NATIONALE MAATSCHAPPIJ DER BELGISCHE SPOORWEGEN TECHNISCHE BEPALING B -12 LEVERING VAN REMVOERINGEN VOOR DE SCHIJFREM VAN HET MATERIEEL UITGAVE : 04/2004
Index 1. INLEIDING... 3 2. KWALIFICATIE... 3 2.1. Voorwoord... 3 2.2. De kwalificatieprocedure Q NMBS is van toepassing... 3 2.3. De kandidaat leverancier... 4 2.4. Opeenvolgende stappen bij de technische kwalificatie... 4 2.5. De kwalificatieproeven... 5 2.6. Kosten... 5 2.7. Intrekken van de kwalificatie... 5 2.8. Duur van de kwalificatie... 5 3. CONTROLES EN PROEVEN... 6 4. KWALITEITSVERZEKERING... 6 4.1. Kwaliteitsdocumenten... 6 4.2. Kwaliteitsaudit... 7 4.3. Kwaliteitstoezicht... 7 5. LEVERING, VERPAKKING EN MARKERING... 7 6. WAARBORG... 7 Bijlage: proefprogramma s M6 en HLE13... 8 Rijtuigen M6 trajecten te gebruiken voor simulaties op proefstand... 8 Locomotief 13 trajecten te gebruiken voor simulaties op proefstand... 10 Pagina 2 van 11
1. INLEIDING Bij de NMBS worden remvoeringen voor de schijfrem, soms ook genaamd remzooltjes voor schijfrem, gebruikt op de schijfrem van : het materieel TMST en PBKA de motorrijtuigen MR62 tot 70 de motorrijtuigen MR73 tot 79 de motorrijtuigen MR 80-83 en de MR 96 de motorrijtuigen MR 86-89 de motorwagens MW41 de rijtuigen I5 (T27), I6, Dms, I10, I11, T2, M4, M5 en M6 de locomotief HLE13 Deze technische specificatie is niet van toepassing op het materieel TMST en PBKA. De tractieassen van de motorrijtuigen MR62 tot 96 zijn uitgerust met remschijven R820 bevestigd op het wielmidden. De loopassen ervan zijn uitgerust met remschijven Ø 690 of 700 mm bevestigd op de wielas. Het zijn grijs gietijzeren remschijven. Er zijn echter ook remschijven in nodulair gietijzer en in gietstaal. De rijtuigen en de motorwagens zijn uitgerust met remschijven Ø 590 mm, Ø 610 mm en Ø 640 mm bevestigd op de wielas. Het zijn grijs gietijzeren remschijven. Er zijn echter ook remschijven Ø 590 mm in gietstaal. De locomotief HLE13 is uitgerust met remschijven R920 bevestigd op het wielmidden. Het is een remschijf in nodulair gietijzer. 2. KWALIFICATIE 2.1. Voorwoord De vereisten van de Belgische exploitatie (korte halteafstanden, vervangen remvoeringen per MR, periodiciteit grondige schouwingen) en de karakteristieken van het materieel (beperkte bandbreedte wrijvingscoëfficiënt; holle/bolle sleet tot 4 mm van de remschijven) maken dat een UIC- homologatie niet voldoende is. 2.2. De kwalificatieprocedure Q NMBS is van toepassing De kwalificatieprocedure Q NMBS is van toepassing. Alle documenten moeten verstuurd worden naar de Aankoopdienst. Pagina 3 van 11
2.3. De kandidaat leverancier De kandidaat leverancier moet aantonen dat hij beschikt over : de middelen om remvoeringen voor schijfrem op het materieel te ontwikkelen en te vervaardigen de middelen om problemen, die zich bij het gebruik voordoen, op te lossen. Hij moet daarom beschikken over de nodige kennis en mogelijkheden om wat hieronder staat uit te voeren: fysische en chemische proeven een proefstand met een proefbank schaal 1/1 met een uitrusting voor thermografie De kandidaat leverancier moet een referentielijst voorleggen. In deze lijst geeft hij een opsomming van het type rollend materieel en van de grootte en de periode van de leveringen van de te kwalificeren remvoeringen voor schijfrem. De kandidaat leverancier legt de resultaten voor van de UIC-kwalificatieproeven, zowel de proeven op een UIC-gekwalificeerde proefstand als de proeven in dienst. De kandidaat leverancier levert de tekeningen van de remvoering. Op deze tekeningen zijn de vorm en de afmetingen van de groeven in de remvoering en van de zwaluwstaart aangeduid. De kandidaat leverancier levert een kwaliteitsplan waarin hij verklaart waar en hoe de proeven bij het keuren van de remvoeringen zullen gebeuren. Een controle van de wrijvingscoëfficiënt op een proefbank 1/10 volgens ORE B126 RP10 is verplicht. De fiche met de veiligheidsgegevens en de technische fiche moeten worden bezorgd aan de Directie Operaties Aankopen en aan de stafdienst Veiligheid en Milieu: CCE VM 02 sectie 10 Frankrijkstraat 85, 1060 Brussel. De vertrouwelijke samenstelling moet worden bezorgd aan de arbeidsgeneeskunde, CPS sectie 10, Frankrijkstraat 97, 1070 Brussel. 2.4. Opeenvolgende stappen bij de technische kwalificatie 1. De kandidaat leverancier legt een dossier met de hierboven vereiste elementen. 2. Beslist de NMBS proeven op de lijn te organiseren dan levert de kandidaat leverancier 35 paar remzolen S = 200 cm², dikte 24 mm en maat c = 7,5 mm 3. De NMBS doet remprestatieproeven 0% gerodeerd en remprestatieproeven droog en nat 100 % gerodeerd op een elektrisch motorrijtuig. 4. Zijn de resultaten van de proeven correct, dan wordt de kandidaat leverancier verzocht het proefprogramma M6 en HLE 13 op een proefstand 1/1 te realiseren (zie bijlage). 5. Na studie van de resultaten van de remprestatieproeven op de lijn en van de proefprogramma s M6 en HLE 13 beslist de NMBS al dan niet proeven in dienst te organiseren. Drie motorrijtuigen worden dan uitgerust om het gedrag in dienst, om de standtijd en om de agressiviteit van de remvoeringen te controleren. 6. De NMBS doet een proefaankoop. Pagina 4 van 11
2.5. De kwalificatieproeven De kwalificatieproeven worden stopgezet : 1. wanneer blijkt dat de remprestaties van het materieel niet beantwoorden aan de voorschriften van het Algemeen Reglement Gebruikers Spoorweg Infrastructuur (ARGSI) de voorschriften van de UIC of de actuele stand van de techniek. 2. wanneer de standtijd van de remvoering met dikte van 24 mm bij motorrrijtuigen gebruikt voor stoptreinen niet toelaat de periode tussen 2 grondige schouwingen te overbruggen 3. wanneer de remvoeringen brandvlekken veroorzaken of wanneer de remvoeringen meer dan de gebruikelijke sleet aan de remschijven veroorzaken. 2.6. Kosten De kandidaat leverancier neemt de kosten op zich van de proeven in zijn installaties. Hij levert gratis 35 paar remvoeringen S = 200 cm², dikte 24 mm en maat c = 7,5 mm voor de remprestatieproeven. 2.7. Intrekken van de kwalificatie De kwalificatie wordt ingetrokken wanneer : de UIC-homologatie wordt beëindigd de eigenschappen (bvb.: de remprestaties, de standtijd, sleet) afwijken van het oorspronkelijk product; wettelijke bepalingen het gebruik van het type remvoering voor schijfrem niet meer toelaten herhaald remvoeringen moeten herkeurd of afgekeurd worden. 2.8. Duur van de kwalificatie De kwalificatie geldt voor 12 jaar en kan op eenvoudige vraag telkens met 6 jaar worden verlengd indien de remvoering haar degelijkheid in dienst heeft bewezen en indien haar technologie niet voorbijgestreefd is. Pagina 5 van 11
3. CONTROLES EN PROEVEN Elke partij moet onderworpen worden aan een systematisch controle. Op zijn minst moeten de volgende kenmerken gecontroleerd worden: - geometrische kenmerken : afmetingen (lengte, dikte, + ijkkaliber gaat/niet gaat op de zwaluwstaart) - intrinsieke kenmerken : densiteit, hardheid (cf Fiche UIC 541-3, bl.39) - functionele kenmerken: wrijvingscoefficient, sleet (programma ORE B 126/RP10 bijlage 4 fig 1). De grenswaarden van de wrijvingscoefficient worden bepaald door de NMBS. 4. KWALITEITSVERZEKERING 4.1. Kwaliteitsdocumenten In het kader van de kwalificatiewerkwijze moet de leverancier een kwaliteitsplan opstellen en ter goedkeuring van de NMBS voorleggen. Dit kwaliteitsplan moet ten minste over de volgende onderwerpen gaan : 1. Toepassingsgebied; 2. Naspeurbaarheid van het eindproduct; 3. Kwaliteitsorganisatie en de verantwoordelijkheden; 4. Van toepassing zijnde kwaliteitsdocumenten waarvan het controleplan; 5. Inventaris van het gebruikte gereedschap; 6. Flow-chart van de fabrikatie met controles en proeven; 7. Beschrijving van de gebruikte controlemiddelen; 8. Voorschriften voor verpakking, stockage en begeleidingsdocumenten. Het kwaliteitsplan zal een controleplan van de producten die in productie zijn omvatten. Dit controleplan zal verduidelijken : - het weerhouden monstercollectieplan, dat, voor de dimensionele kenmerken met het document "Application de la MIL STD.105E - Plan d'échantillonnage" conform moet zijn; - de goed- en afkeurvoorwaarden van de productie; - het gereedschap, de meet- en exploitatiemethodes van de resultaten. De resultaten van de controles zullen op schrift op de controledocumenten gesteld worden. Deze documenten opgesteld door de fabricant zullen voorafgaandelijk door de NMBS goedgekeurd worden. Onder andere moeten vermeld worden: de betrokken partij, de datum van afname, de identificatie van de productie-,controle- en proefmachines, evenals de naam (namen) van de proefoperateur(s). Stelselmatig, bij elke levering van remvoeringen, zal een protocol met alle resultaten van de gedane proeven, evenals een conformiteitsattest, naar AK 043 verstuurd worden. Pagina 6 van 11
4.2. Kwaliteitsaudit Als de leverancier niet beschikt over een getuigschrift dat bewijst dat zijn kwaliteitssysteem conform ISO 9001 (2000) is, zal de NMBS tot een evaluatiebezoek van het kwaliteitssysteem van de industrieel overgaan. 4.3. Kwaliteitstoezicht Op elk moment kan de NMBS de door de industrieel gedane fabrikatieoperaties toezien en nazien. 5. LEVERING, VERPAKKING EN MARKERING De remvoeringen moeten in kartonnen dozen vastgebonden op europallet verstuurd worden. De dozen zijn voorzien aan hun twee langszijden van een etiket van ongeveer 50 cm x 30 cm, waarop het NMBS-naamlijstnummer, het bestellingsnummer, de leveringsdatum en het aantal vermeld staan. 6. WAARBORG De waarborg is van 2 jaar. Pagina 7 van 11
Bijlage: proefprogramma s M6 en HLE13 Rijtuigen M6 trajecten te gebruiken voor simulaties op proefstand a) Oostende Welkenraedt aan de snelheid van 160 km/h met stilstanden van 60 seconden te Brugge, Gent, Brussel Zuid, Brussel Centraal, Brussel Noord, Leuven en Luik Guillemins via LGV 2 en met een onvoorziene stilstand met noodremming aan Kmp. 76 op LGV 2 b) Welkenraedt Liège Guillemins aan de snelheid van 160 km/h met de afdaling van Chênée met een helling van 20 en een hoogteverschil van 225 m gevolgd door een onvoorziene stilstand met noodremming aan de voet van de helling c) Voorbehouden d) Ciney Namur aan de snelheid van 130 km/h met stilstanden van 30 seconden te Natoye (Kmp 84.340), Florée (Kmp 82.646), Assesse (Kmp 79.915), Courrière (Kmp 76.771), Sart-Bernard (Kmp 75.522), Naninne (Kmp 70.468), Dave-St-Martin (Kmp 67.004), Jambes Est (Kmp 63.599) en Namen. e) Oostende Brussel Zuid aan de snelheid van 160 km/h met stilstanden van 30 seconden te Oostkamp, Beernem, Maria Aalter, Aalter, Bellem, Hansbeke, Landegem en Drongen en met stilstanden van 60 seconden te Brugge en Gent f) Gent Brussel Noord aan de snelheid van 120 km/h met stilstanden van 30 seconden in Merelbeke, Melle, Wetteren, Schellebelle, Serskamp, Lede, Aalst, Erembodegem, Denderleeuw, Liederkerke, Essene Lombeek, Ternat, St Martens Bodegem, Dilbeek, Gootbijgaarden, St Agatha Berchem en Jette De gewone stilstanden gebeuren met een drukdaling van 1 bar in de ARL, t.t.z. met 2/3 van de max. remcilinderdruk, welke overeenkomt met de belading. Bij de noodremmingen wordt de ARL volledig geledigd en wordt geremd met de max. remcilinderdruk, welke overeenkomt met de belading. Voor de trajecten b), d) en e) zijn de rijtuigen uitzonderlijk beladen en is het doel van de proef de thermische belasting te controleren. Voor de trajecten a), e) en f) zijn de rijtuigen normaal beladen en is het doel van de proef de levensduur van de remvoeringen en hun agressiviteit t.o.v. de remschijven te ramen. Pagina 8 van 11
De karakteristieken van het stel zijn: Locomotief en 6 rijtuigen Massa locomotief : 84 ton Geremde massa locomotief : 56 ton Vermogen locomotief : 5 MW Massa rijtuig normale belading : 63,4 ton Massa rijtuig uitzonderlijk beladen : 72 ton Rempercentage : 150 %, maar begrensd tot een geremde massa van 98 remton De 4 assen zijn elk uitgerust met 3 remschijven Ø 640 x 110 in grijs gietijzer. De kracht Fb op de remvoeringen bedraagt : rijtuig normaal beladen en drukdaling van 1 bar in de ARL : 20 kn per remschijf rijtuig normaal beladen en noodremming : 32,5 kn per remschijf rijtuig uitzonderlijk beladen en drukdaling van 1 bar in de ARL : 24 kn per remschijf rijtuig uitzonderlijk beladen en noodremming : 38 kn per remschijf Pagina 9 van 11
Locomotief 13 trajecten te gebruiken voor simulaties op proefstand Uitzonderlijke exploitatie (dynamische rem buiten dienst) Locomotief sleept type reizigerstrein (300 ton massa/350 ton geremde massa) a) Arlon Namur aan de snelheid van 140 km/h met stilstanden van 60 seconden in Marbehan, in Libramont, in Jemelle, in Marloie, in Ciney en aan de Kmp 76 en 69 en gevolgd door een onvoorziene stilstand met noodremming in Namur (Kmp 61.5) b) Oostende Aachen aan de snelheid van 200 km/h met stilstanden van 60 seconden te Brugge, Gent, Brussel Zuid, Brussel Centraal, Brussel Noord, Leuven en Luik Guillemins via LGV 2 en met een onvoorziene stilstand met noodremming aan Kmp. 76 op LGV 2 c) Welkenraedt Liège Guillemins aan de snelheid van 160 km/h met de afdaling van Chênée met een helling van 20 en een hoogteverschil van 225 m gevolgd door een onvoorziene stilstand met noodremming aan de voet van de helling Locomotief alleen d) Arlon Namur aan de snelheid van 120 km/h met stilstanden van 60 seconden aan de Kmp 76 en 69 en gevolgd door een onvoorziene stilstand met noodremming in Namur (Kmp 61.5) e) Welkenraedt Liège Guillemins aan de snelheid van 120 km/h met de afdaling van Chênée met een helling van 20 en een hoogteverschil van 225 m gevolgd door een onvoorziene stilstand met noodremming aan de voet van de helling (Kmp 103) Locomotief als voertuig in type reizigertrein hierboven vermeld f) Arlon Namur aan de snelheid van 140 km/h met stilstanden van 60 seconden in Marbehan, in Libramont, in Jemelle, in Marloie, in Ciney en aan de Kmp 76 en 69 en gevolgd door een onvoorziene stilstand met noodremming in Namur (Kmp 61.5) Normale exploitatie Locomotief sleept type reizigerstrein (300 ton massa/350 ton geremde massa). De dynamische rem is in dienst g) Arlon Namur en terug aan de snelheid van 140 km/h met stilstanden van 60 seconden in Marbehan, in Libramont, in Jemelle, in Marloie en in Ciney h) Oostende Aachen en terug aan de snelheid van 200 km/h met stilstanden van 60 seconden te Brugge, Gent, Brussel Zuid, Brussel Centraal, Brussel Noord, Leuven en Luik Guillemins via LGV 2 en de helling van Chenée met een onvoorziene stilstand met noodremming op LGV 2 aan Kmp. 76 richting Luik Pagina 10 van 11
De uitzonderlijke exploitatie van de locomotief mag geen schade veroorzaken aan de schijfrem (remschijven + remvoeringen). Met thermografie moet worden gecontroleerd of zogenaamde hot spots voorkomen. De levensduur van de remvoeringen en de sleet van de remschijven worden geraamd naar rato van een gelijk aantal ritten Arlon Namur v.v. en Oostende Aachen v.v. over 200 000 km. Hierbij wordt verondersteld dat de dynamische rem van de locomotief 10 % van de ritten buiten dienst is en 90 % van de ritten in dienst is. Karakteristieken van de locomotief Massa 90 ton Coëfficiënt roterende massa s : 1,125 De toegevoegde blokrem levert 10% van de remarbeid Gemiddelde diameter wielen : 1125 mm Wrijvingsstraal remschijf 384 mm Remvoeringen UIC 2 x 200 cm² Max. vermogen dynamische rem : 2,7 MW De max. kracht aan de velg van de dynamische rem (EDmax) bedraagt 105 kn. De max. kracht aan de velg van de dynamische rem bij een drukdaling van 1 bar in de ARL (EDsoll) bedraagt 70 kn. De gerealiseerde kracht aan de velg van de dynamische rem is deze welke rekening houdt met het volgende : de grootte van de vraag (EDsoll) het beperkt vermogen van de dynamische rem het verdwijnen van de dynamische rem beneden de 30 km/h het verdwijnen van de dynamische rem tijdens een noodremming. De kracht op de remvoeringen bedraagt: Fb = Fbmax * (EDsoll EDist)/EDmax met Fbmax zolang v > 160 km/h : 36 kn per remschijf Fbmax zodra v 160 km/h : 55 kn per remschijf Pagina 11 van 11