Programma. van. Toetsing en Afsluiting 4 VWO ERRATUM

Programma van Toetsing en Afsluiting 4 VWO 2016 2017 ERRATUM

Inleiding Eindexamen: schoolexamen en centraal examen Je bent nu toegelaten tot 4 vwo. Dit schooljaar begin je al te werken aan je eindexamen. Het is dus zaak deze inleiding in zijn geheel goed door te nemen. Het eindexamen bestaat uit twee delen: het schoolexamen (het SE) en het centraal examen (het CE). Beide delen tellen elk voor de helft mee in het eindresultaat van het eindexamen. Het SE wordt afgenomen in de loop van twee schooljaren. Je moet alle jaren van de bovenbouw, de klassen 4, 5 en 6, opvatten als examenjaren. Voor het SE ben je een (examen-)kandidaat. Je docenten zijn je examinatoren. Examendossier Het SE bestaat uit een examendossier. Dat is een overzicht van de resultaten die je hebt behaald. Dit overzicht wordt dit schooljaar drie keer uitgereikt. Programma van toetsing en afsluiting Welke toetsen je moet afleggen en welke werkstukken je moet maken in klas 4, 5 en 6 vwo (de bovenbouw) is per leerjaar vastgelegd in het zogenaamde Programma van Toetsing en Afsluiting, het PTA. Aan het begin van elk schooljaar in de bovenbouw, in elk geval vóór 1 oktober, krijg je het PTA uitgereikt. Je moet het PTA altijd precies volgen. Na de inleiding die je nu leest, vind je het programma per vak en het examenreglement: de regels waaraan de (examen)kandidaat en de examinatoren zich moeten houden. Ook de examinatoren moeten zich houden aan wat in het PTA staat. Alléén als dit door ziekte van een examinator onmogelijk wordt gemaakt, wordt afgeweken van het PTA. De afdelingsleider zal je daarover informeren. Voorkennis Kennis is iets wat je verzamelt. En als het goed is bewaart. Veel van wat je in het (voor)examenjaar krijgt aangeboden bouwt voort op eerder opgedane kennis en vaardigheden. Dat betekent dat alles wat je eerder hebt geleerd, als gekende stof wordt verondersteld. Deze stof kan dus ook getoetst worden, ook als het niet specifiek in het PTA staat vermeld. Het PTA beschrijft slechts op welk onderdeel de nadruk ligt. Het is dan ook verstandig om bij je docent na te vragen welke voorkennis of eerder aangeleerde vaardigheden van belang zijn voor het succesvol afronden van je examenperiode. Tentamenperioden Dit schooljaar is verdeeld in vier perioden die elk ongeveer even lang zijn. Iedere periode eindigt met een tentamenperiode. Gedurende de tentamenperiode worden de lesroosters vervangen door een tentamenrooster. Iedere periode wordt afgesloten met een rapportage over je vorderingen aan jou en je ouders of verzorgers: het overzicht van de behaalde resultaten. Er worden dit schooljaar vier tentamenperioden gehouden. De lessen vervallen en er komt een rooster voor de tentamens. De eerste tentamenperiode (TW1) is in week 43/44 2016. De tweede tentamenperiode (TW2) is in week 3/4 2017. De derde tentamenperiode (TW3) is in week 12/13 2017 en de vierde tentamenperiode (TW4) is in week 23/24 2017. Tentamens en tentamencijfer Tentamens zijn toetsen die meetellen voor het SE. Je moet voor alle tentamens een cijfer hebben anders kun je niet deelnemen aan het CE. Elk tentamen krijgt een cijfer op één decimaal. De meeste tentamens en/of toetsen worden afgenomen tijdens een tentamenperiode. Wanneer hiervan afgeweken wordt, staat dit duidelijk vermeld in het PTA van dát vak. Indien voor een vak naast tentamens en/of toetsen ook Praktische Opdrachten moeten worden gemaakt, tellen de tentamens en/of toetsen samen ten minste voor 80% mee voor je overgang.

Inhaaltentamen Als een kandidaat om een geldige reden een tentamen mist, is er één vast moment om dit tentamen in te halen. Deze gelegenheid tot inhalen zal zo snel mogelijk na het tentamen zijn. Als je ook de tweede keer afwezig bent, krijg je géén cijfer voor het tentamen. Kan je niet aanwezig zijn bij een tentamen, dan moet je de instructies volgen van het examenreglement artikel 11 punt 6. Dit examenreglement is toegevoegd aan dit boekje. Praktische opdrachten Voor bepaalde vakken moet je dit jaar nog één of meer praktische opdrachten (PO) uitvoeren. Een opdracht wordt uitgevoerd in een aantal fasen. Van tevoren krijg je een instructie op schrift waarin is vastgelegd in welke stappen je dat moet doen en hoe de opdracht wordt beoordeeld. Je maakt over de begeleiding van de praktische opdracht afspraken met je examinator. Het eindproduct moet bij de examinator worden ingeleverd vóór of op de uiterste datum die is vermeld in de schriftelijke instructie. Als je meent een goede reden te hebben voor uitstel moet je dat schriftelijk, met redenen omkleed, vóór het verstrijken van de uiterste datum, melden aan de afdelingsleider. Deze kan besluiten je uitstel te verlenen door het vaststellen van een andere uiterste datum. Praktische opdrachten kun je niet herkansen. De praktische opdracht(en) voor een vak bepalen voor maximaal 20% het cijfer voor je overgang naar 5 vwo. Handelingsdelen Voor bepaalde vakken moet je opdrachten uitvoeren waar je geen cijfer voor krijgt, maar die je naar behoren moet uitvoeren: de zogenaamde handelingsdelen. Deze worden met onvoldoende (O), voldoende (V) of goed (G) beoordeeld. Het kan zijn dat je voor zo n handelingsdeel een werkstuk moet maken in de vorm van een boekverslag, een onderzoek of een andere opdracht moet uitvoeren. Er wordt steeds een uiterste datum vastgesteld die je in het PTA kunt vinden. Als je het werk niet af hebt, om welke reden dan ook, moet je na schooltijd en op de donderdagmiddagen aan je handelingsdeel werken tot deze klaar is. Als je alle handelingsdelen voldoende of goed hebt afgerond, komt daarvoor op het overzicht van de resultaten een V of G te staan; als je een handelingsdeel onvoldoende hebt afgelegd of hebt gemist, wordt dat met een O aangegeven. Je kunt alleen tot het CE worden toegelaten als je alle handelingsdelen voldoende of goed hebt afgerond. Het proces van controle ziet er als volgt uit: De docent bepaalt de uiterste inleverdatum en vermeldt deze in de studiewijzer. De deadline voor het inleveren van het werk is uiterlijk op de door de docent bepaalde datum, vóór 13.00 uur persoonlijk bij de vakdocent. Mocht je ziek zijn, dan geldt nog steeds bovenstaande regel. Je zorgt er in dat geval voor dat het handelingsdeel vóór 13.00 uur digitaal is ingeleverd bij de vakdocent. Bij de eerst volgende dag terug op school, dient het werk meteen schriftelijk ingeleverd te worden bij de vakdocent. Is een handelingsdeel niet ingeleverd, niet op tijd ingeleverd of nog niet volledig, dan meldt de vakdocent dat zo spoedig mogelijk bij de teamleider. Je hebt hierdoor geen recht op een herkansing van die periode. Als er sprake is van plagiaat (fraude) heb je geen recht op herkansing van die periode. Vaak zijn handelingsdelen gekoppeld aan tentamens. Dat wil zeggen dat de handelingsdelen een voorbereiding zijn op het tentamen. Je kunt alleen tot een tentamen of toets worden toegelaten wanneer je het daaraan gekoppelde handelingsdeel voldoende hebt afgerond. Hieronder staat per periode de uiterst mogelijke inleverdatum die door de docent gekozen kan worden. Een docent kan een vroegere inleverdatum kiezen. Wanneer de vakdocent géén datum in de studiewijzer zet, gelden onderstaande uiterste inleverdata. PERIODE EINDDATUM 1 donderdag 27 oktober 2016 2 vrijdag 13 januari 2017 3 vrijdag 17 maart 2017 4 donderdag 8 juni 2017

Herkansen van tentamens De algemene regel is dat je in 4 vwo het recht hebt om maximaal één (1) tentamen te herkansen. Je verkrijgt het recht op deze herkansing wanneer alle handelingsdelen van dit schooljaar met ten minste een voldoende zijn beoordeeld. Kort na het bekend worden van de cijfers van periode 4 wordt het hertentamen cq. herkansing afgenomen. De enige herkansing in 4 vwo kan vrij worden gekozen voor één van de tentamens ANW of maatschappijleer uit het hele schooljaar. Een herkansing dient om je cijfer te verhogen. Wordt voor de herkansing een lager cijfer behaald dan voor het eerder gemaakte tentamen, dan telt het hoogste cijfer. Opmerking: Indien een tentamen niet herkanst kan worden, staat dit duidelijk vermeld in het PTA van het betreffende vak Bijzondere omstandigheden Onder bijzondere omstandigheden kan de directeur of diens plaatsvervanger besluiten van de PTA-afspraken af te wijken. Je kunt een verzoek tot afwijking van de regelingen schriftelijk indienen bij de directeur. Als je nog minderjarig bent, moet één van je ouders/verzorgers dit doen. Het verzoek tot afwijking moet met redenen zijn omkleed. Zo mogelijk moeten bewijsstukken zijn bijgevoegd. Fraude: gebruiken van niet toegestane hulpmiddelen Het gebruik of in het bezit hebben van andere hulpmiddelen dan in het PTA is beschreven, is niet toegestaan. Het gebruik of in het bezit hebben van een mobiele telefoon, smartwatch of ander mogelijk hulpmiddel tijdens toetsen en tentamens wordt gezien als fraude. Doubleren Soms komt het voor dat je een jaar moet overdoen. Dan bestaat in 4 vwo de mogelijkheid om voor ANW en/of maatschappijleer vrijstelling aan te vragen. Daarmee houd je extra tijd over om je aandacht te richten op andere vakken. De aanvraag voor vrijstelling moet worden ingediend bij de teamleider. De voorwaarden om in aanmerking te kunnen komen voor vrijstelling zijn: ANW: het vak is eerder in 4 vwo afgerond met minimaal het cijfer 6,5. Maatschappijleer: het vak is eerder in 4 vwo afgerond met minimaal het cijfer 6,5. De leerling maakt een plan, in overleg met de mentor, hoe de vrijgekomen uren op school in te vullen.

Hulpmiddelen 4 vwo 2016-2017 Vak Vwo Alle vakken Basispakket (zie 3.3) Alle schriftelijke examens Woordenboek Nederlands (zie 3.1) Latijn, Grieks Latijns resp. Grieks woordenboek (zie 3.2) Moderne vreemde talen Wiskunde A, B, en C Woordenboek naar en van de doeltaal (zie 3.2); Engels (op verzoek van de kandidaat) woordenboek Engels Engels (in plaats van Engels Nederlands) Grafische rekenmachine (zie 3.4) Roosterpapier in cm 2 Natuurkunde, Scheikunde Goedgekeurd informatieboek: Binas 6e druk of ScienceData (zie 3.6) Biologie Goedgekeurd informatieboek: Binas 6 e druk of ScienceData (zie 3.6) Aardrijkskunde Goedgekeurde atlas: Grote Bosatlas: 54 e druk Let op: Voor het SE zijn dezelfde hulpmiddelen toegestaan als voor het CE, tenzij dat expliciet anders staat vermeld onder het PTA van een vak. Zo is bijvoorbeeld bij het SE geschiedenis geen woordenboek Nederlands toegestaan. Het gebruik of in bezit hebben van andere hulpmiddelen dan hierboven beschreven is niet toegestaan. Het gebruik of het in bezit hebben van een mobiele telefoon, smartwatch of ander mogelijk hulpmiddel wordt gezien als fraude. Toelichting bij tabel: 3.1; Woordenboek Nederlands Een eendelig verklarend woordenboek Nederlands is toegestaan bij alle schriftelijke examens. In plaats van het ééndelig woordenboek Nederlands mag ook gebruik gemaakt worden van een woordenboek van Nederlands naar een vreemde taal (bijvoorbeeld naar de thuistaal van de kandidaat). Een digitaal woordenboek is niet toegestaan. Waar spelling wordt beoordeeld (centraal examen Nederlands) zijn alleen schrijfwijzen volgens de huidige officiële spelling toegestaan. Bij vakspecifieke termen kan het woordenboek aanleiding geven tot verwarring. Een voorbeeld: eentonigheid heeft in het vak muziek een betekenis die niet strookt met de beschrijving in een woordenboek. In situaties zoals het gegeven muziek-voorbeeld is de vakinhoudelijke omschrijving de geldige. Voor een inhoudelijk afwijkende omschrijving worden geen punten toegekend, ook niet als de kandidaat deze omschrijving letterlijk aan het woordenboek heeft ontleend. 3.2; woordenboek bij de moderne vreemde talen Bij de moderne vreemde talen en Fries is een woordenboek doeltaal thuistaal en thuistaal doeltaal *) toegestaan. Bij centrale examens met schrijfvaardigheid kan een woordenboek thuistaal - doeltaal de kandidaat behulpzaam zijn. Bij centrale examens zonder schrijfvaardigheid is een woordenboek thuistaal - doeltaal niet zinvol maar ook niet verboden. Een woordenboek doeltaal - thuistaal en thuistaal - doeltaal in één band is dus toegestaan. Een digitaal woordenboek is niet toegestaan. Bij het vak Engels mag het bevoegd gezag toestemming geven om een woordenboek Engels-Engels te gebruiken naast een tweetalig woordenboek. *) Voor de meeste leerlingen is Nederlands de thuistaal. Bij de centraal examens Frans is dus een woordenboek Frans Nederlands toegestaan. Een kandidaat die Pools

als thuistaal heeft mag in plaats van Frans Nederlands kiezen voor een woordenboek Frans Pools. 'Thuistaal' hoeft in dit verband niet letterlijk genomen te worden. Voorbeeld: Als Berbers de thuistaal is en een woordenboek doeltaal - Berbers is niet voorhanden, mag ook gekozen worden voor doeltaal Arabisch. Bij Latijn en Grieks is een woordenboek toegestaan en een grammaticaoverzicht (in het woordenboek of los) zonder voorbeeldzinnen en toelichting op het gebied van de syntaxis. Niet toegestaan is een woordenboek dat specifiek is toegesneden op een auteur aan wiens werk de vertaalopgave ontleend is. Bij Grieks is het woordenboek van Ch. Hupperts toegestaan inclusief het hierin opgenomen grammaticaoverzicht en de alfabetische werkwoordenlijst. Ook is het toegestaan dit grammatica- overzicht en deze alfabetische werkwoordenlijst (als los boekje uitgegeven onder de naam Compendium) naast een ander Grieks woordenboek te gebruiken. Bij Latijn is het woordenboek Latijn-Nederlands van H. Pinkster toegestaan inclusief het daarin opgenomen grammaticaoverzicht. Ook is het toegestaan dit als los boekje uitgegeven grammaticaoverzicht naast een ander Latijns woordenboek te gebruiken. 3.3; Basispakket Het standaard basispakket bij alle centrale examens en schoolonderzoeken bevat: - schrijfmateriaal inclusief millimeterpapier - tekenpotlood - blauw en rood kleurpotlood - liniaal met millimeterverdeling - passer - geometrische driehoek - vlakgum - elektronisch rekenapparaat Bij de vakken zonder grafische rekenmachine is een machine met de basisbewerkingen voldoende. Meer bewerkingen zijn toegestaan, maar niet toegestaan is het gebruik van apparaten die: op het lichtnet aangesloten moeten worden tijdens het examen opgeladen moeten worden geluidsoverlast bezorgen zijn voorzien van een schrijfrol, alarminstallatie, dan wel zend- en/of ontvangstmogelijkheden alfanumeriek zijn grafieken kunnen weergeven in het afleesvenster 3.4; De grafische rekenmachine. Alleen wanneer (op basis van de syllabus van een vak) de grafische rekenmachine noodzakelijk blijkt, wordt de grafische rekenmachine toegestaan. De enige vakken waar de grafische rekenmachine dientengevolge nog is toegestaan zijn wiskunde A, B en C. Het is mogelijk dat te zijner tijd nieuwe types worden toegestaan. De machines die in 2018 op vwo in elk geval zijn toegestaan zijn: Casio FX-9750GII, FX-9860GII (SD), CG20 Hewlett Packard Prime Texas Instruments 84 plus (C) (SE), 84 plus CE Texas Instruments TI-Nspire CX (alleen de versie zonder CAS) N.b. Op machines die over CAS-functionaliteiten beschikken (HP Prime), dient deze functionaliteit te worden geblokkeerd in de examenstand. In machines met een SD-slot mag tijdens het CE geen SDkaart zitten. Oudere types, ook die eerder wel waren toegestaan, zijn NIET meer toegestaan. Vanaf 2019 zijn op vwo alleen nog grafische rekenmachines toegestaan waarop het mogelijk is het geheugen te blokkeren middels een examenstand. Dat houdt onder meer in dat applicaties, programma's en (tekst)bestanden niet benaderbaar of bruikbaar zijn en dat een eventuele CAS-functionaliteit niet beschikbaar is. Het moet direct zichtbaar zijn of een machine in examenstand staat. Dit moet op ieder moment tijdens het examen te controleren zijn zonder de kandidaat te storen. Verder geldt het volgende: Een grafische rekenmachine mag tijdens het examen niet op het lichtnet worden aangesloten of met andere apparatuur worden verbonden.

Het is een kandidaat niet toegestaan tijdens het examen gebruik te maken van de grafische rekenmachine van een andere kandidaat. Het is niet toegestaan dat de kandidaat tegelijkertijd de beschikking heeft over twee grafische rekenmachines. Tijdens de centrale examens wiskunde A, B en C dient het geheugen van de grafische rekenmachine te zijn geblokkeerd door een examenstand, dan wel te zijn gewist door een reset van de gehele machine. Meer gedetailleerde informatie hierover ontvangt u via de Septembermededeling en/of Maartmededeling voor het betreffende examenjaar. Voor de meest recente informatie kunt u terecht op de websites van de verschillende fabrikanten: casio-educatie.nl, hp-prime.nl, education.ti.com/nederland. 3.6; Informatieboeken natuurwetenschappelijke vakken In 2018 is bij de vakken biologie, natuurkunde en scheikunde naast Binas 6e editie ook ScienceData toegestaan. Een kandidaat mag één van beide gebruiken. Wij raden gebruikers aan kennis te nemen van de errata bij Binas op de website van Noordhoff Uitgevers en bij ScienceData op de website van Uitgeverij Walvaboek. Het is toegestaan deze fouten in het betreffende informatieboek te verbeteren. Andere wijzigingen mogen niet in het informatieboek worden aangebracht. Dat geldt ook voor het aanbrengen van (al dan niet beschreven) plakkertjes. 4.1. computer Bij alle schriftelijke examens is de computer toegestaan als schrijfgerei. De school kan dat toestaan voor alle kandidaten. De school kan het ook toestaan voor speciale groepen kandidaten, bijvoorbeeld de dyslectische kandidaten. De spellingcontrole mag zonder meer worden gebruikt bij centrale examens waarbij de spelling niet wordt beoordeeld. Als de computer als schrijfgerei wordt ingezet bij de centrale examens Nederlands vwo en havo dient de spellingcontrole bij niet-dyslectische kandidaten uitgeschakeld te zijn. Aan kandidaten met een deskundigenverklaring omtrent dyslexie volgens artikel 55 van het Eindexamenbesluit VO, mag het gebruik van spellingcontrole wel worden toegestaan. Als de computer als schrijfgerei wordt gebruikt is het van belang dat kandidaten geen toegang hebben tot verboden hulpmiddelen (zoals een digitale atlas of een digitaal woordenboek), en moet ook o.m. de opslag (bijvoorbeeld uitprinten) worden geregeld. Bovenstaande regels gelden ook (bij de centrale examens waarbij spelling wordt beoordeeld) indien een kandidaat van de tekstverwerker gebruik maakt vanwege zijn beperking. Ook dan dient de spellingcontrole te worden uitgeschakeld. Dit geldt voor kandidaten met een visuele of fysieke beperking. Aan kandidaten met een dyslexieverklaring mag het gebruik van spellingcontrole wel worden toegestaan. De correctoren moeten de aftrekregels voor spellingfouten ook toepassen bij leerlingen die met spellingcontrole hebben gewerkt. Bij elke inzet van de computer geldt tevens onverkort de lijst van toegestane hulpmiddelen. Met andere woorden: ook naast een computerexamen of voor een kandidaat die schrijft op de computer, is o.m. een (papieren) woordenboek toegestaan. 4.2. noodzakelijk of toegestaan? De lijst geeft een opsomming van de toegestane hulpmiddelen. De mate waarin een toegestaan hulpmiddel ook noodzakelijk is, varieert tussen vakken, hulpmiddelen en kandidaten. Een feitelijk noodzakelijk hulpmiddel is bijvoorbeeld de atlas: in opgaven wordt concreet naar kaarten verwezen en het lijkt niet aannemelijk dat een kandidaat alle kaarten voldoende heeft gememoriseerd. Bij het verklarend woordenboek Nederlands is de behoefte en noodzaak kandidaat-afhankelijk: de een kent meer woorden dan de ander, de een heeft ook meer behoefte aan de zekerheid van het woordenboek dan de ander. Door scholen wordt soms gevraagd of de school de hulpmiddelen ter beschikking moet stellen, of dat aan de kandidaat kan worden gevraagd ze mee te nemen. Dat is ter keuze aan de school. Als bij een hulpmiddel tussen twee opties kan worden gekozen dan mag de kandidaat slechts één van beide gebruiken. Twee woordenboeken Nederlands of twee grafische rekenmachines zijn evenmin toegestaan. 4.3. schoolexamen en centraal examen De regeling legt de toegestane hulpmiddelen vast voor het centraal examen. Er is geen voorschrift dat bij alle schoolexamens van een vak dezelfde hulpmiddelen zouden moeten worden voorgeschreven als bij het centraal examen. De school kan gegronde redenen hebben om bijvoorbeeld vast te leggen dat bij kleinere toetsen in de moderne vreemde talen geen woordenboek is toestaan, of dat bij sommige toetsen in een vak met grafische rekenmachine volstaan moet worden met een eenvoudige grafische rekenmachine of dat zelfs helemaal geen rekenmachine gebruikt mag worden. De school kan omgekeerd ook bij schoolexamentoetsen hulpmiddelen toestaan die in het centraal examen niet zijn toegestaan.

Individuele Studie Activiteiten (ISA) Met de invoering van de profielen in de Tweede Fase is er ook een bepaalde vrije studieruimte gekomen die je zelf moet invullen. Dat kan door middel van het volgen van één of meerdere extra vakken, maar het kan ook worden ingevuld met activiteiten die je op school of ergens anders onderneemt en die je studie verrijken. Eén ISA-punt staat voor 20 klokuren (studie)belasting. Hoeveel ISA-punten je moet halen is afhankelijk van het profiel dat je gekozen hebt en/of je extra vakken volgt. De ISA-punten coördinator heeft zelf een overzicht van de te behalen ISA-punten per leerling. Een ISA-punt kan je verdienen door extra activiteiten te doen binnen en buiten school, die niet betaald worden. Je kan bijvoorbeeld je verdiepen in de stof van een vak dat je niet hebt, of extra boeken lezen voor de talen. Ook tellen activiteiten zoals coachen bij een sport (zolang je hier niet voor betaald krijgt uiteraard) of vrijwilligers werk doen. Uiteraard mag je zelf activiteiten verzinnen om ISA- punten mee te verdienen, maar je moet altijd toestemming vragen of deze activiteiten toegestaan zijn. Mocht je op een bepaald moment van profiel wisselen of een vak laten vallen, dan kan het zijn dat er plotseling een ander aantal ISA-punten moet worden behaald. De uren die je hebt besteed bovenop de normale lesuren voor je profiel, kunnen dan gegeven worden als ISA-punten. Wat zijn de meest gebruikelijke activiteiten, die door de leerlingen gebruikt worden om aan hun benodigd aantal ISA-punten te behalen? - Het volgen van extra vakken - Het volgen van een of meerdere meeloopdagen aan HBO-instellingen - Proefstuderen in het kader van beroepsoriëntatie - Buitenschoolse activiteiten zoals muziekles - Het verzorgen van onbetaalde trainingen bij je eigen sportclub - Het binnen school vrijwilligerswerk doen (bv helpen bij open dagen / mediatheek vrijwilliger zijn) - Muziekles volgen - Meedoen aan een taalcertificaat zoals Anglia en Goethe - Meedoen in het debatteam of Eenakter - Leerlingenraad, schoolkrant, feestcommissie - Tutor zijn voor een onderbouw leerling Maar natuurlijk zijn er nog veel meer mogelijkheden om aan ISA-punten te komen. Aangezien de situatie per leerling verschilt is het bijzonder belangrijk om zelf voortdurend te informeren hoe de stand van zaken is. Werkwijze: 1. Van de coördinator krijg je te horen hoeveel ISA-punten je moet halen. Dit wordt bijgehouden op een formulier. 2. Met je coördinator overleg je hoe je deze gaat halen. ISA-punten die je op school haalt: 3. je leent je formulier van de ISA-punten coördinator 4. samen met de verantwoordelijke docent vul je het formulier in 5. de betrokken docent ondertekent vervolgens 6. het formulier wordt bij de coördinator terug gebracht ISA-punten die je buiten school haalt: 7. Je zorgt dat je begeleider een email stuurt met informatie waaruit blijkt wat je gedaan hebt en hoeveel uur daar aan besteed is. 8. Of zorg dat je een kopie van een behaald certificaat meeneemt. 9. Een kopie van een certificaat of email zal toegevoegd worden aan jouw dossier en de punten worden door de coördinator toegevoegd.

Toelichting op gebruikte kolomkoppen en afkortingen in de PTA s Kolomkop Toets Week Gebruikte afkortingen en notaties T = Tentamen (met nummer, bijv. T61 = Tentamen 1 in leerjaar 6) PO = Praktische Opdracht (met nummer, bijv. PO51 of PO61) HD = Handelingsdeel (met nummer, bijv. HD61 = Handelingsdeel 1 in leerjaar 6); voor precieze eisen volg instructiedocument van docent TW1 = Tentamenweek na periode 1 TWKL = Tentamenweek voor de Kijk- en Luistertoetsen Indien er wordt afgeweken van de vaste toetsweken, kunnen de volgende aanduidingen voorkomen: 48 = Weeknummer waarin getoetst wordt; nummers volgens de officiële weeknummering P1 = Inleverdatum is een nog nader door de docent aan te geven datum in periode 1 Wijze S C M KL I P = Schriftelijk = Computer nodig = Mondeling = Kijk- en/of Luistertoets = Inleveren = Practicum Duur SE - deel Tijdsduur in minuten: 45, 90,135 of 180 minuten voor S en C, afwijkende tijdsduur mogelijk voor M, KL en P Hoe zwaar telt het werk mee bij de bepaling van het SE-cijfer? Weergegeven in hele percentages, dus bijv. 15% - Voor alle tentamens geldt dat reeds eerder opgedane relevante voorkennis uit eerdere jaren ook getoetst kan worden. - De aangegeven tentamenstof geeft aan waar de nadruk bij het betreffende tentamen op zal liggen. - Via de digitale studiewijzer zullen exacte benodigde voorkennis, preciezere stofomschrijvingen, inleverdata en tips gepubliceerd worden. De exacte voorkennis voor een toets, vind je terug door in de studiewijzer op de betreffende toets te klikken. - De deadline voor het inleveren van handelingsdelen en praktische opdrachten is de algemeen geldende, zoals omschreven in het algemene gedeelte van het PTA, tenzij de docent anders aangeeft.

Leerjaar 4 VWO 2016 2017 Vak Methode Aardrijkskunde BuiteNland Toets Week Stofomschrijving Wijze Duur Weegfactor V41 TW1 Wereld Wereldbeeld (h1) S 90 4x PO41 P1 Praktische opdracht: AK in de krant C/I 4x V42 TW2 Aarde Klimaat (h2) S 90 4x V43 TW3 Nederland Wateroverlast (h4) S 90 4x V44 TW4 Gebieden Zuidoost Azië (h3) S 90 4x PO42 P4 Praktische opdracht; vergelijking landen Zuidoost-Azië C/I 4x Toegestane hulpmiddelen, naast het in de inleiding genoemde basispakket: - de Grote Bosatlas 54 e druk

Leerjaar 4 VWO, 2016 2017 Vak Methode Algemene Natuurwetenschappen Solar Toets Week Stofomschrijving Wijze Duur Weegfactor V41 TW1 Hoofdstuk 1: Hoofdstuk 2: Ziek en gezond Biosfeer in beweging S 90 20% V42 TW2 Hoofdstuk 3: Blik op oneindig S 90 20% PO41 47-2 Praktische opdracht(en): Poster van een wetenschappelijk artikel P 10% PO42 9-12 Praktische opdracht(en): Forensisch DNA-onderzoek P 10% V43 TW3 Hoofdstuk 4: Evolutie en DNA S 90 20% V44 TW4 Hoofdstuk 5: Hoofdstuk 6: Ontwerpen en produceren Duurzame ontwikkeling S 90 20% Totaal % weging in SE: 100% - Alleen bovengenoemde toetsen komen in aanmerking voor herkansing. - Voor dit vak wordt geen centraal examen afgelegd; het wordt in 4 VWO afgesloten en het eindcijfer van dit jaar maakt deel uit van het combinatiecijfer in het eindexamenjaar. Toegestane hulpmiddelen, naast het in de inleiding genoemde basispakket: - Binas, 6 e druk

ERRATUM Leerjaar 4 VWO, 2016-2017 Vak Methode Biologie Nectar 4 VWO, 3 e editie Toets Week Stofomschrijving Wijze Duur Weegfactor V41 TW1 Hoofdstuk 4: Hoofdstuk 5: Cel en leven Onderzoek S 90 4x V42 TW2 Hoofdstuk 1: Hoofdstuk 6: Gedrag Voortplanting S 90 4x PO41 P2 Praktische opdracht; Meer informatie via de studiewijzer P/I 1x V43 TW3 Hoofdstuk 7: Erfelijkheid S 90 4x PO42 P3 Praktische opdracht; Meer informatie via de studiewijzer P/I 1x V44 TW4 Hoofdstuk 8: Hoofdstuk 2: Hoofdstuk 3: Evolutie Soorten en populaties Ecosystemen S 90 4x PO43 P4 Praktische opdracht; Meer informatie via de studiewijzer P/I 1x PO44 P4 Praktische opdracht; Meer informatie via de studiewijzer P/I 1x Toegestane hulpmiddelen, naast het in de inleiding genoemde basispakket: - Binas 6 e druk

Erratum Leerjaar 4 VWO, 2016 2017 Vak Methode Duits NA Klar! Toets Week Stofomschrijving Wijze Duur Weegfactor V41 P1 Repetitie Kapitel 1 woorden, zinnen en grammatica S 45 1x V42 TW1 Schrijfvaardigheid informele brief C 60 4x V43 P2 Repetitie Kapitel 2 woorden, zinnen en grammatica S 45 1x V44 TW2 Leestoets met open en meerkeuzevragen S 90 4x V45 P3 Repetitie Kapitel 3 woorden, zinnen en grammatica S 45 1x V46 TW3 Kijk- en Luistertoets KL 60 4x V47 P4 Repetitie Kapitel 4 woorden, zinnen en grammatica S 45 1x V48 TW4 Leestoets met open en meerkeuzevragen S 90 4x Toegestane hulpmidddelen, naast het in de inleiding genoemde basispakket: - bij V42 woordenboek NL DU - bij V44 & V48 woordenboek DU NL - bij alle andere toetsen is een woordenboek niet toegestaan.

Leerjaar 4 VWO, 2016-2017 Vak Methode Economie Index, economie voor de tweede fase, VWO Toets Week Stofomschrijving Wijze Duur Weegfactor V41 TW1 De Nederlandse Economie: Hoofdstukken 1 en 2 t/m par 6 S 90 4x V42 TW2 De Nederlandse Economie: Hoofdstukken 1, 2 en 3 S 90 4x V43 TW3 Werk en Inkomen: Hoofdstukken 1 en 2 t/m par 6 S 90 4x V44 TW4 Werk en Inkomen: Hoofdstukken 1, 2 en 3 S 90 4x Toegestane hulpmiddelen, naast het in de inleiding genoemde basispakket: - geen - let op: grafische rekenmachine niet toegestaan

Leerjaar 4 VWO, 2016 2017 Vak Methode Engels Solutions (Advanced) Student s book and Workbook Toets Week Stofomschrijving Wijze Duur Weegfactor V41 P1 SO Grammatica en Idioom hoofdstuk 1 en 2 S 45 1x V42 P1 Literature Test S 45 1x V43 TW1 Kijk- en Luistertoets (HAVO Niveau) KL 60 4x V44 P2 SO Grammatica en Idioom Hoofdstuk 3, 4 en 5 S 45 1x PO1 P2 Project Victorian Age (Inclusief eigen gemaakte documentaire) M/S - 1x V45 TW2 Leestoets (HAVO) met open en meerkeuzevragen S 150 4x V46 P3 SO Grammatica en Idioom Hoofdstuk 6, 7 en 8 S 45 1x PO2 P3 Project World War 1 S - 1x V47 P4 SO Grammatica en Idioom hoofdstuk 9 en 10 S 45 1x PO3 P4 Project 1920 s & 1930 s M/S - 1x V48 TW4 Leestoets (VWO) met open en meerkeuzevragen S 150 4x Toegestane hulpmiddelen, naast het in de inleiding genoemde basispakket: - Alleen bij V45 en V48 is een woordenboek Engels Nederlands toegestaan.

Leerjaar 4 VWO, 2016 2017 Erratum Vak Methode Frans Grandes Lignes Toets Week Stofomschrijving Wijze Duur Weegfactor V41.1 P1 SO Chapitre 1 S 25 1x V41.2 P1 REP Chapitre 1 S 45 2x V42 TW1 Leesvaardigheid S 90 4x HD41 P1 Meer informatie via de studiewijzer I V43.1 P2 SO Chapitre 2 S 25 1x V43.2 P2 REP Chapitre 2 S 45 2x V44 TW2 Kijk en/of Luistervaardigheid KL 60 4x HD42 P2 Meer informatie via de studiewijzer I V45.1 P3 SO Chapitre 3 S 25 1x V45.2 P3 REP Chapitre 3 S 45 2x V46 TW3 Schrijfvaardigheid S 90 4x HD43 P3 Meer informatie via de studiewijzer I V47.1 P4 SO Chapitre 4 S 25 1x

V47.2 P4 REP Chapitre 4 S 45 2x V47.3 P4 REP Literatuur S 45 2x V48 TW4 Leesvaardigheid S 90 4x V49 TW4 Spreekvaardigheid M 10 4x HD44 P4 Meer informatie via de studiewijzer I Toegestane hulpmiddelen: - Woordenboek FA NE, alleen bij V42 en V48 - Woordenboek NE FA, alleen bij V46

ERRATUM Leerjaar 4 VWO, 2016 2017 Vak Methode Geschiedenis Feniks: Overzicht van de geschiedenis. Geschiedenis voor de bovenbouw VWO Toets Week Stofomschrijving Wijze Duur Weegfactor V41 P1 Geaschiedenis indelen Hoofdstuk 1: SO De tijd van jagers en boeren S 40 2x V42 TW1 Hoofdstuk 1: Hoofdstuk 2: De tijd van jagers en boeren De tijd van Grieken en Romeinen S 90 4x V43 P2 Hoofdstuk 3: SO De tijd van monniken en ridders S 40 2x V44 TW2 Voorkennis van Hoofdstuk 1 t/m 2 plus: Hoofdstuk 3: De tijd van monniken en ridders Hoofdstuk 4: De tijd van steden en staten S 90 4x V45 P3 Hoofdstuk 5: SO De tijd van ontdekkers en hervormers S 40 2x V46 TW3 Voorkennis van Hoofdstuk 1 t/m 4 plus: Hoofdstuk 5: De tijd van ontdekkers en hervormers Hoofdstuk 6: De tijd van regenten en vorsten S 90 4x PO41 P4 Praktische Opdracht: Democratische revoluties P/I 2x V47 TW4 Voorkennis van Hoofdstuk 1 t/m 6 plus: Hoofdstuk 7: De tijd van pruiken en revoluties S 90 4x Toegestane hulpmiddelen: - Geen, ook geen woordenboek

ERRATUM Leerjaar 4 VWO, 2016-2017 Vak Grieks Methode Pallas 2 Toets Week Stofomschrijving Wijze Duur Weegfactor V41.1 P1 Grammatica toets 1 S 45 1x V41.2 P1 Woordjestoets 1 S 45 1x V41.3 P1 Grammaticatoets 2 S 45 1x V41.4 P1 Woordjestoets 2 S 45 1x V42 TW1 Proefvertaling S 180 4x V43.1 P2 Grammatica toets 1 S 45 1x V43.2 P2 Woordjestoets 1 S 45 1x V43.3 P2 Grammaticatoets 2 S 45 1x V43.4 P2 Woordjestoets 2 S 45 1x V44 TW2 Proefvertaling S 180 4x V45.1 P3 Grammatica toets 1 S 45 1x V45.2 P3 Woordjestoets 1 S 45 1x

V45.3 P3 Grammaticatoets 2 S 45 1x V45.4 P3 Woordjestoets 2 S 45 1x V46 TW3 Proefvertaling S 180 4x V47.1 P4 Grammatica toets 1 S 45 1x V47.2 P4 Woordjestoets 1 S 45 1x V47.3 P4 Grammaticatoets 2 S 45 1x V47.4 P4 Woordjestoets 2 S 45 1x V48 TW4 Proefvertaling, toets Lysias S 180 4x Toegestane hulpmiddelen, naast het in de inleiding genoemde basispakket: - Woordenboek GR NE van Hupperts, uitgeverij Eisma Edumedia BV

ERRATUM Leerjaar 4 VWO, 2016-2017 Vak Methode Latijn Fortuna II Toets Week Stofomschrijving Wijze Duur Weegfactor V41.1 P1 Grammatica toets 1 S 45 1x V41.2 P1 Woordjestoets 1 S 45 1x V41.3 P1 Grammaticatoets 2 S 45 1x V41.4 P1 Woordjestoets 2 S 45 1x V42 TW1 Proefvertaling S 180 4x V43.1 P2 Grammatica toets 1 S 45 1x V43.2 P2 Woordjestoets 1 S 45 1x V43.3 P2 Grammaticatoets 2 S 45 1x V43.4 P2 Woordjestoets 2 S 45 1x V44 TW2 Proefvertaling S 180 4x V45.1 P3 Grammatica toets 1 S 45 1x V45.2 P3 Woordjestoets 1 S 45 1x V45.3 P3 Grammaticatoets 2 S 45 1x

V45.4 P3 Woordjestoets 2 S 45 1x V46 TW3 Proefvertaling S 180 4x V47.1 P4 Grammatica toets 1 S 45 1x V47.2 P4 Woordjestoets 1 S 45 1x V47.3 P4 Grammaticatoets 2 S 45 1x V47.4 P4 Woordjestoets 2 S 45 1x V48 TW4 Proefvertaling, toets Petronius S 180 4x Toegestane hulpmiddelen, naast het in de inleiding genoemde basispakket: - Woordenboek LA NE van Harm Pinkster, uitgeverij Amsterdam University Press

Leerjaar 4 VWO, 2016-2017 Vak Lichamelijke Opvoeding Methode - Toets Week Stofomschrijving Wijze Duur Weegfactor HD41 HD42 HD43 HD44 P1 P2 P3 P4 Atletiek: Lange afstand / sprint / hordelopen / estafette Trainingsopzet c.q. verdieping dmv PTS (Persoonlijk Trainings Schema) (min ⅔ van de lestijd) Spel: Naar keuze (max. ⅓ van de lestijd) Sportief deelnemen, daltonvaardigheden en presentie Spel: Volleybal Atletiek: Hoogspringen Sportief deelnemen, daltonvaardigheden en presentie Sport: Zelfverdediging (Jitsu-do) Sportief deelnemen, daltonvaardigheden en presentie Spel: Naar keuze (max. ⅓ van de lestijd) Honkloopspel (minimaal ⅔ van de lestijd) Meedoen aan een sportevenement Sportief deelnemen, daltonvaardigheden en presentie - Dit vak bestaat uit 4 handelingsdelen, die alle minimaal als voldoende moeten zijn beoordeeld; een voldoende wordt slechts afgegeven, indien alle deelhandelingsdelen minimaal als voldoende zijn beoordeeld. - LET OP: BIJ AFWEZIGHEID VAN EEN LES L.O. DIENT DEZE, IN OVERLEG MET DE DOCENT, TE WORDEN INGEHAALD! Toegestane hulpmiddelen: - Niet van toepassing

Leerjaar 4 VWO, 2016-2017 Vak Methode Maatschappijleer Thema s Maatschappijleer. Lesboek VWO Toets Week Stofomschrijving Wijze Duur Weging T41 TW1 Hoofdstuk 1 Wat is maatschappijleer Hoofdstuk 2 Rechtsstaat S 90 20 % T42 TW2 Hoofdstuk 3 Parlementaire democratie S 90 20 % PO41 3 Praktische opdracht Meer informatie via de studiewijzer I 20 % T43* TW3 Hoofdstuk 4 Pluriforme samenleving Vakoverstijgend project "Immigratie en integratie" S 90 20 % T44 TW4 Hoofdstuk 5 Verzorgingsstaat S 90 20 % Totaal % weging SE: 100% - Alleen hierboven genoemde toetsen komen in aanmerking voor herkansing. - Naast de hierboven genoemde toetsen, worden er eventueel ook nog kleinere toetsen gegeven. * Het cijfer van periode 3 is gebaseerd op een (groeps)presentatie voor het vakoverstijgend project "Immigratie en integratie" en op het tentamen in de toetsweek. De presentatie telt één keer mee en het tentamen twee keer. Voor dit vak wordt geen centraal examen afgelegd, het wordt in 4 VWO afgesloten. Het eindgemiddelde van dit jaar maakt onderdeel uit van het combinatiecijfer in het examenjaar. Toegestane hulpmiddelen, naast het in de inleiding genoemde basispakket: Geen, ook geen woordenboek

Leerjaar 4 VWO, 2016-2017 Vak Methode Natuurkunde Natuurkunde Overal, 4VWO 4 e editie Toets Week Stofomschrijving Wijze Duur Weegfactor V41 TW1 Hoofdstuk 1: Hoofdstuk 3: Bewegingen in beeld Kracht en beweging S 90 4x PR42 49-02 Praktische opdracht(en): Elektriciteit P 2x V42 TW2 Hoofdstuk 2: Elektriciteit S 90 4x V43 TW3 Hoofdstuk 4: Trillingen en cirkelbewegingen S 90 4x PR42 10-16 Praktische opdracht(en): Trillingen P 2x V44 TW4 Hoofdstuk 5: Hoofdstuk 6: Straling Energie en beweging S 90 4x Toegestane hulpmiddelen: - Binas, 6 e druk Erratum

Leerjaar 4 VWO, 2016 2017 Vak Methode Nederlands Nieuw Nederlands 4V & Literatuur, geschiedenis en leesdossier Toets Week Stofomschrijving Wijze Duur Weegfactor V41.1 P1 Groeps s.o. tekstbegrip S 45 1x V41.2 P1 S.O. tekstbegrip S 45 2x V41.3 P1 S.O. woordenschat S 45 2x V42 TW1 Verhaalanalyse S 45 4x HD41 P1 Meer informatie via de studiewijzer I V43.1 P2 S.O. werkwoordspelling en interpunctie S 45 2x V43.2 P2 Tekstbegrip S 45 4x V43.3 P2 Betoog S 90 1x V44 TW2 Literatuurtoets Middeleeuwen S 45 4x HD42 P2 Meer informatie via de studiewijzer I V45.1 P3 Tekstbegrip S 45 4x V45.2 P3 S.O. woordenschat S 45 2x V45.3 P3 Literatuurtoets Renaissance S 45 4x V46 TW3 Betoog of beschouwing C 90 4x

HD43 P3 Meer informatie via de studiewijzer I V47 P4 Taal- en stijlfouten S 45 4x V48 TW4 Spelling + S 45 4x V49 TW4 Samenvatting S 45 4x HD44 P4 Meer informatie via de studiewijzer I Toegestane hulpmiddelen, naast het in de inleiding genoemde basispakket: Niet van toepassing - + Bij deze toetsen mag geen woordenboek worden gebruikt.

ERRATUM Leerjaar 4 VWO, 2016-2017 Vak Methode Scheikunde Chemie Overal 4 VWO 4 e editie Toets Week Stofomschrijving Wijze Duur Weegfactor V41 TW1 Hoofdstuk 1: Scheiden en reageren Hoofdstuk 2: Bouwstenen van stoffen S 90 4x PO41 P1 Ontwerpen en Onderzoeken reactiesnelheid I NVT 2x V41.1 P2 S.O. opstellen van zoutformules. S 20 1x V42 TW2 Hoofdstuk 3: Moleculaire stoffen Hoofdstuk 4: Zouten en zoutoplossingen S 90 4x V43 TW3 Hoofdstuk 5: Reacties van zouten Hoofdstuk 6: Koolstofverbindingen S 90 4x V44 TW4 Hoofdstuk 7: Duurzaamheid & chemisch evenwicht Hoofdstuk 8: Zuren S 90 4x PO42 P4 Praktisch onderzoek Zouten, neerslagvorming en werkplannen I NVT 2x Toegestane hulpmiddelen: - Binas, 6 e druk

Leerjaar 4 VWO, 2016-2017 Vak Wiskunde A Methode Getal en Ruimte VWO A/C, 11 e editie, deel 1 en 2 Toets Week Stofomschrijving Wijze Duur Weegfactor V41 38 Hoofdstuk 1; Getallen en variabelen S 90 4x V42 TW1 Hoofdstuk 2; Combinatoriek S 90 4x V43 49 Hoofdstuk 3; Verbanden en grafieken S 90 4x V44 TW2 Hoofdstuk 4; Het kansbegrip S 90 4x V45 7 Hoofdstuk 5; Beschrijvende statistiek S 90 4x V46 TW3 Hoofdstuk 6; Machtsverbanden S 90 4x V47 19 Hoofdstuk K; Lineair programmeren S 90 4x V48 TW4 Hoofdstuk 7; Kansrekening S 90 4x Toegestane hulpmiddelen, naast het in de inleiding genoemde basispakket: - Grafische rekenmachine

Leerjaar 4 VWO, 2016-2017 Vak Wiskunde B Methode Getal en Ruimte VWO B, 11 e editie, deel 1 en 2 Toets Week Stofomschrijving Wijze Duur Weegfactor V41 38 Hoofdstuk 1; Functies en Grafieken S 90 4x V42 TW1 Hoofdstuk 3; Vergelijkingen en herleidingen S 90 4x V43 49 Hoofdstuk 2; De afgeleide functie S 90 4x V44 TW2 Hoofdstuk 4; Meetkunde S 90 4x V45 7 Hoofdstuk 6; Differentiaalrekening S 90 4x V46 TW3 Hoofdstuk 5; Machten en exponenten S 90 4x V47 19 Hoofdstuk 8; Meetkunde met coördinaten S 90 4x V48 TW4 Hoofdstuk 7; Goniometrische functies S 90 4x Toegestane hulpmiddelen, naast het in de inleiding genoemde basispakket: - Grafische rekenmachine

Leerjaar 4 VWO, 2016-2017 Vak Wiskunde C Methode Getal en Ruimte VWO A/C, 11 e editie, deel 1 en 2 Toets Week Stofomschrijving Wijze Duur Weegfactor V41 38 Hoofdstuk 1; Getallen en variabelen S 90 4x V42 TW1 Hoofdstuk 2; Combinatoriek S 90 4x V43 49 Hoofdstuk 3; Verbanden en grafieken S 90 4x V44 TW2 Hoofdstuk 4; Het kansbegrip S 90 4x V45 7 Hoofdstuk 5; Beschrijvende statistiek S 90 4x V46 TW3 Hoofdstuk 6; Machtsverbanden S 90 4x V47 19 Hoofdstuk K; Lineair programmeren S 90 4x V48 TW4 Hoofdstuk 7; Kansrekening S 90 4x Toegestane hulpmiddelen, naast het in de inleiding genoemde basispakket: - Grafische rekenmachine

Leerjaar 4 VWO, 2016-2017 Vak Wiskunde D Methode Getal en Ruimte VWO D, 11 e editie, deel 1 en 2 Toets Week Stofomschrijving Wijze Duur Weegfactor V41 38 Hoofdstuk 1; Combinatoriek S 90 4x V42 TW1 Hoofdstuk 2; Discrete wiskunde S 90 4x V43 49 Hoofdstuk 3; Kansrekening S 90 4x V44 TW2 Hoofdstuk 4; Matrices S 90 4x PR41 5 Praktische opdracht; 2017 Nederlandse Wiskunde Olympiade; 23 januari 2 februari S 120 4x V45 7 Hoofdstuk 5; Discrete kansverdelingen S 90 4x V46 TW3 Hoofdstuk 6; Discrete dynamische modellen S 90 4x V47 19 Hoofdstuk 7; Bewijzen S 90 4x V48 TW4 Hoofdstuk 8; Vectormeetkunde S 90 4x Toegestane hulpmiddelen, naast het in de inleiding genoemde basispakket: - Grafische rekenmachine

Examenreglement V.W.O. - H.A.V.O. - M.A.V.O. / V.M.B.O. openbare scholen voor voortgezet onderwijs Rotterdam. Het college van bestuur van de Stichting Bestuur Openbaar Onderwijs Rotterdam, gelet op het Eindexamenbesluit V.W.O. - H.A.V.O. - M.A.V.O. - V.B.O stelt vast het navolgende examenreglement voor de openbare scholen voor voortgezet onderwijs in Rotterdam. A. ALGEMENE BEPALINGEN Artikel 1 Begripsbepalingen In dit reglement wordt verstaan onder: de wet: deel I van de Wet op het voortgezet onderwijs; Onze Minister: Onze Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen; inspectie: de inspectie, bedoeld in art. 113 en 114 van de wet; het bevoegd gezag: de Stichting Bestuur Openbaar Onderwijs Rotterdam (BOOR); directeur: de rector of directeur van een school; adjunct-directeur: de conrector of adjunct-directeur van een school; kandidaat: een ieder die door het bevoegd gezag tot het eindexamen wordt toegelaten; gecommitteerde: een gecommitteerde als bedoeld in artikel 36 van het Eindexamenbesluit; school: een openbare dagschool voor voorbereidend wetenschappelijk onderwijs, hoger algemeen voortgezet onderwijs, middelbaar algemeen voortgezet onderwijs of voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs; school voor v.w.o.: een gymnasium, een atheneum of een lyceum; examinator: degene die belast is met het afnemen van het examen; eindexamen: een examen in de in de artikelen 11 tot en met 25 van het Eindexamenbesluit voorgeschreven vakken dan wel een aantal deeleindexamens dat te samen een eindexamen vormt; schoolexamen: de onderdelen van het examen, waarvoor de school de opgaven aanlevert; centraal examen: de examens die landelijk worden afgelegd en centraal worden bepaald. examendossier: Het schoolexamen voor het v.w.o. en het h.a.v.o. bestaat uit een examendossier. Het examendossier is het geheel van de onderdelen van het schoolexamen zoals gedocumenteerd in een door het bevoegd gezag gekozen vorm; vakken: vakken, deelvakken, intrasectorale programma s en andere programmaonderdelen; profielwerkstuk: het in artikel 4 bedoelde profielwerkstuk; sectorwerkstuk: het in artikel 4 bedoelde sectorwerkstuk; toets: een toets met schriftelijke of mondelinge vragen en opdrachten, of een praktische opdracht; deeleindexamen: een examen in één of meer van de voor het eindexamen voorgeschreven vakken; Staatsexamencommissie: een commissie als bedoeld in artikel 60 van de wet; Examencommissie: commissie gevormd uit personeelsleden uit de school, minimaal bestaande uit een voorzitter en een secretaris;

herkansing: het opnieuw dan wel alsnog deelnemen aan een onderdeel/-delen van het centraal examen of het schoolexamen; herexamen: het opnieuw dan wel alsnog deelnemen aan door het bevoegd gezag aangegeven onderdelen van het examenprogramma; examenstof: de aan de kandidaat te stellen eisen; ouders: ouders, voogden of verzorgers; rekentoets: rekentoets als bedoeld in artikel 29, vijfde lid, van de wet. In dit reglement wordt de aanduiding m.av.o./v.m.b.o. gebruikt. Dit sluit aan bij de schoolpraktijk, waarin de scholen die alleen de theoretische leerweg van het v.m.b.o. aanbieden, deze aanduiden als m.a.v.o. Scholen met een breed v.m.b.o. aanbod spreken van v.m.b.o.-theoretisch leerweg. Vanwege de leesbaarheid is er in dit reglement gekozen voor de mannelijke persoonsvorm. Overal waar hij/hem staat, moet ook zij/haar gelezen worden. Artikel 2 Toelating tot het eindexamen 1. De leerlingen van de school worden in de gelegenheid gesteld ter afsluiting van de opleiding een eindexamen af te leggen. 2. De directeur kan tot het eindexamen kandidaten toelaten die niet als leerling van de school zijn ingeschreven, met inachtneming van artikel 2 van het Eindexamenbesluit. Artikel 3 Afnemen eindexamen 1. De directeur en de examinatoren nemen onder verantwoordelijkheid van het bevoegd gezag het eindexamen af. 2. De directeur wijst één van de personeelsleden van de school aan tot secretaris van het eindexamen. 3. De kandidaat wendt zich tot de examencommissie voor: a. Algemene informatie over het examen b. Aanvragen vrijstelling c. Verzoeken om herkansing en herexamen schoolexamen d. Verzoeken om herkansing centraal examen e. Inzage in examenwerk f. Verklaringen over een afgelegd examen g. Verzoeken om afwijking van de wijze van examineren h. Verzoeken om spreiding van het examen

Artikel 4 Indeling eindexamen 1. Het eindexamen kan voor ieder vak bestaan uit een schoolexamen, uit een centraal examen dan wel uit beide. 2. Het schoolexamen v.w.o. en h.a.v.o. omvat mede een profielwerkstuk. Het profielwerkstuk is een werkstuk, een presentatie daaronder begrepen, waarin op geïntegreerde wijze kennis, inzicht en vaardigheden aan de orde komen en dat betrekking heeft op één of meer vakken van het eindexamen. 3. Het schoolexamen v.m.b.o. voor zover het betreft de theoretische leerweg, genoemd in artikel 10 van de wet, en de gemengde leerweg, genoemd in artikel 10d van de wet, omvat mede een sectorwerkstuk. De volzin van het tweede lid is van overeenkomstige toepassing. Het sectorwerkstuk heeft betrekking op een thema uit de sector waarin de leerling het onderwijs volgt. Artikel 5 Maatregelen bij onregelmatigheden 1. De directeur kan maatregelen nemen indien een kandidaat zich ten aanzien van enig deel van het schoolexamen of van het centraal examen aan enige onregelmatigheid schuldig maakt of heeft gemaakt of zonder geldige reden afwezig is. 2. De maatregelen bedoeld in het eerste lid die al dan niet in combinatie met elkaar genomen kunnen worden, kunnen zijn: a. het toekennen van het cijfer 1 voor een toets van het schoolexamen, de rekentoets of het centraal examen. Indien deze maatregel wordt toegepast, is dit cijfer niet herkansbaar. b het alsnog afronden van enig onderdeel van het schoolexamen, dat niet met een cijfer wordt beoordeeld, ten koste van een herkansingsmogelijkheid c. het ontzeggen van de deelname of de verdere deelname aan één of meer zittingen van het schoolexamen, de rekentoets of het centraal examen, d het ongeldig verklaren van één of meer toetsen van het reeds afgelegde deel van het schoolexamen, de rekentoets of het centraal examen, e het bepalen dat het diploma en de cijferlijst slechts kunnen worden uitgereikt na een hernieuwd examen in door de directeur aan te wijzen onderdelen. Indien het hernieuwd examen bedoeld in de vorige volzin betrekking heeft op één of meer onderdelen van het centraal examen legt de kandidaat dat examen af in het volgende tijdvak van het centraal eindexamen, dan wel ten overstaan van de staatsexamencommissie. 3. Een examinator kan passende maatregelen van minder vergaande aard aan de directeur voorstellen tenaanzien van de kandidaat die zich tijdens het schoolexamen niet gedraagt zoals redelijkerwijs van hem verwacht kan worden. 4. Onder onregelmatigheden wordt onder meer verstaan: indien een kandidaat een praktische opdracht niet inlevert op de uiterste inleverdatum indien een kandidaat ten behoeve van een mondeling schoolexamen op een in het pta of bijlagen van het pta vermeld tijdstip geen leesdossier inlevert; indien een kandidaat ten behoeve van een mondeling schoolexamen een definitieve lijst inlevert,die niet aan de gestelde eisen voldoet; indien een kandidaat een handelingsdeel op de vastgestelde einddatum niet naar behoren heeft afgerond; (andere) onregelmatigheden die beschreven worden in het schoolreglement.

5. Indien er sprake is van diefstal, verlies of fraude van onderdelen van het examendossier - zolang deze nog niet beoordeeld zijn -, die door de leerlingen worden beheerd, zullen de betreffende onderdelen opnieuw moeten worden gemaakt. 6. Alvorens een beslissing ingevolge het tweede of derde lid wordt genomen, hoort de directeur de kandidaat. De kandidaat kan zich door een door hem aan te wijzen meerderjarige laten bijstaan. De directeur deelt zijn beslissing, met redenen omkleed, mee aan de kandidaat, zo mogelijk mondeling en in ieder geval schriftelijk. De schriftelijke mededeling wordt aangetekend verzonden en hierin wordt tevens gewezen op het bepaalde in het zevende lid. De schriftelijke mededeling wordt tegelijkertijd in afschrift toegezonden aan de ouders, voogden of verzorgers van de kandidaat, indien deze minderjarig is, alsmede aan de inspectie. De kandidaat kan tegen een beslissing van de directeur in beroep gaan bij de commissie van beroep eindexamens. Deze commissie bestaat uit drie leden, die benoemd zijn door het bevoegd gezag, in overleg met de gemeenschappelijke medezeggenschapsraad voortgezet onderwijs en het College van Schoolleiders van het openbaar voortgezet onderwijs te Rotterdam. 7. Het beroep moet binnen vijf werkdagen nadat de beslissing schriftelijk ter kennis van de kandidaat is gebracht, schriftelijk bij de commissie ingesteld worden. Een afschrift van het beroepsschrift dient te worden gezonden naar de directeur. Indien een kandidaat in beroep gaat tegen een uitsluiting van het schoolexamen c.q. de rekentoets of het centraal examen of een gedeelte daarvan, dan is hij gerechtigd - hangende het besluit van de commissie van beroep - aan nog volgende zittingen van het schoolexamen of het centraal examen deel te nemen. De commissie stelt een onderzoek in en beslist binnen twee weken op het beroep tenzij zij de termijn met redenen omkleed heeft verlengd met ten hoogste twee weken. De commissie deelt haar beslissing schriftelijk mee aan de kandidaat - indien deze minderjarig is aan de ouders, voogden of verzorgers van de kandidaat- en aan de directeur en aan de inspectie. Het adres van de Commissie van Beroep Eindexamen is: Commissie van Beroep Eindexamen t.a.v. de secretaris Stichting Bestuur Openbaar Onderwijs Rotterdam Postbus 23058 3001 KB Rotterdam Artikel 6 Geheimhouding Een ieder die betrokken is bij de uitvoering van dit reglement en daarbij de beschikking krijgt over gegevens waarvan hij het vertrouwelijke karakter kent of redelijkerwijs moet vermoeden en voor wie niet reeds uit hoofde van ambt, beroep of wettelijk voorschrift ter zake van die gegevens een geheimhoudingsplicht geldt, is verplicht tot geheimhouding daarvan, behoudens voor zover enig wettelijk voorschrift hem tot bekendmaking verplicht of uit zijn taak bij de uitvoering van dit reglement de noodzaak tot bekendmaking voortvloeit.