Gemeente Ede Memo Aan : Gemeenteraad Van : College van burgemeester en wethouders Datum : 2 juni 2015 Opgesteld door : Rolieke Sietsma Bijlage : 2 Zaaknummer : 30925 Onderwerp : Uitkomsten onderzoeken Samenwerkend Toezicht Jeugd en Kinderombudsman De afgelopen periode vonden er twee onderzoeken plaats op het gebied van de ondersteuning voor kinderen en gezinnen in onze gemeente. Eén onderzoek betrof de zorg voor gezinnen met een geringe sociale redzaamheid, het andere een onderzoek van de stand van zaken rond de jeugdhulp. De uitkomsten van deze onderzoeken zijn in factsheets opgenomen. 1. Follow-up onderzoek van het Samenwerkend Toezicht Jeugd (STJ) naar gezinnen met een geringe sociale redzaamheid 1. In 2013 heeft het Samenwerkend Toezicht Jeugd toezichtonderzoek gedaan naar de wijze waarop onze gemeente samen met betrokken netwerkpartners de zorg en ondersteuning voor gezinnen met geringe sociale redzaamheid vormgaf. Het onderzoek richtte zich op een drietal aanpakken, namelijk: - Wijkgerichte Intensieve Gezinsbegeleiding - Gezinsmanagement - Praktische Gezinsondersteuning plus De aanpakken zijn beschreven en beoordeeld op vijf onderdelen: toeleiding, gezin centraal, de aanpak, samenwerking en continuïteit. Uit de uitkomsten (die u destijds heeft ontvangen) bleek dat de aanpakken op veel onderdelen goed liepen, maar er waren ook verbeterpunten. Het STJ adviseerde met deze punten aan de slag te gaan en heeft eind 2014 een vervolgonderzoek gedaan. Dit voorjaar werden de resultaten van dit vervolgonderzoek bekend. Deze vindt u in de bijgevoegde factsheet. Uit deze factsheet blijkt dat de (beleidsmatige) Edese aanpak nu op alle punten voldoet. De hoofdreden daarvan is dat met de komst van de sociaal teams de toegang en werkwijze voor / rondom multiproblemgezinnen aanzienlijk is verduidelijkt en versterkt. Dit betekent niet dat we er al zijn. Gezien alle veranderingen en de vaak complexe werkelijkheid, ontwikkelen de sociaal teams zich werkendeweg. 1 Gezinnen met geringe sociale redzaamheid zijn zelf niet goed in staat om adequate hulp te organiseren voor de problemen waarmee ze worden geconfronteerd. Het gaat om een combinatie van problemen met een complex en hardnekkig karakter, zoals werkloosheid, schulden, (geestes)ziekte en/of verslaving en/of verstandelijke beperking, huisvesting- en opvoedproblemen en huiselijk geweld. Kinderen die in deze gezinnen opgroeien, lopen risico s ten aanzien van een gezonde en veilige ontwikkeling. Deze gezinnen kennen vaak een historie van vastgelopen- hulpverleningstrajecten die niet tot het gewenste resultaat hebben geleid. Gemeente Ede,Postbus 9022, 6710 HK Ede. Telefoon 14 0318 Bezoekadres: Bergstraat 4, Ede E-mail info@ede.nl. Website www.ede.nl.
Gemeente Ede 2. Factsheet Ede met uitkomsten onderzoek Kinderombudsman In maart van dit jaar heeft de kinderombudsman opdracht gegeven om onderzoek te doen of de zorg en kwaliteit van zorg voor kinderen en jongeren is gewaarborgd. Doel van het onderzoek was een kwalitatief landelijk beeld te schetsen van de stand van zaken rond de jeugdhulp. Aanleiding hiervoor was de transitie van de jeugdzorg. Er is per jeugdhulpregio één gemeente benaderd om mee te doen aan het onderzoek. In totaal 42 gemeenten. Het is veel gemeenten niet gelukt de vragenlijst te versturen. Vanwege drukte of omdat adressenbestanden niet compleet waren. Uiteindelijk is de vragenlijst ingevuld door (ouders van) kinderen die jeugdhulp ontvangen uit 15 gemeenten. De totale respons was 341: 236 ouders en 105 kinderen. In Ede hebben 70 personen de vragenlijst ingevuld. Een prima respons. In de bijlage vindt u de factsheet met de uitkomsten voor Ede. Overall zijn de uitkomsten heel positief. Respondenten geven de jeugdhulp een 7,6. Bijna op alle punten wordt goed gescoord, vaak ook hoger dan het landelijk gemiddelde. Communicatie blijkt wel een aandachtspunt te zijn: 39% weet niet wat te doen wanneer er vragen zijn over de veranderingen in de jeugdhulp. Samen met de afdeling communicatie wordt gewerkt aan het verbeteren van de informatie op de website t.a.v. dit punt, er worden folders gemaakt en met enige regelmaat informeren we via de lokale kranten. Gemeente Ede,Postbus 9022, 6710 HK Ede. Telefoon 14 0318 Bezoekadres: Bergstraat 4, Ede E-mail info@ede.nl. Website www.ede.nl.
Factsheet gemeente Ede Onderzoek Kinderombudsman naar de toegang tot en de kwaliteit van de jeugdhulp na decentralisatie: Resultaten kwantitatief onderzoeksdeel In deze factsheet worden de resultaten van de enquête teruggekoppeld van de respondenten uit uw gemeente die hebben meegewerkt aan het onderzoek van de Kinderombudsman 1. In totaal hebben in uw gemeente 70 respondenten de vragenlijst ingevuld. De gegevens van alle deelnemers, zijn gebaseerd op de gegevens van alle 341 2 respondenten uit 15 gemeenten die hebben deelgenomen aan dit onderzoek. De resultaten van de enquête onder kinderen en ouders hebben betrekking op drie thema s. Allereerst worden de ervaren kwaliteit en tevredenheid met de jeugdhulp onder kinderen, jongeren en hun ouders weergegeven. Vervolgens wordt ingegaan op de veranderingen die kinderen, jongeren en hun ouders merkten van de decentralisatie (zorgcontinuïteit). Tot slot worden de resultaten van de vragen over de communicatie door gemeenten over (de decentralisatie van) de jeugdhulp weergegeven. Tabel 1 Ervaren kwaliteit en tevredenheid Aantal respondenten per Uw gemeente vraag Alle deelnemers Wat voor rapportcijfer geef je de hulp die je ontvangt? (gemiddelde) 7,6 70 7,4 Tevredenheid over onderstaande stellingen (% (heel) tevreden) De bereikbaarheid van de hulpverlener 76% 70 73% De locatie waar uw kind de hulp krijgt 86% 70 76% De tijd die de hulpverlener voor uw kind neemt 86% 70 80% De vriendelijkheid van de hulpverlener 95% 70 89% Het inlevingsvermogen van de hulpverlener 88% 70 82% De duidelijkheid over wat uw kind kan verwachten van de hulp De inspraak die uw kind hebt gehad bij het bepalen van de hulp De inspraak die u hebt gehad bij het bepalen van de hulp 74% 70 67% 65% 70 60% 78% 70 75% Eens met onderstaande stellingen (% (geheel) mee eens) Mijn hulpverlener luistert goed naar mij 92% 70 80% Ik voel me serieus genomen door mijn hulp 89% 70 83% De jeugdhulp die ik krijg helpt me goed 71% 70 60% De hulpverlener/hulpinstelling houdt zich aan de gemaakte afspraken 81% 70 75% 1 De zorg waar ze recht op hebben. Onderzoek naar de toegang tot en de kwaliteit van de jeugdhulp na decentralisatie. Deelrapport 1 van 3, 17 april 2015. (Dit onderzoek is in opdracht van de Kinderombudsman uitgevoerd door BMC Onderzoek.) 2 De resultaten hebben op het niveau van alle respondenten een betrouwbaarheid van 90% met een foutenmarge van 5%
Tabel 2 Continuïteit Uw gemeente Aantal respons vraag Alle deelnemers Krijg je na 1 januari 2015 meer of minder hulp dan daarvoor? Meer hulp 4% 48 7% Evenveel hulp 73% 48 66% Minder hulp 12% 48 12% Ik kreeg voorheen geen hulp 4% 48 6% Ik krijg nu geen hulp meer 6% 48 9% De kwaliteit van de hulp die krijg na 1 januari 2015 vind ik: (Veel)beter dan voor 1 jan 15 2% 54 6% Ongeveer hetzelfde als voor 1 jan 15 87% 54 82% (Veel)slechter dan voor 1 jan 15 11% 54 11% Wat is er aan je hulp veranderd? Is de persoon van wie je de hulp ontvangt veranderd? (%ja tov ja- nee) Is de organisatie waarvan je hulp ontvangt veranderd? (%ja tov ja- nee) Heb je andere hulp gekregen, op of vlak voor of na 1 januari 2015? (%ja tov ja- nee) Wordt er gewerkt met hetzelfde hulpprogramma? (%ja tov ja- nee) 17% 53 20% 12% 49 16% 13% 52 14% 87% 39 79% Zijn er andere dingen veranderd in de hulp die je ontving, waar je het niet mee eens bent of 32% 44 24% zorgen over maakt? (%ja tov ja- nee)
Tabel 3 Communicatie Uw gemeente Aantal respons vraag Alle deelnemers Wist je dat gemeenten vanaf januari 2015 verantwoordelijk zijn voor de jeugdhulp? % Ja 87% 60 79% (tov ja- nee) Van wie heb je die informatie gekregen Via mijn ouders 2% 70 6% Van mijn hulpverlener 53% 70 52% Via school 10% 70 7% Van de gemeente 14% 70 23% Via de media 71% 70 54% Anders 10% 70 10% In hoeverre was voor jou duidelijk wat deze verandering voor jouw situatie ging betekenen? (Heel) duidelijk 33% 52 30% Niet duidelijk maar ook niet onduidelijk 31% 52 31% (Heel) onduidelijk 37% 52 38% Weet je wat je moet doen als je vragen hebt over deze veranderingen in de jeugdhulp? (%ja 39% 51 51% tov ja- nee) Weet je wat je moet doen als je nieuwe of andere hulp nodig hebt? (%ja tov ja- nee) 43% 60 45%
Gemeente Ede, Sociaal en Sociaal Interventieteam In 2013 heeft STJ in Ede PGO+ en WIG op beleidsniveau getoetst aan de hand van het toetsingskader GGSR. Het toetsingskader GGSR bestaat uit vijf thema s voor verantwoorde zorg en ondersteuning voor gezinnen met een geringe sociale redzaamheid. De vijf thema s zijn: Toeleiding: gezinnen zijn in beeld en worden bereikt met de aanpak Gezin centraal: de aanpak stelt het gezin en zijn sociale netwerk centraal De aanpak: de aanpak is planmatig, samenhangend en vasthoudend en de regisseur is toegerust Samenwerking: er moet goede samenwerking zijn tussen de instanties die bij een gezin betrokken zijn Continu: indien nodig moeten zorg en ondersteuning langdurig kunnen worden ingezet, in wisselende aard en intensiteit Op 11 november 2014 heeft de gemeente aan STJ gepresenteerd op welke wijze de verbeterpunten uit de factsheet Aanpak: Sociaal Interventieteam en PGO+ op beleidsniveau zijn opgepakt. De aandachtspunten zijn meegenomen in de ontwikkelingen die in Ede hebben plaatsgevonden in het kader van de nieuwe jeugdwet. De rapportage aan STJ heeft plaatsgevonden in de vorm van een presentatie. Hierbij heeft de nieuwe werkwijze met de Wijkteams en de Sociaal- en Interventieteam centraal gestaan. De gemeente is ingedeeld in vier gebieden, die elk een wijkteam en een sociaal team hebben. Het Sociaal interventie team is werkzaam in de gehele gemeente. De wijkteams vormen de zogenaamde Nulde Lijn in het signaleren van problemen en bieden van hulp. De wijkteams bespreken zaken die in de wijk spelen op het gebied van openbare ruimte, samenleving en veiligheid. De sociaal teams richten zich op alle leeftijden. In deze teams zijn professionals uit verschillende disciplines vertegenwoordigd. Het team werkt in principe vraaggericht- en oplossingsgericht. Het versterken van de zelfredzaamheid staat centraal. De sociale teams werken wijkgericht en verlenen integrale hulp bij problemen op meerdere leefdomeinen. Dit team heeft het mandaat om flexibel op en af te schalen en specialisten te consulteren. Er wordt nauw samengewerkt en afgestemd met de andere teams. Er wordt gewerkt met het principe één gezin één plan. Het Sociaal Interventie Team houdt zich bezig met meervoudige problemen en wanneer er sprake is van crimineel of overlastgevend gedrag. Het Sociaal Interventie Team wordt ingezet wanneer er ook sprake is van overlastgevend of crimineel gedrag of wanneer de aangeboden hulp via vrijwillig kader niet succesvol is gebleken. De procesregisseur heeft het mandaat om dwang/drang maatregelen en benodigde zorg in te zetten. Er wordt nauw samen gewerkt met het Sociaal Team en de wijkteams. Naast deze teams blijft ook de aanpak PGO+ in stand. In deze factsheet gaan we na in hoeverre de gemeente Ede de verbeterpunten heeft opgepakt voor wat betreft het Sociaal Team en het Sociale Interventieteam, omdat met name deze teams gericht zijn op meervoudige problematiek.
Aanpak: Wijkteams, Sociaal Team en Sociaal Interventieteam In de eerste tabel wordt nagegaan in hoeverre de nieuwe aanpak binnen de wijkteams, het Sociaal Team en het Sociaal Interventie Team tegemoetkomt aan de verbeterpunten die in 2013 door STJ zijn geconstateerd. Thema Toeleiding Indicator De netwerkpartners weten waar gezinnen voor de aanpak kunnen worden aangemeld Х Het is niet duidelijk waar de gezinnen voor deze aanpak aangemeld moeten worden, behalve de aanmelding via de basisschool. Daarnaast worden nog andere organisaties als aanmeldpunt genoemd, die niet met elkaar overeenkomen. De route voor aanmelding is eenvoudig en in de breedte bekend. Zowel het CJG als het sociale team zijn laagdrempelig bereikbaar. De komende tijd zal nog extra worden ingezet op PR om extra bekendheid te creëren. Thema Gezin centraal Binnen de aanpak wordt het sociale netwerk van het gezin benut Binnen de aanpak is de behoefte van het gezin uitgangspunt bij het bepalen wat nodig is Х Er is geen rol voor het sociale netwerk binnen de aanpak PGO(+). Х Bij de screening wordt gekeken naar de behoefte van het gezin. Niet duidelijk is hoe daar verder mee wordt omgegaan. Het sociale netwerk wordt zoveel mogelijk ingezet. Binnen het sociale team wordt vanuit de visie civil society, gekeken naar de mogelijkheid om het sociale netwerk in te zetten. Het sociale team gaat naar de mensen toe en gezamenlijk wordt verkend wat de problemen en de behoeftes zijn van het gezin. Dit is een integraal onderdeel van de methode oplossingsgericht werken. Thema Aanpak De doorzettingsmacht voor de regisseur is geregeld Uitgangspunt is dat het gezin niet wordt losgelaten Х Volgens de gemeente en twee van de drie netwerkpartners is de doorzettingsmacht voor de regisseur niet geregeld. In de aangeleverde documenten is evenmin terug te vinden dat de doorzettingsmacht is geregeld. Х De gemeente stelt dat er geen afspraken zijn gemaakt over het afsluiten van de aanpak. De netwerkpartners hebben een andere mening hierover, zij vinden dat dit wél het geval is. Onderling geven zij verschillen hierin aan, waarbij moet De procesregisseur is beslissingsbevoegd als het gaat om het inzetten en afsluiten van zorg en ondersteuning voor een gezin. Ook de doorzettingsmacht bij dwang en drang is nu geregeld. Wanneer verleende zorg niet succesvol is, wordt het Sociaal Interventieteam ingezet. Het beleid van de gemeente is erop gericht om kwetsbare gezinnen niet los te laten en waar nodig drang en dwang toe te passen. Tevens is het beleid erop gericht om kwetsbare gezinnen waar zelfredzaamheid niet vanzelfsprekend is. langdurig
worden opgemerkt dat een van hen het gezin loslaat als het gezin niet meer wil meewerken. Dit kan een risico zijn omdat GGSR gezinnen zorgmijdend kunnen zijn. Over het omgaan met dwang- en drangmaatregelen zijn de gemeente en twee van de drie netwerkpartners het met elkaar eens: er worden geen dwang- en drangmaatregelen toegepast. Maar één van de netwerkpartners noemt de mogelijkheid om in overleg met de gemeente te korten op een uitkering, of te dreigen met het opzeggen van het huurcontract, of in overleg met BJZ te dreigen met een uithuisplaatsing. te ondersteunen. Thema Samenwerking Alle partijen die relevant zijn, zijn verbonden aan de aanpak Er zijn samenwerkingsafspraken gemaakt over de aanpak De netwerkpartners geven hun medewerkers de bevoegdheid om beslissingen te nemen over de Х De antwoorden van zowel de gemeente als de netwerkpartners zijn verschillend. Eén van de netwerkpartners noemt één (thuiszorg)organisatie. Een andere netwerkpartner noemt daarentegen 18 partijen. De gemeente noemt vijf van deze partijen: maatschappelijk werk, BJZ, politie, onderwijs en CJG. De gemeente noemt daarnaast ook thuiszorg. Х Er zijn geen samenwerkingsafspraken vastgelegd in een convenant of overeenkomst. De gemeente heeft met een beperkt aantal partijen gerichte afspraken gemaakt. Х Volgens de gemeente hebben de medewerkers van de netwerkpartners geen bevoegdheden om besluiten te nemen, maar deze bevoegdheden worden op dit De gemeente heeft op lokaal, regionaal en bovenregionaal niveau afspraken gemaakt over het bieden van hulp aan kwetsbare gezinnen. Binnen de gemeente Ede zijn samenwerkingsafspraken vastgelegd tussen de belangrijke partijen die nodig zijn om de problemen op alle leefgebieden van deze gezinnen het hoofd te bieden. De professionals in de verschillende teams (Sociaal Team, Interventie Team en Wijk Team) hebben de bevoegdheid om te bepalen welke (mate van) inzet van zorg en ondersteuning nodig is.
intensieve zorg en ondersteuning voor de gezinnen moment (2013) opnieuw besproken. Thema Continu Netwerkpartners zorgen voor beschikbaarheid van zorg en ondersteuning voor de gezinnen binnen de aanpak Х Volgens de gemeente en één netwerkpartner zijn er geen afspraken gemaakt over beschikbaarheid van zorg en ondersteuning. De twee andere netwerkpartners geven aan dat deze afspraken er wel zijn, waarbij wordt aangegeven dat er voor PGO geen wachtlijsten zijn en dat er zonder indicatie wordt gewerkt. Er wordt ingezet op het zo laagdrempelig mogelijk aanbieden van hulpverlening. In de afgelopen periode is er in het kader van de pilot zorg geboden aan 75 gezinnen, terwijl eerst was voorzien is 24 gezinnen. De gemeente is tot nu toe steeds in staat geweest om het aanbod te vergroten met de vraag. De insteek van de gemeente is geen wachtlijst.