Dressing Difficult Wounds Pascal Van Waeyenberghe INHOUDSOPGAVE 1 DOELSTELLING 2 PROBLEEMWONDEN OP MOEILIJKE PLAATSEN 2.1 SITUERING 2.2 PRACTISCH 2.2.1 NATTE WONDEN 2.2.2 RUIKENDE WONDEN 2.2.3 PIJNLIJKE WONDEN 2.2.4 WONDEN TER HOOGTE VAN DE STUIT 2.2.5 WONDEN TEGEN DE ANUS 2.2.6 WONDE TER HOOGTE VAN DE HIEL 2.2.7 ULCUS TUSSEN DE TENEN OF DE VINGER 2.2.8 DRUKULCUS OP HET OOR 2.2.9 HOOFDWONDEN 2.2.10 IRRITATIE OF WONDJES ROND DE STOMA 2.2.11 WONDE TER HOOGTE VAN DE PERIANALE STREEK 2.2.12 IMPETIGO 1 Doelstelling Sommige problemen erkennen Behandelingsopties geven Creatief denken binnen veilige omstandigheden
2 Probleemwonden op moeilijke plaatsen 2.1 Situering Dicht bij stoma oren hoofd perianaal sacraal hielen ellebogen Grote wonden Natte wonden Ruikende wonden Pijnlijke wonden Complicaties met andere factoren Niet helende wonden 2.2 Praktisch 2.2.1 Natte wonden Bij natte wonden is het meestal zo dat de huid rond de wonde massereert. Als eerste moeten wij de oorzaak van het exsudaat proberen te achterhalen en een oplossing zoeken om het exudaat te hydrateren. De huid errond kan beschermt worden met Cavilon, Skin-prep of polyurethaanfilm al naargelang het soort wonde en het soort verband dat gebruikt wordt. Verbanden lekken meestal op de bodem van het verband. Bijvoorbeeld zullen Hydrocolloïden op een stuit meestal in de bodem van het verband lekken. Men kan het verband dus 2 cm boven en 3 cm onder de wonde kleven om lekkages te voorkomen. 2.2.2 Ruikende wonden Bij ruikende wonden komt het vaak voor dat als men de kamer van de patiënt binnenkomt er een specifieke geur hangt. Met die geur kan men soms bepalen welke wonde die pati ënt heeft. Men moet als eerste de oorzaak van de reuk opsporen en ten tweede een absorberend verband gebruiken, m.a.w. geurabsorberende koolstofverbanden (vb.: Carboflex, Carbonet, ). Als laatste kan men alternatieven zoeken. Geurverdrijvers zijn daar een voorbeeld van.
2.2.3 Pijnlijke wonden In eerste instantie moet men de oorzaak van de pijn opzoeken. Deze kan zowel pathologisch zijn, als voortkomen van het verband waarmee de wonde bedekt wordt. Men kan in ieder geval de frequentie van de verbandwissels beperken zodanig dat de patiënt minder pijn heeft bij het verwisselen van het verband. Er zijn nu op de markt verbanden die langer dan een paar dagen kunnen blijven liggen. Gebruik in samenspraak met de geneesheer, analgetica i.p.v. aspirines. Een doeltreffende pijnbehandeling is veel beter dan een gewoon lapmiddeltje waarbij de pijn na een paar uur terug verschijnt. 2.2.4 Wonden ter hoogte van de stuit Het meest voorkomende probleem dat voorkomt bij wonden ter hoogte van de stuit is het oprollen van het verband. Waarom? Door de wrijving die de patiënt heeft met de matras. Wat kunnen we daaraan doen? Men kan bijvoorbeeld een nieuw verband leggen. Maar dit is helemaal niet goed voor de huid en kost teveel. Erbij rekening houdend dat sommige verbanden langer dan 1 dag ter plaatse moeten blijven om een optimale en vochtige wondheling te verkrijgen is het niet ideaal om steeds een ander verband te leggen. Een verband op de stuit met een grootte van 10-10 is te klein. Het moet groter zijn en het oppervlak moet glad zijn, anders heeft men te veel weerstand. Het verband mag ook niet meeschuiven. Men kan bijvoorbeeld talkpoeder op het verband doen (niet op de huid). Talkpoeder op het verband maakt het verband gladder. Dat kan men bijvoorbeeld hebben bij sommige hydrocolloïden. Er bestaan ook bepaalde vormen die beter gehecht blijven, zoals de vlindervorm, driehoekige vorm of hartvorm. Het is ook aangewezen het verband (vb een hydrocolloïd) op de huid te leggen en gedurende 1 minuut op te warmen met de hand zodanig dat het verband goed kleeft aan de huid. Om een goede hechting te voorzien kan men ook een huidbescherming aanbrengen die een paar minuten kleeft zodanig dat als je het verband aanbrengt, het onmiddellijk aan de huid zal kleven. Het zal tevens je huid beschermen bij het verwijderen van het verband. Dit minimaliseert de kans op Skin Tear. De huid strak aanspannen als men het verband aanbrengt is niet goed, want bij het loslaten neemt de huid zijn normale vorm aan en rimpelt. Die rimpels zijn dan weer de oorzaak van drukwonden, schuifkrachten en dergelijke meer, die decubitus kunnen veroorzaken. 2.2.5 Wonden tegen de anus Het verband uitknippen, de huid plat houden en de huid goed drogen. Het beste wat kan gebruikt worden zijn stripverbanden. Dit zijn smalle reepjes verband trapsgewijs te gebruiken. Is het onderste verband vuil, dan verwijdert men dit en hoeft niet het ganse verband verwijderd te worden om het geheel terug proper te krijgen. 2.2.6 Wonde ter hoogte van de hiel Een verband met afmeting 10-10 is een veel te klein hiervoor. minimumafmetingen van 15-15. Men kan ook het verband afknippen. Let er steeds op waar u het verband als eerste vastkleeft. Men gebruikt best
Als men het vastkleeft wordt er altijd een puntje gevormd. Dit puntje moet met de wrijving meegaan en mag niet loskomen. Casus: Een patiënt die in een stoel zit duwt zijn voet naar beneden in een schoen. Dat puntje mag niet tegenwringen maar moet meegaan met de wrijving. Hetzelfde geldt voor een patiënt die in bed ligt. Die duwt met zijn hielen en ook hier met het puntje met de wrijving meegaan, anders komt het verband los. Patiënten die zich afduwen in het bed doen dit meestal met het midden van de hiel. Hierbij kan u het verband een beetje meer opschuiven naar het midden. Daar zal het ook minder oprollen. Driehoeksverbanden zijn beter, desnoods knipt u een vierkant verband uit. Er bestaan ook speciale verbanden in een trechtervorm speciaal ontwikkeld voor de hiel. Die moeten in contact blijven met de huid. Een andere oplossing, zowel voor elleboog als voor hiel, bestaat erin een verband van 15-15 in 3 stukken te knippen. De eerste strip kleeft men op het gewricht zelf, vb.: de elleboog. Een tweede strip komt onder de elleboog maar daarbij de eerste eenderde bedekkende en met de tippen naar boven. Een derde strip wordt boven de elleboog gelegd met de tippen naar onderen. Zo ontstaat overlapping van de drie stukken. Men heeft geen lekkage en kan het gewricht perfect bewegen, zonder dat het verband tegenwringt. Men kan dit gebruiken als eerste of als bedekkend verband. 2.2.7 Ulcus tussen de tenen of de vingers De ulcera verschillend inpakken is zeer arbeidsintensief en de patiënt kan zijn vingers niet meer gebruiken omdat die zodanig ingepakt zijn. De oplossing bestaat erin een foam, hydrocolloïd,, te nemen, in twee te vouwen en in de dubbele zijde 5 knipjes te geven. Als je dat verband terug openvouwt heb je in het midden van het verband 5 sneedjes. Tussen die sneedjes steek je de vingers, en het verband trek je naar onderen zodanig dat het verband contact heeft met de huid. Deze methode kan ook gebruikt worden bij spastische vingers, dan ga je het verband niet in 2 maar bijvoorbeeld 1/3 vouwen zo dat je een groot gedeelte hebt van het verband, wat op de handpalm komt te liggen waar de spastische vingers in drukken.
2.2.8 Drukulcus op het oor Men neemt het hydrocolloïd of verband, je knipt dit in gepaste vorm van het oor en men geeft er langs 1 zijde verschillende sneedjes in (een 20 tal). Dit grote stuk kleeft men achter het oor, de kleine stukjes plooit men in het oor. 2.2.9 Hoofdwonden Hier wordt veelal de hoofdhuid geschoren wat niet esthetisch is voor de patiënt. Bij grotere wonden kan een haarkapper wonderen doen en de wonde of het verband camoufleren met het haar van de patiënt. Zodanig blijft het esthetisch mooi en hoeft de patiënt niet met een half kaalgeschoren hoofd rondlopen. Er zijn haarkappers die daarin zijn gespecialiseerd. 2.2.10 Irritatie of wondjes rond de stoma Men kan de huid eerst beschermen rond de stoma door middel van Cavilon, Skin Prep,Comfeel Protective of polyurethaanfilm. Hou er rekening mee dat als een stoma in een behaarde streek ligt dat geschoren wordt. Vier dagen later bij het verwijderen van de plaat zal het haar gegroeid zijn, en dit kan bijzonder pijnlijk zijn. Men kan hiervoor een siliconeverband eronder leggen, type Mepitel. 2.2.11 Wonde ter hoogte van de peri-anale streek Daar kan men verbanden plaatsen die kunnen verwijderd en terug geplaatst worden, zoals foams, siliconeverbanden daaronder leggen en dan de nodige verbanden daarop. Bij magere patiënten komt men heel vlug tegen dat men doorligwonden of roodheid krijgt, zeker als die bedlegerig zijn. In de dagelijkse praktijk wordt er gewerkt met een kussen tussen de knieën, de hielen, Op de markt is een 'dermale Pad' verkrijgbaar genoemd 'Spenko '. Het is een niet-steriel verband op een silicone achtige basis en het kleeft aan de huid. Het wordt veelal gebruikt bij intertrigo onder borsten of buikhuidsplooien. Het heeft ook de eigenschap niet van tussen de huidsplooien of van onder de borsten te vallen bij het stappen of bewegen. Er is geen wrijving meer waardoor de intertrigo gaat verbeteren. 2.2.12 Impetigo
Oftewel het kwijlen van patiënten waardoor men in de mondhoeken roodheid krijgt dat pijn en schimmelinfecties kan veroorzaken. Dit kan beschermt worden met een huidbeschermer, Cavilon, Skin Prep of Comfeel Protective film.