De diabetische voet en de Simm s classificatie

De diabetische voet en de Simm s classificatie

De diabetische voet en de Simm s classificatie Margreet van Putten Houten 2012

2012 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieen of opnamen, hetzij op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16b Auteurswet j het Besluit van 20 juni 1974, Stb. 351, zoals gewijzigd bij het Besluit van 23 augustus 1985, Stb. 471 en artikel 17 Auteurswet, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp). Voor het overnemen van (een) gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet) dient men zich tot de uitgever te wenden. Samensteller(s) en uitgever zijn zich volledig bewust van hun taak een betrouwbare uitgave te verzorgen. Niettemin kunnen zij geen aansprakelijkheid aanvaarden voor drukfouten en andere onjuistheden die eventueel in deze uitgave voorkomen. ISBN 978 90 313 9224 7 NUR 890 Ontwerp binnenwerk en omslag: Studio Bassa, Culemborg Automatische opmaak: Crest Premedia Solutions (P) Ltd, Pune, India Bohn Stafleu van Loghum Het Spoor 2 Postbus 246 3990 GA Houten www.bsl.nl

Inhoud Voorwoord 8 1 De diabetische voet en classificaties 1 0 1.1 Inleiding 1 0 1.2 Diabetes mellitus in cijfers 1 0 1.3 Preventie en College voor zorgverzekeringen (CVZ) 1 2 1.4 De risicoclassificatie en de Zorgmodule Preventie Diabetische Voetulcera 1 5 1.5 Andere classificaties aangaande de diabetische voet 1 5 2 De Simm s classificatie en de Zorgmodule 1 8 2.1 Inleiding 1 8 2.2 De gemodificeerde Simm s classificatie 1 8 2.3 Zorgmodule Preventie Diabetische Voetulcera 2 0 2.4 Zorgprofielen 2 1 2.5 Betrokken professionals in de eerste lijn 2 4 3 Perifere diabetische neuropathie 2 8 3.1 Inleiding 2 8 3.2 Diabetische neuropathie in het algemeen 2 9 3.3 Oorzaken van neuropathie 2 9 3.4 Vormen van diabetische neuropathie 3 0 3.5 Het oppervlakkige en het diepe gevoel 3 4 3.6 De complicaties van diabetische neuropathie voor de voet 3 6 4 Perifeer arterieel vaatlijden 4 0 4.1 Inleiding 4 0 4.2 Diabetes en atherosclerose 4 0 4.3 Diabetes en autonome neuropathie van het hart 4 2 4.4 De diabetische voet en angiopathie 4 2

6 De diabetische voet en de Simm s classificatie 5 Mechanische stress 4 7 5.1 Inleiding 4 7 5.2 De huid 4 8 5.3 De rol van het plantaire vetkussen 4 9 5.4 Huidproblemen van de voet 5 0 5.5 Oorzaken van mechanische stress 5 2 5.6 Gevolgen van mechanische stress 5 7 5.7 Tot slot 5 9 6 Het vaststellen van de gemodificeerde Simm s classificatie 6 0 6.1 Inleiding 6 0 6.2 Het formulier ter bepaling van de Simm s classificatie 6 0 6.3 Anamnese 6 1 6.4 De inspectie 6 6 6.5 De test voor de protectieve sensibiliteit 7 0 6.6 Test voor het bestaan van limited joint mobility (LJM) 7 2 6.7 Tests ter indicatie van de aanwezigheid van PAV 7 2 6.8 Testen op temperatuurverschil tussen beide voeten 7 4 6.9 Beoordelen van de schoenen en sokken/panty s 7 4 7 Het geven van voorlichting en de Simm s classificatie 7 8 7.1 Inleiding 7 8 7.2 Preventieve zorg 8 1 7.3 Voorlichting geven aan mensen met een Simm s classificatie 0 8 1 7.4 Voorlichting geven aan mensen met een Simm s classificatie 1 8 9 7.5 Voorlichting geven aan mensen met een Simm s classificatie 2 of 3 9 0 8 De Simm s classificatie in beeld: casuïstiek 9 2 8.1 Inleiding 9 2 Casus 1 9 3 Casus 2 9 7 Casus 3 102 Casus 4 107 Casus 5 111

Inhoud 7 Bijlage 1 Het screeningsformulier 116 Bijlage 2 Protocollen ter bepaling van de Simm s classificatie 119 Inleiding 119 1 Anamnese 119 2 Inspectie 120 3 Test voor protectieve sensibiliteit 121 4 Test ter indicatie van limited joint mobility (LJM) 123 5 Tests ter indicatie voor de aanwezigheid van vaatlijden 124 6 Temperatuurmeting 129 7 Schoenbeoordeling 135 8 Conclusie 138 Bronvermelding 139 Over de auteur 141

Voorwoord Sinds het uitkomen van het rapport Voetzorg voor mensen met diabetes mellitus in januari 2010 zijn bepaalde zorgonderdelen te verzekeren zorg voor het basispakket. Voetzorg voor mensen met diabetes mellitus maakt deel uit van de zorgstandaard diabeteszorg en is opgenomen in de zorgketen voor diabetes. Het College voor zorgverzekeringen (CVZ) heeft beoordeeld welke onderdelen van deze voetzorg behoren tot de te verzekeren zorg in de Zorgverzekeringswet, beter bekend als de basisverzekering: de preventieve voetzorg die vanuit de basisverzekering bekostigd moet worden is: jaarlijkse voetcontrole, bestaande uit anamnese, onderzoek van de diabetische voet en het opstellen van een risicoclassificatie volgens de Simm s classificatie; meer frequent gericht voetonderzoek inclusief de daaruit voortvloeiende diagnostiek en behandeling van huid- en nagelproblemen en voetvorm- en standsafwijkingen bij patiënten met een matig (Simm s 1) of een hoog risico op ulcera (Simm s 2 of 3); behandeling van risicofactoren bij patiënten met een matig verhoogd of een hoog risico op ulcera; educatie en stimuleren van aanpassing van leefstijlfactoren als onderdeel van de behandelcyclus; advisering over adequaat schoeisel. Een belangrijk punt is dat het CVZ heeft aangegeven dat deze zorgonderdelen de geneeskundige zorg betreffen zoals huisartsen en medisch specialisten die plegen te bieden en zorg die voldoet aan het criterium stand van de wetenschap en de praktijk. Het CVZ geeft ook aan dat verwijdering van eelt om cosmetische of verzorgende redenen en het adequaat knippen van teennagels te beschouwen zijn als persoonlijke verzorging. Deze handelingen betreffen geen geneeskundige zorg en behoren niet tot de te verzekeren zorg door de basisverzekering.

Voorwoord 9 Daarop is door de Nederlandse Vereniging van Podotherapeuten (NVvP) en de brancheorganisatie voor de pedicure (ProVoet) de Zorgmodule Preventie Diabetische Voetulcera (september 2011) uitgebracht, als handreiking voor eenieder die met de diabetische voet in aanraking komt. In beide documenten staat de (gemodificeerde) Simm s classificatie centraal. Om nu iedereen zo goed mogelijk te informeren over de huidige stand van zaken rondom de Simm s classificatie is dit boekje geschreven. Hopelijk kan dit bijdragen tot kennisvergroting, uniformiteit van aanpak en vergroting van de professionaliteit in de behandeling van de diabetische voet. Zeer veel dank ben ik verschuldigd aan mijn collega Miranda van Mol, die als altijd kritisch en hulpvaardig was bij het tot stand komen van dit boekje. Tevens was zij de fotograaf van vele afbeeldingen. Verder dank aan Tanja Vink (fotomodel), Coreen Smulders, Ingrid Ruys en Vjolca Murakola voor het aanleveren van fotomateriaal. Door het aanschaffen van dit boekje ondersteunt u de diabetische voetkliniek Podiatria Kos in Gjakova, Kosovo. De auteur stelt alle inkomsten van dit boekje beschikbaar aan deze stichting. Onder de bezielende leiding van Vjolca Murakola en Bardha Murakola genezen daar, in deze voor hen moeilijke tijd, vele mensen met diabetische ulcera en worden amputaties voorkomen. Dank jullie wel en veel leesplezier gewenst. Margreet van Putten