Technische handleiding. Deel II: Voorwand- en afvoertechniek

Technische handleiding Deel II: Voorwand- en afvoertechniek

Voorwand- en afvoertechniek Technische handleiding deel 2 Voorwandsystemen Spoelreservoir Visign-bedieningsplaten Droogbouw Basisprincipes Advantix bad- en vloeraflopen Aflopen voor bad- en douchekuipen Aflopen voor wastafels en bidets

Master-ID 519935 Eerste oplage, oktober 2010 Viega GmbH & Co. KG, Attendorn Alle rechten voorbehouden, ook van elke verveelvoudiging Duitsland Viega GmbH & Co. KG Sanitair en centrale verwarming Postbus 4 30/4 40 57428 Attendorn Adres Viega Sanitary and heating systems Viega Platz 1 57439 Attendorn Duitsland Telefoon +49 2722 61-1297 Fax +49 2722 61-1146 www.viega.com De inhoud van deze technische handleiding is niet bindend. Wij behouden ons het recht voor van wijzigingen die nieuwe inzichten en de vooruitgang dienen.

Toepassingen In dit handboek vindt u technische informatie over de belangrijkste aspecten van de viega toepassingen voor voorwand- en afvoertechniek. De informatie over de producten, hun eigenschappen en hun toepassingen is gebaseerd op de actuele normen in Nederland en Europa. Tekstdelen die met een sterretje (*) zijn aangeduid, weerspiegelen de technische regels in Europa / Duitsland. Deze moeten als adviezen worden opgevat wanneer bijpassende nationale voorschriften niet beschikbaar zijn. De geldende nationale wetten, normen, regelingen, standaarden en andere technische regels hebben voorrang voor de Duitse en Europese richtlijnen in dit handboek. De hier weergegeven informatie is voor andere landen en regio's niet bindend en dient te worden beschouwd als ondersteuning.

Inhoudsopgave Toepassingen Voorwandtechniek Basisprincipes Beoogde toepassing 7 Belastingseisen voor sanitaire objecten 8 Muursleuven een stabiliteitsprobleem 8 Systeemomschrijvingen Voorwandsystemen 9 Steptec 9 Steptec stansapparaat...10 Moduletechniek...11 Verbinder voor Steptec-rails...12 Montage Steptec-verbinders...13 Berekening van materiaalhoeveelheid...15 Montage...17 Obtego-beplating...19 Viega Eco Plus 20 Viega Eco Plus-hoekelementen...24 Montage Viega Eco Plus...26 Montage Viega Eco Plus-hoekelementen...30 Spoelreservoir 31 Inbouwspoelreservoir Visign 2 31 Instelbare spoelhoeveelheid...32 Visign-bedieningsplaten 33 Ombouwsets voor inbouwspoelreservoir»visign 1«...33 Wc-bediening 34 Visign for Life...34 Visign for Style...34 Visign for More mechanisme...35 Montage mechanische bediening...36 Visign for More Sensitive...39 Montage van sensitieve activering...40 Urinoirbediening 43 Overzicht van Viega-urinoirspoelsystemen...44 Montage mechanische activering...46 Montage infraroodactivering...49 4

Kunststofbuissystemen, voorwand- en afvoertechniek Toepassingstechniek Afvoertechniek Afvoeren Droogbouw 51 Gipsvezel- en calciumsilicaat-onderplaten* 51 Algemene verwerkingsvoorschriften...51 Bijzonderheden bij aqua caliumsilicaat platen...52 Verwerkingsstappen gipsvezel- en caliumsilicaat platen...52 Vochtafdichting 54 Basisprincipes 57 Beoogde toepassing 57 Stand van de normering* 58 Eisen NEN EN 12056* 60 Eisen NEN EN 1253* 62 Sifons Stuwwaterhoogten...63 Belastbaarheid*...64 Afvoercapaciteit*...65 Temperatuurbestendigheid materiaaleigenschappen...66 Dichtheid onderhoud...66 Geluidwering 67 Bescherming tegen vocht 68 Afdichting van vloerputten...70 Betonafdeklaagdichtingen...71 Advantix bad- en vloerputten 72 Productkeuze 72 Overzicht Advantix badkamer-, balkon- en terrasafvoeren...74 Overzicht Advantix-vloerputten...75 Advantix-badkamerafvoer* 76 Advantix balkon- en terrasafvoeren* 78 Advantix-afvoer met stankslot 79 Advantix-vloerafvoeren* 80 Advantix Plus-afdichtingsflens van polymeerbeton 82 Advantix Plus-verhogingselement van kunststof 83 Advantix-doucheafvoer-vlak* 84 Advantix-kamerafvoer-supervlak 85 Advantix Top-afvoertechniek 86 5

Inhoudsopgave Designafvoeren* 92 Visign-rooster...96 Brandveiligheid Advantix-vloerafvoer R 120* 98 Functiewijze...99 Inbouw Advantix-buisdoorvoer R 120... 101 Inbouw In-buis-techniek... 102 Afvoeren voor bad en douchebakken 104 Multiplex Trio 105 Uitvoeringssets Visign MT1 MT2... 106 Uitvoeringssets Visign MT3 MT4... 108 Multiplex 110 Uitvoeringssets M1 tot M4... 111 Rotaplex Trio 113 Uitvoeringssets RT1 RT2... 114 Uitvoeringssets RT3 RT4... 116 Tempoplex* 118 Domoplex* 119 Sifons voor wastafels en bidets 120 Sifons 121 Design-afvoerventielen 121 6

Voorwandtechniek Beoogde toepassing Voorwandtechniek Basisprincipes Beoogde toepassing De voorwandsystemen Steptec Viega Eco Plus Viega Mono zijn bedoeld voor drinkwaterinstallaties. Toegestane bedrijfsdruk Viega-inbouwreservoirs Werkdruk p = 0,5 5 bar Maxiamale druk p = 10 bar voor Visign 1 Bouwjaar 1999 2007 Visign 2 Vanaf bouwjaar 2007 Visign 8 cm Vanaf bouwjaar 2009 Standard 1 Bouwjaar 1999 2007 Standard 2 Vanaf bouwjaar 2007 Toegestane bedrijfsdruk Viega-urinoirruwbouwsets Werkdruk p = 0,5 5 bar Maxiamale druk p = 10 bar Handmatige spoeling Infraroodspoeling Radarspoeling Het gebruik in combinatie met een regenwaterinstallatie is mogelijk, maar moet per situatie worden onderzocht. Om alle voordelen van de voorwandsystemen te kunnen benutten, dienen de onderstaande installatieregels in acht te worden genomen. Met de nationale regelgeving moet rekening worden gehouden. Planners en installateurs zijn aansprakelijk voor de correcte keuze van de producten en de deskundige toepassing. 7

Deel 2 Voorwand- en afvoertechniek Belastingstest Met Viega-installaties Belastingseisen voor sanitaire objecten Bij de controle van de stabiliteit van installatiewanden zijn voor de belastbaarheid van keramische objecten de volgende gemiddelde waarden vastgesteld Maximale belasting midden keramiek bij Viega-test Wc / bidet 400 kg Wastafel/urinoir 150 kg Viega-producten voldoen aan alle eisen van de regelgeving. Afb. V- 1 Muursleuven een stabiliteitsprobleem Voordelen van de voorwandinstallatie Stabiliteit en geluids isolatie Viega-oplossingen Later gemaakte wandsleuven en uitsparingen verminderen het draagvermogen van wanden. Vooral bij statische belaste bouwdelen kan dit onoverzichtelijke gevolgen hebben. Het alternatief daarvoor zijn voorwandinstallaties. Deze laten de bouwstabiliteit ongewijzigd. De installatiecomponenten worden niet in de wand geïnstalleerd, maar liggen voor de wand. Op deze wijze kan ook gemakkelijker worden voldaan aan de eisen ten aanzien van geluidsisolatie. Voorwanden kunnen door middel van nat- of droogbouw worden gemaakt Viega biedt oplossingen voor beide varianten. Met de extra benodigde inbouwdiepte voor voorwandoplossingen moet bij de planning rekening worden gehouden. De droogbouwsystemen»steptec«en»viega Eco Plus«hebben vanuit geluidstechnisch oogpunt een duidelijk voordeel ten opzichte van de nat gemetselde voorwand met»viega Mono«. Gemetselde voorwandsystemen bereiken alleen een optimale isolatie wanneer alle buisleidingen ter voorkoming van contactgeluid ontkoppeld worden gemonteerd. 8

Voorwandtechniek Steptec Systeemomschrijvingen Voorwandsystemen Steptec Steptec is het voorwandsysteem voor de snelle installatie met weinig onderdelen. Het systeem bestaat uit de volgende componenten: rail, verbinders, modules en Steptec-stansapparaat. De bepaling van de materiaalbehoefte vindt plaats in twee stappen Uit de breedte maal hoogte van de voorwandoppervlakte wordt de benodigde raillengte en het passende complete Steptec-pakket berekend, met alles wat voor de verbinding en bevestiging van de rails nodig is. Modules selecteren. Systeemcomponenten Vaststelling van materiaalbehoefte Kenmerken beperkte magazijnvoorraad Snelle montage Een verbinder voor 45 - en 90 met schroefdraad M 10 voor buisbeugels Een rail, eenzijdig geopend en voor de wandmontage geperforeerd Optie: Wandbekleding met Obtego-platen Afb. V- 2 9

Deel 2 Voorwand- en afvoertechniek Afkorten Perforeren Opstelling Steptec stansapparaat Het Steptec stansapparaat met hendelbediening maakt braamvrij en nauwkeurig afkorten van Steptec-rails mogelijk. Sneller, stiller en schoner dan met een slijptol. Met de geïntegreerde perforator kunnen rails op elke gewenste plaats worden geperforeerd. Het apparaat is vervaardigd van staal met poedercoating en wordt geleverd in een kunststof koffer om het gemakkelijk te kunnen vervoeren. Het wordt vast op een werkbank opgesteld of met twee buizen op de vloer (1 roestvrijstalen buis of 35 mm-koperbuis, niet meegeleverd). Steptec stansapparaat Voor het braamvrij afkorten en perforeren van de Steptec-rails Afb. V- 3 10

Voorwandtechniek Steptec Moduletechniek De modulaire systeemopbouw maakt de individuele uitvoering van de voorwand met sanitairobjecten mogelijk. Wastafel-, wc-, bidet- en urinoirmodules kunnen gemakkelijk door één persoon met behulp van de gleufmoer aan de open railzijde worden bevestigd. Tijdens het afstellen kan de module in de juiste stand worden vastgezet door de gleufmoer een kwartslag te draaien. Voorbeeld WC-module en wastafel-module Afb. V- 4 Afb. V- 5 Kenmerken Afvoerbochtstuk in diepte verstelbaar Keramiek bevestigingen verstelbaar voor mindervaliden wc-gebruik. Wanddoorvoer voorgemonteerd Dubbele spoelmogelijkheid Lage bouwhoogte van 84 cm Alle bedieningsplaten van de Visign-serie toepasbaar Bevestiging met gleufmoeren Montage door één persoon 11

Deel 2 Voorwand- en afvoertechniek Hoekverbinder Verbinder voor Steptec-rails De hoekverbinder is zodanig geconstrueerd dat deze zich bij het aandraaien van de inbusbout vast in de rail verankert. Alle optredende belastingen kunnen zo veilig door de constructie worden opgenomen. Afb. V- 6 Afb. V- 7 90 -verbinding Staat een tolerantie tot 10 mm bij het afkorten van de rails toe zonder dat de stabiliteit nadelig wordt beïnvloed. 45 -verbinding Speciale gevallen zoals 45 -hoekinbouw zijn zonder problemen uit te voeren. Steptec-scharnier Afb. V- 8 Steptec-scharnier Verbindt twee rails voor dakconstructies in een willekeurige hoek. Door de aan de voorzijde ingelegde M10-moer ook te gebruiken voor buisophangingen. 12

Voorwandtechniek Steptec Montage Steptec-verbinders Steptec-verbinders worden gebruikt om Steptec-rails met elkaar onder een hoek van 45 of 90 te verbinden. Bij correcte montage wordt met enkele handelingen een zeer stabiele verbinding tot stand gebracht. Steptec-verbinders kunnen worden gemonteerd aan de open en de gesloten zijden van de Steptec-rail. Voor de montage aan de open railzijde worden op elke Steptec-verbinder aanwezige blokkeerelementen van geel kunststof gebruikt. Deze voorkomen het samendrukken van de rail bij het aandraaien van de bevestigingsschroef. Voor de montage van Steptecverbinders op gesloten railzijden moeten de niet-benodigde blokkeerelementen verwijderd worden. Montage aan de open railzijde Opmerking: Gebruik blokkeerelementen alleen aan open railzijden! De Steptec-verbinder wordt met blokkeerelement op de open railzijde geplaatst. De blokkeerelementen zijn in de fabriek op de korte zijden van de Steptec-verbinder voorgemonteerd. Als de lange zijde van de verbinder op de open railzijde moet worden gemonteerd, wordt een blokkeerelement van een korte zijde op de lange zijde gemonteerd. Montage Verbinder op de open railzijde Afb. V- 9 Korte zijde van de Steptec-verbinder op een open railzijde. Afb. V- 10 Lange zijde van Steptec-verbinders op een open railzijde een blokkeerelement wordt van de korte op de lange zijde gemonteerd. 13

Deel 2 Voorwand- en afvoertechniek Montage aan de gesloten railzijde Blokkeerelementen zijn voor de montage van Steptec-verbinders aan de gesloten railzijden niet nodig en kunnen worden afgevoerd. Geen blokkeerelementen op gesloten railzijden. Afb. V- 11 Korte zijde van de Steptec-verbinder op een gesloten railzijde. Afb. V- 12 Lange zijde van de Steptec-verbinder op een gesloten railzijde blokkeerelementen worden verwijderd. 14

Voorwandtechniek Steptec Berekening van materiaalhoeveelheid De bepaling van de materiaalhoeveelheden vindt plaats in twee stappen op basis van de oppervlakte van de voorwand in m 2. De raillengte wordt berekend uit de oppervlakte vermenigvuldigd met een railfactor (5,5) het bevestigingsmateriaal wordt in complete pakketten beschikbaar gesteld voor voorwandoppervlakten van 1, 3, 5 en 10 m 2 die kunnen worden gecombineerd. De pakketten bevatten voldoende hoeveelheden verbinders, schroeven en pluggen Ø 10 mm, snelbouwschroeven en afstandsplaatjes. De materiaalbepaling in slechts twee stappen stelt u in staat tot een snelle calculatie gemakkelijke montage overzichtelijke materiaalbestelling zonder computer vervaardiging vooraf in de werkplaats beperkte magazijnvoorraad Berekening in twee stappen Inhoud complete pakketten Voordelen in één oogopslag Berekening Te beplaten oppervlak van de voorwand = 3 m 2 Kies het passende complete pakket. Het bevat voldoende hoeveelheden van alle nodige verbinders en bevestigingsmaterialen. Selecteren: Het 3 m 2 complete pakket Berekenen van de benodigde raillengten: 3m 2 x 5,5 (railfactor) = 16,5 m Selecteren: 4 rails van 5 m = 20 m Modules voor de sanitairobjecten uit de Viega-catalogus kiezen Voorwandgrootte in m 2 berekenen Raillengte = m 2 x factor 5,5 Modules kiezen Voorbeeld 1 Te beplaten oppervlak = 2,7 m 2 Selecteren: een 3 m 2 compleet pakket Rails: 2,7 m 2 x 5,5 = 14,85 m Selecteren: 3 rails van 5 m Gewenste modules: 1 wc, 1 wastafel 15

Deel 2 Voorwand- en afvoertechniek Voorbeeld 1 Eenzijdig aangesloten, halfhoge voorwand met wc- en wastafelmodule Afb. V- 13 Voorbeeld 2 Te beplaten oppervlak = 5,5 m 2 Selecteren: een 5 m 2 compleet pakket en een 1 m 2 pakket Rails: 5,5 m 2 x 5,5 = 30,25 m Selecteren: 7 rails van 5 m = 35 m Gewenste modules: 1 wc, 1 wastafel Voorbeeld 2 Schacht eenzijdig aangesloten, voorwand met wc- en wastafelmodule 16 Afb. V- 14

Voorwandtechniek Steptec Montage Voorwandmontage 1 2 Vloer- en wandrails uitmeten. Rails met het Steptec stansapparaat afkorten. Wand- en vloerrails met het bevestigingsmateriaal uit het complete pakket rechtstreeks op de muur aanbrengen. Afb. V- 15 Afb. V- 16 3 4 Afb. V- 17 Afb. V- 18 Met Steptec-verbinders de rails aan elkaar verbinden. Steptec-modules met gleufmoeren aan de open railzijde positioneren en bevestigen. 5 6 Afb. V- 19 Afb. V- 20 De beplating met zelfborende schroeven op de rail bevestigen. Gebruik voor traploze hoekinstellingen aan dakschuinten het Steptec-scharnier. 17

Deel 2 Voorwand- en afvoertechniek Montageregels* Beplating met 12,5 mm gipsvezelplaat of 12 mm calciumsilicaatplaten. Plamuren van voegen en stootranden met geschikte plamuur verbruik ca. 300 g / m 2 bij voegbreedte 3 mm. Steekmaat van 500 mm aanhouden. Rails met behulp van de voorgestanste gaten afstellen. Afstand van de rails tot de ruwe vloer met onderlegplaatjes compenseren Montage rechtstreeks op het ruwe beton is mogelijk. Aan bevestigingspunten voor modules wandsteunen voorzien. Scheidingswanden op hoogte van de ruimte in het bovenste en onderste derde deel met railresten van Steptec, Rigips of Fermacell verstevigen. Ruimteverdelers met een breedte 240 mm hebben geen draagvoeten voor zware lasten nodig. Opmerkingen Viegaswift-modules kunnen met Steptec worden gecombineerd. Toepassingen voor mindervaliden zijn onbeperkt mogelijk. Neem voor de brandveiligheid de overeenstemmingsverklaring over de systeemschacht in acht. Steptec-brandveiligheidswand F 120 voor speciale toepassingen (hotelbouw, enz.) op aanvraag. Steptec is getest op geluidwering volgens DIN 4109. 18

Voorwandtechniek Steptec Obtego-beplating Een alternatief voor gipsvezelplaten of calciumsilicaatplaten bieden Obtegoonderplaten. De robuuste kunststofplaten zijn leverbaar in meer dan 200 decors en worden op maat aangeleverd. De montage vindt plaats door vastklikken op de naar voren geopende Steptec-rails. Voordelen in één oogopslag Snel vervangen Voortdurende bereikbaarheid van de installatie Watervast en robuust oppervlak Licht materiaalgewicht van 10 kg / m 2 Obtegoonderplaten Fa. J & L Dekortechnik GbR uit Duisburg Afb. V- 21 19

Deel 2 Voorwand- en afvoertechniek Viega Eco Plus Overzicht voorwandelementen Viega Eco Plus Het Viega Eco Plus-voorwandsysteem is bij uitstek geschikt voor droogbouwtoepassingen. Viega Eco Plus-voorwandelementen kunnen zowel in voorwand- als scheidingswandinstallaties (metalen lichtbouwwanden of houten systeemwanden) worden toegepast. De volgende Viega Eco Plus-voorwandelementen zijn beschikbaar Wc-element bouwhoogte 1130 mm Bediening aan voorzijde- WC-element bouwhoogte 830 mm Bediening aan voorzijde- WC-element bouwhoogte 830 mm Bediening aan bovenzijde Wastafelelementen van verschillende bouwhoogten Mindervaliden wastafelelementen Urinoirelementen met handmatige, infrarood- of radarspoeling Bidetelement Bevestigingselement Basiselement voor de opname van modules en armatuurdragers Wc- en standaardurinoirelement Wc BH 1130 mm Wc BH 830 mm, bediening aan bovenzijde Wc BH 830 mm, bediening aan voorzijde Urinoir BH 1130 mm Afb. V- 22 Bij scheidingswandinstallaties kunnen de elementen zowel in metalen lichtbouwwanden als in houten systeemwanden worden geïntegreerd. 11mm-gaten in de zijkanten van de profielen van de Viega Eco Plus-voorwandelementen vereenvoudigen de bevestiging van de elementen in de scheidingswand. In combinatie met de Viega Eco Plus-bevestigingsset kunt u kiezen uit de volgende montagevarianten Montage rechtstreeks op de muur. Montage op montagerail (seriemontage) Hoekmontage 45 20

Voorwandtechniek Viega Eco Plus Wastafelelementen BH 1130 mm voor inbouwsifon BH 1300 mm voor opbouwarmatuur en inbouwsifon BH 1300 mm voor opbouwarmatuur en opbouwsifon BH 1130 mm voor opbouwsifon Afb. V- 23 Gootsteenbak BH 1300mm Urinoir met radarspoeling BH 1130mm Bidet BH 1130mm Hoekprofiel 45 Basiselement Bevestigingselement Bevestigingsset Montagerail Wandaansluitprofiel 90 Afb. V- 24 21

Deel 2 Voorwand- en afvoertechniek Voordelen in detail Afb. V- 25 Afb. V- 26 Afvoerbochtstuk In diepte verstelbaar tot 75 mm Sanitairbevestiging Individueel instelbaar, ook voor aan mindervaliden aangepaste hoogte Afb. V- 27 Afb. V- 28 Geïntegreerde afstelhulp Vereenvoudigde hoogte-instelling voor een snelle en flexibele montage Voetsteunen Voor 50 of 75 mm profielmontage Maakt snel afstellen eenvoudig. Afb. V- 29 Afb. V- 30 Elementbevestigingen 11 mm-hulpboorgaten in de drager Hoekmontage Op de rail of rechtstreeks op de muur. Grote eigen stabiliteit 22

Voorwandtechniek Viega Eco Plus Uitvoeringskenmerken Viega Eco Plus Inbouwspoelreservoir Visign 2 met dubbele spoelmogelijkheid Visign-bedieningsplaten In diepte verstelbaar afvoerbochtstuk DN 90 / 90 met excentrische verloop DN 90 / 100 Afstelhulp 23

Deel 2 Voorwand- en afvoertechniek Viega Eco Plus-hoekelementen Voor oude gebouwen zijn smalle, lange badkamers kenmerkend. Bij renovatiewerkzaamheden ontbreekt aan de zijkanten vaak de plaats voor een moderne voorwandinstallatie. Met Eco Plus-hoekelementen kan de ruimte in hoeken worden gebruikt voor het onderbrengen van sanitairobjecten. De hoekelementen bieden talrijke bevestigingsmogelijkheden en kunnen daardoor ook bij ongunstige inbouwsituaties worden gemonteerd. De volgende uitvoeringsvarianten zijn leverbaar Hoekelement Bouwhoogte [mm] Model Viega Eco Plus-WC-hoekelement 1130 of 980 8141.2 Viega Eco Plus-wastafel-hoekelement 980 1130 8142 Viega Eco Plus-bidet-hoekelement 980 1130 8143 Viega Eco Plus-urinoir-hoekelement 1130 of 1300 8144 Viega Eco Plus-urinoir-hoekelement Joly und Visit, Fa. Keramag 1130 8145 Tab. V- 1 Voordelen in één oogopslag Montage in niet-haakse hoeken mogelijk. Afvoerleiding kan tussen de poten worden geïnstalleerd. Eenzijdige montage met eenzijdige bevestiging mogelijk. Combinatie van twee hoekelementen mogelijk. Spoelhoeveelheid instelbaar op 7,5 l handig bij afvoeren met vernauwde diameter. 24

Voorwandtechniek Viega Eco Plus Wc-hoekelement BH 1130 mm of 980 mm Wastafelhoekelement BH 980 tot 1130 mm Afb. V- 31 Afb. V- 32 Bidet-hoekelement BH 980 tot 1130 mm Afb. V- 33 Urinoir hoekelementen BH 1130 of 1300 mm Joly en Visit, fa. Keramag Afb. V- 34 Afb. V- 35 25

Deel 2 Voorwand- en afvoertechniek Voorwand-montage afzonderlijk Montage Viega Eco Plus Bouwhoogte 1130 mm 1 2 Afb. V- 36 Viega Eco Plus-bevestigingsset monteren. Bevestigingsafstand 440 mm Hoogte 1110 mm Afb. V- 37 Element aan bevestigingsset monteren en nauwkeurig waterpas stellen. Voetsteunen op de vloer bevestigen. Opzij van of boven het voorwandelement wandprofielen voor de montage van de beplating aanbrengen. 3 Afb. V- 38 Dubbele beplating monteren van 2 x 12,5 mm gipsvezel-onderplaten. 26

Voorwandtechniek Viega Eco Plus Voorwandseriemontage Bouwhoogte 1130 mm 1 2 Afb. V- 39 Montagerail aanbrengen. Bevestigingsafstand Hoogte 500 mm 1110 mm Op de montagerail de Viega Eco Plusbevestigingsset monteren. Bevestigingsafstand 440 mm Afb. V- 40 Elementen aan gemonteerde bevestigingsset bevestigen en nauwkeurig waterpas stellen. Voetsteunen op de vloer bevestigen. Opzij van of boven het voorwandelement wandprofielen voor de montage van de beplating aanbrengen. 3 Afb. V- 41 Dubbele beplating monteren van 2 x 12,5mm gipsvezel-onderplaten. 27

Deel 2 Voorwand- en afvoertechniek Voorwandhoekmontage Bouwhoogte 1130 mm 1 2 Afb. V- 42 Viega Eco Plus-bevestigingsset monteren. Hoogte 1110 mm Afb. V- 43 Element aan gemonteerde bevestigingsset bevestigen en nauwkeurig waterpas stellen. Voetsteunen op de vloer bevestigen. Hoekprofielen zijwaarts in 45 -hoek voor de montage van de beplating aanbrengen. 3 Afb. V- 44 Dubbele beplating monteren van 2 x 12,5mm gipsvezel-onderplaten. 28

Voorwandtechniek Viega Eco Plus Voorwandmontage in metaalstaanderwerk 1 2 Afb. V- 45 Viega Eco Plus-voorwandelementen in het bouwzijdig opgestelde profielwerk monteren en zijwaarts en aan beide voetsteunen bevestigen. Voetsteunen aan het bijbehorende staanderwerk (75 of 50 mm) aanpassen. Afb. V- 46 Dubbele beplating monteren van 2 x 12,5mm gipsvezel-onderplaten. 29

Deel 2 Voorwand- en afvoertechniek Voorwandhoekmontage Bouwhoogte 1130 mm Montage Viega Eco Plus-hoekelementen 1 2 Afb. V- 47 Hoekelement op voorziene bouwhoogte uittrekken. Hoogte 1130 of 980 mm vanaf bovenkant afwerkvloer Afb. V- 48 Hoekelement nauwkeurig waterpas stellen. Boorgaten op de bevestigingspunten (6 stuks) aantekenen en boren. Hoekelement opnieuw afstellen en bevestigingsschroeven aandraaien. 3 Afb. V- 49 Enkele beplating monteren van 1 x 12,5mm gipsvezel-onderplaten. 30

Voorwandtechniek Inbouwspoelreservoir Visign 2 Spoelreservoir Inbouwspoelreservoir Visign 2 Viega inbouwspoelreservoirs Visign 2 worden in de voorwandsystemen»steptec«,»viega Eco Plus«en»Viega Mono«toegepast. De spoelreservoirs zijn voor het grootste deel voorgemonteerd, alleen de bedieningsplaten moeten nog worden aangebracht. Bedieningsplaten werken met mechanische of elektronische activering Mechanisch: Modellen»Visign for Life«,»Visign for Style«en»Visign for More«Elektrisch: Model»Visign for More Sensitive«Bedieningsplaten Worden niet meegeleverd apart bestellen! Inbouwspoelreservoir Visign 2 Afb. V- 50 31

Deel 2 Voorwand- en afvoertechniek Inbouwspoelreservoir Visign 2 Technische kenmerken Spoelreservoirinhoud totaal 9 l Watertraject binnen spoelreservoir voorgemonteerd Multifunctioneel afvoerventiel Vergemakkelijkte montage door uittrekbare zijwaartse wateraansluiting, bovenaansluiting mogelijk Vulslang in inbouwspoelreservoir geïnstalleerd Dubbele spoelmogelijkheid Elektronische bedieningsplaten met hulpbedieningen (bedieningskabeltechniek) Alle Visign-bedieningsplaten toepasbaar Om te bouwen naar spoelstoptechniek bij bedieningsplaten»visign for Life 1 tot 3«Eenvoudige montage door bedieningskabeltechniek Instelbare spoelhoeveelheid De twee mogelijke spoelhoeveelheden zijn in de fabriek zodanig ingesteld dat na het spoelen met de volledige spoelhoeveelheid van 6 liter onmiddellijk kan worden nagespoeld met de restspoelhoeveelheid van 3 liter. Andere spoelhoeveelheidsverdelingen kunnen op het afvoerventiel worden ingesteld. Voor het veranderen van de spoelhoeveelheden wordt het afvoerventiel gedemonteerd. Daardoor worden de beide geel aangeduide schuifregelaars bereikbaar. Aan de zijkant verticaal verstelbaar bevindt zich de instelling voor de kleine spoelhoeveelheid van 3 tot 4liter. Onder het afvoerventiel bevindt zich de draaischuif voor de grote spoelhoeveelheid (traploos 6 tot 9l). Inbouwspoelreservoir Visign 2 Positie van de schuifregelaars Kleine spoelhoeveelheid instellen Verticale schuif bovenste positie = 3 l Verticale schuif onderste positie = 4 l Grote spoelhoeveelheid instellen Draaischuif rechter positie = 9 l Draaischuif linker positie = 6 l Afb. V- 51 32

Voorwandtechniek Inbouwspoelreservoir Visign 2 Visign-bedieningsplaten De Viega lijn»visign«bestaat uit drie designseries Visign for Life Visign for Style Visign for More Visign-bedieningsplaten ondersteunen met twee spoeltoetsen de waterbesparende dubbele spoelmogelijkheid. Volledige en kleine spoelhoeveelheden zijn herkenbaar aan de grootte van de spoeltoetsen bij mechanische systemen en door duidelijke symbolen bij elektronische modellen. Viega inbouwspoelreservoirs van de modelserie»visign 1«(vanaf bouwjaar 1999) kunnen worden voorzien van de bedieningsplaten»visign for Style«en»Visign for More«. Ombouwsets voor inbouwspoelreservoir»visign 1«Combinatie van de bedieningsplaten»visign for Style«en»Visign for More«met inbouwspoelreservoir»visign1«voorwandsysteem Steptec Wc-productnaam Wc-model Wcartikel nr. Wc-module, BH 1130 8461 471927 Wc-module, BH 980 mm 8461 491529 Ombouwset- Artikelnr. 611224 Wc-module, BH 840 mm, bediening bovenzijde 8437 471903 611248 Wc-module, BH 840 mm, bediening voorzijde 8438 471910 611231 Wc-element, BH 1130 mm 8161.5 461591 611 224 Wc-element, BH 830 mm, bediening bovenzijde 8137 455729 611248 Viega Eco Plus Wc-element, BH 830 mm, bediening voorzijde 8138 461775 611231 Wc-hoekelement, BH 1130 mm 8141 566937 Wc-hoekelement, BH 980 mm 8141 566937 611255 Tab. V- 2 33

Deel 2 Voorwand- en afvoertechniek Visign for Life 1 Kunststof Wc-bediening Visign for Life Drie vormvarianten van kunststof en metaal voor dubbele spoelmogelijkheid. Metaal Visign for Life 2 Kunststof Afb. V- 52 Afb. V- 53 Visign for Life 3 Kunststof Afb. V- 54 Afb. V- 55 Visign for Style 10 Visign for Style Drie vormvarianten van kunststof voor dubbele spoelmogelijkheid. Met wiptechnologie en bedieningskabeltechniek. Visign for Style 11 Afb. V- 56 Afb. V- 57 Visign for Style 12 34 Afb. V- 58

Voorwandtechniek Wc-bediening Visign for More mechanisme Visign for More 100 Glas Metaalkleur Afb. V- 59 Afb. V- 60 Visign for More 101 Glas Metaalkleur Afb. V- 61 Afb. V- 62 Visign for More 102 Glas Metaalkleur Afb. V- 63 Afb. V- 64 Visign for More 103 Glas Metaalkleur Afb. V- 65 Afb. V- 66 Visign for More 104 Metaalkleur Afb. V- 67 35

Deel 2 Voorwand- en afvoertechniek Montage mechanische bediening Wc-bedieningsplaten»Visign for Style«en»Visign for More«zijn geschikt voor Viega inbouwspoelreservoirs van de volgende modellen: Steptec 8461.3 / 8437.3 / 8438.3 Viega Eco Plus 8137.2 / 8138.2 / 8141.2 / 8161.2 / Opmerking Voor sommige spoelreservoirs van bepaalde wc-elementen of -modules is voor de montage van»visign for Style«of»Visign for More«bedieningsplaten een ombouwset nodig. Het overzicht maakt de correcte toewijzing mogelijk Spoelreservoir in wc-element / Module Modelnr. Vereiste ombouwset Modelnr. 8112 / 8461 / 8161.5 / 8161.80 / 8161.90 / 8310 8310.0 8438 / 8138 / 8338 8038.0 8437 / 8137 / 8337 8037.0 8141 8141.0 Tab. V- 3 Hierna worden de belangrijkste bijzonderheden van de montage beschreven. De producten worden geleverd met gedetailleerde montagehandleidingen. Bouwdelen Bedieningsplaten Bouwdelen en leveringsomvang Afb. V- 68 Revisieschacht Set schroefdraadbouten Grondplaat Visign for More 100 / 102 / 103 / 104 Grondplaat Visign for Style 11 en 12 Grondplaat Visign for More 101 Bedieningskabeleenheid Schachtafdekking 36

Voorwandtechniek Wc-bediening Montagestappen 1 2 Schachtafdekking verwijderen. Hoeken van de revisieschacht tot aan het wandoppervlak insnijden. Afb. V- 69 Afb. V- 70 3 4 Zijkanten afknikken en verwijderen. De rand van de revisieschacht moet aansluiten op het wandoppervlak. Afdekking verwijderen en schoefdraadbouten uitdraaien. Afb. V- 71 Afb. V- 72 5 6 Vergrendeling van mechanisme losdraaien, beugel van afvoerventiel losmaken. Mechanisme en houder verwijderen. Beugel van afvoerventiel verwijderen. Afb. V- 73 Afb. V- 74 37

Deel 2 Voorwand- en afvoertechniek Afb. V- 75 Afb. V- 76 7 8 Bedieningskabeleenheid van links op het afvoerventiel schuiven tot deze vastklikt. Houder weer inzetten en hoekventiel openen. Afb. V- 77 Afb. V- 78 9 10 Schroefdraadbout in het opnameboorgat binnen in de revisieschacht steken en met een kwartslag vastdraaien. Bedieningskabels aan de achterzijde van de grondplaat vastklikken. Let op de kleurcodering. Groene bedieningskabel op de groen gemarkeerde plaats vastklikken. Afb. V- 79 Afb. V- 80 11 12 Grondplaat inzetten en met meegeleverde schroeven bevestigen. Bedieningsplaat op de grondplaat steken. 38

Voorwandtechniek Wc-bediening Visign for More Sensitive Volledig contactloos wordt de spoeling met»visign for More Sensitive«geactiveerd. Bij deze bijzonder hygiënische oplossing is het voldoende om uw hand voor de bedieningsplaat te houden. Overige functies van de elektronische besturing Elektronische spoelhoeveelhedenregeling grote en kleine spoelhoeveelheid Reinigingsfunctie met een magneetstift die boven het Viega-logo wordt gehouden, wordt het spoelen gedurende een minuut onderdrukt, bijvoorbeeld voor het reinigen van de bedieningsplaat. Hulpactivering bij stroomuitval of lege batterij handmatig te bedienen, achter de bedieningsplaat Visign for More Sensitive Bedieningsplaten van glas of metaal met kleine (3 liter) of volledige spoelhoeveelheid (6 liter) Afb. V- 81 Afb. V- 82 De stroomvoorziening van de elektronica kan zowel via het 230 V-net als via een geïntegreerd 6,5 V-batterijvak plaatsvinden. Batterijvoeding is met name geschikt wanneer wordt overgegaan van handmatige naar elektronische activering en er geen netaansluiting aanwezig is. Bij de aanleg van de netaansluiting moet bij het wc-element een inbouwcontactdoos met 230 V-kabelaansluiting worden geïnstalleerd, die via een mantelbuis met het spoelreservoir verbonden is. Aanleg 230 V-aansluiting Inbouwcontactdoos en mantelbuis Afb. V- 83 39

Deel 2 Voorwand- en afvoertechniek Montage van sensitieve activering Bedieningsplaten»Visign for More Sensitive 100 / 103«zijn geschikt voor de inbouw in Viega UP-inbouwspoelreservoirs van de volgende modellen Steptec 8461.3 / 8437.3 / 8438.3 Viega Eco Plus 8137.2 / 8138.2 / 8141.2 / 8161.2 Hierna worden de belangrijkste bijzonderheden van de montage beschreven. De producten worden geleverd met gedetailleerde montagehandleidingen. Bedieningsplaten Bouwdelen en leveringsomvang Bouwdelen Afb. V- 84 Uitvoering vervangingsonderdelen 230 V / 6,5 V 1 2 3 4 5 6 7 Grondplaat Visign for More 100 sensitive Grondplaat Visign for More 103 sensitive Bedieningsplaat van ESG-veiligheidsglas Visign for More 100 sensitive Bedieningsplaat van ESG-veiligheidsglas Visign for More 103 sensitive Zuignap (hulpgereedschap) Magneetstift (hulpgereedschap) Bedieningskabeleenheid met aandrijfeenheid 8 9 10 Batterijvak, alternatief voor netvoeding Netvoeding 230 V Bevestigingsbouten 9 Tab. V- 4 40

Voorwandtechniek Wc-bediening Montagestappen 1 2 Vergrendeling van het mechanisme losmaken. Beugel van afvoerventiel losmaken. Mechanisme verwijderen. Houder verwijderen. Beugel van afvoerventiel verwijderen. Afb. V- 85 Afb. V- 86 3 4 Bedieningskabeleenheid van links op het afvoerventiel schuiven tot deze vastklikt. Houder weer inzetten en hoekventiel openen. Afb. V- 87 Afb. V- 88 5 6 Schroefdraadbouten op inbouwmaat insteken. Schroefdraadbouten in de boorgaten van de schacht met een kwartslag vastdraaien. Bedieningskabeleenheid aan de achterzijde van de grondplaat vaststeken. Afb. V- 89 Afb. V- 90 41

Deel 2 Voorwand- en afvoertechniek Afb. V- 91 Afb. V- 92 7 8 Aandrijfeenheid aan de achterzijde van de grondplaat vaststeken. Kabel van de aandrijfeenheid als lus door de brug voeren. Afb. V- 93 Afb. V- 94 9 10 Grondplaat aanbrengen en met meegeleverde schroeven bevestigen. Alternatief: Batterijvak in de opening aan de achterzijde schuiven en vergrendelen. Afb. V- 95 Afb. V- 96 11 12 Insteekverbindingen motorhuis, besturing en netvoeding resp. besturing tot stand brengen. Bedieningsplaat op de grondplaat vaststeken, spoelhoeveelheden en detectiebereik instellen. 42

Voorwandtechniek Urinoirbediening Urinoirbediening In het design van de wc-bedieningsplaten zijn ook urinoirbouwsets voor handmatige en infraroodactivering van de spoeling leverbaar. Visign for Life 1 Kunststof Infraroodactivering- Metaal Afb. V- 97 Afb. V- 98 Visign for Style 11 Kunststof Visign for Style 12 Kunststof Afb. V- 99 Afb. V- 100 Vooral in openbare toiletten wordt de contactloze infraroodactivering van urinoirspoelingen met succes toegepast. Zogenaamde»vandaalbestendige«bouwsets van metaal zijn bijzonder robuust. Urinoirbouwsets van de serie»visign for Life«kunnen bovendien door vastschroeven tegen diefstal worden beveiligd. Infraroodactiveringen zijn leverbaar als 230V- en 9V-variant. De 9V-variant (met batterijvoeding) wordt met name geadviseerd voor de ombouw van handmatige uitvoeringen. 43

Deel 2 Voorwand- en afvoertechniek Een ander alternatief zijn elektronische radaractiveringen met 230 V of 9 V. Deze activering heeft het voordeel dat er geen bouwset boven het urinoirkeramiek nodig is, omdat een achter het keramiek liggende sensor de spoelingen activeert. Overzicht van Viega-urinoirspoelsystemen Contactloos Radar/infrarood Model Bediening Materiaal Radaractivering 230 V / 9 V batterij Inbouwinstallatie ESG = ESG-veiligheidsglas Infraroodactivering Visign for Life 1 Visign for More 100 Visign for More 103 230 V / 9 V batterij Metaal Metaal/ESG Metaal/ESG Tab. V- 5 Handmatig Model Bediening Materiaal Visign for Life 1 Visign for Style 11 tot 12 Visign for More 100 tot 103 Visign for More 104 Tab. V- 6 Handmatig Kunststof Kunststof Metaal/ESG Metaal 44

Voorwandtechniek Urinoirbediening Visign for More Visign for More 100 Glas Metaalkleur Afb. V- 101 Afb. V- 102 Visign for More 100 Infraroodactivering Visign for More 103 Infraroodactivering Afb. V- 103 Afb. V- 104 Visign for More 102 Glas Metaalkleur Afb. V- 105 Afb. V- 106 Visign for More 103 Glas Metaalkleur Afb. V- 107 Afb. V- 108 Visign for More 104 Metaalkleur Afb. V- 109 45

Deel 2 Voorwand- en afvoertechniek Montage mechanische activering Viega urinoirbouwsets»visign for Style«en»Visign for More«zijn geschikt voor Viega urinoirspoelsystemen van de volgende modellen Steptec 8128.33 / 8127.3 Viega Eco Plus 8164.5 / 8144 / 8145 Hierna worden de belangrijkste bijzonderheden van de montage beschreven. De producten worden geleverd met gedetailleerde montagehandleidingen. 46

Voorwandtechniek Urinoirbediening Montagestappen 1 2 Bouwbescherming verwijderen en leiding doorspoelen. Mechanisch drukventiel inzetten. Afb. V- 110 Afb. V- 111 3 4 Spoelhoeveelheid instellen (2-4 l). Voorafsluiting openen. Grondplaat horizontaal vastschroeven. Afb. V- 112 Afb. V- 113 5 6 Bedieningsstift overeenkomstig bijbehorende wandopbouw afkorten. Schroefdraadstift in ventiel draaien en met moer borgen. In te stellen maat: 17 mm voorkant bedieningsstift tot voorkant grondplaat. Afb. V- 114 Afb. V- 115 47

Deel 2 Voorwand- en afvoertechniek 7 8 Afb. V- 116 Bouwsets Visign for Style 11, 12 en Visign for More 104: Drukstuk op de grondplaat steken. Afb. V- 117 Bouwsets Visign for Style 11, 12 en Visign for More 104: Afdekplaat op de grondplaat steken. 9 Afb. V- 118 Bouwsets Visign for More 100, 102 en 103: Complete bedieningseenheid op de grondplaat steken. Vervangingsonderdeel Drukventiel model 8128.42 Uitbreidingsmogelijkheid De aangegeven urinoirbouwsets kunnen worden omgebouwd voor infraroodbesturing 9 V. Daarvoor kunnen de volgende infraroodbouwsets worden gebruikt: Model 8128.2 / 8351.5 / 8355.5 48

Voorwandtechniek Urinoirbediening Montage infraroodactivering De bouwset»visign for More 100 / 103«met infraroodelektronica is uitsluitend geschikt voor de inbouw in de Viega-urinoirspoelsystemen Steptec Model 8128.33 Viega Eco Plus Model 8164.5 / 8144 Hierna worden de belangrijkste bijzonderheden van de montage beschreven. De producten worden geleverd met gedetailleerde montagehandleidingen. Bouwdelen Bedieningsplaten Bouwdelen en leveringsomvang Afb. V- 119 Uitvoering/vervangingsonderdelen 230 V 1 Visign for More 100 Afdekplaat met 90 -hoeken 2 Basisframe voor afdekplaten van ESG-veiligheidsglas of metaal 3 Visign for More 103 Afdekplaat met afgeronde hoeken 4 Basisframe voor afdekplaten van ESG-veiligheidsglas of metaal 5 Netvoeding 6 Magneetventiel 7 Alternatief: batterijvak Tab. V- 7 49

Deel 2 Voorwand- en afvoertechniek Montagestappen Afb. V- 120 Afb. V- 121 1 2 Bouwstop verwijderen. Meegeleverd magneetventiel inschroeven. Sluit de meegeleverde netvoeding met de stekker aan op het 230 V-stroomnet. Afb. V- 122 Afb. V- 123 3 4 Alternatief: Batterijvak in het basisframe zetten en bevestigen. Magneetventielstekker op elektronica steken let op de juiste poolaansluitingen! Afb. V- 124 Afb. V- 125 50 5 6 Stekker van netvoeding met elektronica verbinden let op de juiste poolaansluitingen! Basisframe op de ruwbouwset bevestigen. Spoeltijd en sensorgevoeligheid instellen. Afdekplaat op basisframe vaststeken.

Voorwandtechniek Gipsvezel- en calciumsilicaat-onderplaten* Toepassingstechniek Droogbouw Gipsvezel- en calciumsilicaat-onderplaten* De voorwandinstallatiesystemen»viega Eco Plus«en»Viegaswift«kunnen zowel met gipdvezel- en caliumsilicaat platen worden beplaat. Omdat de staanderafstand in het voorwandsysteem Steptec 500 mm is, is daar een enkele beplating voldoende (1 x 12,5 mm gipsvezel). Beide systemen vormen een solide onderconstructie voor onderplaten en keramische bedekkingen. Onderplaten van de kwaliteiten gipdvezel- en caliumsilicaat platen onderscheiden zich door hun waterbestendigheid en daarmee door hun toepassingsmogelijkheden. Met gipsvezelplaten wordt bedoeld, gipsbouwplaten die zijn geïmpregneerd ter voorkoming van vochtopname. Ze zijn geschikt voor ruimten met een matige vochtbelasting, zoals badkamers in woningen. Met caliumsilicaat platen worden Aqua-calciumsilicaat-onderplaten bedoeld. Ze zijn geschikt voor ruimten met een grote vochtbelasting, zoals zwembaden en sportcentra. Gipsvezel- en calciumsilicaatonderplaten zijn beide ingedeeld als nietbrandbare materialen van bouwstofklasse A 2 wanneer het oppervlak door tegels wordt afgesloten. Onderplaten voor vochtige ruimten Algemene verwerkingsvoorschriften Naast de informatie van de fabrikanten die bij de producten is gevoegd, gelden de volgende belangrijke regels voor de verwerking. Storende geluiden bij het gebruik worden voorkomen door de toepassing van geluidarme armaturen, isolatie van de installatieleidingen en geluidsontkoppeling. Voegen tussen de gipsvezel-onderplaten vóór het betegelen plamuren. Beplating tot de vloer en tot de wand met 10 mm-voeg voor afsluitend permanent elastisch voegen met fungicide materiaal. Algemene regels van de vochtafdichting aanhouden. 51

Deel 2 Voorwand- en afvoertechniek Bijzonderheden bij aqua caliumsilicaat platen Vanwege de hoge vochtbelasting moeten naast de bovenstaande verwerkingsvoorschriften de volgende bijzonderheden in de omgang met en bij de verwerking van de platen in acht worden genomen. Droog en vorstvrij bewaren. In het bijzonder op een doorgaande oppervlakte afdichting letten. Voegen tussen de Aqua-KS-onderplaten en de muur met kit afsluiten. Verwerkingsstappen gipsvezel- en caliumsilicaat platen 1 2 Afb. V- 126 Platen op maat maken en afchuinen. Afb. V- 127 Openingen uitsnijden. 3 4 Afb. V- 128 Kanten 45 afschuinen. Afb. V- 129 Afstanden voor snelbouwschroeven in acht nemen. 52

Voorwandtechniek Gipsvezel- en calciumsilicaat-onderplaten* 5 6 Afb. V- 130 Wandaansluiting met permanent elastisch, fungicide voegmateriaal voegen. Afb. V- 131 Bodemaansluiting als voegen. 7 Afb. V- 132 Stootkanten met plamuur dichtplamuren. 53

Deel 2 Voorwand- en afvoertechniek Vochtafdichting Geadviseerd wordt om de droogbouwwerkzaamheden met de tegelzetter af te stemmen. Bovendien moet in acht worden genomen Gebruik voor badkamers in woningen uitsluitend geïmpregneerde gipskartonplaten gewone gipskartonplaten zijn niet toegestaan. Dicht armatuurdoorvoeren en voegen van douches en badkuipen bijzonder zorgvuldig af. Viega Steptec-modules zijn voorzien van geprefabriceerde dichtmanchetten. Verzegel de spleet tussen de armatuurdoorvoering en de tegels tenslotte met siliconenkit voor sanitaire toepassingen. De afbeelding op de volgende pagina toont maatregelen voor de vochtafdichting van onderplaten met een typische voorwandsituatie als voorbeeld. 54

Voorwandtechniek Vochtafdichting Afb. V- 133 Verzegelen van de snijkanten met grondverf Afdichten van de ringspleet bij wateringsaansluitingen Duurelastisch volspuiten van de spleet tussen voorwand en massieve wand Opvullen van de stootranden met plamuur Opvullen van de snijkanten met plamuur Aanbrengen van een oppervlakteafdichting, bijv. op bitumenbasis Duurelastisch volspuiten van de spleet tussen voorwand en vloer Afdichting met dichtflens 55

Deel 2 Voorwand- en afvoertechniek 56

Afvoertechniek Basisprincipes Afvoertechniek Afvoeren Basisprincipes Beoogde toepassing De in dit hoofdstuk voorkomende componenten hebben zeer verschillende functies en toepassingen in de afvoertechniek. Neem daarom de gedetailleerde gebruiksaanwijzingen bij de producten in acht. De gebruikte materialen zijn geschikt voor belastingen zoals deze optreden bij het gebruik in woningen. Daardoor zijn de volgende gebruiksgrenzen gegeven Er mag alleen in huishoudens gebruikelijk afvalwater via de sifons worden afgevoerd. Heet water slechts gedurende korte tijd tot max. 95 C. Er mogen geen chemische reinigingsmiddelen voor het verhelpen van buisverstoppingen worden gebruikt. Oppervlakken met chroom- of verflagen mogen alleen worden gereinigd met milde reinigingsmiddelen. Terugloopafsluiters mogen alleen voor de daarvoor bestemde toepassingen worden gebruikt. Het gebruik van de afvoertechnische producten voor andere dan de beschreven toepassingen moet met onze fabriek worden afgestemd. 57

Deel 2 Voorwand- en afvoertechniek Geldingsbereik NEN EN 12056 Stand van de normering* In lidstaten van de Europese Unie hebben zich verschillende tradities in de planning en uitvoering van afvoerinstallaties ontwikkeld. Niet slechts de installatiepraktijken, maar ook de berekeningsuitgangspunten en de beschermingsdoelen onderscheiden zich duidelijk van elkaar. Met NEN EN 12056 is een regelgeving geschapen waarmee de basisprincipes van de veiligheid, de bouwkundige installatie en het functioneren van het afvoersysteem moeten worden veiliggesteld. Regionale en nationale regelingen zullen deze norm landspecifiek aanvullen. Afb. E- 1 58

Afvoertechniek Basisprincipes In de Europese normering wordt bij de planning van afvalwaterinstallaties onderscheid gemaakt tussen afvoerinstallaties binnen en buiten gebouwen. NEN EN 12056 heeft betrekking op afvoerinstallaties binnen gebouwen. NEN EN 752 regelt de uitvoering buiten gebouwen. Deze omvat de afvoer van percelen en de gemeentelijke afvoer met afvalwaterleidingen en rioleringen van het perceel tot aan de zuiveringsinstallatie. Voor de planning, vaststelling en uitvoering van afvoerinstallaties voor vuilwater van percelen moeten de volgende erkende technische regels worden aangehouden NEN EN 12056 Afvoerinstallaties binnen gebouwen NEN EN 752 Afvoersystemen buiten gebouwen NEN EN 1610 Installatie en beproeving van afvalwaterleidingen en rioleringen NEN 3215 Binnenriolering - Eisen en bepalingsmethoden Belangrijke regelgeving Afvoerleidingen Voor het betonneren van de bodemplaat Afb. E- 2 59

Deel 2 Voorwand- en afvoertechniek Eisen NEN EN 12056* Functie Openbare sanitaire installaties Het verzamelbegrip»vloerafvoer«omvat meerdere productgroepen Doucheafvoeren Badkamerafvoeren Kelderafvoeren Dakafvoeren (balkon- en terrasafvoeren) Afvoeren vergemakkelijken een grondige reiniging van bodemoppervlakken met water en leiden het afvalwater uit douches of van daken, balkons en terrassen rechtstreeks naar het afvoersysteem. In de buurt van elk tappunt moet een afvoerpunt aanwezig zijn, zodat uitstromend water op elk moment zonder schade kan worden afgevoerd. In het bijzonder voor aansluitruimten in huizen moet dit een maatstaf voor de planning van noodzakelijke vloerafvoeren zijn. In sanitaire ruimten die voor het publiek toegankelijk zijn of door een wisselende groep personen worden bezocht, zoals wc-installaties in zwembaden, hotels, scholen, sportcentra, enz., zijn uit hygiënisch oogpunt vloerafvoeren onontbeerlijk. Kelderafvoer Openbaar bereik Zwembad Afb. E- 3 Afb. E- 4 60

Afvoertechniek Basisprincipes De volgende eisen moeten de werking en hygiëne van afvoerinstallaties zekerstellen De water- en gasdichtheid van alle installatiecomponenten moet verzekerd zijn om te voorkomen dat rioolgassen in gebouwen terecht kunnen komen. Onder het terugloopniveau liggende objecten moeten tegen overstroming beschermd zijn. Het overslaan van branden naar naburige ruimten door wand- en plafonddoorvoeren moet voorkomen resp. vertraagd worden. Beschermingsdoelen Dichtheid Overstroming Brandveiligheid Afb. E- 5 61

Deel 2 Voorwand- en afvoertechniek Eisen NEN EN 1253* Fysische eisen aan afvoeren voor gebouwen zijn vastgelegd in NEN EN 1253. De regelgeving bevat onder andere regels voor sifons stuwwaterhoogte, belastbaarheid, Afvoercapaciteit temperatuurbestendigheid, dichtheid. Afvoersystemen moeten echter niet alleen voldoen aan de eisen van de regelgeving, ze moeten ook voor de gebruiker in veel inbouwsituaties»passend«zijn. Elk Viega product is voor de in de praktijk gebruikelijke inbouwsituaties geoptimaliseerd. Alle producten in het assortiment voldoen aan de erkende stand van de afvoertechniek. Daartoe behorenafvoeren met horizontaal en verticaal afvoerstuk voor de afvalwateraansluiting»op«,»in«of»onder«de vloer, maten en nominale diameters voor alle vereiste afvoercapaciteiten en flensuitvoeringen voor alle inbouw- en dichtingsvarianten. Advantix afvoeren voor in beton of in de afwerkvloer Vlak model Afb. E- 6 Afb. E- 7 62

Afvoertechniek Basisprincipes Sifons Stuwwaterhoogten De met stuwwater gevulde sifon is een beproefde bescherming ter voorkoming van het binnendringen van rioolgassen. De sifon onderscheidt zich door een grote betrouwbaarheid en een geringe onderhoudsbehoefte. De inachtneming van de vereiste minimumstuwwaterhoogte is een voorwaarde voor het voorkomen van stankoverlast in gebouwen. De»stuwwaterhoogte«is niet zoals vaak wordt gedacht de totale hoogte van de waterkolom in de sifon, maar de hoogte van de waterkolom die feitelijk het naar buiten komen van rioolgassen voorkomt (zie afbeelding). Definitie: stuwwaterhoogte Sifon Vloerput Met 50 mm stuwwaterhoogte volgens NEN EN 1253 Afb. E- 8 Afb. E- 9 In gebouwen zijn afvoeren met sifon en een stuwwaterhoogte van minstens 50 mm verplicht. Als buitenshuis stankoverlast door opstijgende rioolgassen uitgesloten is, kan van sifons worden afgezien. Bij balkonafvoeren of regenpijpen die voor dakramen eindigen, kan de inbouw van stankslot toch zinvol zijn. In deze gevallen worden regenafvoeren met sifon en bladvanger geadviseerd. Sifons met stuwwater onderscheidt men volgens bouwtype in buis-, fles- of kloksifons. 63

Deel 2 Voorwand- en afvoertechniek Belastbaarheid* Afvoeren, opzetstukken en roosters moeten zodanig gevormd zijn dat ze standhouden ten opzichte van de te verwachten belastingen (bijv. ook het verkeer). De classificatie voor de inbouw binnen gebouwen wordt beschreven in NEN EN 1253 (oppervlakken zonder verkeer). De classificatie voor de inbouw buiten gebouwen wordt beschreven in NEN EN 124 Belastbaarheidsklassen Volgens NEN EN 1253 Klasse Oppervlakken waarvoor afvoer vereist is Maximale belasting [kg] H 1,5 Niet-gebruikte platte daken voorbeeld: daken met bitumenkiezellaag, grinddaken 150 K 3 Oppervlakten zonder verkeer voorbeeld: zwembaden (openbaar en particulier) openbare was- en douche-installaties, balkons, loggia's, terrassen, groene daken 300 L 15 Oppervlakten met licht verkeer Uitsluitend vorkheftrucks in bedrijfsmatig benutte ruimten 1500 M 125 Verkeer voorbeeld: parkeergarages, fabrieken, werkplaatsen 12500 Tab. E- 1 Belastbaarheid Rooster Afb. E- 10 64

Afvoertechniek Basisprincipes Afvoercapaciteit* De minimumafvoercapaciteit van afvoeren is vastgelegd in NEN EN 1253-1. Volgens deze norm is bijv. voor een afvoer met 50mm-aansluiting een afvoercapaciteit van 0,8l/s voorgeschreven. Op grond van bouwkundige gegevenheden kan aan deze voorschriften echter niet altijd worden voldaan. Geringe vloeropbouwhoogten vereisen vaak bijzondere oplossingen. De dan tot uitvoer gebrachte, bijzonder vlakke afvoermodellen hebben vanwege de kleinere buisdiameters een geringere afvoercapaciteit. In deze gevallen is het van beslissend belang de capaciteit van de aanwezige toevoerarmaturen nauwkeurig te kennen. Alleen wanneer bekend is hoeveel water de ingebouwde afvoer feitelijk te verwerken heeft, kan de passende afvoer worden gevonden. Standaarddouches hebben een toevoercapaciteit van ca. 0,4l/s. Deze capaciteit is maatgevend voor de constructie van de afvoer, ook wanneer de douche aan een mengarmatuur met een nominaal hogere capaciteit is aangesloten. Als er geen andere toevoeren zijn, kan in een dergelijk geval een vlakke afvoer met een afovercapaciteit van 0,5l/s worden gebruikt. Afvoerwaarden voor afvoeren met een of meer toevoeren staan in NEN EN 1253-1 alinea 8.11.2. Nominale waardeafvoer DN / UW DN / IW Vloerafvoeren Afvoerwaarden [l / s] Stuwhoogte [mm] Traditionele dakafvoeren Afvoerwaarden [l / s] Stuwhoogte a [mm] 32 30 0,4 Minimumafvoercapaciteit volgens NEN EN 1253-1 Speciale oplossing»supervlak«praktijkvoorbeeld Afvoercapaciteit Waarden uit NEN EN 1253-1 40 40 0,6 50 50 0,8 0,9 35 63 60 0,8 1,0 35 75 70 0,8 20 1,7 35 90 75 0,8 100 90 1,4 110 100 1,4 4,5 35 125 125 2,8 7,0 45 160 150 4,0 8,1 45 Tab. E- 2 65