UvA-DARE (Digital Academic Repository) "In dienste vant suyckerenbacken." De Amsterdamse suikernijverheid en haar ondernemers, 1580-1630 Poelwijk, A.H. Link to publication Citation for published version (APA): Poelwijk, A. H. (2003). "In dienste vant suyckerenbacken." De Amsterdamse suikernijverheid en haar ondernemers, 1580-1630 hilversum: Verloren General rights It is not permitted to download or to forward/distribute the text or part of it without the consent of the author(s) and/or copyright holder(s), other than for strictly personal, individual use, unless the work is under an open content license (like Creative Commons). Disclaimer/Complaints regulations If you believe that digital publication of certain material infringes any of your rights or (privacy) interests, please let the Library know, stating your reasons. In case of a legitimate complaint, the Library will make the material inaccessible and/or remove it from the website. Please Ask the Library: http://uba.uva.nl/en/contact, or a letter to: Library of the University of Amsterdam, Secretariat, Singel 425, 1012 WP Amsterdam, The Netherlands. You will be contacted as soon as possible. UvA-DARE is a service provided by the library of the University of Amsterdam (http://dare.uva.nl) Download date: 20 Oct 2017
Inhoudsopgave e Voorwoordd 9 Inleidingg 11 11 Historiografie van het vroegmoderne ondernemerschap 14 22 Historiografie van de suikerbakker 16 33 Doel en opzet van het onderzoek^ 19 44 Een prosopografische aanpak 21 55 De samenstelling en afbakening van de onderzoeksgroep 23 66 Het notarieel archief van Amsterdam 24 DEELL I: De Amsterdamse suikernijverheid 27 Hoofdstukk 1: Suikerconsumptie en de suikernijverheid in de vroegmodernee tijd 29 11 Het gebruik van suiker in de vroegmoderne tijd 30 22 De Europese suikernijverheid: haar oorsprong en ontwikkeling 37 2.11 De Zuid-Nederlandse emigratie en de heroriëntatie van de suikernijverheidd in West-Europa 40 33 Het begin en de ontwikkeling van de Amsterdamse suikernijverheid 48 3.11 De productiegebieden van suikerriet voor de Amsterdamse suikernijverheidd 58 44 Het productieproces van Amsterdamse geraffineerde suiker 63 4.11 De productie van ruwe suiker 65 4.22 De raffinage van suiker in Amsterdam 67 4.33 Verschillende soorten suiker, verschillende raffinadeurs? 73 55 Samenvatting 74 Hoofdstukk 2: De organisatie van de Amsterdamse suikernijverheid in de zeventiendee eeuw 76 11 De Amsterdamse suikernijverheid en de politiek in de zeventiende eeuww 82 22 De Amsterdamse suikernijverheid in de praktijk 95 2.11 Raffinaderij-compagnieën in de Amsterdamse suikernijverheid 96 2.22 Dienstcontracten in de Amsterdamse suikernijverheid 102
6 6 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 2.33 Het bedrijfsgebouw: de Amsterdamse suikerbakkerij 106 Samenvattingg 113 DEELL II: De Amsterdamse suikerondernemers, 1580-1630 115 Hoofdstukk 3: De herkomst van de Amsterdamse suikernijverheid en haar suikerbakkerss 117 11 De herkomst van het ondernemerschap en de knowhow in de Amsterdamsee suikernijverheid 117 22 De Antwerpse en de Amsterdamse suikernijverheid 123 2.11 Antwerpenaren in de Amsterdamse suikernijverheid 128 33 Conclusies 130 Hoofdstukk 4: De economische samenstelling van de onderzoeksgroep 135 11 De verhouding van de suikerondernemers tot het suikerbedrijf 135 22 De relatie van de suikerondernemers tot de handel 139 33 Een indeling van de onderzoeksgroep in drie ondernemerstypen 146 44 De economische oorsprong van de drie ondernemerstypen 148 55 Conclusies 152 Hoofdstukk 5: Het economische gedrag van de suikerondernemers 154 11 De Amsterdamse suikernijverheid: duur en omvang van de investeringenringen 156 1.11 Het rendement van een suikerbakkerij 159 22 De aantrekkingskracht van de grote handelscompagnieën 165 33 Huizen, erven en hofsteden: de suikerondernemers en hun onroerend goedd 173 44 Geld en goederen: vermogens van de suikerondernemers 180 4.11 De samenstelling van de vermogens 188 55 Conclusies 191 Hoofdstukk 6: Het sociale gedrag van de suikerondernemers 198 11 Bloed- en huwelijksbanden: familierelaties binnen de onderzoeksgroep 200 22 De sociale functies van de suikerondernemers 209 2.11 Politieke functies 210 2.22 Maatschappelijke functies 214 2.33 Kerkelijke functies 214 2.44 Het publieke optreden 217 33 De status van een woning: de adressen van de suikerondernemers 220 44 Leven na de dood? De maatschappelijke positie van de suikerondernemerss bij hun begraven 224 55 Het uitdragen en beheren van sociale status 226
Inhoudsopgave Inhoudsopgave 7 7 5.11 Het huisraad als statussymbool 226 5.22 De sociale positie in gevaar 230 66 Conclusies 235 Conclusiee 241 Summaryy 250 Bijlagenn 256 Bijlagee 1: De onderzoeksgroep: de Amsterdamse suikerondernemers, 1580-16300 256 Bijlagee 2: De prijzen van de verschillende soorten suiker 258 Bijlagee 3: De praktijk van de Amsterdamse suikerhandel 262 Bijlagee 4: De economische samenstelling van de onderzoeksgroep 268 Bijlagee 5: Genealogische schema's van enkele Amsterdamse suikerondernemerss 272 Bibliografiee 285 Lijstenn 301 Lijstt van tabellen, grafieken en schema's 301 Lijstt van illustraties 302 Indicess 303 Indexx van persoons- en auteursnamen 303 Indexx van geografische namen 308