Hoogmis Cappella Sancti Servatii Hans Heykers dirigent Marcel Verheggen orgel zondag 17 september 10.00 uur sint servaasbasiliek Musica Sacra Maastricht kunstenfestival t muziek t dans t theater t performance t film t beeldende kunst In het 14-17 begin sept 2017 Proprium 24ste zondag door het jaar Ordinarium Missa Te Deum Laudamus (1952) voor zesstemmig koor en orgel Hendrik Andriessen 1892-1981 Introitus Da pacem Domine Kyrie uit Missa Te Deum Laudamus Gloria uit Missa Te Deum Laudamus Alleluia Timebunt gentes Credo III Offertorium Time to première Willie Arets 1959 Sanctus uit Missa Te Deum Laudamus Benedictus uit Missa Te Deum Laudamus Agnus Dei uit Missa Te Deum Laudamus Communio Psaume 122 (2002) Daan Manneke 1939 Hendrik Andriessen Missa Te Deum Laudamus Hendrik Andriessen schreef in de loop der jaren zo n twintig miscomposities. Binnen de katholieke kerkmuziek was hij een vernieuwer. Hij keerde zich af van de regels van het Caecilianisme, dat streefde naar een vocale muziek die eenvoudig en zonder chromatiek was en waarbij het orgel een uitgesproken dienende functie had. Toch was Andriessen wel van mening dat kerkmuziek uitvoerbaar moest zijn voor een parochieel koor. De meeste van zijn missen zijn dan ook geschreven voor een bezetting van koor en orgel, waarbij het orgel de muziek van het koor aanvult en verdiept. Naast die vocaal wat eenvoudiger missen schreef Andriessen een aantal missen voor uitgebreidere bezetting. Een daarvan is de Missa Te Deum Laudamus voor zesstemmig koor en orgel, gecomponeerd voor het Sint Martinuskoor in Venlo, bij gelegenheid van de plaatsing van het nieuwe orgel, Kerstmis 1952. Gelieve na afloop niet te applaudisseren. Willie Arets Time to Willie Arets behaalde in 1982 de diploma s docent muziek en docent accordeon aan het Conservatorium Maastricht. Als muziekdocent aan het Maastrichtse Sint-Maartenscollege heeft hij diverse werken gecomponeerd, passend bij de Griekse tragedies die deze school jaarlijks uitvoert. Sinds 2016 studeert Willie Arets weer aan hetzelfde conservatorium voor een Master Hedendaagse Compositie. 1 zondag t 10.00
De tekst voor Time to is afkomstig uit het boek Qohelet, Hebreeuws voor Ecclesiastes, ook Prediker genoemd. Dit boek bevat veel spreuken en zogenaamde massaals: puntige gezegden, raadgevingen, stellingen of gedachten. Arets heeft gebruikgemaakt van de versie in de King James Bible. Willie Arets over Time to: De tekst stemt tot nadenken en raakt me al sinds mijn jeugd. De tekst stemt ook tot leven en tot verklanking. Vandaar deze compositie voor vierstemmig koor a-cappella, geschreven voor de Cappella Sancti Servatii. Daan Manneke Psaume 122 Ik schreef mijn Psaume 121 in 1962 voor het Sint Cecilia Koor in Zeeuws-Vlaanderen. Ik was 22 jaar, had nog weinig compositorisch gereedschap, maar dit stuk kwam er en ik heb het altijd beginnersgeluk genoemd. Deze psalm Je lève mes yeux is sindsdien ontelbare keren uitgevoerd en is opgenomen in de bundel Vox Neerlandica. [ ] Mede door het succes van dit werk vroeg de directeur van uitgeverij Harmonia mij regel- Hendrik Andriessen matig nog weer eens een psalm te schrijven, min of meer in dit idioom. Omdat ik compositorisch toentertijd met heel andere dingen bezig was, vond ik niet de juiste inspiratie voor zo n vervolg. Pas in 2002, na een symbolische tijd van veertig jaar, schreef ik het letterlijke vervolg: Psaume 122 - Je suis dans la joie. Het muzikale idioom is rijker dan in zijn voorganger, wel gebruik ik een soort kerkmuzikale modaliteit. De Franse taal heeft me steeds geïnspireerd: het bewegelijke parlando, de mogelijkheid van een soepele ritmiek verwant aan het gregoriaans. De belangrijkste invloeden zijn in beide psalmen het zogenaamde Geneefse Psalter, de Psaumes van Sweelinck, het Franse coloriet van de muziek rond 1930, [Poulenc, de vroege Messiaen] en de polyfonie uit de Renaissance. Daan Manneke 2
Introitus Da pacem, Domine, sustinentibus te, ut prophetae tui fideles inveniantur: exaudi preces servi, et plebis tuae Israel. Ps. Laetatus sum in his quae dicta sunt mihi: in domum Domini ibimus. Introitus Schenk vrede, Heer, aan die op U hopen, opdat uw profeten waarachtig bevonden worden: verhoor de gebeden van uw dienaar en van uw volk Israël. Ps. Ik verheug mij erover dat mij gezegd wordt: naar het huis van de Heer zullen wij gaan. Kyrie Kyrie eleison. Christe, eleison. Kyrie, eleison. Kyrie Heer, ontferm U over ons. Christus, ontferm U over ons. Heer, ontferm U over ons. Gloria Gloria in excelsis Deo. Et in terra pax hominibus bonae voluntatis Laudamus te. Benedicimus te. Adoramus te. Glorificamus te. Gratias agimus tibi propter magnam gloriam tuam. Domine Deus, Rex caelestis, Deus Pater omnipotens. Domine Fili unigenite, Iesu Christe. Domine Deus, Agnus Dei, Filius Patris. Qui tollis peccata mundi, miserere nobis Qui tollis peccata mundi, suscipe deprecationem nostram. Qui sedes ad dexteram Patris, miserere nobis. Quoniam Tu solus Sanctus. Tu solus Dominus Tu solus Altissimus, Iesu Christe. Cum Sancto Spiritu in gloria Dei Patris. Amen. Gloria Eer aan God in den hoge, En vrede op aarde aan de mensen die Hij liefheeft. Wij loven U. Wij prijzen U. Wij aanbidden U. Wij verheerlijken U. En zeggen U dank voor Uw grote heerlijkheid. Heer God, hemelse Koning, God almachtige Vader; Heer, eniggeboren Zoon, Jezus Christus; Heer God, Lam Gods, Zoon van de Vader; Gij, die wegneemt de zonden der wereld, ontferm U over ons; Gij, die wegneemt de zonden der wereld, aanvaard ons gebed; Gij, die zit aan de rechterhand van de Vader, ontferm U over ons. Want Gij alleen zijt de Heilige. Gij alleen de Heer. Gij alleen de Allerhoogste: Jezus Christus, met de heilige Geest in de heerlijkheid van God de Vader. Amen. Alleluia Alleluia. Timebunt gentes nomen tuum, Domine: et omnes reges terrae gloriam tuam. Alleluia. Alleluia. Vrezen zullen de volkeren Uw Naam, Heer, en alle vorsten der aarde Uw roem. Alleluia. 3
Credo Credo in unum Deum, Patrem omnipotentem, factorem caeli et terrae, visibilium omnium et invisibilium. Et in unum Dominum Iesum Christum, Filium Dei unigenitum, et ex Patre natum ante omnia saecula. Deum de Deo, lumen de lumine, Deum verum de Deo vero, genitum, non factum, consubstantialem Patri: per quem omnia facta sunt. Qui propter nos homines et propter nostram salutem descendit de caelis. Et incarnatus est de Spiritu Sancto ex Maria Virgine, et homo factus est. Crucifixus etiam pro nobis sub Pontio Pilato; passus et sepultus est, et resurrexit tertia die, secundum Scripturas, et ascendit in caelum, sedet ad dexteram Patris. Et iterum venturus est cum gloria, iudicare vivos et mortuos, cuius regni non erit finis. Et in Spiritum Sanctum, Dominum et vivificantem: qui ex Patre Filioque procedit. Qui cum Patre et Filio simul adoratur et conglorificatur: qui locutus est per prophetas. Et unam, sanctam, catholicam et apostolicam Ecclesiam. Confiteor unum baptisma in remissionem peccatorum. Et exspecto resurrectionem mortuorum, et vitam venturi saeculi. Amen. Credo Ik geloof in één God, de almachtige Vader, Schepper van hemel en aarde, van al wat zichtbaar en onzichtbaar is. En in één Heer, Jezus Christus, eniggeboren Zoon van God, vóór alle tijden geboren uit de Vader. God uit God, licht uit licht, ware God uit de ware God. Geboren, niet geschapen, één in wezen met de Vader, en door Wie alles geschapen is. Hij is voor ons, mensen, en omwille van ons heil uit de hemel neergedaald. Hij heeft het vlees aangenomen door de Heilige Geest uit de Maagd Maria, en is mens geworden. Hij werd voor ons gekruisigd, Hij heeft geleden onder Pontius Pilatus en is begraven. Hij is verrezen op de derde dag, volgens de Schriften. Hij is opgevaren ten hemel; zit aan de rechterhand van de Vader. Hij zal wederkomen in heerlijkheid om te oordelen levenden en doden. En aan zijn Rijk komt geen einde. Ik geloof in de Heilige Geest, die Heer is en het leven geeft, die voortkomt uit de Vader en de Zoon; die met de Vader en de Zoon tezamen wordt aanbeden en verheerlijkt; die gesproken heeft door de profeten. Ik geloof in de éne, heilige, katholieke en apostolische Kerk. Ik belijd één doopsel tot vergeving van de zonden. Ik verwacht de opstanding van de doden. en het leven van het komend Rijk. Amen. 4
Willie Arets Time to To everything there is a season, A time to every purpose under the heaven: A time to be born, and a time to die; a time to plant, a time to harvest, a time to kill, a time to heal; a time to breakdown, a time to build up, a time to weep, a time to laugh, a time to mourn, a time to dance, a time to cast stones, a time to gather stones, time to embrace a time to refrain from embracing; a time to seek, a time to lose, a time to keep, a time to cast away, a time to rend, a time to sew, a time to keep silence, a time to speak, a time to love a time to hate, a time for war, a time for peace. Alles heeft zijn tijd; er is een tijd voor elke aangelegenheid onder de hemel. Een tijd om te baren en een tijd om te sterven, een tijd om te planten en een tijd om planten uit te rukken. Een tijd om te moorden en een tijd om te verplegen, een tijd om te slopen en een tijd om op te bouwen. Een tijd om te huilen en een tijd om te lachen, een tijd om te jammeren en een tijd om te dansen van plezier. Een tijd om stenen weg te gooien en een tijd om stenen op te stapelen, een tijd om samen naar bed te gaan en een tijd om op jezelf te blijven. Een tijd om te zoeken en een tijd om zorgeloos te zijn, een tijd om te sparen en een tijd om te verkwisten. Een tijd om scheuren te maken en een tijd om ze te herstellen, een tijd om te zwijgen en een tijd om te praten. Een tijd om lief te hebben en een tijd om te haten, een tijd van oorlog en een tijd van vrede. King James Bible vertaling Pius Drijvers en Pé Hawinkels Sanctus Sanctus, Sanctus, Sanctus, Dominus, Deus Sabaoth. Pleni sunt caeli et terra gloria tua. Hosanna in excelsis. Sanctus Heilig, heilig, heilig, de Heer, de God der hemelse machten. Vol zijn hemel en aarde van Uw heerlijkheid. Hosanna in den hoge. Benedictus Benedictus, qui venit in nomine Domini. Hosanna in excelsis. Benedictus Gezegend Hij die komt in de naam des Heren. Hosanna in den hoge. 5
Agnus Dei Agnus Dei, qui tollis peccata mundi, miserere nobis. (2x) Agnus Dei, qui tollis peccata mundi, dona nobis pacem. Amen. Agnus Dei Lam Gods, dat wegneemt de zonden der wereld, ontferm U over ons. (2x) Lam Gods, dat wegneemt de zonden der wereld, geef ons vrede. Amen. Communio Tollite hostias, et introite in atria eius: adorate Dominum in aula sancta eius. Communio Neemt offers en treedt binnen in zijn voorhoven: aanbidt de Heer en zijn heilig voorhof. Daan Manneke Psaume 122 Je suis dans la joie quand on me dit Allons à la maison de l Éternel! Nos pieds s arrêtent Dans tes portes, Jérusalem! Jérusalem, tu es bâtie Comme une ville dont les parties sont liées ensemble. C est là que montent les tribus, Les tribus de l Éternel, Selon la loi d Israël, Pour louer le nom de l Éternel. Car là sont les trônes pour la justice, Les trônes de la maison de David. Demandez la paix de Jérusalem. Que ceux qui t aiment jouissent du repos! Que la paix soit dans tes murs, Et la tranquillité dans tes palais! A cause de mes frères et de mes amis, Je désire la paix dans ton sein; A cause de la maison de l Éternel, notre Dieu, Je fais des voeux pour ton bonheur. Ik ben verblijd, wanneer zij tegen mij zeggen: Wij zullen naar het huis van de Heere gaan! Onze voeten staan binnen uw poorten, Jeruzalem! Jeruzalem is gebouwd als een stad die hecht samengevoegd is. Daarheen trekken de stammen op, de stammen van de Heere, om de Naam van de Heere te loven. Want daar staan de zetels van het recht, de zetels van het huis van David. Bid om vrede voor Jeruzalem, laat het goed gaan met hen die u liefhebben. Laat vrede binnen uw vestingwal zijn, rust in uw burchten. Omwille van mijn broeders en mijn vrienden spreek ik nu: Vrede zij in u! Omwille van het huis van de Heere, onze God, zal ik het goede voor u zoeken. Que la gloire soit au Père au Fils au Saint Esprit comme elle était à l origine, maintenant et toujours et pour les siècles des siècles, Amen. Eer aan de Vader en de Zoon en de Heilige Geest zoals het was in den beginne, nu en immer tot in de eeuwen der eeuwen, Amen. 6
Cappella Sancti Servatii De Cappella Sancti Servatii is een gemengd koor met een tweehonderdjarige traditie. Volgens de annalen vond de oprichting plaats in 1808. Als vast koor van de Basiliek van Sint Servaas verzorgt de Cappella Sancti Servatii elke zondag de liturgieviering. Zij legt zich toe op de uitvoering van meerstemmige kerkmuziek, soms met orgel of met orkest. Een halve eeuw stond Cappella Sancti Servatii onder leiding van Peter Serpenti. Op 1 januari 2013 is hij opgevolgd door Hans Heykers. Hans Heykers Hans Heykers studeerde aan Conservatorium Maastricht de hoofdvakken orgel en theorie der muziek en vervolgens kerkmuziek en gregoriaans. Na zijn conservatoriumopleiding volgde hij enkele masterclasses interpretatie en improvisatie. Als zanger en organist verleende hij zijn medewerking aan diverse radio- en cd-opnamen. Van 1994 tot 2004 was hij zanger bij kamerkoor Studium Chorale. Van 1998 tot 2012 was hij als organist verbonden aan de Onze Lieve Vrouwebasiliek in Maastricht. Naast dirigent van de Cappella Sancti Servatii is Hans Heykers artistiek leider van Schola Maastricht en dirigent van Vocaal Ensemble Silhouet uit Roermond. Marcel Verheggen orgel Marcel Verheggen studeerde orgel en muziektheorie aan Conservatorium Maastricht. Na het behalen van het diploma UM met onderscheiding volgde hij cursussen in binnen- en buitenland en zette hij zijn orgelstudie voort bij Guy Bovet in Zwitserland. Marcel Verheggen is als organist verbonden aan de Sint Servaasbasiliek in Maastricht. Naast zijn werkzaamheden als kerkmusicus geeft hij vele concerten in binnen- en buitenland en maakt hij geregeld radio- en cd-opnamen. Hij is hoofdvakdocent orgel aan Conservatorium Maastricht en geeft meestercursussen in binnen- en buitenland. Daarnaast is hij adviseur van de Katholieke Klokken- en Orgelraad, waar hij betrokken is bij nieuwbouw- en restauratieprojecten. Hij is lid van het College van Orgeladviseurs Nederland en is als examinator betrokken bij de landelijke opleiding tot orgeladviseur. Daarnaast is hij artistiek leider van de Maastrichtse orgelserie Pro Organo. 7
t Margraten Liberation Concert 2017 philharmonie zuidnederland & Brabant Koor o.l.v. Karel Deseure Jérémie de Rijk jongenssopraan zondag 17 september 15.00 uur amerikaanse begraafplaats margraten* vrij entree Olivier Messiaen Chant des Déportés ned. première Antonín Dvořák Symfonie nr.9 Uit de Nieuwe Wereld Leonard Bernstein Chichester Psalms De jaarlijkse herdenking van de bevrijding die vanuit Zuid-Limburg begon in september 1944 valt dit jaar samen met Musica Sacra Maastricht. Voor deze bijzondere gelegenheid bundelen het festival en philharmonie zuidnederland hun krachten. Met medewerking van het Brabant Koor klinkt op de Amerikaanse Begraafplaats Margraten een programma dat de offers gedenkt die het begin inluidden van de lange vrede en voorspoed die we nu genieten. * optie: busvervoer van Theater aan het Vrijthof naar Margraten v.v. (met speciaal busticket van 8, reserveren verplicht), vertrek om 13.00 uur t Tot Slot: Een Begin SPECTRA Filip Rathé dirigent zondag 17 september 20.00-21.45 uur theater aan het vrijthof 22 Darius Milhaud La création du monde Karel Goeyvaerts Zum Wassermann Matthias Pintscher Bereshit Voor het slotconcert van het festival keren we terug naar het begin. Of beter, benadrukt componist Pintscher, Een Begin, een van vele denkbare. Bereshit is het eerste woord van de Hebreeuwse Tora, en daarmee ook van het boek Genesis in het Oude Testament van het christendom. Vóór dit spectaculaire slot van het festival klinkt Zum Wassermann, onderdeel van Karel Goeyvaerts opera Aquarius, een soort initiatieritueel bij het aanbreken van een nieuw astrologisch tijdperk. In diens geboorte jaar gebruikte Darius Milhaud jazzelementen in zijn korte ballet La création du monde, gebaseerd op Afrikaanse scheppingsmythen. musica sacra maastricht is een coproductie van Stichting Musica Sacra, Theater aan het Vrijthof Maastricht en Omroep MAX Radio 4; filmselectie i.s.m. Lumière. directeur bestuurder Jean Boelen, directeur Theater aan het Vrijthof Maastricht programma commissie Jacques Giesen (voorzitter); Jos Leussink (adviseur); Russell Postema (Omroep MAX); Lieke Wijnia, Sylvester Beelaert en Fons Dejong (Musica Sacra Maastricht) raad van toezicht Jean Jacobs, Eddy Klomp, Bas Huijser, Barbara de Heer en Michel Cobben projectleiding & fondsenwerving Fons Dejong marketing & publiciteit Hetty van Dongen productie Raf Meijers redactie Philip Leussink, Jacinta Wetzer, Sylvester Beelaert en Fons Dejong vormgeving Philip Leussink uitbalie Joyce Limpens-Paquay technische coördinatie Sander Ronden facilitair Claire Dullens en Nandi Nijsten samenwerkingspartners Theater aan het Vrijthof, Omroep MAX, NPO Radio 4, Zuyd Hogeschool, Lumière Cinema Maastricht, philharmonie zuidnederland, Boekhandel Dominicanen, VIA ZUID, Toneelgroep Maastricht, Studium Generale musica sacra maastricht wordt mede mogelijk gemaakt door Fonds Podiumkunsten, Provincie Limburg, Gemeente Maastricht, Elisabeth Strouven Fonds, Stichting Kanunnik Salden Nieuwenhof, Fonds 21, Stichting Culturele Educatie Maastricht, Limburgs Festival Platform, Huis voor de Kunsten Limburg, VVV Maastricht, de Vrienden van Musica Sacra Maastricht en alle (concert-)locaties en samenwerkingspartners. De activiteiten worden mede mogelijk gemaakt door anonieme giften van particulieren. mediapartners Omroep MAX, KRO-NCRV, Brava, L1, Media Groep Limburg, RTV Maastricht. STEUN HET FESTIVAL Voor een bijdrage vanaf 40 geniet u als Vriend van Musica Sacra Maastricht vele voordelen. Zie voor meer informatie en aanmelding www.musicasacramaastricht.nl/vriend. STICHTING MUSICA SACRA Vrijthof 47, 6211 LE Maastricht info@musicasacramaastricht.nl www.musicasacramaastricht.nl facebook.com/musicasacramaastricht @FestivalMSM #MSM2017 8