouwd. samen met willem Frederik Hermans (zie hoofdstuk 21)enGerardRevebehoorthijtot,degrotedrie,.Mulischwerd inhaartemgeborenenhadeenduits.oostenrijksevadereneen joodsemoeder.nadescheidingvanzijnoudersinlg3tb.e_efhij ili tlin vader in Nedertand en werd hij opgevoedoor hun Duitse huishoudster. In de Tweede weretdoortog werden zijn groot- en overgrootmoeder door de nazi's weggevoerd en vergast' Zijn moeder over[eefde de oortog we[' Na de oortog in 1945 besloot Mu 'ischschrijverteworden,maarpasinlg52.ukthethemzijn eerste roman te pubticeren (Archibald Stroholm)' In zijn werk gebruikt MuLisch vaak magischen mythische elementln. Ook het raadsel van de tijd en de dood komt veel voor in zijn werk. Net a[s voor andere Nederlandse schrijvers van zijn generatie speelt de oortog een belangrijke rol in het werk van Mutisch. Naast romans heeft Mulisch ook gedichten, essays en werk voor tonee[ geschreven' Hij heeft voor zijn werk veel literaire prijzen gekregen. Ander werk van Mulisch is bijvoorbeeld Het stenen bruidibed (1959), Twee vrouwen (1'975)')ude lucht (1977), De elementen (1988). Het beeld en de klok (1'989)' De ontdekking van de hemet (1'992), De procedure (1998) en Siegfried (2001). Mul'ischeeft meer dan 35 boeken geschreven' dus je kunt in elk geva[ kiezen! Vee[ van zijn boeken zijn ook verfi[md. 74
Het fragment hierna komt-uit De aanslog (t9lr,,) werd in lttt 1986 b * verfitmd en de fitm heeft,.ifl.,,,,{)..r.1 voor rre*d de beste,buitenlandse, fitm. In Dr-;;;ri;; ;;;',;',:i*tq :'Jil'.'.'# fi *", f.ii l:'.1lt: :::: l il ; e t r,. r, r,,., i ** ii de Tweede Weretdoortog, waarin Anton op #:;,,;; ;j;:'-,::# hete leven kom ltllilzijn zal bepaten. tn je de toop v,rrr trirt steeds bc.l meer te weten over wat er,, op ;;n"j,,;;i',:;: die avond in de oortog en hoe aui.i;n'i.uun bcirrvlrroril De aanslag l ht hij de brits en ging zitten' Overal om zich heen voeide hij il;-;;s;"t moest zi3n. Hij vouwde op zijn schoot fjn \andel u*t J. n.**.n op dt gang' Even tater hoorde.htl.dt ly,:l ;;il;i*erd stil nu ilooiat hij ook tle ademhatins van die bcn jij hier?',i. uiou*.rrrtem. Het was alsof plotseling een groot. gt:1* nd. Hij sperde zijn ogen open om iets te zien' maar de duisai t.g.n als zwarl water' Oot< in de andere cellen hoorde hij nu 3ili"li;' huis inbrand sestoken" iiiu i.i t.r. ton hij het ietf bijna niet geloven' Dat daar nu alleen tmeulende ruine lag tussen "UVelgelegen' en 'Nooitgedacht" Het wcn voordat zij antwoordde' was dat? Nu net?' {lurom?' t91t wraak. Er was een vent neerg-eschoten, maalflar hadden wij niks iti*ut.n. We mochten hetemaal niks meenemen" ii g;du.rao*me...' zei zlj' En weer na een stilte: 'Jezus' was je soms rn thuis?' 'Nee, met mijn vader en mijn moeder' en mijn broer" Hij merkte dat zijn ;#ii;1;ht;;kt.n; tij sperde ze open' maar het maalte seen 'Waar zijn die nu?' 'Weet ik niet.' 'Hebben de Duitsers ze meegenomen?' 'Ja. Mijn vader en mijn moeder ten minste" 'En je broer?' 'Die is gevtucht. Hij wou ".' Voor het eerst begon hij even tetruilen' 'Wat moet ik nou...' Hij schaamde zich' maar hij kon er niets aan doen' 'Kom naast me zitten" Hij stond op en liep voetje voor voetje. in haar richtinq ' 'Ji. hier ben ik,' zeizii"steek je hand uit" 77
Hij voelde haar vingers, zij greep zijn hand en trok hem naar zich lrrr,. 0p de brits sloeg zij een arrn om hem heen en drukte met haar andere lr,rrrrl zijn hoofd tegen haar borst. Zij rook naar zweet, maar tegelijk naar ir,tr, anders, iets zoetigs, dat hij niet thuis kon brengen. Misschien een parfrrrrr. In de duistemis was een tweede duisternis en daarin hoorde hij haar h,rrl bonken, veel te snel misschien voor iemand die alleen maar iemand troosl. Toen hij bedaarde, begon hij onder de kier van de deur een zwakke stret'p licht te onderscheiden, waar hij zijn ogen op gevestigd hield. Toen lrii binnenkwam, moest zij hem even gezien hebben hier vandaan. Zii drapeerde haar deken om hen beiden en drukte hem stevig tegen zich aarr, Zij was minder warm dan de kachel daarnet, en tegetijk veel warmer. ft kwamen weer tranen in zijn ogen, maar nu anders. Hij zou haar willerr wagen waarom zij gevangen zat, maar dat durfde hij niet. Misschien was het wel voor zwarte handel. Hij hoorde haar slikken. 'Ik weet niet ho e j e heet,' fluisterde zij,' en dat moet ik ook niet weten. Jij mag ook nietweten hoe ik heet, maar zul je 66n ding nooitvan je leven vergeten?' 'Wat dan?' 'Hoe oud ben je?' 'Bijna dertien, mewouw.' 'Schei uit met dat "mewoud'. Luister. Ze zullen je misschien van alles wijs proberen te maken, maar je moet nooit vergeten dat het de moffen zijn, die jouw huis in brand hebben gestoken. Wie het gedaan heeft, heeft het gedaan, en niet iemand anders.' 'Dat weet ik toch,' zei Anton een beetje verontwaardigd. 'Dat heb ik toch zeker zelf gezien.' 'Jawel, maar dat hebben ze gedaan omdat die hufter daar is geliquideerd, en ze zullen zeggen, dat het dus de schuld van de illegaliteit is dat ze dat moesten doen. Ze zullen zeggen dat die illegalen wisten, dat er dan zulke dingen zouden gebeuren, en dat het dus hun schuld is.' '0,'zei Anton, terwijt hij zich een beetje oprichtte en probeerde te formuleren wat hij dacht, - 'maar als dat zo is, dan is... dan is nooit iemand schuldig. Dan kan iedereen maar doen.' woorden bedaren brits draperen gedempt hufter [iquideren mof 0pensperren smeu[en - rustig worden - bed van planken (in de gevangenis en het [eger) - leggen - zachtjes - schetdwoord:k[ootzak - vermoorden - scheldnaam voor Duitser - wijd open doen - zachtjes branden Vragen en opdrachten Beantwoord de volgende vragen en schrijf de antwoorden op' Probeer J.,.t rt zoveel mogetijk 'ondu' woordenboek te lezen en zoek alteen woorden op ats het echt nodig is' r De hoofdpersoon van het boek' Anton Steenwijk' wordt door de Duitsers opgesloten' Beschrijf wat er hiervoor is gebeurd' z Kun je bedenken wat de volgende uitdrukkingen betekenen? A[s het niet Lukt, kun je natuur[ijk een woordenboek gebruiken. Schrijf de betekenissen erachter' op de tast fgmand iets wijsmaken lgls/jqmald nje! kqnnep t[uisfie1ggn - 3 Hoe oud is Anton? 78 79
5 6 Ats Anton de stem van de vrouw hoort, voett dat'atsof ptot' seting een groot gevaar werd afgewend'. Waarom denk je dat Anton opgelucht is als hij haar stem hoort? Wat is 'de ittegaliteif? In de twee laatste zinnen van het fragment zegt Anton: 'maar als dat zo is, dan is... dan is nooit iemand schutdig. Dan karr iedereen maar doenj Wat bedoett hij daarmee? Lijkt het je een aantrekkelijk boek om helemaai te lezen? Waarom wel of waarom niet? 13 Een kinderspiegel JuolrH Henzernc Vooraf Judith Herzberg (1934) is een bekende Nederlandse dichteres' Vanaf de jaren zeventig heeft zij ook veel geschreven voor toneel, tel,evisien ntir. vaak gaan haar teksten over persoon[ijke ervaringen die zij op een heet eigen manier weergeeft' In haar werk gaat het vaak om kleine dingen' die ze door heel precieze beschrijvingen heel belangrijk maakt' Voor haar poezi en toneelwerk heedze verschittende literaire prijzen gekregen' Een paar van haar boeken: de dichtbundels Zeepost (1963) en Beemdgras (1963)' Het gedicht'een- kinderspiegef komt uit Stijkticht (1'g71')'. Daarnlast schreef Judith Herzberg ook het fitmscenario chirtotte (1931), het toneelstuk Leedvermoak (1'982) en Telsten voor toneel'en fitm (1991)' ALs je geinteresseerd bent in po6zie, tun 3e ook ttn' g'un bladeren in de bekende btoem[ezinrg Komii's Nldertondse poiizie von de L9de t/m de 21ste eeuw ;n )ooo ei enige gedichten (2004) die door Gerrit Komrij is samengestetd. 8o 8t
woorden Een kinderspiegel 'Als ik oud word neem ik btonde krullen ik neem geen spataders, geen onderkin, en als ik rimpels krijg omdat ik vijftig ben dan neem ik wotijke, niet van die lange om mijn mond alleen wat kraaienpootjes om mijn ogen. Ik ga nooit tiegen ofbedriegen, waarom zou ik en niemand gaat ooit liegen tegen mij. Ik neem niet van die vieze vette grijze pieken en ik ga zeker ook niet stinken uit mijn mond. Ik neem een hond drie poezen en een geit die binnen mag, dat is gezellig, de keutels kunnen mij niet schelen. De poezen mogen in mijn bed de hond gaat op het kleedje. Ik neem ook hele leuke planten met veel bloemen nietvan die saaie sprieten en geen luis, ofzoiets raars. Ik neem een hele lieve man die tametijk beroemd is de hele dag en ook de hele nacht blijven wij alsmaar bij elkaar.' keutei - harde, ronde PoeP; hier: van de geit kraaienpootje - rimpeltje bij je ogen [uis kleine beestjes die op btaderen leven onderkin vet onder de kin, waardoor je een soort dubbel.e kin I'ijkt te hebben pieken haar dat in P[ukken hangt spatader zichtbare, blauwe ader die dikker is geworden door de druk van het btoed sprieten plant die uit dunne stengels bestaat Vragen en opdrachten Beantwoord de votgende vragen en schrijf de antwoorden op' Probeer de tekst zoveel mogetijk 'onit' woordenboek te lezen en zoek atleen woorden op als het echt nodig is' Het gedicht bestaat uit vijf strofen' Een strofe is een groep;e regets die bij elkaar horen; strofen worden van etkaar gescheiden door een witregel' Schrijf in het kort op waar e[ke strofe over gaat. r Kun je bedenken waarom er aanhalingstekens om het gedicht heen staan? 3 De verte[ler in het gedicht is hoogstwaarschijnl'ijk een meisje ' zl *.t zich voor h-oe ze a[[es later zal gaan doen' Is dat reatiitisch? Wat vind je zelf van haar ideedn? 4 Wat vind je van dit gedicht? Vind je het,een mooi of grappig = f.jl.r'', oi iuirt nieti Bespreek eventueel met medecursiste wat zij van het gedicht vonden' 5 Lees het gedicht een paar keer goed door en zoek de woorde ' di. je echit niet begrijpt op in een. woordenboek' Probeer het gedicht hardop aan lezett voor te lezen' Je ziet dat het 8z
gedicht niet rijmt, maar ats je het een paar keer hardop voorleest, zu[ je merken dat er wel een bepaald ritme in zit. Probeer nu zetf (of met iemand samen) een gedichte schrijven. Het onderwerp mag je he[emaal zetf kiezen. 14 Het Bureau 2, Vuile handen J.J. Vosrull Vooraf VoskuiL (1'926) werd eigenlijk pas echt bekend met de pubticatie van de romancyclus Het Bureau' De roman bestaat uit zeven delen, die van 1996 tot 2000 zijn verschenen' Het is ook de grootste roman ter wereld, ruim 5000 bl'adzijden! Voskuit 6eschrijft erin hoe de hoofdpersoon Maarten Koning zijn hele leven tot aan zijn pensioen op het Bureau werkt en wat hij daar meemaakt. ttet als voskuil zelf deed op het Meertens Instituut' doet Maarten Koning wetenschappelijk onderzoek naar votksgebruiken. Het Meerlens Instituut is een wetenschappetijk instituut waar de Nedertandse taal en cu[tuur wordt bestudeerd en beschreven. Het Bureau was een echte bestsetler en naar e[k deel werd met spanning uitgekeken' Er is ook veel over de roman geschreven. Heet 6ehngrijk is dat het een steutelroman is' Dat betekent dat de personln die erin voorkomen' in werketijkheid ook bestaan en op het Meertens Instituut werken' Alteen de namen ziln veranderd in het boek' Het werd echt een sport te weten te komen wie nu precies wie is in Het Bureau'Hetis eigenl.ijk heel bijzonder dat dit boek zoveei succes n1!t H1t saat immeri over het dagelijks teven van 66n persoon en zun.werk op een heel gewoon kantoor' Maar dat was waarschijnlijk juist een belangrijke reden voor het grote succes: voor veet mensen was het heei herkenbaar' Een grote romancyclus als Het Bureau is wel wat erg veel om mee te beginnen, maar Voskuil' heeft ook De moeder von Nicolien 84
zr Nooit meer slapen Wru-rm Fnrornlr Hrnmarus stuurt Alfred door naar directeur Hvalbiff van de geotogische dienst in Trondheim in het noorden van Noorwegen' Maar ook daarb[ijkenvoorhemgeen[uchtfoto,stezijn.nuishijdus der Luchtfoto's op stap in het gebied met drie andere onderzoe kers, MikkeLsen, Qvigstad en Arne. Zonder de [uchtfoto's is het ir zo'n groot gebied natuurl'ijk onmogelijk om te weten waar je moeizijn. RLfred is bezig met een slaapzak en dan ontdekt hij dat een van de anderen wel Luchtfoto's bij zich heeft' Vooraf Wiltem Frederik Hermans (1921,-1,995) is een van de belangrijkste Neder[andse schrijvers van na de Tweede Weretdoorlog. Samen met Gerard Reve en Harry Mulisch (zie hoofdstuk 12) behoort hij tot'de grote drie'van de twintigste eeuw. Hermans heeft veel romans geschreven, maar ook veel essays. Daarnaast schreef Hermans ook wat gedichten en teksten voor tonee[ en film. BeLangrijke thema's bij Hermans zijn mislukking en chaos en zetfs in het fragment hierna zulje die tegenkomen. Een boek van Hermans dat je zou kunnen proberen is Hef behouden huis (1952), een korl verhaai over de oorlog. Hermans heeft nog veel meer boeken geschreven, die zeer de moeite waard zijn. Een paar voorbeetden: De tranen der ocacio,s (1,949), Ik heb oltijd gelijk (1951.), De donkere kamer van Damokles (1958), 1nder professoren (1,975), FiLip'sonotine (19g0), Homme's hoest (1,980), Uit tolloos veel miljoenen (1981.), Geyerstein's dynamiek (1982), Een heilige van de horlogeie (1987) en In de mist van het schimmennjk (,993). Het fragmeirt hierna komt uit de roman Nooit meer slapen (1,966), een van de bekendsten, vo[gens velen, beste boeken van Hermans. In Nooit meer slopen gaat de hoofdpersoon, Atfred Issendorf, geologisch onderzoek doen naar meteoorkraters in het noorden van Noorwegen. Hij is een student van de Nedertandse professor Sibbelee. Die heeft hem naar professor NummedaI in 0sto gestuurd, waar hij volgens afspraak luchtfoto's van het onderzoeksgebied zou krijgen. Ats Atfred bij professor NummedaI komt, zegt NummedaI tegen hem dat hij geen [uchtfoto's heeft. Hij rz8
Nooit meer slapen Tenvijt ik daarmee bezig ben, vart mijn oog op Mikkersen. Hij tiqt op zijrr buik voor hun tent en krjk... Hij kijkt door een stereoscoop. Hij heeft et,rr stuk plastic op de grond gelegd en daarop liggen foto's die hij met twct, tegetijk door zijn stereoscoop bestudeert. wat zijn dat voor foio,s? In d. zwarte randen lijken witte punaises afgedrukt, maar dat ziin d. mee g efoto grafeerde klok en ho o gtemeter. Luchtfoto,s! Ik laat de slaapzak vallen en loop naar hem toe. Mijn hart klopt zo hoog in mijn keer, dat het tijkt of het naar buiten wil komen. - Zeg, heb jij luchtfoto's? Een domme waag, toegegeven. - 0.K., zegt Mikkelsen en blijft door zijn stereoscoop turen. Ik sta voor hem en kijk recht op zijn kruin die, eerder dan met haar, begroeid lijkt met grijze pluizen van stof. - Heb jij foto's van het hele gebied? waag ik opnieuw. Hij richt nu zijn hoofd op en wentelt zich op zijn zij. steunend op zijn ettebool, kijk hij mij van onderaf aan. - Ja. Ik heb luchtfoto's van alle plaatsen waar ik moet zijn. Hij wijst op een kaart die naast hem tigt. Dezelfde kaart die ik zelf ook heb, die kaart op eigentijk veei te kleine schaal, waar geen detaiis op zijn te zien, maar grotere kaarlen bestaan niet. Ik hurk naast hem. - Zonder luchtfoto's kun je hier niets beginnen, zegt Mikkelsen, I'm very glad I have those airpictures. - Airphotographs, herhaal ik, zogenaamd. Het moet frikkerig kliriken, maar ik moet toch iets terugdoen. - Hoe heb je die luchtfoto's gekregen? -Van Nummedal. - Heeft Nummedal er nog meer? Dezelfde bedoel ik, dupro's van deze. - weet ik niet. Deze hier zijn uit het instituut van Hvalbiff. Nummedal heeft ze geleend van Hvalbiff. - Wanneer? - Dat weet ik niet. - Probeer hetje te herinneren. Hij geeft geen antwoord' wentelt zich weer op zijn buik' legt twee andere ioto's onder de stereoscoop, maar voor hij gaat kijken' veegt hij de overigefoto,sopeenstapeltjeendraaithetstapeltjeommetderug boven. IkhaatMikkelsenopditogenbtikzoontzettend,datikbijnagee adem kan halen. Ik bedenk dat ik aan een monsterlijke samenzwering ten prooi gevailen ben. Zou het zo niet gegaan kunnen zijn: sibbelee schreef Nummedai een brief over het onderzoek dat ik ging doen.nummedalheeftgedacht:aha,eindelijkeengelegenheidm wreken op Sibbelee. sibbetee heeft hem immers, etteiijke jaren geleden' tegengesproken op een belangrijk congres' -llu heet sibbelee iets nodig van Nummedal. Natuurlijk is het onder professore niet gebruiketijk dergetijke verzoeken vlakaf te weigeren. 'Bovendien is Nummedal daar veel te geraffineerd voor. Hij pakt het anders aan.hijontbiedtzijnleerlingmikketsenhijzich,suggereer datmikk wel eens een interessant onderzoekje ter hand zou mogen nemen - miin onderzoek. Mikkelsen zei ja en amen. waarom zou hij trouwens hebben geweigerd? NummedalwaagtbijHvalbiffallefoto'sopdieikmogelijkerwijsnodig hebben. Daarna schrijft Nummedal een brief aan sibbelee. Dat is de brief die ik nog attijd in mijn portefeuille heb' /k wens uw leerling een voorspoedige reis naar lslo' w.g. 0mulf Nummedal' Leerling in kwestie maaktvoorspoedige reis naar 0slo en presenteert zich opafgesprokenuul.nummedalheeftintussenzijninstructiesgege Veet instiucties zijn dat niet. Nee. Eigentijk helemaal geen instructies' Hij verzuimt zijn portier mee te delen dat er iemand wordt verwacht' Eenvoudigei kan het niet. 0ndanks de van niets wetende portier, slaag ik erin het gebouwbinnen te dringen. Nummedal hoort mij de trap op komen. Hij zet zich in postuur achter zijn bureau. Speelt de onnozele. Luchtfoto's Natuurlijk heuben wij hier foto's! ondertussen wist hij precies weike foto's ik moest hebben en even precies wist hij waal ze waren. Die hele middag interessante beschouwinien ten beste gevend waar ik niets aan had' de Grote Leermeester uithangend, heeft hij geweten dat ik mijn tijd tiep te verknoeien. Dit beschimmelde viees hier aan mijn voeten had mijn luchtfoto's' Het kent geen Engels, ik kan het niet uitleggen wat er in mij omgaat' Het stomme varken. En het is gek, als ik erwat tegen.zeg, wordt ook mijn eigen 130
Engels veel slechter. Ik wit hem... ik kijk rond of Arne en Qvigstad in rl, buurt zijn. Tegelijkertijd weet ik zeker dat ik Mikkelsen toch de hersenri niet zal intrappen. Ik loop om hem heen, hijgend. Niets btijft nrii verborgen: ik weet dat mijn rondlopen een surrogaat is voor de schop irr zijn gezicht die ik Mikkeisen gemakkelijk en onverhoeds zou kunnerr toedienen. Is er iets ergers op de wereld dan bezeten te zijn van een plan dat jc nooit zult uitvoeren, plan dat alleen in de droomwereld waarin jcr almachtig bent tot iets zou leiden? Mikkelsen doodtrappen, hem niet eens met mijn handen aanraken, niet eens met mijn linkervoet. Arleen met de rechtervoet tegen zijn gezicht schoppen. Hij doet niets terug, stuiptrekt, dat is alles, slaakt een roestige kreet bij elke nieuwe trap, hikt, beweegt ten slotte niet meer uit zichzeil wordt alleen nog in beweging gebracht door mijn schoppende voet. Ik laat hem liggen, steek de foto's in mijn kaartentas, loop heen, onvermoeibaar, schrijd over rivieren op vleugels, weet precies waar ik zijn moet. Zes, zeven meteoorkraters heb ik op de luchtfoto,s met een oogopslag gezien. Zeven kleine en een grote in het midden. Wat is dat? Een paar met glanzend glazuur beklede aardappels trekken mijn aandacht. Bij het oprapen voel ik het al: zevenmaal zo zlrrraar als een gewone aardappel, driemaal zo zwaat als een normale steen van die qrootte. Het zijn meteorieten. Moeilijke woorden a[machtig bezeten duplo ettelijke frikkerig geraffineerd iets ter hand nemen hurken kruin in kwestie onnozei ontbieden onverhoeds ptuis in postuur roestig samenzwering schaai schimmei schrijden slaapzak stereoscoop stuiptrekken verzuimen vtakaf w.g. wente[en wreken iemand die almachtig is, heeft atle macht geobsedeerd, he[emaal vervuld dubbe[e, dup[icaat vete zoals van een leraar die het altijd beter weet slim iets (hier: een onderzoek) gaan doen op de grond zitten met de kniedn gebogen en de voeten op de grond bovenste deel van je hoofd (de persoon) waarover het gaat dom bij zich roepen ptotse[i ng v[ok rechtop hier: schor complot iets waarmee je een verhouding laat zien' tussen bijvoorbeeld een landkaart en de werkelijkheid plantje dat groeit op eten dat niet goed meer is lopen met grote, stevige stappen soort deken met een rits om in te stapen viewmaster; een optisch instrument waarmee je twee afbeetdingen naast etkaar toch kunt zien als 66n, driedimensionaal beeld krampachtige bewegingen maken (zoals in een stuip) iets niet doen wat van je wordt verwacht direct was getekend (met de handtekening van) draaien wraak nemen 132
Vragen en opdrachten Beantwoorde votgende vragen en schrijf de antwoorden op. de tekst probeer zoveei mogetijk zonder woordenboek te lezen en zoek atleen woorden op ats het echt nodiq is. en heeft hij zijn been verwond' Verder kan hij bijna niet sla pln Aoot Oe mrggen. Dat is a[temaai niet erg hoopvol voor zijn onderzoek. Hoe denk je dat het verhaal aftoopt? Beden een positiev en een negatieve afloop' Vertel in het kort wat er gebeurt in dit fragment. Kun je bedenken wat de volgende uitdrukkingen betekenen? Ats het niet [ukt, kun je ze natuurtijk in een woordenboek opzoeken. Schrijf de betekenissen erachter. Len pteqr,!4tgn aan jq e1,r 4me-4 Zeggen met een oogopslag Al.s ALfred ontdekt dat MikkeLsen wel tuchtfoto,s heeft, is hij eerst geschokt, maar dan wordt hij steeds kwader. Noem de woorden of zinnen uit de tekst waaraan je dit kunt zien. Atfred denkt dat hij expres geen luchtfoto,s heeft kunnen krij_ gen. Hij bedenkt hoe professor Nummedal dat moet hebben geregetd. In wetk deel van de tekst staat dit? Als Alfred net ontdekt heeft dat Mikkel.sen luchtfoto,s aan het b.estuderen is, kijkt hij hem bovenop zijn hoofd en ziet dat zrjn haar l.ijkt op grijze pluizen van stoi. Aan het eind van het fragment komt dit beel.d nog eens terug. Waar in de tekst zie je dat? 6 ALfred wii Mikketsen het r.iefst doodtrappen. Doet hij dat ook? De hoofdpersoon heeft dus geen luchtfoto,s, die nodig zijn om zijn onderzoek te kunnen doen. Hij heeft onoerweg nog meer probtemen. Zo is hij niet gewend aan dagentang [open met een zware rugzak Ook is hij een paar keer erg gevatlen 134