Didactische documenten van de eigen leefomgeving

Didactische documenten van de eigen leefomgeving Sara Michels 1SA4 (WI-AA) 2015-2016

Inhoudstafel Lijst van figuren...1-2 Lijst van bijlagen... 3 Hoofdstuk 1: Beschrijving van het studiegebied... 4 1.1 Kaartuitsneden van de eigen leefomgeving... 5-10 1.2 Topografische kaart leefomgeving 1:100 000 15x15cm... 11 1.3 A4 uitsnede 1:20 000... 12-13 1.4 Kaartomtrekken 1: 50 000, 1: 20 000 en 1:10 000 in 1:100 000... 14 2.1 Mindmap... 15 2.2 4 kaarten: typische kenmerken van je leefomgeving... 16-20 3. Ferrariskaart... 21-22 4. Typische kenmerken van de leefomgeving... 23-24 Hoofdstuk 2: Analyse van de belangrijkste elementen op een topografische kaart.. 25 1. Coördinaten... 26 2. Declinatie t.o.v. het magnetische noorden... 26 3. Afstand en oppervlakte... 26-27 4. Altimetrische en planimetrische fiches... 28-30 5. Legende bij kaart... 28 Hoofdstuk 3: Analyse van landschap en reliëf m.b.v. de topografische kaart... 31 2. Reliëfkaart... 32-33 4. Dwarsprofiel en lengteprofiel... 34-35 5. Reliëfdoorsneden in Geopunt Vlaanderen... 36 6. Verval en verhang... 37-38 7. Hellingsgraad... 37-38 8. Waterscheidingslijn en droog dal... 37-38 Hoofdstuk 4: Gesteenten in de eigen leefomgeving... 39 1. Natuursteen als bouwmateriaal... 40 2. Kunststeen als bouwmateriaal... 41 3. Bouwmaterialen van de eigen woning en 2 historische gebouwen... 42-43 Hoofdstuk 5: Geologie en geomorfologie van de eigen leefomgeving... 44 1. Landschapsfoto s... 45-48 2. Analyse bodemprofiel... 48-49 3. Vereenvoudigde kaart van de tertiaire lagen... 50-51 4. Synthese van analyse van reliëf, bodem en ondergrond... 52 Hoofdstuk 6: Bebouwing en bevolking... 53 1. Spreiding van de bebouwing... 54-57 2. Bebouwde kern... 58 3. Transect... 59-61

4. Vergelijking stad verstedelijkte kern plattelandskern... 62-65 5. Bevolkingsevolutie Hulshout... 66 6. Grafiek bevolkingsevolutie... 66 7. 3 grafieken m.b.t. bevolkingskenmerken + bespreking... 67-68 Bibliografie... 69

Lijst van figuren Figuur 1: Topografische kaart leefomgeving - 1:10 000... 6 Figuur 2: Topografische kaart leefomgeving - 1:25 000... 7 Figuur 3: Topografische kaart leefomgeving - 1:50 000... 8 Figuur 4: Topografische kaart leefomgeving - 1:100 000... 9 Figuur 5: Topografische kaart leefomgeving - 1:250 000... 10 Figuur 6: A4 uitsnede 1:20 000... 13 Figuur 7: Geografische streken van België... 17 Figuur 8: Fietsroutekaart... 18 Figuur 9: Wegenkaart... 19 Figuur 10: Administratieve kaart... 20 Figuur 11: Ferrariskaart... 21 Figuur 12: Foto altimetrisch punt... 28 Figuur 13: Foto planimetrisch punt... 28 Figuur 14: Altimetrische fiche... 29 Figuur 15: Planimetrische fiche... 30 Figuur 16: Reliëfkaart... 33 Figuur 17: Dwarsprofiel... 36 Figuur 18: Lengteprofiel... 36 Figuur 19: Graniet reclamefolder... 40 Figuur 20: Arduin reclamefolder... 40 Figuur 21: Kaart Groeven België... 40 Figuur 22: Vloertegel reclamefolder... 41 Figuur 23: Porselein reclamefolder... 41 Figuur 24: Kaart Steengroeven België... 41 Figuur 25: Foto eigen woning... 42 Figuur 26: Foto Pallieterhoeve... 42 Figuur 27: Foto Kaasstrooimolen... 43 Figuur 28: Landschapsfoto einde Kapelstraat Hulshout... 45 Figuur 29: Landschapsfoto meander Grote Nete... 45 Figuur 30: Landschapsfoto velden Pallieterhoeve... 46 Figuur 31: Landschapsfoto velden Industriepark... 46 Figuur 32: Situering Bergbos... 48 Figuur 33: Grondboring... 49 Figuur 34: Kaart tertiaire lagen leefomgeving... 51 Figuur 35: Topografische uitsnede ten ZW van Hulshout... 54 Figuur 36: Afbeelding ten ZW van Hulshout... 54 1

Figuur 37: Landschapsfoto ten ZW van Hulshout... 54 Figuur 38: Topografische uitsnede centrum Hulshout... 55 Figuur 39: Afbeelding centrum Hulshout... 55 Figuur 40: Landschapsfoto centrum Hulshout... 55 Figuur 41: Topografische uitsnede ten NO van Booischot... 56 Figuur 42: Afbeelding ten NO van Booischot... 56 Figuur 43: Landschapsfoto ten NO van Booischot... 56 Figuur 44: Topografische uitsnede ZW Hulshout... 57 Figuur 45: Afbeelding ZW Hulshout... 57 Figuur 46: Landschapsfoto ZW Hulshout... 57 Figuur 47: Bebouwde kern leefomgeving... 58 Figuur 48: Transect Hulshout... 59 Figuur 49: Transect Hulshout verspreide bebouwing... 60 Figuur 50: Transect Hulshout woonwijk... 60 Figuur 51: Transect Hulshout open bebouwing centrum... 60 Figuur 52: Transect Hulshout centrum... 61 Figuur 53: Transect Hulshout open bebouwing rand... 61 Figuur 54: Transect Hulshout bedrijventerreinen... 61 Figuur 55: Stedelijke kern Herentals... 63 Figuur 56: Grote Markt, Herentals... 63 Figuur 57: Zandstraat, Herentals... 63 Figuur 58: Albertkanaal, Herentals... 63 Figuur 59: Verstedelijkte kern Heist-o/d-Berg... 64 Figuur 60: Cultuurcentrum Zwaneberg, Heist-op-den-Berg... 64 Figuur 61: Berkenstraat, Heist-op-den-Berg... 64 Figuur 62: Bergstraat, Heist-op-den-Berg... 64 Figuur 63: Plattelandskern Zonderschot... 65 Figuur 64: Zonderschotsesteenweg, Zonderschot... 65 Figuur 65: Kerk Zonderschot, Zonderschot... 65 Figuur 66: Blokstraat, Zonderschot... 65 Figuur 67: Grafiek bevolkingsevolutie Hulshout... 66 Figuur 68: Grafiek vreemdelingen Hulshout... 67 Figuur 69: Grafiek 65-plussers Hulshout... 67 Figuur 70: Grafiek verdeling man - vrouw Hulshout... 67 2

Lijst van bijlagen Bijlage 1: Pedologie van België Bijlage 2: Bodemkaart leefomgeving 3

Hoofdstuk 1: Beschrijving van het studiegebied 4

Hoofdstuk 1: beschrijving van het studiegebied 1.1 Kaartuitsneden van de eigen leefomgeving Figuur 1: Topografische kaart leefomgeving - 1:10 000 (NGI 2015) Figuur 2: Topografische kaart leefomgeving - 1:25 000 (NGI 2015) Figuur 3: Topografische kaart leefomgeving - 1:50 000 (NGI 2015) Figuur 4: Topografische kaart leefomgeving - 1:100 000 (NGI 2015) Figuur 5: Topografische kaart leefomgeving - 1:250 000 (NGI 2015) 5

8-10-2015 Topomapviewer Print Figuur 1 Topografische kaart leefomgeving 1:10 000 NGI IGN 2015. Nadruk of aanpassing onder gelijk welke vorm is verboden. Gebruiksvoorwaarden Nationaal Geografisch Instituut Abdij Ter Kameren 13 B 1000 Brussel Tel. : 02 629 82 11 Fax: 02 629 82 12 www.ngi.be 6 5 http://www.ngi.be/topomapviewer/public?lang=nl&level=8&mapcenter=%7b%22x%22%3a679353%2c%22y%22%3a696215%7d&layers=%7b%22automa... 1/1

8-10-2015 Topomapviewer Print Figuur 2 Topografische kaart leefomgeving 1:25 000 NGI IGN 2015. Nadruk of aanpassing onder gelijk welke vorm is verboden. Gebruiksvoorwaarden Nationaal Geografisch Instituut Abdij Ter Kameren 13 B 1000 Brussel Tel. : 02 629 82 11 Fax: 02 629 82 12 www.ngi.be 7 http://www.ngi.be/topomapviewer/public?lang=nl&level=8&mapcenter=%7b%22x%22%3a679401%2c%22y%22%3a696181%7d&layers=%7b%22automa... 1/1

8-10-2015 Topomapviewer Print 1.2 Topografische kaart leefomgeving 1:100 000 15x15cm Topografische kaart leefomgeving 1:100 000 Uitsnede van Figuur 4: Topografische kaart leefomgeving - 1:100 000 (NGI 2015) NGI 1:100 IGN 000 2015. Nadruk of aanpassing onder gelijk welke vorm is verboden. Gebruiksvoorwaarden Nationaal Geografisch Instituut Abdij Ter Kameren 13 B 1000 Brussel Tel. : 02 629 82 11 Fax: 02 629 82 12 www.ngi.be 1/1 11

1.3 A4 uitsnede 1:20 000 Figuur 6: A4 uitsnede 1:20 000 (NGI 2002) 12

0 200 400 600 800 1:20000 12

8-10-2015 Topomapviewer Print 1.4 Kaartomtrekken 1: 50 000, 1: 20 000 en 1:10 000 in 1:100 000 Uitsnede van Figuur 4: Topografische kaart leefomgeving - 1:100 000 (NGI 2015) Topografische kaart leefomgeving 1:100 000 1: 50 000 1: 10 000 NGI IGN 2015. Nadruk of aanpassing onder gelijk welke 1: vorm 20 is verboden. 000 Gebruiksvoorwaarden Nationaal Geografisch Instituut Abdij Ter Kameren 13 B 1000 Brussel Tel. : 02 629 82 11 Fax: 02 629 82 12 www.ngi.be 14 1/1

2.1 Mindmap 15

2.2 4 kaarten: typische kenmerken van je leefomgeving Figuur 7: Geografische streken van België (Plantyn Algemene Wereldatlas 2012) Figuur 8: Fietsroutekaart (Toerisme Provincie Antwerpen 2009) Figuur 9: Wegenkaart (Stratenatlas van België Provincie Antwerpen 1992) Figuur 10: Administratieve kaart (Geopunt.be beheerd door het Agentschap voor Geografische Informatie Vlaanderen 2015) 16

Figuur 7 0 15 30 45 60 75km 1514 17

0 650 1300 1950 2600 3260m 1514 Figuur 8

Figuur 9 0 5 10 15 20 25km 1514 19

Figuur 10 1514 20

3. Ferrariskaart Figuur 11: Ferreriskaart (NGI 2015) 21

8-10-2015 Topomapviewer Print situeren van de Ferrariskaart op kaart met schaal 1:100 000 (uitsnede van Figuur 4) Topografische kaart leefomgeving 1:100 000 NGI IGN 2015. Nadruk of aanpassing onder gelijk welke vorm is verboden. Gebruiksvoorwaarden 22

4. Typische kenmerken van de leefomgeving De ligging van Hulshout is het eerste te bespreken punt. Hulshout ligt in het zuiden van de provincie Antwerpen aan de grens met Vlaams-Brabant. Wat ik niet wist is dat de gemeente nog net tot het arrondissement Turnhout behoord en dus niet tot arrondissement Mechelen, wat trouwens wel net aan Hulshout grenst (Administratieve kaart). De gemeente heeft heel wat steden in de nabijheid. Als men wil gaan winkelen of iets lekker wil gaan eten dan zijn zowel Herentals, Aarschot, Lier als Mechelen mogelijke kandidaten (Topografische kaart leefomgeving - 1:250 000). Ook de grotere steden, zoals Antwerpen en Leuven zijn snel bereikbaar. De autosnelwegen E313 en E314 liggen op eenzelfde afstand van Hulshout op nog geen 20 minuten rijden (Wegenkaart). Heist-op-den-Berg is de nabijgelegen gemeente van Hulshout (Topografische kaart leefomgeving 1:50 000). Als de inwoners van Hulshout enig vertier willen, dan gaan ze meestal naar Heist-op-den-Berg. Daar is, in tegenstelling tot Hulshout, een winkelstraat en een station waar de Hulshoutenaren veel gebruik van maken. Steden als Antwerpen en Leuven zijn dus niet alleen snel bereikbaar via de autosnelwegen, ook met de trein is men binnen het halfuur in het centrum van de steden. s Zomers worden er in Heist-opden-Berg ook veel activiteiten georganiseerd die de inwoners van Hulshout zeker aanspreken. Doorheen het hele jaar kan men ook verschillende activiteiten doen in Hulshout zelf. Ikzelf woon in een doodlopende straat die uitkomt op de Herenbossen. Als we wat dieper het bos ingaan komen we uit aan de oevers van de Grote Nete (Ferrariskaart). Als we deze rivier stroomopwaarts volgen komen we aan de Oude Spoorweg. Zowel in de Herenbossen, aan de Grote Nete en op de Oude Spoorweg kan er gefietst en gewandeld worden. Vooral de Oude Spoorweg is een druk bereden route omdat er weinig obstakels of bochten zijn en waar wielertoeristen, maar ook dagjesmensen, hun rijkunsten kunnen oefenen. De weinige bezienswaardigheden zijn bij goed weer dan ook druk bezochte plekken (Fietsroutekaart). Op de Grote Nete worden er kano- en kajakvaarten georganiseerd, iets wat je niet zomaar in elk dorp zal tegenkomen. Ruiters en hun paard kunnen ook verschillende routes berijden doorheen Hulshout. In geografisch opzicht is Hulshout gelegen in de Kempen, meer bepaald de Zuiderkempen (Kaart traditionele geografische streken). Door deze ligging zijn er s zomers vaak aangenamere temperaturen dan in andere geografische streken in België. De zandige bodems aanwezig in de gemeente zorgen daarvoor. Omdat Hulshout gelegen is aan de Grote Nete zijn er verschillende soorten bodems aanwezig. Er zijn zowel alluviale gronden als zandige gronden op zand en natte zanden lemig-zandgronden (Kaart Pedologie). Deze bodemsoorten zijn uitstekend om landbouwactiviteiten op te verrichten. In de deelgemeentes Houtvenne en Westmeerbeek zijn namelijk enkele boomkwekerijen gevestigd. Met enige fierheid kan gezegd worden dat Arbor de grootste boomkwekerij van België is. Het bedrijf bestaat al meer dan 100 jaar en heeft verscheidene hectaren grond in zijn bezit. Naast een boomkwekerij, heeft het Hulshoutse industriepark een producent van diepgevroren kruiden. De kruiden worden op de velden tussen Hulshout en Wiekevorst gekweekt en worden verwerkt in de fabriek van Herbafrost. 23 24

Zoals al eerder vermeld, beschikt Hulshout over een industriezone. De industriezone ligt verspreid over de nabijgelegen gemeente Heultje als Hulshout. Industriezone Heultje- Hulshout zorgt dus voor heel wat werkgelegenheid voor de inwoners van Hulshout en de omliggende gemeenten. (Topografische kaart 1: 20 000) 24

Hoofdstuk 2: Analyse van de belangrijkste elementen op een topografische kaart 25

1. Coördinaten UTM: 31U F (6) S (56) 25,720km E 59,465km Lambert: x = 179,80 km y = 195,78 km Geografisch: 4 47 43 NB en 51 04 20 OL 2. Declinatie t.o.v. het magnetische noorden - UTM: Verandering magnetische declinatie 7. 13 = 91 = 1 31 Hoek magnetische noorden t.o.v. geografische noorden (1) 1 18 1 31 = -0 13 (hoek naar rechts t.o.v. geografische noorden) Declinatie t.o.v. het magnetische noorden (2) 1 28 0 13 = 1 15 (hoek naar rechts t.o.v. geografische noorden) 1. Lambert: Verandering magnetische declinatie 7. 13 = 91 = 1 31 Hoek magnetische noorden t.o.v. geografische noorden (1) 1 18 1 31 = -0 13 (hoek naar rechts t.o.v. geografische noorden) Declinatie t.o.v. het magnetische noorden (2) 0 24 0 13 = 0 11 (hoek naar rechts t.o.v. geografische noorden) Y UTM of Y Lambert Geografische noorden 2 Magnetische noorden 1 3. Afstand en oppervlakte - Afstand: Pallieterhoeve: kaart = 6cm werkelijkheid = 6cm. 20 000 = 120 000cm = 1,2km Okay: kaart = 6cm werkelijkheid = 6cm. 20 000 = 120 000cm = 1,2km Frituur D enneke: kaart = 5,4cm werkelijkheid = 5,4cm. 20 000 = 108 000cm = 1,08km 2. Oppervlakte: Veld op kaart = 0,3cm x 0,7cm werkelijkheid = (0,3cm. 20 000) x (0,7cm. 20 000) = 6000cm x 14000cm = 60m x 140m = 8400m 2 26

4. Altimetrische en planimetrische fiches (G-DOC 2015) zie volgende pagina s Figuur 12: Foto altimetrisch punt (Sara Michels 2015) Figuur 13: Foto planimetrisch punt (Sara Michels 2015) 5. Legende bij kaart (bron= figuur 6: A4 uitsnede 1:20 000): Woning Pallieterhoeve Okay Frituur D enneke Veld Altimetrisch en planimetrisch punt 28

Figuur 14 29

Figuur 15 30

Hoofdstuk 3: Analyse van landschap en reliëf m.b.v. de topografische kaart 31

2. Reliëfkaart (zie volgende pagina) Figuur 16: Reliëfkaart (bron= figuur 6: A4 uitsnede 1:20 000) 3. Reliëfmodel 32

0 200 400 600 800

4. Dwarsprofiel en lengteprofiel (bron kaart = figuur 6: A4 uitsnede 1:20 000) 34

5 Reliëfdoorsneden in Geopunt Vlaanderen Figuur 17: Dwarsprofiel (Geopunt Vlaanderen 2015) Figuur 18: Lengteprofiel (Geopunt Vlaanderen 2015) 36

6. Verval en verhang Verval Grote Nete: absolute hoogteverschil tussen 2 punten (A en B) in m. (Geopunt Vlaanderen) punt A: (links) 7,6m en punt B: 9,6m verval = 2m Verhang Grote Nete: relatieve hoogteverschil tussen 2 punten (A en B) in m/km. afstand in km = 23,5 cm op de kaart = 4,7km in werkelijkheid Berekening: 1cm op de kaart = 200m in werkelijkheid 23,5cm op de kaart = 4700 m (=200m * 23,5) in werkelijkheid = hoogteverschil in m afstand in km = 2m m = 0,43 4,7km km 7. Hellingsgraad van een helling 4. Afstand op de kaart van voet naar top (zwarte lijn) = 8,5 cm kaart = 8,5 cm werkelijkheid = 200m * 8,5 = 1700m 5. Hoogteverschil = 16,25m 6,25m = 10m 6. Hellingsgraad = hoogteverschil 100 afstand = 10m 100 1700m = 0,59% 8. Waterscheidingslijn en droog dal De waterscheidingslijn is aangeduid door een blauwe lijn. Een droog dal is niet aanwezig in het desbetreffende gebied. Aanduidingen 6, 7 en 8 op kaart: zie volgende pagina! (bron kaart = figuur 6: A4 uitsnede 1:20 000) 37

Hoofdstuk 4: Gesteenten In de eigen leefomgeving 39

1. Natuursteen als bouwmateriaal Granieten blad Graniet wordt in kleine mate ontgonnen in België en is daarom heel duur. Het stollingsgesteente is overal ter wereld te vinden omdat het ontstaat door het ondergronds stollen van magma. Dichtbij kunnen we graniet ontginnen in onder andere het Zwarte Woud, de Alpen en de Vogezen. Figuur 19: Graniet reclamefolder (GAMMA 2015) Arduin = Gepolijste blauwe hardsteen Blauwe hardsteen wordt op vele plaatsen ontgonnen in Wallonië waaronder talrijke plaatsen in Henegouwen, in de Condroz, de vallei van de Bocq en de vallei van de Molignée. Figuur 20: Arduin reclamefolder (GAMMA 2015) Figuur 21: Kaart Groeven België (De Boeck Atlas 2007) 40

2. Kunststeen als bouwmateriaal Volkeramische vloertegel Een tegel die volledig van hetzelfde kleimateriaal gebakken is, wordt volkeramisch genoemd. Klei wordt op verschillende plaatsen in België ontgonnen. Figuur 22: Vloertegel reclamefolder (CEVO 2015) Wit porselein Figuur 23: Porselein reclamefolder (GAMMA 2015) Porselein is samengesteld uit kaolien (= chinaklei), kwarts en een veldspaat. De kunststeen moet op een hele hoge temperatuur gebakken worden. Kaolien (= fijne witte klei) wordt in kleine mate ontgonnen in België. Kwarts kunnen we terugvinden in o.a. graniet en kwartszand. Kwartszand kan men ontginnen in Mol/Dessel en Maasmechelen. Veldspaat kan men op vele plaatsen terugvinden, het is o.a. aanwezig in graniet. Figuur 24: Kaart Steengroeven België (Plantyn Algemene Wereldatlas 2012) Maasmechelen 40 41

3. Bouwmaterialen van de eigen woning en 2 historische gebouwen Woning Figuur 25: Foto eigen woning (Sara Michels 2015) 5 4 3 1 2 Bouwmaterialen: 1. Bakstenen gebakken uit klei 2. Raam- en deurdorpels uit blauwe hardsteen 3. Betonnen dakpannen 4. Hout 5. Glas vervaardigd uit wit kwartszand Pallieterhoeve Figuur 26: Foto Pallieterhoeve (Sara Michels 2015) 3 4 5 2 1 42 40

Bouwmaterialen: 1. Bakstenen gebakken uit klei 2. Ijzerzandsteen (gebruikt voor o.a. onderdorpels en waterlijsten) 3. Dakpannen gebakken uit klei 4. Hout 5. Glas vervaardigd uit wit kwartszand Kaasstrooimolen Figuur 27: Foto Kaasstrooimolen (Sara Michels 2015) 3 1 2 Bouwmaterialen: 1. Hout 2. Bakstenen gebakken uit klei 3. Leien dakpannen leisteen 40 43

Hoofdstuk 5: Geologie en geomorfologie van de eigen leefomgeving 44

1. Landschapsfoto s Figuur 28: Landschapsfoto einde Kapelstraat Hulshout (Sara Michels) Horizon Figuur 29: Landschapsfoto meander Grote Nete (Sara Michels) Horizon 45

Figuur 30: Landschapsfoto velden Pallieterhoeve (Sara Michels) Horizon Figuur 31: Landschapsfoto velden Industriepark (Sara Michels) Horizon 46 45

F31 F28 F29 F30 45

Analyse van het reliëf De horizonlijnen zijn steeds recht of effen. Er zijn slechts minieme hellingen, waarneembaar op de foto s. Bij figuur 28 is het hoogteverschil 0,3m (13,3m 13,0 m). De hoogteverschillen zijn bijgevolg zeer klein. De hoogte van figuur 28 is gemiddeld 13,2 m, van figuur 29 is deze 9 m. Bij figuur 30 bedroeg de hoogte 8,9 m en bij figuur 31 was dit 10,8 m. Tussen figuur 28 en 29 is dus een hoogteverschil van ongeveer 4,2m over een afstand van 700 m, dat is een helling van 0,6% die nauwelijks merkbaar is. Gegevens: http://www.geopunt.be/kaart Het desbetreffende gebied bevindt zich in Laag-België. Als we het reliëf determineren, bekomen we een laagvlakte. 2. Analyse bodemprofiel Voor de analyse van het bodemprofiel ben ik wat buiten de leefwereld (op kaart) gegaan. De grondboring heb ik uitgevoerd op de Heistse Berg (= Bergbos) omdat de bodem daar het minst aangeroerd zou zijn. Figuur 32: Situering Bergbos (Google Maps) Bergbos Kaartgegevens 2016 Google 500 m 45 48

Figuur 33: Grondboring (Sara Michels) 0 cm Staal 1 = humus 10 cm 22 cm O-horizont Humuslaag A-horizont Humusaanrijkingshorizont Staal 2 = leemhoudend zand 77 cm E-horizont Uitlogingshorizont Staal 3 = zandhoudend leem 115 cm Bt-horizont Kleiaanrijkingshorizont Bfe-horizont Geoxideerde ijzeraanrijkingshorizont C-horizont Moedermateriaal Aanwezigheid van water Staal 4 = zandhoudend leem Staal 5 = zandhoudend leem 49

3. Vereenvoudigde kaart van de tertiaire lagen - Samenstelling van de belangrijkste lagen: Rivier: Grote Nete Formatie van Diest: Groene en bruine glauconietrijke, eerder grove zanden met kleirijke en glimmerrijke zones, ijzerzandsteenbannken en plaatselijk basisgrind van zwarte afgeplatte silexkleien Formatie van Berchem: Donkergroene kleihoudende fossielrijke glauconietzanden Formatie van Boom Lid van Putte: Grijze siltige klei of kleiig silt van mariene oorsprong. De meest siltige lagen zijn pyriet- en glauconiethoudend. Figuur 34: Kaart tertiaire lagen leefomgeving (Databank Ondergrond Vlaanderen) (volgende pagina) 50

4. Synthese van analyse van reliëf, bodem en ondergrond Over het reliëf in de eigen leefomgeving is niet zo veel te zeggen. Het is een laagvlakte gelegen in Laag-België. De horizonnen zijn recht of effen. Hoogteverschillen zijn ook nauwelijks waarneembaar in het landschap en dus klein. Op sommige plaatsen voel je dit wel in de benen wanneer je er wandelt of fietst maar echt zichtbaar is het niet. De hellingen zijn dus bijgevolg zwak. Het reliëf wordt wel sterk gekenmerkt door de aanwezigheid van de rivier, de Grote Nete. De insnijding van de rivier is sterk zichtbaar in het reliëf. Op de kaart met de samenstelling van bodem (Bijlage 2) is de aanwezigheid van een rivier ook goed af te leiden. Rondom de rivier zijn er namelijk kleibodems (donkergroene kleur), terwijl de bodem verder van de rivier gelegen lemige zandbodems zijn. De kleibodems rondom de Grote Nete zijn ontstaan door de afzetting van slibdeeltjes door de rivier, door het stijgen en dalen van het rivierpeil. In de leefomgeving zijn er 3 verschillende formaties aanwezig. Het meest noordelijk gelegen vinden we de Formatie van Diest. Deze formatie wordt gekenmerkt door groene en bruine glauconietrijke, eerder grove zanden met kleirijke en glimmerrijke zones, ijzerzandsteenbannken en plaatselijk basisgrind van zwarte afgeplatte silexkleien. De grondboring die ik uitvoerde, situeerde zich in deze formatie. Iets zuidelijker gelegen vinden we de Formatie van Berchem terug. Deze formatie wordt gekenmerkt door donkergroene kleihoudende fossielrijke glauconietzanden. In de meest zuidelijkste zone in de leefomgeving treffen we de Formatie van Boom, meer bepaald het Lid van Putte, aan. Deze is samengesteld uit grijze siltige klei of kleiig silt van mariene oorsprong. De meest siltige lagen zijn pyriet- en glauconiethoudend. 52

Hoofdstuk 6: Bebouwing en bevolking 53

1. Spreiding van de bebouwing Verspreide bebouwing Figuur 35: Topografische uitsnede ten ZW van Hulshout (NGI 2002) 0 200 400 600 800 1000m Figuur 36: Afbeelding ten ZW van Hulshout (Google Earth) 0 200 400 600 800 1000m Figuur 37: Landschapsfoto ten ZW van Hulshout (Sara Michels) 54

Geconcentreerde bebouwing Figuur 38: Topografische uitsnede centrum Hulshout (NGI 2002) Figuur 39: Afbeelding centrum Hulshout (Google Earth) 0 200 400 600 800m 0 200 400 600 800m Figuur 40: Landschapsfoto centrum Hulshout (Sara Michels) 55

Lintbebouwing Figuur 41: Topografische uitsnede ten NO van Booischot (NGI 2002) Figuur 42:Afbeelding ten NO van Booischot (Google Earth) 0 200 400 600m 0 200 400 600m Figuur 43: Landschapsfoto ten NO van Booischot (Sara Michels) 56

Geïsoleerde wijken In mijn leefomgeving kon ik geen geïsoleerd wijken terugvinden, daarom nam ik een sociale woonwijk die qua uitzicht sterk gelijkt op een geïsoleerd wijk. Figuur 44: Topografische uitsnede ZW Hulshout (NGI 2002) Figuur 45: Afbeelding ZW Hulshout (Google Earth) 0 200 400 600m 0 200 400 600m Figuur 46: Landschapsfoto ZW Hulshout (Sara Michels) 57

2. Bebouwde kern De bebouwde kern gaat nog een stukje verder naar het oosten maar dit behoort niet tot mijn leefomgeving. Figuur 47: Bebouwde kern leefomgeving (Google Earth) 58

3. Transect (Figuur 48: Transect Hulshout (Google Earth)) 6 5 4 3 2 1 59

1 Akkers en weilanden met verspreide bebouwing, buiten de bebouwde kern 2 Figuur 49: Transect Hulshout verspreide bebouwing (Sara Michels) (Sociale) woonwijken met gesloten, halfopen en open bebouwing, aan de rand van de bebouwde kern Figuur 50: Transect Hulshout woonwijk (Sara Michels) 3 Open bebouwing met steeds meer groen, meer naar het centrum van de bebouwde kern toe Figuur 51: Transect Hulshout open bebouwing centrum (Sara Michels) 60

4 Halfopen en gesloten bebouwing, in het centrum van de bebouwde kern Figuur 52: Transect Hulshout centrum (Sara Michels) 5 Open bebouwing met groen, aan de rand van de bebouwde kern 6 Figuur 53: Transect Hulshout open bebouwing rand (Sara Michels) Bedrijventerrein aan de rand van de bebouwde kern Figuur 54: Transect Hulshout bedrijventerrein (Sara Michels) 61 60

4. Uitzicht Functies Stad Herentals Uitgestrekte geconcentreerde bebouwing - Langs de ring: open bebouwing; hoge appartementsblokken en kleine bedrijven - Net binnen de ring, langs brede lanen: Open bebouwing; appartementsblokken - Net binnen de ring, buiten het echte centrum: Halfopen en soms open bebouwing, Vrij brede straten - Centrum: Gesloten en heel soms halfopen bebouwing rijwoningen of appartementen van 3 of 4 verdiepingen, Smallere straten (vaak eenrichtingsverkeer) - Grote verscheidenheid aan handel en diensten: Aan de rand en langs de ring: enkele bekende ketens maar ook zelfstandigen; Centrum: Winkelstraten met bekende winkelketens maar ook kleine zelfstandigen; horeca: cafés en restaurants Buiten de ring: groot industrieterrein + Albertkanaal + snelweg E313 - Levendig centrum met pleintjes en stadspark - Ontspanning: waterpretpark Hidrodoe, sporthallen, zwembad, bibliotheek, cultuurcentrum t Schaliken - Religie: 4 kerken - Scholen: kleuter-, lager en middelbaar onderwijs + volwassenenonderwijs - Ziekenhuis A.Z. St-Elisabeth - Treinstation aan de rand van de stad Verstedelijkte kern Heist-op-den- Berg Uitgestrekte geconcentreerde bebouwing met vertakkingen - Aan de rand: Verkavelingen met open en soms halfopen bebouwing, Wijk met sociale woningen en appartementsblokken, Grote bedrijventerreinen - In het centrum: 1 centrale winkelstraat met gesloten bebouwing, zijstraten met halfopen bebouwing - Groot aanbod aan handel en diensten: 1 centrale winkelstraat met enkele bekende winkelketens maar ook zelfstandigen, her en der nog kleine winkeltjes verspreidt in de gemeente Buiten het centrum: industrieterrein - Levendig centrum met cultuurplein en Heistse berg horeca: cafés en restaurants - Ontspanning: Cultuurcentrum Zwaneberg, klein zwembad, schaatsbaan, sporthal, bibliotheek - Religie: 2 kerken - Scholen: kleuter-, lager en middelbaar onderwijs + volwassenenonderwijs - Polikliniek Somedi - Vrij centraal gelegen treinstation Plattelandskern Zonderschot Deelgemeente bestaande uit enkele straten vrij geconcentreerde bebouwing - Lintbebouwing - Open bebouwing: eengezinshuizen en boerderijen - Centrum(pje): miniem aanbod aan winkels en diensten - Miniem aanbod aan winkels en diensten: bakker, kruidenierszaak en bankkantoor, horeca: 1 taverne inwoners moeten zich verplaatsen! - Religie: kerk - Scholen: kleuter- en lager onderwijs 62

Stedelijke kern Herentals (Figuur 55: Stedelijke kern Herentals (Google Earth)) Figuur 56: Grote Markt, Herentals (Sara Michels) Figuur 57: Zandstraat, Herentals (Sara Michels) Figuur 58: Albertkanaal, Herentals (Sara Michels) 63

Verstedelijkte kern Heist-op-den-Berg (Figuur 59: Verstedelijkte kern Heist-o/d-Berg (Google Earth)) Figuur 60: Cultuurcentrum Zwaneberg, Heist-op-den-Berg (Sara Michels) Figuur 61: Berkenstraat, Heist-op-den-Berg (Sara Michels) Figuur 62: Bergstraat, Heist-op-den-Berg (Sara Michels) 65

Plattelandskern Zonderschot (Figuur 63: Plattelandskern Zonderschot (Google Earth)) Figuur 64: Zonderschotsesteenweg, Zonderschot (Sara Michels) Figuur 65: Kerk Zonderschot, Zonderschot (Sara Michels) Figuur 66: Blokstraat, Zonderschot (Sara Michels) 65

5. Bevolkingsevolutie Hulshout BRON= http://aps.vlaanderen.be/lokaal/lokale_statistieken.htm 2014: Aantal geboorten: 102 Aantal sterften: 79 102 79 = 23 Aantal inwijkelingen: 609 Aantal uitwijkelingen: 618 609-618 = -9 23 9 = 14 In 2014 waren er in Hulshout 14 inwoners meer dan het jaar voordien. 6. Grafiek bevolkingsevolutie Figuur 67: Grafiek bevolkingsevolutie Hulshout (www.vlaanderen.be & http://aps.vlaanderen.be/lokaal/lokale_statistieken.htm) 66

7. 3 grafieken m.b.t. bevolkingskenmerken + bespreking Figuur 68: Grafiek vreemdelingen Hulshout (http://aps.vlaanderen.be/lokaal/lokale_statistieken.htm) Figuur 69: Grafiek 65-plussers Hulshout (http://aps.vlaanderen.be/lokaal/lokale_statistieken.htm) Figuur 70: Grafiek verdeling man - vrouw Hulshout (http://aps.vlaanderen.be/lokaal/lokale_statistieken.htm) 67 66

Bespreking Het bevolkingsaantal in Hulshout stijgt elk jaar. We kunnen echter wel vaststellen dat dit niet elk jaar met een gelijkwaardig aantal is. In 2002 zat men bijvoorbeeld aan stijging van 130 inwoners in het dorp, terwijl er maar 80 bijkwamen in het jaar 2013. In 2006 en 2007 piekte het aantal nieuwelingen, toen steeg het bevolkingsaantal met respectievelijk 205 en 219 personen. In 2014 daarentegen steeg het bevolkingsaantal met amper 14 bewoners. Van 2005 tot en met 2015 steeg het aantal vreemdelingen in Hulshout van 118 tot 191. Dit is slechts een kleine stijging, zeker wanneer je de cijfers vergelijkt met het totale bevolkingsaantal in de gemeente. 191 vreemdelingen ten opzichte van 10 268 inwoners is nauwelijks te merken. Het is dan ook maar een kleine 2% van de totale bevolking. De 65-plussers daarentegen vind je wel terug in grote getalen. In 2005 waren ze met 2954, 10 jaar later werden ze vertegenwoordigd door 3618 personen. De 65-plussers stegen met ruim 22%. In het totaal vertegenwoordigen de 65-plusser 35% van de bevolking. Naar mijn mening is dit vrij hoge aantal ook te zien in het straatbeeld. Maar misschien ligt dit ook aan het feit dat deze mensen gepensioneerd zijn en dus veel vrije tijd hebben. Er is een eerlijke verdeling tussen het aantal mannen en vrouwen in Hulshout. Toch waren er elk jaar net iets meer vrouwen dan mannen, met in 2010 bijvoorbeeld 4862 mannen en 5002 vrouwen. In 2015 werd de verdeling nog meer gelijk, toen telde de gemeente 5144 vrouwen en 5124 mannen. 68 66

Bibliografie Agentschap voor Geografische Informatie Vlaanderen. (2015). Geopunt Vlaanderen. http://www.geopunt.be/kaart Callemeyn, A., Vanderhallen, D. & Van Hecke, E. (2012). Plantyn Algemene Wereldatlas. Mechelen: Plantyn nv. CEVO. (2015). Folder CEVO acties geldig van 19.11.2015 t.e.m. 02.12.2015. V.U.: CEVO Tongerlo. Databank Ondergrond Vlaanderen. (2016). Tertiairgeologische kaart. https://dov.vlaanderen.be/dovweb/html/3tertiair.html#waar De Maeyer, P., Tibau G., Daenekint, D., et al. (2007). De Boeck Atlas. Antwerpen: Uitgeverij De Boeck nv. GAMMA België. (2015). Folder GAMMA van woensdag 18 t/m maandag 30 november 2015, 38(W47). V.U.: GAMMA België Antwerpen. Google Inc. (2016). Google Earth. California VS: Google. Google Inc. (2016). Google Maps. California VS: Google. Lokale statistieken. (2016). Demografie. http://aps.vlaanderen.be/lokaal/lokale_statistieken.htm NGI. (2002). Topografische kaart 24 3-4 Hulshout-Herselt 1:200 000, Brussel: NGI. NGI. (2015). Ferraris Kabinetskaart KBR Viewer. http://www.ngi.be/nl/nl1-4-2-3.shtm NGI. (2015). G-DOC. http://www.ngi.be/gdoc/index.html?lang=nl&x=506826.00&y=6539342.00&zoom=7 &baselayer=ngi.cartoweb.topo_bw.be&layers=alti_coord,plani_coord NGI. (2015). TopomapViewer. http://www.ngi.be/topomapviewer/public?lang=nl& Toerisme Provincie Antwerpen. (2009). Fietsbox Provincie Antwerpen. V.U.: Dirk Ysewyn Toerisme Provincie Antwerpen Vlaamse Overheid. (2016). Vlaanderen.be, de officiële website van Vlaanderen. http://www.vlaanderen.be/nl X. (1992). Stratenatlas van België Provincie Antwerpen. Eksel: Standaard Uitgeverij N.V. 69

Bijagen: Bijlage 1: Pedologie van België (Plantyn Algemene Wereldatlas 2012)

Bijlage 2: Bodemkaart leefomgeving (Geopunt)