139 Instituut Film en Jeugd archief 1947-1962
1 INLEIDING De toeloop naar de bioscopen van vooral jeugd en jongeren na het einde van de oorlogsperiode was even massaal en opvallend als begrijpelijk. Die toeloop wekte aanzienlijke verontrusting, aldus oud-voorzitter en medeoprichter J. Pront in 1983 (omslag 20). Het was deze situatie die heeft geleid tot de ontwikkeling van het instituut Film en Jeugd in 1948. Het doel van het instituut was (citaat uit een brochure van 1955): a. het bewonderen, stimuleren en eventueel verrichten van onderzoekingen naar de invloed van de film op de gedragswijzen, geestelijke gezondheid en sociale maatstaven van jeugdige personen en groepen; b. het adviseren tot maatregelen, op grond van resultaten dier onderzoekingen; c. het steunen, bevorderen en initiëren van strevingen, welke volgens het oordeel van de Stichting zich bewegen in de richting van groter zorg nopens de jeugd met betrekking tot filmvertoningen. Om deze doelen te bereiken verrichtte de stichting wetenschappelijk- en researchwerk op het gebied van film en jeugd en werden publicaties uitgegeven of ondersteund. Het instituut verzorgde tevens publicaties in dagbladen, weekbladen en tijdschriften, had de beschikking over een bibliotheek en gaf het 10x per jaar verschijnende Documentatiebladen uit. (omslag 23-26) In aansluiting hieraan belegde het instituut zelfstandig of in samenwerking conferenties en congressen (omslag 7). Verder hield het instituut zich veelvuldig bezig met filmvorming van de rijpere jeugd,d.m.v. cursussen en publicaties. (omslag 10) In 1952 is het Beoordelingsorgaan voor kinderfilms in het leven geroepen, dat al het materiaal, dat in Nederland voor kinderfilmvoorstellingen werd aangeboden beoordeelde. Regelmatig publiceerde dit orgaan lijsten met honderden films die ofwel aanvaardbaar, ofwel geschikt ofwel aanbevelenwaardig werden geoordeeld voor onderscheidende leeftijdsgroepen. (omslag 60 Ook bestond nog de Bemiddelingscommissie inzake filmhuur, die clubs en organisaties, die anders hun toevlucht moesten nemen tot minderwaardig materiaal, in staat stelde om van verantwoorde programma s voor kinderfilmvoorstellingen gebruik te maken tegen speciaal door de betrokken verhuurders verlaagde tarieven. Financiële moeilijkheden (met name het verminderen van subsidies) en andere prioriteiten (meer in de richting van educatie en filmvorming) hebben er toe geleid dat Film en Jeugd vanaf het begin van de jaren 60 steeds meer ging samenwerken met andere instellingen waaronder het Nederlands Filminstituut (NFI). Aan het eind van de dit decennium gaat het instituut volledig op in het Verenigd Nederlands Filminstituut (VNFI). In 1982, na opheffing van het VNFI, gaat Instituut Film en Jeugd op in het LOKV (Landelijk Ontwikkelingsinstituut voor Kunstzinnige Vorming) te Utrecht. Het archief De stukken in dit archief zijn in 1984 geschonken door J. Pront. Hij was vanaf het begin jarenlang betrokken bij het Instituut Film en Jeugd. Het is dus niet het échte secretariaatsarchief, maar datgene wat hij zelf nog had. De datering van de stukken loopt tot grofweg 1962, de tijd dat de band met het NFI strakker werd. Vermoedelijk is Pront er vanaf die tijd niet meer werkzaam. Vóór overdracht heeft hij de stukken geordend en in mappen verzameld. Deze ordening is overgenomen in de inventaris (omslag 1 t/m 19) met een enkele aanvulling. De oorspronkelijke, door Pront gebruikte mappen bevatten metaal en zijn daarom verwijderd uit het archief. Voor de volledigheid zijn van deze mappen kopieën bijgevoegd in de betreffende omslagen. Als voorbeeld is in omslag 20 de originele map bewaard. In deze omslag bevindt zich ook het door Pront gemaakte overzicht van de
2 mappen. Omwille van de duidelijkheid zijn de omschrijvingen hier en daar iets aangepast of ingekort. Het kan dus zinvol deze index te raadplegen. Ook bevindt zich in deze map een uitgebreide schets van de geschiedenis van het instituut tot ongeveer 1960. Die gaat veel meer op details in dan deze inleiding en kan dus voor iedere geïnteresseerde worden aangeraden. Ook omslag 21 bevat stukken met historische informatie. De omslagen 21 t/m 35 bevatten de los aangetroffen stukken, die overigens meestal ook door Pront zijn beschreven in zijn index. Tot slot drie dozen (41-43) met documentatie in de vorm van publicaties door andere instellingen. In de inventaris zijn die dozen niet verder uitgeschreven, maar ook hier kan de index van Pront wellicht behulpzaam zijn Andere archieven Voor verder onderzoek naar deze materie en Instituut Film en Jeugd is het aan te bevelen ook het archief van het Nederlands Filminstituut (archiefnummer 138) te raadplegen. Piet Dirkx, 12 maart 2010 verschijningsvormen van het briefpapier, waarvan de toevoeging televisie het meest opvallende is Drie
3 Oorspronkelijke aangetroffen mappen 1 Oprichtingsperiode: Van Commissie naar Stichting statuten (1948 en 1959),notulen, doelstellingen, correspondentie 1947-1948, 1959 1 omslag 2 4 Vergaderingen, notulen, voorstellen, besluiten 1949-1966 2 Dagelijks Bestuur 1948-1962 1 omslag 3 Bestuur 1949-1953, 1954-1959, 1960-1962 3 omslagen 4 Algemeen Bestuur 1962-1963, 1964-1966 2 omslagen 5 Wetenschappelijke commissies, werkgroepen, rapporten 1949-1961 1 omslag 6 Beoordelingsorgaan voor kinderfilms 1950-1962, 1968 1 omslag 7 Congressen en conferenties 1949-1960 2 omslagen NB. Los aangetroffen, gedrukte congresverslagen in de tweede omslag 8 Financiën en financiering 1949-1959, 1968-1982 2 omslagen NB. zie ook omslag 2-4 9 Periodiek Beeldcultuur en opvoeding correspondentie en documentatie 1957-1961 1 omslag 10 Filmvorming / Filmopvoeding cursus 1949-1960 1 omslag 11 Plaatselijke jeugdfilmorganen 1959-1962 5 stukken 12 Televisie en jeugd 1957-1960 2 omslagen NB. In de tweede omslag vooral over televisie en onderwijs 13-16 Internationale activiteiten 13 Conferenties / congressen waaraan door of namens Film en Jeugd werd deelgenomen c.q. bijgedragen 1952-1962 1 omslag 14 Centre Internationale du Film pour la Jeunesse 1956-1962 2 omslagen 14a Correspondentie inzake ontstaan en functioneren 1 omslag 14b Nationale centra: samenstelling en bijeenkomsten 1 omslag 15 Internationale correspondentie 1957-1961 1 omslag 16 Internationale conferentie te Amsterdam, november 1957 1 omslag 17 Voordrachten, inleidingen, stukken, fragmenten 1951-1960 1 omslag
4 18 Beëindiging eerste fase 1959-1962 1 omslag 19 Film- en bioscoopwetgeving 1948-1950 5 stukken 20 Oorspronkelijke toegang op omslagen 1 t/m 19 met een begeleidende schets, alles samengesteld door John Pront 1983 2 stukken NB. in de originele omslag met metalen onderdelen Los aangetroffen stukken 21 Gedrukte stukken van en óver Instituut Film en Jeugd z.d. 6 stukken 22 Jaarverslag gedrukt en gestencild 1949-1960, 1962-1965, 1968 17 stukken 23-26 Documentatiebladen 1949-1959 4 omslagen 23 1949-1957, jrg. 1 t/m 9 1 omslag 24 1955, no. 9/10 (N.J.C. editie) 1 stuk 25 1956, nrs. 1-4 t.b.v. instellingen kinderbescherming 4 stukken 26 april/mei 1958 september/oktober 1959 9 stukken 27 Knipsels (opgeplakt) 1952-1958 28 Correspondentiedossiers 1953, 1954, 1956-1962 1 omslag NB. Aangetroffen in groepjes met paperclips verbonden; niet altijd duidelijk wat de reden van de dossiervorming is geweest (17 dossiers). Incidentele brieven tot in de jaren 70. 29 Bibliotheekcatalogus 1955, 1964, z.d. 5 stukken 30 Sociografie van de tweede wereld. Wat krijgt onze jeugd in de bioscoop te zien?, Verslag van een onderzoek naar de inhoud van een aantal voor jeugdigen toegelaten films. gestencild 1 stuk [1956] 31 Experiences and ideas on Filmteaching in England, Western-Germany, France, United States, Netherlands, compiled by Dr. J.M.L. Peters. gestencild [1957] 1 stuk 32 Films en filmvoorstellingen voor kinderen in Nederland: Een overzicht van gegevens 1959 1 stuk 33 25-jarig bestaan tijdens Festikon 73 1973 7 stukken
5 34 Film en televisievorming in Nederland 1964 1 stuk 35 Zelf werken met beeld & geluid in de onderwijzers opleiding 1977 1 stuk Documentatie / Publicaties van andere instellingen op filmgebied NB. Voor globale inhoud van deze dozen zie omslag 20 41 Nederland 1 doos waaronder Centraal Bureau voor de Statistiek 42-43 Buitenland 2 dozen