Bijlage 4 Aan de raad van de gemeente Molenwaard. Betreft: Reactie op Verordening Jeugdhulp Goudriaan, 3 september 2014 Geachte leden van de raad, Hierbij onze reactie op de Verordening Jeugdhulp Algemeen In de Verordening Jeugdhulp wordt herhaaldelijk verwezen naar artikelen uit de Jeugdwet. Ons advies is om deze artikelen als bijlage toe te voegen aan de verordening. Dit maakt de verordening meer helder en begrijpelijk voor de burger. Reactie gemeente: Wij nemen dit advies over, de betreffende artikelen uit de Jeugdwet worden als bijlage bijgevoegd. De term jeugdteam die gebruikt wordt (en de bijbehorende definiëring in artikel 1) dekt de lading van de aanpak van de gemeente Molenwaard niet. De gemeente kiest bewust voor de inzet van een Sociaal Team, waarin naast jeugdprofessionals ook professionals voor andere doelgroepen werkzaam zijn. Ten behoeve van de duidelijkheid adviseren wij om in de Verordening de term Sociaal Team te gebruiken en deze ook helder te definiëren. Reactie gemeente: Vanwege de verwarring die deze term mogelijk oproept, hebben wij gemeend toch een toevoeging hierover zowel in de Verordening Molenwaard als in de toelichting op de Verordening op te nemen. De in de Verordening onder artikel 1 genoemde begripsbepaling voor jeugdteam klopt. Zoals in de toelichting op de Verordening op pagina 4 wordt aangegeven is dit een multidisciplinair team met diverse gespecialiseerde hulpverleners. Voor de regio Alblasserwaard- Vijfheerenlanden betekent dit dat het jeugdteam onderdeel uitmaakt van het Sociaal Team. In de Verordening wordt niet duidelijk in hoeverre deze verordening geldt voor pleegouders. In de praktijk komt het voor dat de reguliere pleegzorgbegeleiding die pleegouders ontvangen niet toereikend is en er aanvullende hulp nodig is om het welzijn en de veiligheid van het kind te waarborgen. Wij vinden het noodzakelijk 1
dat in deze gevallen ook pleegouders gebruik kunnen maken van individuele voorzieningen of pgb s. Wij vragen u om dit in de Verordening te concretiseren en te verduidelijken. Reactie gemeente: Op dit moment wordt nagegaan of, gelet op de Jeugdwet, ook pleegkinderen en hun ouders een beroep kunnen doen op de voorzieningen in de Verordening U wordt hierover nader geïnformeerd. Artikel 2 Bij lid 2 missen wij jeugdbescherming als individuele voorziening. Reactie gemeente: In een eerdere versie van de concept-verordening was in artikel 2, vormen van jeugdhulp, onder lid 2, jeugdreclassering opgenomen. Omdat dit geen individuele voorziening is, is jeugdreclassering uit het artikel verwijderd. Bij lid 3 wordt genoemd dat het college nadere regels kan stellen ten aanzien van jeugdhulpvoorzieningen. Wij zouden graag geconcretiseerd zien wanneer het college van plan is om deze nadere regels te stellen. Reactie gemeente: Na vaststelling van de Verordening door de raad kan het college nadere regels stellen. Het is de bevoegdheid van het college om deze regels vast te stellen en na vaststelling de raad hierover te informeren. De bedoeling is, na vaststelling van de Verordening in alle gemeenten in Zuid-Holland Zuid, deze regels in gezamenlijkheid op te stellen. Na vaststelling van deze regels in het college worden deze regels bekendgemaakt (via de bekende kanalen) en aan de WMO-raad toegezonden. Het streven is om deze regels voor 31 december 2014 vastgesteld te hebben. Artikel 5 Bij lid 1 wordt gesproken over toegankelijke gegevens over de jeugdige en zijn situatie die het college verzamelt in het kader van vooronderzoek. Wij vragen u het begrip toegankelijk nader te specificeren. Tot welke bronnen en gegevens krijgt het college toegang? In het kader van bescherming van de privacy vinden wij een verheldering in deze belangrijk. Bij lid 3 wordt in de toelichting uitgelegd dat er in overleg kan worden afgezien van een vooronderzoek wanneer de gemeente al een dossier heeft van de jeugdige of zijn ouders. De praktijk leert dat situaties in gezinnen snel veranderen en een dossier van 2 jaar geleden al niet meer van toepassing kan zijn of niet de juiste relevante gegevens beschikt in het kader van de hulpvraag waarmee het gezin nu aanklopt. Een veel gehoorde klacht van jeugdigen en ouders die nu gebruik maken van jeugdhulp is daarnaast dat zij steeds met gedateerde gegevens worden geconfronteerd waardoor hun situatie soms problematischer wordt geschetst dan dat deze is. Dit is voor jeugdigen en ouders weinig motiverend. Wij pleiten er daarom voor om in dit lid en de bijbehorende toelichting te spreken over een actueel en relevant dossier van de jeugdige of ouders. Reactie gemeente: Deze aanbeveling is overgenomen. De antwoorden op de vragen met betrekking tot artikel 5 lid 1 en 3 zijn verwerkt in de toelichting op de Verordening. 2
Verder wordt bij lid 1 genoemd dat het college zo spoedig mogelijk een afspraak voor een gesprek maakt met de jeugdige of de ouders. Dit zouden wij graag geconcretiseerd zien in een tijdstermijn. Reactie gemeente: Deze aanbeveling is overgenomen. Is nu in de Verordening opgenomen; termijn van 2 weken. Artikel 6 Bij lid 1 pleiten wij voor het noemen van een tijdstermijn, in plaats van zo spoedig mogelijk. Reactie gemeente: Ook hier verwijzen wij u naar de toelichting op de Verordening. In tegenstelling tot artikel 5, lid 1, hangt dit van de situatie af hoe snel dit kan of moet plaatsvinden (zie ook de toelichting onder Artikel 6). Bij lid 4 missen wij een toelichting. Onder welke omstandigheden kan in overleg afgezien worden van een gesprek? Reactie gemeente: In de praktijk zal blijken om welke situaties het gaat. Het zou hypothetisch zijn om verschillende situaties in de toelichting op de Verordening op te nemen. Artikel 7 Bij lid 2 wordt genoemd dat het verslag uiterlijk twee weken na het gesprek aan de jeugdige of de ouders wordt overhandigd. In de toelichting van artikel 6 wordt uitgelegd dat het gesprek ook kan worden gevoerd in meerdere gesprekken. We adviseren om in de toelichting op te nemen dat wanneer er sprake is van meerdere gesprekken, dat het verslag twee weken na het laatste gesprek van deze serie gesprekken aan de jeugdige of ouders wordt overhandigd. Reactie gemeente: Besloten is dat de termijn blijft staan; het is een goede stok achter de deur. In het kader van een juridische procedure is het niet doorslaggevend om binnen de 2 weken te blijven, maar wel dat het besluitvormingstraject op een zorgvuldige manier is doorlopen. Dit kan onder bepaalde omstandigheden betekenen dat het geen probleem is dat het verslag later komt, al dan niet in overleg met de cliënt. In lid 3 pleiten wij voor het noemen van een tijdstermijn, in plaats van zo spoedig mogelijk. Verder wordt in lid 3 genoemd dat er een ondersteuningsplan wordt opgesteld, tenzij dit gelet op de aard van de te verlenen hulp niet noodzakelijk is. We missen een toelichting; onder welke omstandigheden is het opstellen van een ondersteuningplan niet noodzakelijk? Reactie gemeente: De aanbevelingen worden niet overgenomen. Hier gelden dezelfde argumenten als gesteld onder Artikel 7 lid 2 en Artikel 6 lid 4. Artikel 8 Bij lid 4 adviseren wij om het lid als volgt te formuleren: Het college stelt nadere regels, enz. (in plaats van het college kan nadere regels stellen ) Reactie gemeente: Beide varianten zijn juridisch mogelijk: Het college kan nadere regels stellen en Het college stelt nadere regels. In de eerste variant wordt afgewacht of uit de 3
praktijk blijkt dat er behoefte is aan nadere regels. Het is niet altijd nodig dat het college nadere regels stelt. Voor de uniformiteit wordt gekozen voor het college kan nadere regels stellen. Artikel 9 Bij lid 3 adviseren wij om het lid als volgt te formuleren: Het college stelt nadere regels, enz. (in plaats van het college kan nadere regels stellen ) Reactie gemeente: Hierbij verwijs ik u naar onze reactie onder Artikel 8. Bij het beoordelen van een pgb dient altijd eerst beoordeeld te worden welke voorziening adequaat is, vervolgens wordt gekeken welke van de meest adequate voorzieningen het goedkoopst is. Wij willen daarom dat de tekst op dit onderdeel in die zin wordt veranderd. Reactie gemeente: Deze aanbeveling is overgenomen. Artikel 9 lid 2 is aangepast. Bij lid 4 wordt aangegeven dat het college bij nadere regeling bepaalt onder welke voorwaarden de persoon aan wie een pgb wordt verstrekt, de jeugdhulp kan betrekken van een persoon die behoort tot het sociale netwerk. Wij zouden graag geconcretiseerd zien wanneer het college van plan is om deze nadere regels te stellen. Reactie gemeente: Hierbij verwijs ik u naar onze reactie onder Artikel 2 lid 3. Artikel 10 Bij lid 1 en 3 zien we de term ten minste graag vervangen door in ieder geval. Reactie gemeente: Uitgangspunt is dat de Verordening gelijk is voor de 17 gemeenten uit Zuid-Holland Zuid. Op een paar cruciale punten, het gaat om belangrijke lokale accenten, is de Verordening voor Molenwaard aangepast. Voor de uniformiteit willen we in de lijn blijven met de Verordening zoals deze, na behandeling van alle zienswijzen van de 17 gemeenten, is aangepast. Uit lid 2 en 3 wordt duidelijk dat het college verschillende eisen stelt aan een voorziening in natura en een voorziening in de vorm van een pgb. Duidelijk wordt dat bij een individuele voorziening niet hoeft te worden vastgelegd welke kwaliteitseisen worden gesteld, hoe de keuze voor deze voorziening onderbouwd wordt en hoe de uitvoering van de zorg verantwoord moet worden. We vinden het vreemd en niet passend bij de huidige tijd (waarin we de burger meer regie willen geven) dat deze verschillen worden gemaakt. Een burger waarvan we verwachten dat deze regie voert over zijn eigen zorg en zich positief kritisch opstelt tegenover de zorgverlener, heeft alle beschikbare informatie over deze zorg nodig. Wij zouden daarom graag zien dat deze zaken ook voor een individuele voorziening worden vastgelegd. Reactie gemeente: In een meerderheid van de ingediende zienswijzen is deze opmerking gemaakt. Feit is dat vanuit het rijk wordt opgelegd dat de gemeenten terughoudend moeten zijn bij de verstrekking van PGB s en dat het vooral niet te veel mag kosten. Om toch enigszins aan uw 4
opmerking tegemoet te komen wordt in Artikel 9 lid 2 de term goedkoopste en adequate voorziening vervangen door adequate en minst kostbare voorziening. Er worden voor de bepaling van de hoogte van het PGB nog nadere regels vastgesteld door het college op grond van Artikel 9 lid 4 van de Verordening. Tenslotte verwijs ik u hierbij naar de toelichting op Artikel 10 en onze reactie bij Artikel 9 lid 2. Artikel 11 Bij lid 2 hebben we vraagtekens bij de concrete werking in de praktijk. Duidelijk wordt dat het college een aantal taken delegeert aan het Sociaal Team. Wij voorzien problemen wanneer een jeugdprofessional van het Sociaal Team hulp moet verlenen aan een gezin, maar tegelijkertijd ook moet beoordelen of dit gezin nog wel aangewezen is op deze hulp. Het is maar de vraag of de cliënt dan nog open en eerlijk tegen de hulpverlener kan zijn en dit brengt het resultaat van de hulp in gevaar. We adviseren om te concretiseren wie de beoordelingen zoals genoemd bij punt a. t/m f. gaat uitvoeren en hoe deze beoordelingen tot stand komen (wie worden hierbij betrokken?). Reactie gemeente: De jeugdprofessional neemt dit besluit niet alleen. Hierover vindt overleg plaats binnen het Sociaal Team. Als er aanleiding bestaat een besluit over een individuele voorziening te herzien of in te trekken wordt dit voorgenomen besluit mondeling met cliënt besproken. Wanneer de jeugdprofessional wel directe zorg verleend, kan het, indien nodig, geregeld worden dat een andere collega uit het Sociaal Team het (her)indicatiegesprek voert, om eventuele vermenging van rollen en bevoegdheden te vermijden. Dit wordt geregeld in de werkwijze van het Sociaal Team. Ook kunnen cliënten terecht bij een onafhankelijke vertrouwenspersoon. Indien het college uiteindelijk een dergelijk besluit neemt, staan hiertegen rechtsmiddelen open, dat wil zeggen, er kan bezwaar en vervolgens beroep worden aangetekend. Bij lid 2f. missen we de termijn nog. Reactie gemeente: Is aangepast naar 12 maanden. Bij lid 3 willen we u meegeven dat dit ten opzichte van de huidige situatie een grote cultuurverandering met zich meebrengt. De problematiek van jeugdigen en gezinnen die gebruik maken van jeugdhulp, brengt regelmatig met zich mee dat cliënten gegevens achterhouden of onjuiste gegevens verstrekken. In de praktijk komt het regelmatig voor dat hulp hierdoor niet slaagt. Het zal voor jeugdigen en gezinnen grote consequenties hebben wanneer op basis hiervan de geldswaarde van de voorziening kan worden teruggevorderd. Wij adviseren u om burgers die gebruik willen maken van een voorziening hier goed over te informeren, wij vinden dat het college een verantwoordelijkheid heeft om reeds kwetsbare jeugdigen en gezinnen waar mogelijk te beschermen tegen zulke ingrijpende financiële consequenties. Reactie gemeente: Wij onderkennen de argumenten die u beschrijft. Bij het verstrekken van onjuiste gegevens en eventuele terugvordering, zal daarom de mate van verwijtbaarheid uit 5
het oogpunt van zorgvuldigheid eveneens beoordeeld worden. Daarbij speelt het ziektebeeld of de mentale gesteldheid ook een rol. Bij lid 4 pleiten we ervoor dat het college uit het oogpunt van kwaliteit ook de inzet van individuele voorzieningen onderzoekt. Ook hierbij vinden we dat er geen onderscheid gemaakt moet worden tussen de inzet van pgb en de inzet van een individuele voorziening. Reactie gemeente: Wij verwijzen u hier naar onze reactie onder Artikel 10 lid 2 en 3. Artikel 13 Bij lid 1 staat genoemd dat ook pleegouders een beroep kunnen doen op de vertrouwenspersoon. In lid 2 staan pleegouders niet genoemd als groep die door het college geïnformeerd worden over het bestaan van de vertrouwenspersoon. We vragen u om bij lid 2 ook de pleegouders te noemen. Reactie gemeente:: Zoals wij hebben aangegeven in onze reactie (laatste alinea) onder Algemeen: Op dit moment wordt nagegaan of, gelet op de Jeugdwet, ook pleegkinderen en hun ouders een beroep kunnen doen op de voorzieningen in de Verordening U wordt hierover nader geïnformeerd. Artikel 15 In lid 3 wordt er gesproken over periodiek overleg over beleid betreffende jeugdhulp voor ingezetenen van de gemeente. Wij vragen u om dit te concretiseren; met welke frequentie vindt dit overleg plaats? Reactie gemeente: Dit wordt zeker geconcretiseerd, maar om hier ruimte en flexibiliteit in te houden vanwege de lokale situatie en behoefte, wordt de termijn niet strikt vastgelegd in de Verordening. Wij treden met u in overleg hoe dit overleg vorm gaat krijgen en met welke frequentie we willen overleggen. Wij verwijzen u hierbij ook naar de toelichting onder Artikel 15. Artikel 16 De termijnen missen nog. We vragen u om deze toe te voegen. Reactie gemeente: Wij verwijzen u hierbij naar onze reactie onder artikel 15. Tot zover onze reactie op de Verordening Jeugdhulp. Wij horen graag uw reactie hierop. Met vriendelijke groet, Namens de Wmo-adviesraad Molenwaard, Magda Heijboer Ria Verheij Marlous Beijer 6
7