Gipsverbanden
2
Inhoudsopgave Inleiding...4 Het gipsverband...4 Enkele tips...5 Oefeningen...7 Loopgips...8 Jeuk en huidbeschadiging...9 Wanneer contact opnemen... 10 Verwijderen van het gips... 11 Vragen... 12 3
Inleiding Vandaag heb je een gipsverband gekregen. Dit boekje Vertelt je hoe je hiermee om moet gaan Waar je rekening mee moet houden bij de verwijdering Wat je moet doen bij klachten En waar je terecht kunt met vragen. Voor ouders: Het is goed u te realiseren dat voor ieder kind de situatie anders kan zijn dan beschreven. Het gipsverband Je hebt gips om je arm of been gekregen. Dit zorgt ervoor dat het deel in het gips rust krijgt en niet meer kan bewegen. Je gebroken arm of been blijft dan in de goede stand staan en kan genezen. Bij een beschadigd gewricht of bij beschadigde pees zorgt het dat deze rust krijgt.
Enkele tips Je hebt twee soorten gips: gewoon gips en circulair kunststofgips. Gewoon gips Moet je twee dagen voorzichtig doen. Het duurt 48 uur voor het hard is. Laat je je gips niet op een harde rand rusten maar op een zachte onderlaag. Laat je gips niet nat worden. Circulair kunststofgips Is al na 30 minuten hard. Hoef je minder lang voorzichtig te zijn. Kan wel tegen water maar de katoenen kous en watten eronder niet. Douchen Als je gaat douchen moet je het gips beschermen met een plastic zak of een speciale douchehoes. Een plastic zak kun je met een pleister waterdicht afplakken op je huid. Voor ouders: Een hoes om te douchen is verkrijgbaar op de gipskamer. Hiervoor moet u betalen. Ziektekostenverzekeraars vergoeden die meestal niet. Laat uw kind zo kort mogelijk douchen. 5
Zwelling Er zijn een aantal dingen belangrijk: Zorg dat je vooral in de eerste week je ingegipste arm omhoog houdt. Zo zorg je ervoor dat de bestaande zwelling afneemt en voorkom je dat hij toeneemt. Is je arm gezwollen? Draag dan een sling (stoffen band) of draag een mitella (draagdoek). Laat eventueel je arm op een kussentje op schoot liggen. Zorg ervoor dat je hand hoger is dan je elleboog. s Nachts moet je de sling/mitella af doen en je arm op een kussen leggen. Er zijn een aantal dingen belangrijk: Vooral in de eerste week is het belangrijk dat je het ingegipste been omhoog houdt. Zo zorg je ervoor dat de bestaande zwelling afneemt en voorkom je dat hij toeneemt. Is je been gezwollen? Leg hem dan op een meerdere kussens, zodat hij goed hoog ligt. Het is belangrijk dat je voet hoger ligt dan je knie en je knie weer hoger dan je heup. s Nachts kun je een kussen onder je matras leggen aan het voeteneind. Voor ouders: Uw kind doet er goed aan om niet te veel te lopen (met de krukken) omdat het been dan lang naar beneden hangt. 6
Oefeningen Voor ouders: Het is belangrijk dat uw kind de oefeningen doet om de bloedsomloop te stimuleren, de niet ingegipste gewrichten soepel te houden en de spierkracht zo veel mogelijk te behouden. Probeer uw kind de volgende oefeningen enkele malen per dag te laten doen en minimaal vijf keer achter elkaar. Armoefeningen Maak drie tellen lang een stevige vuist, strek de vingers en tel tot drie. Draai rondjes met de schouder: ga in een iets voorovergebogen houding staan en maak een beweging alsof je in een kopje roert. Als je elleboog niet is ingegipst: strek en buig de elleboog dan. Beenoefeningen Trek je tenen naar je toe (richting van je neus) gedurende drie tellen. Druk ze hierna drie tellen lang van je af. Til zittend het gestrekte been gedurende drie tellen op. Indien je knie niet is ingegipst: buig en strek de knie dan.
Voor ouders: Elleboogkrukken Een gipsspalk mag niet belast worden, omdat die dan breekt. Uw kind mag dus niet lopen of staan zonder het gebruik van krukken. U krijgt een recept waarmee u elleboogkrukken kunt lenen bij de thuiszorg. Wanneer de arts u dat heeft gezegd, mag uw kind circulair gips en kunststofgips belasten. U krijgt hierover instructies mee (afhankelijk van het letsel). Loopgips Als je loopgips hebt, zorg dan dat je met je ingegipste been niet gaat slepen. Loop daarom zo normaal mogelijk. Omdat je je enkel niet kan gebruiken, moet je met kleine stapjes lopen. Onder het loopgips is meestal een zool bevestigd, die je kunt losmaken wanneer je naar bed gaat. Deze zool is vaak dikker dan de zool van je schoenen. Om te zorgen dat je hiervan bij het lopen geen last hebt, kan je aan het andere been een schoen dragen met een zool of hak van dezelfde dikte of hoogte. Als je loopgips hebt moet je je been ondersteunen als je zit, bijvoorbeeld door je been op een krukje te leggen. Dit voorkomt dat het dik wordt. 8
Jeuk en huidbeschadiging Gebruik nooit scherpe voorwerpen zoals een breinaald om de jeuk te bestrijden. Dit kan je huid kapot maken. Jeuk wordt meestal veroorzaakt door vocht tussen de huid en het gipsverband. Je kan dit bestrijden door de ruimte tussen de huid en het gips voorzichtig droog föhnen. Pas op! Niet te warm in verband met verbranding! Ook is er een anti-jeuk spray voor gipsverbanden verkrijgbaar op de gipskamer of in de apotheek. Voor ouders: Huidbeschadigingen kunnen ook ontstaan door kleine voorwerpen die tussen het gips en de huid terecht komen. Vooral kleine kinderen hebben de neiging speeltjes in het gips te verstoppen. 9
Voor ouders: Maatregelen tegen trombose Wanneer er op medische gronden geen bezwaren zijn, worden bij gips om een been vaak bloedverdunnende medicijnen voorgeschreven tegen trombose. Dat is verstandig bij een bovenbeengips, maar soms ook bij een onderbeengips. Het kan in de vorm van tabletten, maar ook in de vorm van injecties onder de huid. Dat laatste kan u worden aangeleerd of de wijkverpleegkundige wordt daarvoor ingeschakeld. Wanneer contact opnemen Neem telefonisch contact op, wanneer ondanks het hoog houden van je arm of been: je vingers of tenen gaan tintelen, dik worden, of paars/ blauw verkleuren. je vingers of tenen niet of nauwelijks kunt bewegen. het gipsverband pijn veroorzaakt of knelt (pijn op de plaats van de breuk is meestal niet verontrustend). je gips gebroken is. In geval van loopgips mag je het gips dan niet meer belasten. je gips nat en slap geworden is. 10
Verwijderen van het gips Als je naar het ziekenhuis komt omdat het gips van je been eraf mag, is het slim om een veterschoen of een andere stevige schoen mee te nemen. neem je ook krukken mee omdat je misschien nog niet goed kan of mag lopen op je been. Je been is stijf geworden! kan het zijn dat je been weer wat dikker wordt. Hiervoor krijg je een elastische kous. Als je naar het ziekenhuis komt omdat het gips van je arm eraf mag, neem je je sling/mitella mee. kan het zijn dat je een elastische kous om je arm krijgt. 11 Het gips eraf halen kan veel lawaai maken, maar doet geen pijn. Voor ouders: Kort na het verwijderen van een circulair gips of kunststofgips van het been kan er zwelling optreden. Omdat tegen te gaan krijgt uw kind een elastische kous. Voor de arm geldt dit in mindere mate. Als er na het verwijderen van het gips zwelling ontstaat, neemt deze in de loop van de dag toe en is s avonds het sterkst. Dit is niet verontrustend, de zwelling verdwijnt langzamerhand vanzelf. De klachten kunnen verminderen door het been of de arm niet te veel te belasten en hoger te leggen of overdag een elastische kous te dragen ( s nachts afdoen).
Vragen Heeft u nog vragen, stel ze gerust aan de arts, de verpleegkundige of aan de gipsverbandmeesters op de gipskamer. Heeft u tijdens de behandeling vragen of problemen neem dan contact op met de gipskamer. De gipskamer is te bereiken van maandag tot en met vrijdag van 08.30 tot 16.00 uur, tel. (0341) 463936 U kunt uw vragen ook mailen naar gipskamer@stjansdal.nl Heeft u na het bezoek aan het ziekenhuis vragen? De eerste vijf dagen na het bezoek kunt u contact met ons opnemen via het algemene nummer van het ziekenhuis: (0341) 463911. De receptioniste zal u doorverbinden met de afdeling waar u uw vraag kunt stellen. Is het langer dan vijf dagen geleden? Neem dan contact op met uw eigen huisarts of buiten kantoortijden met de Huisartsenpost via 0900 341 0 341 Kijk ook eens op de kinderwebsite van het St Jansdal: www.stjansdalkids.nl 12
Van harte beterschap! 13
14
Uitgave: Patiëntencommunicatie Vormgeving: PR&Communicatie Harderwijk, februari 2017 CAZ KI 105.02.17
Ziekenhuis St Jansdal Wethouder Jansenlaan 90 3844 DG Harderwijk Postbus 138 3840 AC Harderwijk Telefoon (0341) 463911 www.stjansdal.nl