EVEKA bvba Energie Consultatie (EPB, EPC en EAP) Plezantstraat 56 9100 Sint-Niklaas Veiligheidscoördinatie op TMB Tel.: +32 (0)3 575 84 87 Fax: +32 (0)3 575 17 37 Advies Kwaliteitsbeheerssystemen E-mail eveka@eveka.be EPB voorcalculatie Project: Bouwen van 17 woongelegenheden Hoek Daalstraat / Sint-Jorisstraat 9150 Bazel Opdrachtgever: Gewestelijke Maatschappij voor Huisvesting D. Van Beverenlaan 11 9120 Beveren Architect: MD Van Kerckhove bvba Oosteindestraat 2 9160 Lokeren Verslaggever: EP02179 Dossiernummer: 6402 1 Algemeen Dit verslag beschrijft de materialen, technieken en ventilatie die in de ontwerpfase voorzien zijn om het project te realiseren in overeenstemming met de EPB-regelgeving. Na het beëindigen van de werkzaamheden wordt er een definitief EPB-rapport door ons opgesteld, dit dient te gebeuren binnen 6 maanden na ingebruikname. Indien er wijzigingen zijn tijdens de uitvoering (andere isolatiediktes/ventilatie/ ) is het de verantwoordelijkheid van de opdrachtgever / aangifteplichtige de EPB-verslaggever op voorhand te informeren om zeker te zijn dat het project nog conform de norm is. Indien U aanvullend nog specifieke vragen heeft m.b.t. EPB beantwoorden we deze graag op bovenstaande contactgegevens. 1.1 Documenten De voorcalculatie werd uitgevoerd met volgende documenten: - Plannen: 12.37 + aanpassingen kokers (A+) - Overleg met architect i.v.m. toegepaste technieken en gebruikte materialen. 1.2 EPB-eisen en resultaat EPB-eis Minimale isolatiewaarde van elke scheidingsconstructie (vloer, muur, dak, ramen,deuren, ) Maximaal K40-peil (globaal isolatiepeil) Maximaal E70-peil (maat voor de energieprestatie) Ventilatievoorzieningen Beperken van oververhitting Voldoen aan eisen m.b.t. koudebruggen Maximaal 70 kwh/m² netto-energiebehoefte Resultaat De isolatiewaarde van elke nieuwe scheidingsconstructie voldoet Resultaat: K37 (appartementen), K33 (HOB), K33 (GB) Het K-peil voldoet aan de norm; Resultaat: E58-69 (appartementen), E59 (HOB) en E59 (GB) Het E-peil voldoet aan de norm; Indien ventilatie toe en afvoer wordt geplaatst zoals beschreven in het verslag voldoet de ventilatie Er is geen risico op oververhitting in de zomer De bouwknopen zijn EPB-aanvaard. Toeslag bouwknopen woningen optie : 3K-peilpunten + toeslag niet aanvaarde. Appartementen optie C Appartementen 35-64kWh/m² Woningen HOB 58 kwh/m² en GB 53 kwh/m² Daalstraat / Sint-Jorisstraat 1/10 afdruk: 30/09/2014
1.3 Conclusie en aanbevelingen Indien in het project de isolatie/technieken/ventilatie geplaatst wordt zoals beschreven in dit verslag is de woning in overeenstemming met de EPB-regelgeving. Aandachtspunten: Het geheel van raamprofiel + beglazing moet voldoen aan Uw<2.2W/m²K. Standaard aluminium ramen scoren in EPB te hoog. Om deze aanvaard te krijgen moet de Uf-waarde (isolatiewaarde profiel) onder 3W/m²K liggen, ofwel moet een detailberekening van de installateur aantonen dat de Uw-waarde kleiner is dan 2.2W/m²K. Daalstraat / Sint-Jorisstraat 2/10 afdruk: 30/09/2014
2 Opbouw buitenschildelen 2.1 Vloer, muur en dak materiaal Dikte [cm] λ [W/mK] U [W/m²K] U max [W/m²K] R totaal [m²k/w] R-min [m²k/w] Vloer op grond Gewapend beton 25 2,2 Isolatie gespoten PUR 10 0,03 Chape 8 1,3 Vloerbedekking 2 1,2 0,24 0,35 3 1.3 Vloer boven buitenomgeving (inkom woningen) Afwerking PUR 14 0.023 Welfsels + druklaag 17 - Chape 7 1,3 Vloerbedekking 2 1,2 0,15 0,35 Vloer/plafond tussen appartementen Gewapend beton 17 1,7 Gespoten PUR 7 0,055 Chape 8 1,3 Vloerbedekking 2 1,2 0,65 1 Buitenmuur gevelsteen Gevelsteen 9 1,01 Luchtspouw - - PUR Isolatieplaten (16 cm voor appartementen en 14 cm voor woningen) 16/14 0,023 Snelbouw 14 0,38 Toeslag voor mechanische bevestiging isolatie 0,14/0.17 0,32 Buitenmuur onder vochtkering Gevelsteen 9 1,01 Luchtspouw - - XPS platen 16/14 0,035 Snelbouw 14 0,38 0.21/0,23 0,32 Binnenmuren naar verwarmde ruimtes / gemeenschappeli jke delen (scheimuren, binnenmuren naar gang, traphal en kokers) Betonsteen 14 1.9 Isolatie minerale wol 4 0,04 Betonsteen 14 1.9 0,98 1 Hellend dak Dakpannen 3 1.35 Panlatten 2 Onderdak 0.3 0.18 Houten kepers + 22cm isolatie minerale wol lambda </= 0.035 22 λ minerale wol <= 0.035 W/mK 0,23 0,27 Daalstraat / Sint-Jorisstraat 3/10 afdruk: 30/09/2014
Plat dak beton, ook op zoldervloer wordt 14 cm PUR voorzien Roofing 0.2 0,23 PUR isolatieplaten 14 0,027 Hellingschape (gemiddeld) 5 1.3 Gewapend beton 17 1,700 0,19 0,27 Opmerkingen: - Voor isolatiematerialen wordt gerekend met waarden van gecertificeerde materialen. D.w.z. dat ongeacht het merk, de gedeclareerde λ-waarde, kan aangetoond worden met bvb. ATG of andere officiële attesten; 2.2 Buitenschrijnwerk Materiaal U (W/m²K) Uw (W/m²K) Uw,max (W/m²K) WONINGEN Profielen ramen PVC profiel type onbekend 2.2 Glas Superisolerend (4S beglazing voorzien in achtergevel g<0.42) 1,1 1.5-2 2,2 APPARTEMENTEN Profielen ramen Glas Thermisch onderbroken aluminium profiel type onbekend Superisolerend (4S beglazing voorzien in achtergevel g<0.42) <2.5 1,1 <1.8 2,2 Garagepoort Buitendeur Alu-profiel type onbekend Geïsoleerd paneel met 3-4cm PUR Alu-profiel type onbekend Geïsoleerd paneel met 4cm PUR <1.8 2.2 2,2 <1.8 2.2 2,2 Opmerkingen: - De Uw-waarde van de ramen (profiel + glas) moet lager zijn dan 1.8W/m²K. De plaatser van de ramen moet vooraf een detailberekening bezorgen. - De indicatieve U-waarde voor raam + glas verschilt van raam tot raam want is afhankelijk van de afmetingen. Daarom dient rekening gehouden te worden met de werkelijke U-waarde van het raam en het glas apart. Daalstraat / Sint-Jorisstraat 4/10 afdruk: 30/09/2014
3 Bouwknopen (koudebruggen) 3.1 Methode De invloed van bouwknopen moet verplicht worden ingerekend in het K-peil en het E-peil voor gebouwen waarvoor de EPB-eisen voor nieuwbouw gelden én waarvoor een stedenbouwkundige vergunning wordt aangevraagd of een melding wordt gedaan vanaf 1 januari 2011. Er zijn verschillende methodes om de invloed van koudebruggen in rekening te brengen, hier is geopteerd voor: - Optie A: Het extra warmteverlies ten gevolge van de bouwknopen wordt in rekening gebracht a.d.h.v. gevalideerde numerieke berekeningen. Resultaat: bijtelling van variabele K; - Optie B: Methode van de EPB-aanvaarde bouwknopen. Er wordt moeite gedaan om zoveel mogelijk te voldoen aan de voorschriften van koudebrug arm detailleren (basisregels,ψe,lim) waardoor een kleine forfaitaire toeslag volstaat. Wat niet voldoet, wordt extra ingerekend. Resultaat: bijtelling van 3K-punten + variabele K; - Optie C: Forfaitaire toeslag. Er wordt geen moeite gedaan om de detaillering en toeslag van bouwknopen in te rekenen. Resultaat: forfaitaire bijtelling van 10K-punten. 3.2 Aandachtspunten De koudebruggen moeten gedetailleerd worden om een correcte uitvoering op de werf mogelijk te maken. Het is noodzakelijk de tussenvoegende delen te controleren op conformiteit met de R-waarde eis en contactlengte eis. Op te lossen bouwknopen: - Funderingsaanzet van alle buiten en binnenmuren aanzetten op isolerende blokken met R> 2 m²k/w (vb. 25cm KIMblok, 10cm glasfoam, 7cm Marmox,..); - Aanzet facadesteen t.h.v. binnenhoeken aanzetten op isolerende blokken met R> 2 m²k/w (vb. 25cm KIMblok, 10cm glasfoam, 7cm Marmox,..); - Opkanten plat dak - isolerende blokken met R> 2; - Buitenterrassen loskoppelen van draagstructuur. Indien gewerkt wordt met glijdeuvels en drukvaste isolatie moet vooraf een detail goedgekeurd worden; - Aansluitingen thermische onderbreking ramen op isolerende laag; - Bovenste steen kopse kanten (aansluiting muur op hellend dak) PUR plaat op snelbouwsteen 6cm; Niet-aanvaarde bouwknopen: - Consoles metselwerk, garagepoortaansluitingen en deurdorpels = koudebruggen; De lijst met vereisten m.b.t. bouwknopen is te vinden op www.energiesparen.be. 3.3 Resultaat Bijtelling K-peil punten: 3 K-peil punten + niet EPB aanvaarde koudebruggen 4 K-peil Appartementen 4.1 Parameters Beschermd volume: 3284 m³ Verliesoppervlakte: 1543 m² Gemiddelde U-waarde: 0.51 W/m²K Compactheid: 2.13 m 4.2 Resultaat Oorspronkelijk K-peil: K27 Bijtelling koudebruggen: +K10 Resultaat: Maximaal toegestaan K-peil: K37 K40 Daalstraat / Sint-Jorisstraat 5/10 afdruk: 30/09/2014
HOB 4.3 Parameters Beschermd volume: 609 m³ Verliesoppervlakte: 370 m² Gemiddelde U-waarde: 0.4 W/m²K Compactheid: 1.64 m 4.4 Resultaat Oorspronkelijk K-peil: K28 Bijtelling koudebruggen: +K5 Resultaat: Maximaal toegestaan K-peil: K33 K40 GB 4.5 Parameters Beschermd volume: 590 m³ Verliesoppervlakte: 284 m² Gemiddelde U-waarde: 0.46 W/m²K Compactheid: 2.08 m 4.6 Resultaat Oorspronkelijk K-peil: K26 Bijtelling koudebruggen: +K8 Resultaat: Maximaal toegestaan K-peil: K34 K40 Daalstraat / Sint-Jorisstraat 6/10 afdruk: 30/09/2014
5 E-peil, netto energiebehoefte en risico op oververhitting 5.1 Parameters Verwarming & koeling: - Warmteopwekking: centrale verwarming binnen beschermd volume; - Type: condenserende ketel op aardgas; - Testrendement bij 30% deellast: min. 108%; - Warmteafgifte: radiatoren wel lage temperatuurafgifte m.n. ontwerpretourtemperatuur 45, geen vloerverwarming; - Geen actieve koeling / airco; Sanitair warm water - Het sanitair water wordt opgewarmd m.b.v. een doorstroom toestel (CV); - 2 tappunten: één voor het aanrecht en één voor de badkamer; - Geen circulatieleiding; Ventilatie - Vraaggestuurd ventilatiesysteem A+ met aanwezigheids- en vochtregistratie: natuurlijke aanvoer, natuurlijke afvoer - Reductiefactor =< 0.8; - Vermenigvuldigingsfactor: Regelbare toevoeropeningen klasse P3/P4; Elektrische hulpenergie: - Elektronica ketel; - Ingebouwde ventilator; - Circulatiepomp met pompregeling. Geen zonneboiler Geen zonnepanelen Blowerdoor met resultaat lekdebiet bij 50Pa per eenheid oppervlakte max 5 m³/hm² 5.2 Resultaat Maximaal E-peil: Maximale netto Energiebehoefte: E70 70 kwh/m² 5.3 Aanvullende maatregelen voor verlagen E-peil / netto energiebehoefte - Plaatsen van een warmtepomp, hiervoor moet wel het type toestel gesimuleerd worden in de berekening. Resultaat: verlaging met 5-15 E-peilpunten; - Plaatsing van zonnepanelen. Resultaat: verlaging met 5-20 E-peilpunten; Daalstraat / Sint-Jorisstraat 7/10 afdruk: 30/09/2014
5.4 Risico op oververhitting: Drempelwaarde Maximale waarde Oververhittingsindicator 8000Kh 17500Kh Kh Volgens de berekende oververhittingsindicator is er geen risico op oververhitting. Het is wel aangewezen om in de achtergevel van de appartementen 4S beglazing te voorzien. Daalstraat / Sint-Jorisstraat 8/10 afdruk: 30/09/2014
6 Ventilatie 6.1 Ventilatiesysteem Systeem A. vraaggestuurde natuurlijke ventilatie, gekenmerkt door : reductiefactor 0.8 Enerzijds de aanwezigheid van regelbare buitenluchttoevoeropeningen (RTO) op de ramen of in de gevels, tenminste van de droge ruimten waar mensen verblijven (vb. woonkamer, slaapkamer, ); En anderzijds de aanwezigheid van hoofdzakelijk verticale afvoerkanalen voorzien van automatisch regelbare afvoeropeningen (RAO), tenminste in de vervuilde of vochtige ruimten (vb. keuken, de WC, de badkamer en wasplaats); Doorstroomopeningen in bepaalde binnenwanden of -deuren, voor de vrije doorgang van de lucht tussen de kamers waar de luchttoevoeropeningen en deze waar de afvoeropeningen gelegen zijn. 6.2 Ventilatiedebieten De ventilatiedebieten zijn terug te vinden onder fiche 4: eisen ventilatie (afzonderlijke bijlage). Belangrijk aandachtspunt is dat de roosters minimaal klasse P3 moeten zijn, ook deze in de dakvlakken of boven de dakvlakramen. Opmerkingen: - Bij de spleet onder de deur geldt de rekenwaarde van 25m³/h voor een doorstroomopening met een oppervlakte van 70 cm². - Ventilatieroosters zijn te voorzien in functie van de opgelegde minimale en maximale ventilatiedebieten. - Voor de overige aanwezige ruimten legt de EPB regelgeving geen specifieke eisen op. NBN D50-001 bevat wel aanbevelingen. - De ontwerper zal rekening houden met de hierboven opgegeven debieten bij de keuze van de ventilatieroosters. Daalstraat / Sint-Jorisstraat 9/10 afdruk: 30/09/2014
7 Voor te leggen documenten EPB-aangifte Elk stavingsstuk heeft tot doel bepaalde kenmerken en/of eigenschappen van een materiaal, toestel, systeem of gebouw aan te tonen. Het is daarbij belangrijk dat het stavingsstuk toewijsbaar is. In sommige gevallen is daarvoor één stavingsstuk voldoende. Meestal is er echter een combinatie van stavingsstukken nodig. Die kunnen samen aantonen dat een materiaal, toestel of systeem wel degelijk op een bepaalde plaats in het beschouwde project toegepast is en of dat het materiaal, toestel, systeem of gebouw wel degelijk bepaalde eigenschappen heeft. Als er geen gegevens over bepaalde karakteristieken van materialen, toestellen en/of systemen gekend zijn, noch via visuele inspectie, noch via stavingsstukken, moet de waarde bij ontstentenis worden gekozen, die zeer negatief zijn en een negatieve invloed hebben op het K en E-peil. De verslaggever is verantwoordelijk voor de gerapporteerde gegevens. Hij/zij kan de stavingsstukken dus best altijd vergelijken met de werkelijkheid. Bij twijfel tussen de bewijsstukken, moet er worden uitgegaan van de minst gunstige aanname of de waarde bij ontstentenis. Er kan worden beroep gedaan op onder andere volgende stavingsstukken: - Facturen waarop de adresgegevens of het kadastrale nummer van het betreffende dossier vermeld zijn. - Foto s kunnen worden gebruikt om de werkelijke plaatsing van materialen, toestellen en systemen aan te tonen. Daarbij is het wel belangrijk dat de foto s eenduidig weergeven over welk product het gaat en waar het werd geplaatst. Daarom is het meestal nodig een detailfoto en een overzichtsfoto van hetzelfde product te maken en eventueel op de plannen aan te duiden waar de foto s werden genomen. Foto s die op zo n manier worden genomen dat ze op geen enkele manier kunnen worden gelokaliseerd, kunnen niet als stavingsstuk worden aanvaard, vermits ze even goed op een andere locatie kunnen genomen zijn. - Gegevens op het geplaatste materiaal en/of toestel (bijvoorbeeld: de kenplaat op een geplaatste verwarmingsketel of garagepoort), aan de hand van foto s (zie punt hierboven). - Uitvoeringsplannen van het project. - Technische documentatie van de gebruikte producten en/of systemen. Ook informatie van websites en e-mails van fabrikanten met specifieke productinformatie waarbij kan worden aangetoond dat de installatie of het ingevoerde gegeven in het betreffende gebouw is geplaatst of toegepast. Van die documentatie moet altijd worden nagegaan op basis van merk en productnaam, of de beschikbare informatie overeenstemt met de werkelijkheid. Er moet ook worden gecontroleerd of de opgegeven waarden voldoen aan de vereisten die opgelegd worden aan de invoerwaarden voor de EPB-berekeningsmethode (bijvoorbeeld: berekening van eigenschappen volgens de juiste normen en de juiste specificaties). Gegevens afkomstig van de EPB-productgegevensdatabank (www.epbd.be) voldoen daaraan. In dat geval volstaat een verwijzing naar de productendatabank. - Berekeningen voor installaties zoals verwarmingsinstallaties, volumeberekeningen - Lastenboeken die een onderdeel vormen van het (algemeen) aannemingscontract. Op het lastenboek moeten de adresgegevens of het kadastraal nummer van het betreffende project vermeld zijn. - Goedgekeurde, ondertekende offertes die gekoppeld zijn aan één van de bovenstaande bewijsstukken waardoor kan worden aangetoond dat de uitvoering op het projectadres is gerealiseerd. Voor dit project zijn minimaal volgende stavingsstukken voor te leggen aan de EPB-verslaggever: Materiaal/toestel/systeem Stavingstuk Op te maken door Cv-installatie - Technische fiches volledige installatie Ontwerpbureau, installateur Ventilatie Isolaties Bouwmaterialen: stenen Buitenschrijnwerk - Berekening van de nominale ingestelde debieten - Technische documentatie ventilator - Rendement volgens EN308 - Meetrapport met inregeling, luchtdichtheid en vermogen installatie - Facturen - Technische fiche - ATG-attesten - Facturen - Technische fiche - ATG-attesten - Facturen - Technische fiche - ATG-attesten installateur aannemer aannemer aannemer Opgemaakt te Sint-Niklaas, 12/05/2014. Daalstraat / Sint-Jorisstraat 10/10 afdruk: 30/09/2014