Collegetour Noord-Holland Noord Een samenwerking tussen zes middelbare scholen en acht bedrijven 1
1. VOORWOORD De Its Academy wil havo- en vwo-leerlingen enthousiast maken voor bèta en techniek door te verdiepen en uit te dagen. De Its Academy is opgezet vanuit de Bètapartners, een netwerk van 4 hoger onderwijsinstellingen en 40 middelbare scholen. Inmiddels bestaan we al 11 jaar en kunnen we met trots zeggen dat we een enorm scala aan activiteiten hebben ontwikkeld, voor leerlingen en docenten. Voor leerlingen bieden wij bijvoorbeeld buiten de school profielwerkstukbegeleiding aan, science labs en masterclasses. Voor op school hebben wij leskisten en webklassen. Voor docenten bieden we vakinhoudelijke en vakoverstijgende nascholingen aan. Docenten duiken hierbij dieper in de stof en brengen nieuwe kennis terug naar de school. Veel van onze activiteiten vinden plaats in Amsterdam, omdat daar onze hoger onderwijs instellingen gevestigd zijn. Hierdoor is het voor scholen die wat verder weg van Amsterdam zijn, niet altijd mogelijk om deze activiteiten te bezoeken. Hier willen we wat aan doen! Van het Platform Bètatechniek en de STEM Teacher Academy hebben wij de mogelijkheid gekregen om samen met zes scholen en acht bedrijven in Noord-Holland Noord (de Noordkop) een programma te ontwikkelen voor docenten en leerlingen. Het is resultaat is een collegetour in zes middagen langs de deelnemende scholen en bedrijven. Elke school heeft contact gezocht met een bedrijf en samen met het bedrijf een interessant programma samengesteld. De colleges bestaan uit een presentatie en een actief deel zoals een rondleiding of een opdracht. Gemiddeld kunnen 50 tot 100 leerlingen en docenten van deze scholen in de Noordkop aan de verschillende colleges deelnemen. www.itsacademy.nl www.itsacademy.nl/betapartners Deze brochure geeft een overzicht van de ontwikkelde colleges, laat je kennis maken met de betrokken bedrijven en laat zien welke vakinhoudelijke thema s we aansnijden. Overzichtelijk voor leerlingen en docenten die meedoen aan een of meer van deze colleges, maar het kan ook als inspiratie dienen voor scholen of bedrijven die zelf een samenwerking willen beginnen. 2 3
2. ACHTER DE SCHERMEN 3. COLLEGETOUR Voor het ontwikkelen van dit pilot programma heeft Bètapartners een subsidie gekregen van het Platform Bètatechniek, binnen het STEM Teacher Academy programma. Het programma was er eerst slechts in grote lijnen. Tijdens vijf ontwikkelbijeenkomsten in het voorjaar van 2015 hebben wij, de zes scholen en acht bedrijven, een volledig programma samengesteld. De zes colleges: 3.1 DE ROL VAN ZEEWIER IN EEN BIO-BASED ECONOMY DEZE BIJEENKOMSTEN ZAGEN ER ALS VOLGT UIT Kennismaking, eerste bespreking programma, brainstorm over bedrijven in de buurt en hoe te contacteren Voortgang, keuze maken van bedrijf, bespreken wat de volgende stappen zijn. Wat is er allemaal wel en niet mogelijk? Een eerste line-up van data werd gemaakt. Elke school presenteert een eerste opzet van het programma. Problemen worden besproken en knelpunten opgelost. Laatste versies van het programma worden besproken. Ook praktische zaken worden doorgenomen Verdeling scholen en leerlingen en laatste praktische afspraken. Meer informatie? Neem contact op door te mailen naar info@itsacademy.nl. 3.2 DE WERELD VAN OLIEWINNING: GEOLOGIE, ENGINEERING EN PRODUCTIE 3.3 DE TOEKOMST VAN PROTHESES MET 3D PRINTEN 3.4 MET KOPIËREN EN OVERSCHRIJVEN KUN JE EEN NOBELPRIJS WINNEN 3.5 DE NATUURKUNDE ACHTER DE RADAR 3.6 HOE BOUW JE HET DAK VAN DE AMSTERDAM ARENA? 4 5
3.1 DE ROL VAN ZEEWIER IN EEN BIO-BASED ECONOMY NIOZ Texel Datum 28 september 2015 Biologie en scheikunde 45 leerlingen, 5 VWO, NT/NG Ecologie, Cell-biologie, Polymeer chemie, Duurzaamheid, Economie Biologisch onderzoeker, microbioloog. Zie www.workingatnioz.nl Het Zeewiercentrum is gevestigd bij het Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee (NIOZ) op Texel. Deze plek bereik je alleen met een overtocht over het Marsdiep. Tijdens je bezoek op Texel krijg je een korte inleiding over het NIOZ. Vervolgens gaat Prof. Dr. Klaas Timmermans, projectleider van het zeewiercentrum een college houden over de rol van zeewier in een bio-based economy. Bio-based economy gaat over de overgang van een economie die draait op fossiele grondstoffen naar een economie die draait op biomassa als grondstof. We sluiten de dag met een rondleiding door het zeewiercentrum. Je komt dan rechtstreeks in aanraking met zeewier en wordt in de gelegenheid gesteld om zeewier mee te nemen voor onderzoek in de klas. 14.30 Vertrek veerboot haven Den Helder 15.00 Aankomst veerboot op Texel 15.10 Aankomst op het NIOZ, welkomstwoord 15.30 Inleiding op het Nederlands Zeewier onderzoekscentrum door Prof. Dr. Klaas Timmermans (Hoofd Afdeling Biologische Oceanografi e), aansluitend rondleiding 17.00 Vertrek met boot www.nioz.nl www.nioz.nl/zeewiercentrum www.ziltproefbedrijf.nl www.hortimare.nl Artikel Zeesla in de klas op www.bionieuws.nl 6 7
3.2 DE WERELD VAN OLIE- WINNING: GEOLOGIE, ENGINEERING EN PRODUCTIE Datum 6 oktober 2015 Schagen, Regius College Schagen Wiskunde B, natuurkunde, scheikunde 75 leerlingen, 5 VWO, NT/NG Er komen verschillende onderwerpen vanuit het wiskunde, natuurkunde en scheikunde programma naar voren. Beroepen gerelateerd aan de olie industrie The Society of Petroleum Engineers is een wereldwijde vakorganisatie voor technisch hooggeschoold personeel werkzaam in de exploratie van olie en gas. De vereniging telt meer dan honderdduizend leden over de hele wereld. Ze organiseert symposia, conferenties, workshops, lezingen en discussiegroepen. Daarnaast publiceert de organisatie wetenschappelijk werk op alle gebieden die betrekking hebben op de opsporing en winning van olie en gas. Dit varieert van puur technische en geologische research onderwerpen tot praktijk gerichte zaken, management en health, safety and environment gerelateerde onderwerpen. Tijdens de collegetour ga je een college volgen over geologie, reservoir engineering en productie. Daarna ga je berekeningen doen aan een olieveld. 13.00 Aankomst 13.30-14.55 College over Geology, Petrophysics, Reservoir Engineering, Drilling Engineering en Production Engineering 15.10-16.30 Berekeningen: Stock Tank Oil Initially in Place (STOIIP) Well Performance Artifi cial lift Production Forecast 16.30 Vertrek Society of Petroleum Engineers - www.spe.org PetroWiki - www.petrowiki.org 8 9
3.3 DE TOEKOMST VAN PROTHESES MET 3D PRINTEN Petrus Canisius College Datum 27 oktober 2015 14.00 Aankomst 14.30 15.00 Presentatie 3D Concepts, Richard van den Brink 15.15 16.00 Presentatie portheses, Ernst Jan Bos 16.15 17.30 Workshops 17.30 Vertrek Natuurkunde en scheikunde 90 leerlingen, 5 VWO, NT/NG Natuurkunde stofeigenschappen Scheikunde koolwaterstoffen Plastisch chirurg Onderzoeker Ontwerper 3d-print.hema.nl www.vumc.nl/onderzoek/nieuws/nieuwe-oren-crowdfunding/ 3D-printen is steeds bekender. Er zijn 3D-printshops, je kunt 3D-prints bij de HEMA bestellen en sommige hobbyisten hebben thuis al een 3D-printer. Op deze middag hoor je alles over de ontwikkeling en de achtergrond van de 3D-printer. Je leert van Richard van den Brink hoe een 3D-printer (chemisch) werkt en welke toepassingen er zijn. Onderzoeker Ernst Jan Bos legt uit hoe hij 3D-prints wil gaan gebruiken om gezichtsprotheses te maken. In de workshop ga je zelf een 3D-ontwerp maken. Bedenk alvast wat je wil ontwerpen. 10 11
3.4 Datum MET KOPIËREN EN OVERSCHRIJVEN KUN JE EEN NOBELPRIJS WINNEN Martinuscollege 23-27 november 2015 (exacte datum wordt nog bekend gemaakt) Biologie en scheikunde 50 leerlingen, 5 VWO, NT/NG Biologie In de week van 23 november organiseren Martinus College en Werenfridus een scheikunde- en biologiecollege over een van de belangrijkste wetenschappelijke doorbraken ooit: de Polymerase Kettingreactie (PCR). De ontdekker, de Amerikaanse scheikundige Kary Mullis, ontving voor deze ground breaking technology in 1993 de Nobelprijs. Zijn ontdekking heeft de wereld in 30 jaar drastisch veranderd. PCR wordt nu standaard gebruikt bij speurwerk naar de dader of de vader en bij het aantonen van infectieziekten zoals HIV of vermenging van rundvlees met paardenvlees. Westfriese bedrijven die groentezaden ontwikkelen en over de hele wereld verkopen, gebruiken PCR-technieken om pas ontkiemde zaden te screenen op de aanwezigheid van de gewenste erfelijke eigenschappen. Ook gebruiken ze het voor kwaliteitscontrole, bijvoorbeeld om partijen groentezaden te controleren op raszuiverheid en op afwezigheid van ziekteverwekkers. Onderzoeker of analist in een forensisch, medisch of chemisch lab of bij een plantenveredelingsbedrijf. Een deskundige uit een zaadbedrijf geeft een gastcollege over hoe PCR in het onderzoekslab wordt gebruikt en hoe dat het werk van de plantenveredelaar heeft veranderd. 14.30 Ontvangst 15.00 PCR: Knippen, kopiëren en plakken met DNA 15.30 PCR in de zaadindustie door deskundige Seed Valley 16.15 Vraag & antwoord met professionals van Seed Valley 16.45 Workshops/Practica 18.00 Vertrek bus Over Seed Valley - www.seedvalley.nl Over PCR - www.microbiologie.info/pcr.html Animatie PCR - www.bioplek.org/animaties/moleculaire_genetica/pcr.html 12 13
3.5 DE NATUURKUNDE ACHTER DE RADAR Nederlandse Defensie Academie, Koninklijk Instituut voor de Marine, Technische Campus, Den Helder Sinds de ontwikkeling rond de tweede wereldoorlog is radar een van de meest toegepaste sensoren om objecten in de verre omgeving te detecteren en te volgen. Er zijn vele soorten radar. Door antenne, golflengte en andere parameters aan te passen kan een radarsysteem voor hele verschillende functies worden ingezet. In een hoorcollege krijg je een overzicht van radarsystemen. Vervolgens ga je in een werkcollege zelf aan de slag met de verworven kennis. Datum 10 November 2015 Natuurkunde 50 leerlingen, 5 VWO, NT/NG Golven en trillingen en elektromagnetisme Natuurkundige, elektrotechnicus, technisch officier bij landmacht, luchtmacht of marine 15.00 Hoorcollege RADAR 16.00 Werkcollege RADAR / rondleiding RADAR, Marine Museum (groep wordt gesplitst) 17.00 Werkcollege RADAR / rondleiding RADAR, Marine Museum (groep wordt gesplitst) 18.00 Afsluiting en vertrek www.defensie.nl/organisatie/marine www.defensie.nl/onderwerpen/defensieacademie www.techniekmuseumheim.nl/nl/museum/collectie/radar-en-detectie 14 15
3.6 HOE BOUW JE HET DAK VAN DE AMSTERDAM ARENA? HGG 3D Profiling specialists Datum 15 december 2015 Wiskunde en natuurkunde HGG is producent van innovatieve en hoogwaardige snijmachines voor het profi leren van complexe (schuine) kanten en 3D profi elen. HGG ontwikkelt machines voor het snijden van buizen, balken, kokers en diverse andere profi elen. Tevens is HGG gespecialiseerd in het 3D snijden van stalen buizen, kokers en balken op maat. Wij werken voor bedrijven in de staalbouw, offshore, machine- en kranenbouw, procesindustrie en weg- en waterbouw. Veel internationaal bekende projecten zijn door ons gesneden. Bijvoorbeeld: Maeslantkeering, Olifantenverblijf dierenpark Emmen, Wembley stadion, London Eye. 45 leerlingen, 5 VWO, NT/NG Domein C1: krachten en beweging (natuurkunde) Domein Gb: voortgezette meetkunde (wiskunde B) Verkopers nationaal en internationaal Projectleiders voor machinebouw en loonsnijwerk Technisch tekenaars Softwareontwikkelaars Machine operators Service engineers Tijdens het college maak je kennis met HGG. Tijdens het praktische deel krijg je een rondleiding door het bedrijf zodat je kunt zien welke activiteiten nodig zijn om een machine te bouwen en stalen buizen te snijden met computergestuurde snijbranders. Daarnaast zijn er twee workshops waarbij je gaat rekenen aan krachten (mechanica) en de afmetingen van 15.00 Aankomst 15.15 Introductie bedrijf 16.00 Roulatie bezoeken Rondleiding Workshop praktijk/theorie Workshop praktijk/theorie 18.00 Vertrek lasverbindingen (goniometrie). www.hgg-group.com www.youtube.com/user/hggprofi ling www.tudelft.nl/technischenatuurkunde www.tudelft.nl/technischewiskunde www.tue.nl/technischenatuurkunde www.tue.nl/technischewiskunde www.utwente.nl/advancedtechnology 16 17
ONZE PARTNERS 18 19
20