Een beginners handleiding hoe een CV ketel / heet water systeem te kiezen. Waarom leren over hoe je een CV ketel moet kiezen? Om de beste oplossing voor je huis te vinden! INHOUD 1. Introductie 2. Type ketel Conventionele ketels Combi ketels HR ketels 3. Hoe een CV ketel te kiezen 4. Hoe een gescheiden heet water systeem te kiezen 5. Conclusie Snelle Meerkeuze Quiz 1
1. Introductie De ketel is een gesloten vat, waarin een vloeistof wordt verwarmd - hoofdzakelijk water. Het opgewarmde water gaat via leidingen, naar de passende toestellen, in dit geval - mengventielen en verwarmingsapparatuur zoals radiatoren en convectors. Van oorsprong zijn de ketels gebaseerd op de stoommachine, waar steenkool werd verbrand, om stoom te produceren ten behoeve van de industrie. Het hoofdvat, waarbij water werd verwarmd was gewoonlijk van koper. Tegenwoordig worden verschillende materialen gebruikt, waaronder roestvrij staal. De brandstof, die wordt gebruikt voor het verwarmen van water is afhankelijk van het type installatie: kolen, gas, diesel olie en biomassa. Dat wil dus zeggen dat zowel vloeistof, vaste of gasvormige brandstof kunnen worden gebruikt. In het algemeen is de werking dezelfde voor alle genoemde apparaten en kan schematisch worden weergegeven zoals in Fig.1. De vorm is betrekkelijk eenvoudig - het is een cilindrisch lichaam. Aan de buitenzijde van de behuizing bevinden zich de af- en aanvoeren alsmede controle en meetapparatuur. De ketels die op de markt zijn, zijn bruikbaar voor verwarming van water voor huishoudelijk gebruik (bijv. voor de afwas, badwater) en verwarming alsmede voor afzonderlijke apparatuur waar heet water voor nodig is. Hoewel ze duurder zijn, zijn ze meer efficiënt, er kan op verschillende manieren gebruik van gemaakt worden. Ze kunnen op afstand bediend worden als ze een thermostaat hebben met een tijdklok. Hierdoor zijn ze kostenbesparend en werken intelligent. Hoe ze werken is beschreven in de handleiding van het apparaat is het onderhoud is in handen van erkende onderhoudsmonteurs. De CV ketels hebben een levensduur van wel 20 jaar als ze goed onderhouden worden. De keuze voor welke apparaat te installeren hangt af van de beschikbare ruimte, het type, gewenste efficiëntie, de leverancier, de manier waarop ze werken, wat een huishouden nodig heeft en de keuze en combinatie met de verschillende energiebronnen. 2
2. Ketel types Wanneer je een CV installatie moet kiezen moet je duidelijk hebben wat de regels zijn, je eigen behoefte, wat beschikbaar is op de markt aan typen en merken, de voor- en nadelen van ieder type als ook de kracht/productiviteit van het apparaat. Het is handig om de productdetails op het internet na te kijken. Ook kan je kijken wat de ervaringen en meningen zijn van anderen die het product al eens gekocht hebben. Er zijn vele fora op het internet waar mensen discussiëren over de voor- en nadelen van vele producten. De belangrijkste types ketels noemen we: - Conventionele CV ketels - Combiketels - HR ketels 3
2.1. Conventionele ketels Dit type ketel is gemaakt van gietijzer. Bij de verbranding komt warmte vrij, die via een warmtewisselaar wordt overgedragen aan het water. Bij de juiste afmeting is de ketel in staat zijn om zowel in verwarming en warm water behoeften te voorzien. Ze hebben een lage watercapaciteit. Als het hete water wordt gebruikt voor huishoudelijke behoeften dan moet dat op afstand worden opgeslagen en meestal gebeurt dat in een afzonderlijke koperen tank. Dit type ketel is voorzien van een relatief eenvoudige controlesysteem en is betrouwbaar. Het energieverbruik is groter dan wat de wat meer complexe apparaten maar het onderhoud is relatief goedkoop. Het kan meer gebruikers van warm water voorzien maar als de behoefte aan warm water hoog is, is er enige tijd nodig om de opslagtank te vullen. Energie rendement van 80% is kenmerkend voor deze apparaten. Een grote nieuw ontwikkelde tank die door zonne- energie alsmede de conventionele boiler verhit wordt. 4
2.2. Combi ketels Combiketels worden veel gebruikt. Dit is omdat ze eenvoudig te monteren zijn en weinig ruimte nodig hebben. Ze hebben ook geen opslagketel nodig en ze zijn in staat om snel grote hoeveelheden warm water te produceren voor de was, baden etc. Bij lagere omgevingstemperatuur hebben ze soms moeite om tegelijkertijd verwarming en warm water te leveren. Met een selectie van het juiste apparaat is het mogelijk om in de behoefte van een klein huishouden te voorzien van verwarming en warm water.. 5
2.3. HR ketels HR ketels voldoen aan de hoogste eisen voor comfort van verwarming en warm water bij hoge energie-efficiëntie (> 90%). Ze werken op aardgas en worden vaak genoemd als de vervanger voor met gas gestookte conventionele ketels. In de conventionele installaties gaat een deel van de energie in de brandstof verloren via de schoorsteen. In een HR ketel wordt veel van deze energie teruggewonnen door condensatie van de waterdamp in de rookgassen. Het condenswater wordt automatisch afgevoerd. HR ketels zijn 50% duurder dan de conventionele ketels, maar door hun verbeterde efficiency heb je deze extra investering met 2 tot 5 jaar weer terugverdiend. De levensduur van een HR ketel is bij goed onderhoud 15 jaar. HR ketels kunnen uitstekend gecombineerd worden met zonnepanelen om water te verwarmen. 6
3. Hoe een ketel te kiezen? Je moet voor het kiezen van een ketel een aantal punt in overweging nemen: Je moet kijken welke capaciteit je nodig hebt om je woning van warmte en warm water te kunnen voorzien Kijk naar externe factoren: staat je huis in de stad of meer vrij ten opzichte van andere gebouwen. Hoe is je woning geïsoleerd. Dit zijn belangrijke factoren om te bepalen wat je warme vraag zal zijn. Het aantal mensen in je huishouding bepalen ook wat de capaciteit zal moeten zijn van je installatie. De energie classificatie van je ketel geeft de efficiëntie van de ketel aan. Klasse A is de meest efficiënte en heeft de laagste CO 2 uitstoot. Andere factoren die je mee zou moeten wegen zijn: Welke ruimte heb je voor installatie. Er zijn verticale en horizontale exemplaren Kijk welk model het beste zou passen. Kijk of de ketel moet werken onder druk van een verhoogd waterreservoir of dat het voldoende zal zijn om een gebruik te maken van een klein drukvat. 7
4. Hoe een gescheiden heet water systeem te kiezen? Het heet water systeem is onmisbaar in ieder huishouden. Het is vaak moeilijk om een goede keuze te maken omdat er zoveel modellen, functionaliteiten en verschillende prijzen zijn. De meeste werken op stroom. Voordat je een heet water systeem kiest moet je eerst bepalen waar je het voor wilt gebruiken. Hebben we het dagelijks nodig, voor warmwater voorziening voor het hele huishouden of is het alleen voor kleinverbruik in de keuken om bijv. de afwas te doen. Huishoudelijke heet water systemen kunnen als volgt worden ingedeeld: Opslag (volume) boilers. De belangrijkste criteria waaraan moet worden voldaan bij het kiezen van een boiler zijn het volume, de vorm en de afmetingen, het materiaal waar de boiler van is gemaakt, het vermogen en last but not least, de garantieperiode. Volume boilers zijn beschermd tegen corrosie door goede keuze van het materiaal en eventueel het gebruik van een "anode". Ze verhitten het water op voorhand en zijn niet krachtig genoeg om het water voldoende te verhitten tijdens de vraag naar heet water. Elektrische geisers zijn erg handig want ze produceren direct heet water. Ze zijn wel duurder en hebben stevige (Lees hoog capaciteit) energie toevoer nodig. Welke type elektrische geiser we kiezen hangt van persoonlijke omstandigheden af. Voor de keuken hebben we een geiser vermogen van ongeveer 8 kwh nodig. Als we het gebruiken voor de badkamer hebben we er minstens een nodig van niet minder dan 13 kwh (Voor zo een type is een 3- fase aansluiting nodig en navraag en installatie door een expert is sterk aan te raden.). In Nederland gebruiken we echter vaker een geiser op aardgas dan op elektra. Ook bij aardgas spreken we bij de verhittingscapaciteit over kwh alleen zijn dit andere waarden dan bij elektra. Ook hier dient de aanbeveling om een expert in te schakelen voor de voorlichting en installatie. Natuurlijk is een aardgas type voordeliger in het gebruik omdat de energiekosten hiervan aanzienlijk lager liggen. De aansluiting is echter wel iets lastiger, omdat er een rookgas afvoerkanaal en een gas toevoer leiding nodig is. 8
Veiligheid, bediening en controle van heet water systemen Heet water systemen hebben de volgende algemene controle systemen: Drukregelaar kleppen de functie hier is om de druk in het systeem constant te houden. Als het water opwarmt neemt de druk toe. Bij het bereiken van een bepaalde druk gaat de één richting klep wat vrijgeven waardoor de druk weer afneem, Een andere functie is dat het water maar één kant op gaat, De één richting kleppen zijn gemonteerd op de koud water leidingen die gekoppeld zijn aan de boiler. Thermisch relais of thermostaat sluit de elektriciteit of gaskraan af op het moment dat de juiste temperatuur wordt bereikt. Als je de kraan dicht draait, bereikt hij snel de juiste temperatuur en sluit het systeem ook in dat geval de toevoer dus af. In het geval van een boiler zal de verhitting weer hervat worden wanneer de temperatuur in de opslagtank iets gedaald is. Zo blijft de voorraad water altijd op de gewenste temperatuur. De gewenste temperatuur van het water kan worden ingesteld. Een handmatige schakelaar wordt gebruikt om het elektrisch heetwater systeem aan en uit te schakelen. Er zijn diverse modellen schakelaars bijv. de 5-stappen schakelaar met 5 mogelijkheden. Het wordt gebruikt voor boilers en elektrische geisers met twee 2 verhittingselementen. Met behulp van een dergelijke schakelaar kan het stroomverbruik van het heet water systeem aangepast worden. Het resulteert in de wisseling tussen één of beide verwarmingselementen inschakelen waarmee het water langzamer of juist sneller is op te warmen. Twee-standen schakelaar - Het apparaat heeft alleen twee standen, namelijk aan en uit. Hij wordt gebruikt voor elektrische heet water systemen met twee verwarmingselementen. Het stroomverbruik is vast. Sleutel schakelaar - Hij wordt gebruikt voor heet water systemen met twee verwarmingselementen De power van de boiler kan niet aangepast worden er zijn maar twee standen. De temperatuur van deze boiler kan niet aangepast 9
worden. Het is alleen aan of uit. Deze schakelaars hebben meestal een indicatie lampje om te kunnen zien of de boiler aan- of uitgeschakeld is. Extern controle paneel voor het elektrisch heet water systeem - In sommige gevallen is een controle paneeltje geïnstalleerd buiten de ruimte waar het heet water systeem is geïnstalleerd. Vaak niet meer dan een hoofdschakelaar. Naast de schakelaar voor aan en uit kan er nog een wandcontactdoos aansluiting zijn voor een elektrisch apparaat. Sommige heet water systemen laten zich instellen via een geavanceerde kamerthermostaat waarbij heet water systeem functies zijn gecombineerd met standaard kamerthermostaat functies.) 10
5. Conclusie Oké, dit was het dan weer voor deze leerunit. Wat kan je nu doen? Kijk eens naar je CV en heet water systeem en kijk welke type energie hij verbruikt en of er kan worden bespaard. Je kunt ook de snelle quiz doen, omdat het leuk is om te doen en om je kennis te testen over het kiezen van een CV ketel / heet water systeem. Veel succes! Other learning units you might like to study: A Beginner s Guide to Energy and Power A Beginner s Guide to Renewable Energy A Beginner s Guide to Electricity A Beginner s Guide to Generating your own energy and getting paid for it 11
Author details Contact details: This information was presented as part of the Senior Engagement in a Green Economy Project (SEE-GREEN) funded by Lifelong Learning Programme (Gruntdvig) through the European Commission. The project time line is November 2011 to November 2013. For more information and to take part in our online community visit: http://www.see-green.eu/seegreensite/en/ 12