Informatiebrief Kauwgedrag Yoghurt Onderzoek naar kauwgedrag tijdens het eten van yoghurt
Proefpersoneninformatie voor deelname aan consumenten onderzoek over yoghurt OPYO studie (Oral Processing Yoghurt) Introductie Geachte heer/mevrouw, We vragen u vriendelijk om mee te doen aan een consumentenonderzoek. Meedoen is vrijwillig. Om mee te doen is uw schriftelijke toestemming nodig. Voordat u beslist of u wilt meedoen aan dit onderzoek, krijgt u uitleg over wat het onderzoek inhoudt. Lees deze informatie rustig door en vraag de onderzoeker uitleg als u vragen heeft. U kunt ook de onafhankelijke deskundige vragen, die aan het eind van deze brief genoemd wordt. U kunt er ook met uw partner, vrienden of familie over praten. 1. Algemene informatie Dit onderzoek wordt gedaan door de afdeling Humane Voeding van Wageningen Universiteit samen met European Sensory Network (ESN). De medische ethische toetsingscommissie van Wageningen Universiteit heeft dit onderzoek goedgekeurd. 2. Doel van de studie Deze studie onderzoekt kauwgedrag tijdens het eten van yoghurt. 3. Achtergrond van de studie Ons kauwgedrag beïnvloedt hoe we voedingsproducten ervaren en waarderen. Iedereen heeft zijn eigen manier van eten. De manier van eten wordt aangepast aan het type voedsel dat gegeten wordt. Er is nog te weinig bekend over het effect van de samenstelling van het product op het kauwgedrag en de waardering van het product. Met deze studie willen we het kauwgedrag tijdens het eten van verschillende yoghurts in kaart brengen. Dit wordt gedaan door video opnames te maken van deelnemers terwijl commercieel verkrijgbare yoghurt gegeten wordt. De uitkomsten van deze studie zullen nieuwe inzichten geven voor de ontwikkeling van gezondere voedingsproducten. 2
4. Wat meedoen inhoudt Voor deelname aan deze studie komt u naar Wageningen Universiteit. De locatiedetails worden beschreven in Bijlage A. De eerste sessie is een informatiebijeenkomst. Na deze bijeenkomst wordt duidelijk of u deel kunt nemen aan de studie. Deze sessie duur ongeveer 30 minuten. Voor de daaropvolgende 6 sessies bezoekt u het onderzoekscentrum voor de daadwerkelijke testsessies. Elke sessie duurt 30 minuten. Deelname aan de studie zal in totaal 3.5 uur van uw tijd in beslag nemen (inclusief de informatiebijeenkomst en de 6 testsessies). De testsessies worden verdeeld over een periode van 3 weken afhankelijk van uw beschikbaarheid. Er zullen niet meer dan 2 sessies per week zijn. Informatiebijeenkomst Allereerst bezoekt u de informatiebijeenkomst waar de onderzoekers het onderzoek uitleggen en u vragen kunt stellen over het onderzoek. Daarna, als u besluit om deel te nemen, vragen wij u om het toestemmingsformulier te ondertekenen. Als u het toestemmingsformulier ondertekend hebt, vragen wij u een vragenlijst af te ronden om te bepalen of u in aanmerking komt voor deelname aan de studie. Als u tijd nodig heeft om te denken alvorens te beslissen of u aan de studie deelneemt, krijgt u een week na de informatiebijeenkomst om ons te informeren over uw beslissing. Als u besluit om deel te nemen, vragen wij u om het toestemmingsformulier te ondertekenen. Als u het toestemmingsformulier ondertekend hebt, ontvangt u een e-mail met een vragenlijst, die moet worden ingevuld en teruggestuurd aan de onderzoekers. U wordt binnenkort per e-mail op de hoogte gesteld of u in aanmerking komt voor deelname aan de studie. Als u geselecteerd bent, zullen we de testsessies plannen volgens uw beschikbaarheid. U vindt het toestemmingsformulier proefpersonen in de appendix van deze informatiebrief. Aan het begin van de eerste testsessie wordt u gevraagd een vragenlijst over yoghurtverbruik te voltooien. Testsessie Voor de testsessies bezoekt u het Helix gebouw van Wageningen Universiteit. U bezoekt ons 6 keer verspreid over een periode van 3 weken. Er zullen niet meer dan 2 sessies per week zijn. Iedere testsessie duurt 30 minuten en wordt ingepland op werkdagen tussen 07:30 en 09:30 uur. Testsessies zullen starten om 07:30, 08:00, 08:30 en 09:00 uur. Voorafgaande aan elke sessie mag u niet eten en zult u in nuchtere toestand aan de test starten (dit komt overeen met het eetgedrag voor het ontbijt in de ochtend). Voor aanvang van de test mag u alleen water drinken, maar niets anders. 3
Aan het begin van elke sessie wordt een klein broodje geserveerd. U wordt gevraagd uw eetlust te beoordelen. Dan wordt yoghurt geserveerd. U kunt zo veel eten van de yoghurt als u zelf wil, totdat u aangenaam vol zit. Na het eten van de yoghurt wordt gevraagd om aan te geven hoe lekker u de yoghurt vindt en hoe vol en hongerig u zich voelt. Tijdens de sessie wordt u opgenomen op video. De videobeelden zullen alleen gebruikt worden om informatie te verzamelen over uw eetgedrag. De data zal niet gekoppeld worden aan uw naam. 5. Wat wordt er van u verwacht U kunt meedoen aan het onderzoek als u: Nederlandse nationaliteit heeft, een Kaukasische etniciteit heeft en geboren bent in Nederland Tussen de 18 en 45 jaar oud bent Ten minste 1 keer per week yoghurt eet Een goede algemene gezondheid en mondgezondheid heeft Een normaal reuk- en smaakvermogen heeft Geen kauw- of slikstoorniss heeft Een BMI heeft tussen de 18.5 en 25 kg/m 2 Bereid bent om brood en yoghurt te eten en geen allergieën of intolerantie heeft voor gluten (coeliakie / glutenallergie), melkproducten en noten Geen geschiedenis van eetstoornissen heeft en de afgelopen 2 maanden geen energiebeperkt dieet heeft gevolgd. Geen medicatie gebruikt die uw reuk-, smaak-, kauwvermogen of speekselaanmaak beïnvloedt Niet zwanger bent, borstvoeding geeft of de intentie heeft om zwanger te worden Geen gezichtsbeharing heeft of bereid bent deze weg te scheren, i.v.m. het plaatsen van markeringen (stickers) op het gezicht voor de video opnames om uw eetgedrag te bepalen Geen beugel of piercing in of om de mond heeft (met uitzondering van een verwijderbare piercing) Niet werkzaam bent bij de afdeling Humane Voeding (Wageningen Universiteit) Geen thesis of stage doet bij de leerstoelgroep Sensory Science and Eating Behaviour (Wageningen Universiteit) Niet deelneemt aan een andere medische studie. De studie vereist dat u: Zich houdt aan de bezoekafspraken. In een nuchtere staat naar de testsessies komt. Het is belangrijk dat u contact opneemt met de onderzoeker: Als u niet meer mee wil doen aan het onderzoek Als uw contactgegevens wijzigen Als u zich ziek voelt voor aanvang van de testsessie 4
6. Mogelijke risico s Alle yoghurtproducten zijn geschikt voor consumptie. Daarom voorzien wij geen risico s of nadelige effecten van deelname aan deze studie. 7. Voor- en nadelen Met uw deelname levert u een belangrijke bijdrage aan het vergroten van de kennis waarop wij kauwgedrag het beste kunnen meten. Bij voltooiing van het onderzoek ontvangt u een vergoeding. Deelname aan deze studie neemt in totaal 3.5 uur van uw tijd in beslag. U zou zich mogelijk ongemakkelijk kunnen voelen door de video opnames tijdens het eten van de voedselproducten. 8. Als u niet wilt meedoen of wilt stoppen met het onderzoek U beslist zelf of u meedoet aan het onderzoek. Deelname is vrijwillig. Als u wel meedoet, kunt u zich altijd bedenken en toch stoppen, ook tijdens het onderzoek. Wel moet u dit direct melden aan de onderzoeker. U hoeft niet te zeggen waarom u stopt. Als er nieuwe informatie over het onderzoek is die belangrijk voor u is, laat de onderzoeker dit aan u weten. 9. Einde van het onderzoek Uw deelname aan het onderzoek stopt als: U alle testsessies heeft doorlopen, zoals beschreven onder punt 3. U zelf kiest om te stoppen. De onderzoeker het beter voor u vindt om te stoppen. Wageningen Universiteit besluit de studie te stoppen. Het hele onderzoek is afgelopen als alle deelnemers klaar zijn. Na het verwerken van alle gegevens informeert de onderzoeker u over de belangrijkste uitkomsten van het onderzoek. Dit gebeurt ongeveer een jaar na uw deelname. 10. Gebruik en bewaren van uw gegevens Gebruik van video opnames Voor dit onderzoek is het nodig om persoonsgegevens te verzamelen en gebruiken. De videobeelden krijgen een code waarbij uw naam niet wordt genoemd. Echter videobeelden zijn niet volledig anoniem omdat u wel 5
herkenbaar bent op de video s. Videobeelden worden niet gepubliceerd of gedeeld met mensen die niet betrokken zijn bij dit onderzoek. Videobeelden worden niet gebruikt voor presentatiedoeleinden zonder uw toestemming. Het is alleen toegestaan om uw videobeelden te gebruiken voor presentaties wanneer u daarvoor schriftelijk toestemming geeft. We bewaren uw videobeelden gedurende 5 jaar nadat de resultaten van de studie zijn gepubliceerd. Dit wordt gedaan om extra analyses uit te voeren die binnen het doel van het onderzoek vallen. Op het toestemmingsformulier kunt u aangeven of u hiermee akkoord gaat. U kunt altijd uw toestemming intrekken, in dat geval zullen uw videobeelden verwijderd worden. Nadat de video s zijn geanalyseerd en het eetgedrag is vastgesteld worden de resultaten gebruikt voor onderzoek. Uw gegevens Al uw gegevens blijven vertrouwelijk. Alleen de onderzoekers weten welke code u heeft. De sleutel voor de code blijft bij de onderzoeker. Ook in rapporten over het onderzoek wordt alleen die code gebruikt. Persoonlijke informatie wordt bewaard in een document beveiligd met een wachtwoord. Sommige mensen mogen uw medische en persoonsgegevens inzien, deze mensen staan vermeld in deze informatiebrief onder contactgegevens (Bijlage A). Zij houden uw gegevens geheim. Als u de toestemmingsverklaring ondertekent, geeft u toestemming voor het verzamelen, bewaren en inzien van uw medische en persoonsgegevens. De onderzoeker bewaart uw gegevens 15 jaar na publicatie van de resultaten van de studie. 11. Verzekering voor proefpersonen Deze studie wordt uitgevoerd met commerciële yoghurt die verkrijgbaar is in de Nederlandse supermarkt, daarom voorzien wij geen nadelige effecten. Als u deelneemt aan het onderzoek, loopt u geen extra risico s. De onderzoeker hoeft daarom van de toetsingscommissie geen extra verzekering af te sluiten. 12. Vergoeding voor meedoen Bij deelname aan de gehele studie krijgt u een onkostenvergoeding van 50,- in de vorm van een VVV Cadeaubon. Als u besluit te stoppen met de studie voordat de studie afgerond is ontvangt u een kleiner bedrag dat gelijk staat aan de testsessies waaraan u heeft deelgenomen ( 5,- per sessie en 5,- voor de informatiebijeenkomst). De vergoeding wordt aan de Belastingdienst opgegeven als inkomen. 13. Heeft u vragen? Bij vragen kunt u contact opnemen met het onderzoeksteam (opyo@wur.nl). 6
Voor onafhankelijk advies of klachten over meedoen aan dit onderzoek kunt u terecht bij de onafhankelijke arts. Hij is bekend met dit onderzoek, maar heeft niets te maken met dit onderzoek. De onafhankelijke arts in dit onderzoek is dr. J.J. van Binsbergen. Voor klachten over meedoen aan dit onderzoek kunt u ook terecht bij het onderzoeksteam (dr. Mosca en dr. Stieger). Alle gegevens en contactgegevens vindt u in bijlage A (volgende bladside). Dank voor uw aandacht. 14. Bijlagen bij deze informatie A. Contactgegevens Onderzoeksteam Dr. Ana Carolina Mosca Dr. Markus Stieger Contactpersonen Dr. Ana Carolina Mosca Afdeling Humane Voeding, Wageningen Universiteit Stippeneng 4, Helix (124) 6708 WE Wageningen E-mail: ana.mosca@wur.nl Dr. Markus Stieger Afdeling Humane Voeding, Wageningen Universiteit Stippeneng 4, Helix (124), Kamer 1030 6708 WE Wageningen E-mail: markus.stieger@wur.nl Telefoonnummer: 0317 481694 Studielocatie Wageningen Universiteit Helix (gebouw 124) Stippeneng 4 6708 WE Wageningen 7
Onafhankelijke arts U kunt contact opnemen met de onafhankelijke arts als u vragen heeft over de studie die u niet aan het onderzoeksteam wil stellen. Voor de afdeling Humane Voeding is dr. J.J. Binsbergen. Telefoonnummer: 0181-412155, bereikbaar op werkdagen tussen 8 en 10 uur s morgens. Als u belt krijgt u een keuzemenu, kies 2: andere zaken. De assistent zal uw gegevens noteren en dr. Binsbergen neemt dan contact met u op. U kunt u vraag ook via e-mail stellen: j.vanbinsbergen@outlook.com Vermeld bij uw e-mail en telefoon gesprek de naam van de studie waar u een vraag over wil stellen. B. Toestemmingsformulier proefpersonen Ik heb de informatiebrief gelezen. Ook kon ik vragen stellen. Mijn vragen zijn voldoende beantwoord. Ik had genoeg tijd om te beslissen of ik meedoe. Ik weet dat meedoen vrijwillig is. Ook weet ik dat ik op ieder moment kan beslissen om toch niet mee te doen of te stoppen met het onderzoek. Daarvoor hoef ik geen reden te geven. Ik weet dat sommige mensen mijn gegevens kunnen inzien. Die mensen staan vermeld in deze informatiebrief. Ik geef toestemming voor mijn gegevens en mijn videobeelden worden gebruikt binnen de reikwijdte van dit onderzoek en voor het doel vermeld in de informatiebrief. Ik geef toestemming om mijn gegevens op de onderzoek locatie nog 15 jaar na dit onderzoek te bewaren. Ik geef toestemming om mijn video opnames tot 5 jaar na de publicatie van de resultaten te bewaren: Ja Nee Ik wil meedoen aan dit onderzoek. Naam proefpersoon: Handtekening: Datum: / / Ik verklaar dat ik deze proefpersoon voldoende heb geïnformeerd over het genoemde onderzoek. Als er tijdens het onderzoek informatie bekend wordt die de toestemming van de proefpersoon zou kunnen beïnvloeden, dan breng ik he/haar daarvan tijdig op de hoogte. Naam onderzoeker (of diens vertegenwoordiger): Handtekening: Datum: / / De proefpersoon krijgt een kopie van het getekende toestemmingsformulier. 8