Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas Nijverheidsstraat 26-38 1040 Brussel Tel.: +32 2 289 76 11 Fax: +32 2 289 76 09 COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS BESLISSING (B)150611-CDC-656G/28 betreffende het aangepast tariefverslag met inbegrip van de saldi ingediend door N.V. FLUXYS BELGIUM voor het exploitatiejaar 2014 genomen met toepassing van artikel 15/14, 2, 2 e lid, 9 bis, van de wet van 12 april 1965 betreffende het vervoer van gasachtige producten en andere door middel van leidingen en artikel 32 van het besluit (Z)111124-CDC-1110/2 van 24 november 2011 tot vaststelling van de voorlopige methoden voor het berekenen en vastleggen van de tarifaire voorwaarden inzake de aansluiting op en de toegang tot het aardgasvervoersnet, de opslaginstallatie voor aardgas en de LNG-installatie 11 juni 2015
INHOUDSOPGAVE INLEIDING... 3 LEXICON... 4 I. WETTELIJK KADER... 5 II. ANTECEDENTEN... 7 III. ANALYSE VAN DE SALDI... 8 IV. ALGEMEEN VOORBEHOUD...12 V. DISPOSITIEF...13 2/13
INLEIDING De COMMISSIE VOOR DE REGULERING VAN DE ELEKTRICITEIT EN HET GAS (CREG) onderzoekt hierna de exploitatiesaldi betreffende het exploitatiejaar 2014, zoals vermeld door de N.V. FLUXYS BELGIUM in zijn aangepast tariefverslag van 29 mei 2015. De CREG beslist dat de toepassing van de tarieven in 2014 leidt tot een toewijzing naar de regularisatierekening van de transportactiviteit van 50.234.195 en waarvan het saldo 300.807.167 bedraagt op 31 december 2014 en een toewijzing naar de regularisatierekening van de opslagactiviteit van 10.136.028 waarvan het saldo op 31 december 2014-7.962.225 bedraagt. De CREG beslist bovendien dat de toepassing van de tarieven in 2014 voor beide activiteiten samen leidt tot een globale efficiëntiewinst van 16.490.910 ten voordele van de billijke marge. Naast de inleiding en het lexicon bevat onderhavige beslissing vijf delen. Het wettelijke kader wordt uiteengezet in het eerste deel. Het tweede deel behandelt de antecedenten. Het derde deel bevat de analyse van de definitieve tariefafrekening. Het vierde deel bevat een algemeen voorbehoud. Het vijfde deel bevat het dispositief. De onderhavige beslissing werd goedgekeurd door het Directiecomité van de CREG op 11 juni 2015. 3/13
LEXICON CREG : de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas, met name het federale autonome organisme dat werd opgericht door artikel 23 van de wet van 29 april 1999 betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt; FLUXYS BELGIUM : de naamloze vennootschap FLUXYS BELGIUM die werd aangeduid als beheerder van het vervoersnet voor aardgas en beheerder van de opslaginstallatie voor aardgas door de ministeriële besluiten van 23 februari 2010; Gaswet': de wet van 12 april 1965 betreffende het vervoer van gasachtige producten en andere door middel van leidingen, laatst gewijzigd door de wet van 8 mei 2014; - 'Verordening 715/2009' van het Europees Parlement en de Raad van 13 juli 2009 betreffende de voorwaarden voor de toegang tot de vervoersnetten voor aardgas en tot intrekking van verordening (EG) nr. 1775/2005. Voorlopig tarievenbesluit : het besluit (Z)111124-CDC-1110/2 tot vaststelling van voorlopige methoden voor het berekenen en vastleggen van de tarifaire voorwaarden inzake de aansluiting op en toegang tot het aardgasvervoersnet, de opslaginstallatie voor aardgas en de LNG-installatie zoals goedgekeurd door het Directiecomité van de CREG op 24 november 2011; 'Definitief tarievenbesluit': het besluit (Z)141218-CDC-1110/7 tot vaststelling van de tariefmethodologie voor het aardgasvervoersnet, de opslaginstallatie voor aardgas en de LNG-installatie zoals goedgekeurd door het Directiecomité van de CREG op 18 december 2014; Term Sheet : het akkoord zoals gesloten op 18 december 2009 tussen de CREG en FLUXYS BELGIUM op basis van artikel 17 1 van het Koninklijk Besluit over de meerjarentarieven. 4/13
I. WETTELIJK KADER 1. Artikel 15/5 van de gaswet bepaalt dat de toegang tot het vervoersnet voor aardgas alsook de toegang tot de opslaginstallatie voor aardgas verloopt op basis van tarieven die zijn goedgekeurd door de CREG. Daarenboven geeft artikel 15/14, 2, 2 e lid, 9 bis van de gaswet aan de CREG de bevoegdheid om de toepassing van deze tarieven te controleren. Dit artikel vormt bijgevolg de juridische grondslag van deze beslissing. 2. Artikel 15/5bis, 2 van de gaswet bepaalt dat de CREG de tariefmethodologie opstelt die de beheerders moeten gebruiken voor het opstellen van hun tariefvoorstellen overlegd wordt met deze beheerders en volgens een procedure vastgesteld in gemeenschappelijk akkoord, bij gebreke daaraan legt de gaswet een minimale overlegprocedure vast die dient te worden nageleefd. Te dien einde heeft de CREG op 18 december 2014 haar definitief tarievenbesluit genomen dat op 1 januari 2015 in werking is getreden (art. 43). Artikel 41 van het definitief tarievenbesluit heft het voorlopige tarievenbesluit op, maar bepaalt dat het voorlopig tarievenbesluit echter van toepassing blijft teneinde alle aspecten van de tariefregeling voor de periode 2012-2015 te regelen, met inbegrip van de opmaak van de eindbalans die betrekking heeft op deze periode. 3. Het voorlopige tarievenbesluit voorziet in de indiening van een tariefverslag door de netbeheerder, en de vastlegging, de kwalificering en bestemming door de CREG van de saldi van de elementen van het totaalinkomen: die drie laatste elementen, uitdrukkelijk uitgewerkt in hoofdstuk IV van het voorlopige tarievenbesluit, vormen het onderwerp van onderhavige beslissing. Daarom gebruikt de CREG dit besluit in deze beslissing. 4. Het Europees recht verplicht eveneens de controle van de tarieven tijdens en/of na afloop van de regulatoire periode waarop ze van toepassing zijn. Enerzijds bevat artikel 13 van de verordening 715/2009 basisregels met betrekking tot de tarieven voor de toegang tot de vervoersnetten: het bepaalt in het bijzonder dat zij een afspiegeling moeten zijn van de werkelijke kosten, voor zover deze overeenkomen met die van een efficiënte netbeheerder. Anderzijds bepaalt artikel 24 van deze verordening dat de regulerende instanties bij de uitoefening van hun verantwoordelijkheden erop toezien dat deze verordening wordt nageleefd. 5/13
5. In casu wordt een aanvraag tot controle van de toegepaste tarieven ingediend bij de CREG en moet de CREG dus een van haar verantwoordelijkheden uitoefenen. In dit kader kan ze - en moet ze zelfs - rekening houden met de regels in de verordening 715/2009. Aangezien het hier om een verordening gaat, zijn deze regels onmiddellijk van toepassing in het interne recht, zonder dat de Belgische wetgever ze moet (of zelfs kan) omzetten. 6. Verordening 715/2009 vormt dus een aanvullende rechtsgrond waardoor de CREG bevoegd is om een uitspraak te doen over het verzoek van FLUXYS BELGIUM. 6/13
II. ANTECEDENTEN 7. Conform de wettelijke beschikkingen die van toepassing waren voor deze periode heeft de CREG verschillende beslissingen goedgekeurd betreffende de tarieven voor toegang en gebruik van het vervoersnet en de opslaginstallatie voor aardgas alsook voor de ondersteunende diensten van FLUXYS BELGIUM voor de regulatoire periode 2012-2015. 8. Met betrekking tot de periode waarop deze beslissing van toepassing is, met name het exploitatiejaar 2014, dienen volgende beslissingen vermeld te worden: - de Term Sheet; - de beslissing (B)111222-CDC-656G/16 van 22 december 2011 betreffende het 'aangepast verzoek tot goedkeuring van de tarieven voor de aansluiting op en het gebruik van het vervoersnet, alsook van de opslagdiensten en de ondersteunende diensten van FLUXYS [BELGIUM] voor de jaren 2012-2015 (hierna: "de beslissing van 22 december 2011"); - de beslissing (B)120913-CDC-656G/20 van 13 september 2012 betreffende 'het geactualiseerd tariefvoorstel van FLUXYS BELGIUM NV voor de tarieven voor de aansluiting op en het gebruik van het vervoersnet, alsook van de opslagdiensten en de ondersteunende diensten voor de jaren 2012-2015' (hierna: "de beslissing van 13 september 2012"). 9. Het is in die bijzondere context dat FLUXYS BELGIUM bij de CREG op 26 februari 2015 zijn jaarlijkse tariefverslag en zijn tarifaire afrekening voor het boekjaar 2014 heeft ingediend. 10. Het tariefverslag is een document dat gebruikt wordt voor regulatoire doeleinden: het bevat het reële totaalinkomen van de netbeheerder voor een bepaald exploitatiejaar zoals berekend door die netbeheerder. Het tariefverslag, opgesteld volgens een rapporteringsmodel dat door de CREG werd uitgewerkt, bestaat enerzijds uit een a posteriori controle van het totaalinkomen en de noodzakelijke documenten voor de staving van de samenstellende elementen daarvan, en anderzijds uit de verschillende lopende exploitatiesaldi die voortvloeien uit de verschillen tussen de tarifaire schattingen en de werkelijk vastgestelde cijfers en volumes. 11. Bij aangetekend schrijven van 25 maart 2015, dus binnen de in artikel 30 van het voorlopige tarievenbesluit voorziene termijn van dertig kalenderdagen, heeft de CREG 7/13
gevraagd om tegen 7 april 2015 op basis van een lijst bijkomende inlichtingen te verschaffen en dit in het kader van de vaststelling van de saldi en de bestemming ervan. 12. In antwoord op de brief van de CREG van 25 maart 2015 heeft FLUXYS BELGIUM op 7 april 2015 bijkomende informatie aan de CREG overgemaakt. 13. Vervolgens werden talrijke e-mailberichten uitgewisseld tussen medewerkers van de CREG en FLUXYS BELGIUM omtrent specifieke vragen. 14. Op 7 mei 2015 heeft de CREG haar ontwerpbeslissing (B)150507-CDC-656G/27 over het tariefverslag met inbegrip van de saldi ingediend door de NV FLUXYS BELGIUM betreffende het exploitatiejaar 2014 genomen. FLUXYS BELGIUM heeft deze ontwerpbeslissing de dag erna ontvangen. Deze ontwerpbeslissing bepaalt dat FLUXYS BELGIUM zijn tariefverslag diende aan te passen om een goedkeuring te krijgen betreffende de saldi van het exploitatiejaar 2014. 15. Bij brief van 29 mei 2015 heeft FLUXYS BELGIUM aan de CREG zijn opmerkingen overgemaakt over de punten die werden vermeld in de ontwerpbeslissing van 7 mei. Als bijlage bij deze brief werd een nieuwe versie gevoegd van de tariefafrekening van het exploitatiejaar 2014 voor de vervoers- en opslagactiviteiten van aardgas (hierna "het aangepast tariefverslag"). III. ANALYSE VAN DE SALDI 16. FLUXYS BELGIUM heeft in zijn aangepast tariefverslag de exploitatiesaldi voor 2014 gerapporteerd en dit zowel voor zijn transmissieactiviteit als voor zijn opslagactiviteit. 17. De exploitatiesaldi hebben betrekking op de beheersbare kosten enerzijds en de niet-beheersbare elementen anderzijds. Die laatste categorie bevat de saldi op de inkomsten, de commodity en de niet-beheersbare kosten en resulteert in een operationele marge. Die operationele marge wordt vervolgens vergeleken met de toegestane billijke marge. Daaruit volgt een dotatie naar (of gebruik van) de regularisatierekening. 18. De CREG heeft vijf opmerkingen geformuleerd over het tariefverslag van FLUXYS BELGIUM waarop FLUXYS BELGIUM in zijn aangepast tariefverslag heeft geantwoord. 19. Ten eerste had de CREG in haar ontwerpbeslissing vastgesteld dat Huberator NV in 2014 een operationele marge van 535.520 had gerealiseerd. Het komt erop neer dat de 8/13
kosten, voor hetzelfde bedrag, ten laste van de transporttarieven (een gereguleerde activiteit) zijn, in plaats van ten laste van HUBERATOR (een niet-gereguleerde activiteit). Volgens het neutraliteitsbeginsel dienen alle kosten die FLUXYS BELGIUM voor rekening van HUBERATOR maakt echter aan HUBERATOR te worden doorgerekend. De CREG had FLUXYS BELGIUM dan ook gevraagd om 535.520 van de kosten van de gereguleerde activiteiten over te dragen naar de niet-gereguleerde activiteiten zodat de CREG het aangepast tariefverslag 2014 zou kunnen goedkeuren. 20. In zijn aangepast tariefverslag heeft FLUXYS BELGIUM 535.520 bijkomende gereguleerde kosten overgedragen naar de niet-gereguleerde kosten. 21. Ten tweede had de CREG in haar ontwerpbeslissing vastgesteld dat financiële opbrengsten, in de vorm van verwijlinteresten, van 452.708,89 waren toegewezen aan de niet-gereguleerde activiteiten. Deze interesten werden verkregen naar aanleiding van een afhandeling van een fiscaal geschil over een operatie die deel uitmaakte van gereguleerde activiteiten. De CREG had dan ook gevraagd dat FLUXYS BELGIUM deze financiële opbrengsten aan de gereguleerde activiteiten zou toewijzen opdat ze het aangepast tariefverslag 2014 zou kunnen goedkeuren. 22. In zijn aangepast tariefverslag heeft FLUXYS BELGIUM 452.708,89 financiële opbrengsten naar de verschillende gereguleerde activiteiten overgedragen. 23. Ten derde had de CREG in haar ontwerpbeslissing vastgesteld dat FLUXYS BELGIUM voor 183.578,65 sponsoringkosten had. Het gaat om verschillende activiteiten die rechtstreeks of onrechtstreeks verband houden met aardgas op Belgisch én Europees niveau. De sleutel die gebruikt werd voor de toewijzing van deze kosten door FLUXYS BELGIUM naar de niet-gereguleerde activiteiten bedroeg 4,3 %. Dit is zeer laag in vergelijking met de beoogde nationale en internationale impact ervan. De CREG had FLUXYS BELGIUM dan ook gevraagd om 50% van deze sponsoringkosten toe te wijzen aan de niet-gereguleerde activiteiten zodat deze kosten meer zouden overeenstemmen met het publiek waarvoor ze bestemd waren en de CREG het aangepast tariefverslag 2014 zou kunnen goedkeuren. 24. In zijn aangepast tariefverslag heeft FLUXYS BELGIUM aanvaard om 50% van de sponsoringkosten 2014 toe te wijzen aan de niet-gereguleerde activiteiten, maar voor de toekomst is FLUXYS BELGIUM van mening dat de verdeelsleutel moet worden aangepast in functie van de gedane sponsoringacties en de voornaamste begunstigde van deze sponsoringacties. 9/13
25. Ten vierde had de CREG in haar ontwerpbeslissing vastgesteld dat FLUXYS BELGIUM de enige is die heeft geschonken aan het door Synergrid beheerde REG-fonds (fonds voor rationeel energiegebruik) waarmee verschillende acties om aardgas te promoten worden gefinancierd (premies CNG/LNG-stations, CNG-voertuigen, nieuwe aansluitingen, enz.). Het huidige saldo van het fonds stemt overeen met bijna drie keer de jaarbijdrage van FLUXYS BELGIUM. De CREG vraagt FLUXYS BELGIUM om dergelijke acties te blijven financieren als het dat nuttig vindt en om dit direct volgens dezelfde verdeelsleutel als voor de sponsoring te doen (zie bovenstaande paragraaf) vanaf de volgende tarifaire periode 2016-2019. 26. In zijn aangepast tariefverslag bevestigt FLUXYS BELGIUM dat de werking van het REG-fonds vanaf 2016 opnieuw zal worden onderzocht. 27. Ten vijfde had de CREG in haar ontwerpbeslissing vastgesteld dat de moedermaatschappij van FLUXYS BELGIUM, FLUXYS NV een overeenkomst met een zakenbankier heeft gesloten voor financiële adviesdiensten tijdens de boekjaren 2013 en 2014. Eind 2014 werd een overeenkomst betreffende een addendum aan dit akkoord gesloten zodat FLUXYS BELGIUM eveneens van deze diensten zou kunnen genieten door 60% van de vaste kosten te dragen. De CREG is van mening dat deze forfaitaire verdeelsleutel niet correct is en vraagt FLUXYS BELGIUM om de vaste kosten te verdelen volgens de kosten van concrete projecten zodat de CREG het aangepast tarifair verslag 2014 zou kunnen goedkeuren. 28. In zijn tarifair verslag heeft FLUXYS BELGIUM de verdeling van de vaste kosten in verband met de overeenkomst die werd gesloten met de zakenbankier voor financiële adviesdiensten tussen FLUXYS BELGIUM (16/58) en de moedermaatschappij FLUXYS NV (42/58) aangepast in functie van de kosten van de projecten. 29. Samengevat en na de bovenvermelde aanpassingen, leidt de toepassing van de tarieven in 2014 tot een toewijzing naar de regularisatierekening van de transportactiviteit van 50.234.195 en waarvan het saldo 300.807.167 (zie tabel 1) bedraagt op 31 december 2014 en een toewijzing naar de regularisatierekening van de opslagactiviteit van 10.136.028 waarvan het saldo op 31 december 2014-7.962.225 (zie tabel 2) bedraagt. 10/13
Tabel 1 Bewegingen op de regularisatierekening van de transportactiviteit in euro Saldo op 31/12/2013 250.572.972 dotatie Bonus van het jaar 2014 69.358.399 } Teruggave aan de tarieven -20.504.843 50.234.195 Correctie CREG over vorig boekjaar 313.556 Interesten 1.067.083 Saldo op 31/12/2014 300.807.167 Tabel 2 Bewegingen op de regularisatierekening van de opslagactiviteit in euro Saldo op 31/12/2013-18.098.253 dotatie Bonus van het jaar 2014 10.107.938 Correctie CREG over vorig boekjaar 28.091 } 10.136.028 Saldo op 31/12/2014-7.962.225 11/13
IV. ALGEMEEN VOORBEHOUD In de onderhavige beslissing spreekt de CREG zich uit over de exploitatiesaldi van FLUXYS BELGIUM op basis van de documenten die haar ter beschikking werden gesteld. De CREG behoudt zich het recht voor om de rechtvaardiging en het reële karakter van alle posten in de loop van de komende jaren aan een grondig onderzoek te onderwerpen. De vervoersactiviteiten en opslagactiviteiten worden als afzonderlijke activiteiten beschouwd. De fungibiliteit van de financiering doet geen afbreuk aan een eventuele compensatie van hun regulatoire situatie. Deze beslissing doet geen afbreuk aan het behoud van de gegrondheid in het kader van de huidige feitelijke en juridische context van de tarieven voor 2012-2015. Conform het artikel 41(2), in fine, van de richtlijn 2009/73, doet deze beslissing geen afbreuk aan het toekomstige gebruik van de tarifaire bevoegdheid. De CREG heeft de bevoegdheid om de tarieven of de methode permanent bij te sturen, zelfs binnen de huidige regulatoire periode. Die bevoegdheid is gebaseerd op de artikelen 41(6) en 41(10) van de richtlijn 2009/73 en de omzetting ervan naar Belgisch recht. 12/13
V. DISPOSITIEF Gelet op het jaarverslag en het aangepast tariefverslag dat de NV FLUXYS BELGIUM aan de CREG heeft overgemaakt met het oog op de controle van de tarieven van het boekjaar 2014; Besluit de CREG in het kader van de wettelijke en reglementaire opdracht die haar is toevertrouwd en conform het toepasbare regulatoire kader (van Europees en intern recht wanneer het tweede conform het eerste is), meer bepaald, maar zonder beperkend te zijn tot, het artikel 15/14 van de gaswet en artikel 32 van het voorlopige tarievenbesluit dat de toepassing van de tarieven in 2014 leidt tot een toewijzing naar de regularisatierekening van de transportactiviteit van 50.234.195 en waarvan het saldo 300.807.167 bedraagt op 31 december 2014 en een toewijzing naar de regularisatierekening van de opslagactiviteit van 10.136.028 waarvan het saldo op 31 december 2014-7.962.225 bedraagt. De CREG beslist bovendien dat de toepassing van de tarieven in 2014 voor beide activiteiten samen leidt tot een globale efficiëntiewinst van 16.490.910 ten voordele van de billijke marge.. Voor de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas: Laurent JACQUET Directeur Marie-Pierre FAUCONNIER Voorzitster van het Directiecomité 13/13