U gaat (ver)bouwen? Kies de juiste verwarming

U gaat (ver)bouwen? Kies de juiste verwarming Info en tips voor een budgetvriendelijke keuze

2 U gaat (ver)bouwen? Kies de juiste verwarming

Inhoud Voorwoord... 4 Zuinig met energie... 5 Zuinig en efficiënt verwarmen... 5 Warmtewinsten en warmteverliezen... 6 Laat een warmteverliesberekening maken... 7 Zuinig verwarmen met aardgas... 8 Centrale aardgasverwarming... 10 Werking van een centrale verwarmingsinstallatie... 10 Warmteproductie... 11 Condensatieketel op aardgas: de beste keuze... 13 Hoogrendementsketel... 15 Warmtepomp... 15 Microwarmtekrachtkoppeling... 15 Warmteverdeling... 16 Warmteafgifte... 17 Temperatuurregeling... 21 Centrale aardgasverwarming in combinatie met sanitaire warmwaterproductie... 23 Decentrale aardgasverwarming... 25 Werking van de aardgaskachel... 25 Muur- of schoorsteenaansluiting... 25 Hoogrendementskachels... 25 Onderhoud... 26 Aardgasketel... 26 Schoorsteen... 26 Slimme besparingstips... 27 Tips om uw verwarmingskosten te verlagen... 27 Tips voor een hoger rendement van uw verwarming... 28 Nog geen aardgasinstallatie in uw woning?... 29 Klantenkantoren... 30 Nuttige contacten... 32 U gaat (ver)bouwen? Kies de juiste verwarming 3

Voorwoord Bouwen of grondig verbouwen doet u misschien maar één keer in uw leven. Daarom is het uiterst belangrijk om u voldoende te informeren. Ziet u door de bomen het bos niet meer, dan kan deze brochure u op weg helpen als het over verwarming gaat. Hoe comfortabel uw woning wordt, hangt af van een doordachte isolatie én een degelijk verwarmingssysteem. Wist u dat ruim 65 % van uw energiebudget naar verwarming gaat? U hebt er dus alle belang bij om een energiezuinig verwarmingssysteem te kiezen. In deze brochure vindt u een overzicht van de mogelijkheden en tal van interessante weetjes. Lees ook onze warm aanbevolen tips om uw verwarmingskosten te verlagen en het rendement van uw verwarming te verhogen. Succes met uw keuze! 4 U gaat (ver)bouwen? Kies de juiste verwarming

Zuinig met energie Energiezuinig verwarmen maakt niet alleen een verschil voor uw portemonnee. Ook het milieu vaart er goed bij. Op welke manier bespaart u in uw woning de meeste energie tegen de minste kost? Stapsgewijs doet u dat zo: Stap 1 - Voorkom energieverbruik Zorg ervoor dat uw woning zo weinig mogelijk warmte verliest. Isoleer daarom eerst uw dak en vervolgens ramen, buitenmuren en vloeren. Stap 2 - Kies voor energiezuinige toepassingen Als het over verwarming gaat, kies dan de meest efficiënte verwarmingsinstallatie. Stap 3 - Spring zuinig om met uw energietoepassingen Met een kleine moeite spaart u op jaarbasis heel wat euro s uit. Zet bijvoorbeeld de thermostaat een graadje lager. Was uw handen met koud in plaats van warm water Hou bovendien uw energieverbruik in de gaten en laat uw verwarmingstoestel regelmatig onderhouden en afregelen. Stap 4 - Gebruik hernieuwbare energie Wilt u een extra inspanning leveren voor het milieu? Kies dan groene toepassingen die gebruik maken van hernieuwbare energie. Zuinig en efficiënt verwarmen 13 % Warm water 66 % Verwarming 5 % Verlichting 5 % Koelen en vriezen 3 % Overige 4 % Koken 4 % Wassen en drogen Het grootste deel van uw huishoudelijk energieverbruik gaat naar de verwarming van uw woning. Wist u dat zo n 66 % van uw huishoudelijk energieverbruik wordt opgeslokt door de verwarming? Elke investering om te besparen op uw verwarmingsbudget, is dus een stap in de goede richting. Zuinig verwarmen betekent niet dat u kou moet lijden. Integendeel! Met een moderne verwarmingsinstallatie en enkele eenvoudige maatregelen, kunt u aanzienlijk besparen, terwijl het toch behaaglijk warm blijft. In deze brochure vindt u allerlei interessante weetjes en nuttige tips die u, zonder grote inspanningen, aan een lagere energiefactuur helpen. U gaat (ver)bouwen? Kies de juiste verwarming 5

Warmtewinsten en warmteverliezen Elke woning kent zowel warmtewinsten als warmteverliezen. Pas wanneer de verliezen groter zijn dan de winsten, moet u verwarmen. Even kijken waar u warmte kunt winnen en verliezen. Warmtewinsten U staat er misschien niet bij stil, maar in een huis waar wordt geleefd, komt regelmatig warmte vrij. Denk maar aan koken, strijken, douchen, enzovoort. Ook aanwezige personen, verlichting en huishoudapparaten geven warmte af. De zon zorgt nog eens voor extra warmtewinst, wat mooi meegenomen is tijdens de tussenseizoenen en de winter. Kies daarom voor een zongerichte oriëntatie van de leefruimte. Hou er tenslotte rekening mee dat een degelijke isolatie van uw woning noodzakelijk is om elke warmtewinst binnen te houden. Warmteverliezen Wanneer het buiten kouder is dan binnen, stroomt er onvermijdelijk warmte naar buiten via ramen, muren, dak, vloer en spreken we over warmteverliezen. Naarmate uw woning compacter is gebouwd en beter is geïsoleerd, kunt u die warmteverliezen beperken. Compact bouwen betekent dat u de contactoppervlakte met de buitenomgeving zoveel mogelijk beperkt. Hoe minder raakvlakken met de buitenomgeving, hoe minder warmteverliezen en hoe kleiner uw energieverbruik. De tabel op pagina 7 geeft gemiddelde waarden weer. Bij elk type van bebouwing bestaan nog onderlinge verschillen, afhankelijk van de compactheid. Zo is een kubusvormige woning (met één of twee verdiepingen) energie-efficiënter dan een balkvormige woning (bungalow zonder verdiepingen). Een gelijkaardig onderscheid is er voor appartementen. Een dakappartement (met vier buitenmuren) zal meer warmteverliezen hebben dan een appartement (met twee buitenmuren), gelegen tussen het gelijkvloers en de hoogste verdieping. Extreem energiezuinig en toch comfortabel bouwen? Het kan en het hoeft niet veel duurder te zijn. Een woning die zó goed is geïsoleerd en slim wordt geventileerd dat er nauwelijks verwarming nodig is, noemt men een passiefhuis. Dankzij een compact ontwerp, doorgedreven isolatie, luchtdichte afwerking, gebalanceerd ventilatiesysteem met warmterecuperatie en een zongerichte oriëntatie, heeft een passiefwoning zowel in de winter als in de zomer een aangenaam binnenklimaat. Passiefhuis: kampioen in warmtewinsten Het totale energieverbruik van een passiefhuis is gemiddeld 75 % lager dan een traditionele nieuwbouwwoning. Voor uw verwarming verbruikt u nauwelijks 15 kwh/m² per jaar, wat overeenstemt met 1,5 m³ aardgas per m² vloeroppervlakte. Bron: Passiefhuis Platform vzw Meer informatie over het passiefhuisconcept vindt u onder meer op www.passiefhuisplatform.be 6 U gaat (ver)bouwen? Kies de juiste verwarming

Type bebouwing Raakvlakken met buitenomgeving (basis: geen kelder) Gemiddeld energieverbruik per jaar Open (vrijstaande woning) 4 buitenmuren + dak + vloer 23 690 kwh Halfopen (tweewoonst) 3 buitenmuren + dak + vloer 20 807 kwh Gesloten (rijwoning) 2 buitenmuren + dak + vloer 19 837 kwh Appartement 1, 2, 3 of 4 buitenmuren + dak (voor de hoogste verdieping) + vloer (voor het gelijkvloers) 13 784 kwh Bron: Bouwwijzer Ook het gebruikte isolatiemateriaal en de luchtdichte afwerking hebben een invloed op warmteverliezen. De warmtedoorgangscoëfficiënt of U-waarde (uitgedrukt in W/m²K) van de verschillende constructiedelen speelt hierbij een belangrijke rol. Hoe lager de U-waarde van dak, buitenmuren, ramen en vloer, hoe beter die de warmte binnenhouden. Weetje Waarlangs gaat de warmte in een niet-geïsoleerde woning verloren? Laat een warmteverliesberekening maken Laat eerst een warmteverliesberekening maken vóór u verwarmingstoestellen gaat kiezen. De berekening gebeurt op basis van de oppervlakte van de buitenschil, het aantal ramen, het globale isolatiepeil van de woning, de U-waarden van dak, buitenmuren, ramen en vloer, de oriëntatie van het gebouw, enzovoort. Als het totale warmteverlies van uw woning gekend is, kunt u een ketel kiezen met het juiste vermogen: net groot genoeg om toch voldoende warmte af te geven. U gaat (ver)bouwen? Kies de juiste verwarming 7

Zuinig verwarmen met aardgas Als kandidaat-bouwer of verbouwer vraagt u zich natuurlijk af welke verwarmingsbron u een maximum aan comfort en een minimum aan energieverbruik kan bieden. Aardgas is hierbij een terechte keuze. Waarom voor aardgas kiezen? Kiezen voor aardgas heeft een waaier van voordelen. We sommen ze voor u op: Lekker warm comfort Een aardgasvlam is zeer precies regelbaar. De ingebouwde voelers van aardgastoestellen werken uiterst nauwkeurig. Kamer per kamer bekomt u exact de gevraagde temperatuur. Weinig onderhoud In Vlaanderen bent u wettelijk verplicht om uw aardgasinstallatie om de twee jaar te laten nakijken. Een goed onderhouden ketel verbruikt minder aardgas en gaat langer mee. Aardgas vormt bij de verbranding geen roet. Dat is niet alleen belangrijk voor het onderhoud van uw schoorsteen, maar ook voor uw gezondheid en voor het milieu. Veilig Met aardgas speelt u op veilig. Het is niet zelfontbrandend: er is een hittebron nodig van meer dan 650 C om het te laten ontbranden. Aardgas is ook niet giftig. Een bijkomende waarborg zijn de kwaliteitslabels HR+ of HR TOP, die aangeven dat de ketel beantwoordt aan alle reglementaire voorschriften die in België van toepassing zijn. Milieusparend Aardgas stoot bij de verbranding minder CO 2 uit dan andere fossiele brandstoffen. Dankzij het ondergronds transport van aardgas is er geen vervuiling door het vrachtverkeer. Ook het grondwater en de bodem blijven schoon, want u hoeft aardgas niet op te slagen in een opslagtank. Zuinig, dus goedkoper Moderne aardgastoestellen met hoog rendement verbruiken minder. Daarnaast hebt u het voordeel van gespreide betaling van uw energiekosten. Makkelijk te plaatsen Een aardgasketel kunt u gemakkelijk plaatsen op de zolder, in de garage, in de berging Voor gesloten ketels volstaat zelfs een keukenkast. De toevoer van lucht en de afvoer van verbrandingsgassen kunnen, afhankelijk van het toestel, via een bestaande schoorsteen of via een muurdoorvoer. Nog geen aardgasaansluiting? Ga na of er een aardgasnet in uw buurt ligt Zoek een installateur en kies uw toestellen Contacteer Eandis voor uw aansluiting en kies een aardgasleverancier. (zie ook pagina 29) Geniet vanaf dan van alle voordelen van aardgas 8 U gaat (ver)bouwen? Kies de juiste verwarming

Verwarmingssystemen op aardgas Verwarmen met aardgas kan op twee manieren: ofwel met een centrale verwarmingsinstallatie ofwel decentraal met aparte kachels. Voor beide systemen staat een hoog rendement garant voor een forse energiebesparing. Keurmerken en labels Om u te helpen bij uw ketelkeuze, met garantie op kwaliteit, rendement en veiligheid, zijn verschillende labels in het leven geroepen. Kwaliteitslabels HR + staat voor hoog rendement. Hoogrendementsketels halen een rendement van maximum 92 %. Dat wil zeggen dat er weinig van de geproduceerde warmte verloren gaat. Ze zijn standaard uitgerust met een pompschakeling, die ervoor zorgt dat de restwarmte in de ketel naar de radiatoren gaat, ook al is de brander uitgeschakeld. HR TOP wordt toegekend aan condensatieketels. Ze zijn het meest energiezuinig en halen een rendement tot 109 %. Dat komt onder meer doordat ze ook warmte terugwinnen die anders via de schoorsteen verloren gaat. Veiligheidslabels Het Europese CE-keurmerk heeft betrekking op de veiligheid. Alle aardgasketels die in ons land worden verkocht, moeten een CE-markering dragen. Het Belgische keurmerk BGV wordt toegekend aan materiaal voor een gasinstallatie, zoals kranen en leidingen. Het geeft aan dat de materialen beantwoorden aan de technische normen en veilig zijn. U gaat (ver)bouwen? Kies de juiste verwarming 9

Centrale aardgasverwarming Steeds meer woningen beschikken over centrale verwarming op aardgas. Zo n cv-installatie bestaat uit een ketel met brander, een expansievat, een circulatiepomp, regelapparatuur, leidingen en verwarmingselementen. Of u nu voor radiatoren, convectoren of vloerverwarming kiest, centrale verwarming op aardgas is een verantwoorde keuze. Naast het grote comfort, krijgt u een hoog warmterendement en bespaart u flink wat energiekosten. Werking van een centrale verwarmingsinstallatie Het principe is eenvoudig. De brander in de ketel (1) warmt het water op en de circulatiepomp (2) stuwt het warm water door de leidingen (3) naar de verwarmingselementen (4). De elementen geven warmte af in de verschillende woonruimten en het afgekoelde water stroomt terug naar de ketel waar het opnieuw wordt opgewarmd. Het expansievat (5) dient om het extra volume, dat ontstaat door uitzetting van verwarmd water, op te vangen. De regelapparatuur (6) ten slotte schakelt de brander tijdig aan en uit. Een centrale verwarmingsinstallatie kan, mits de nodige uitrusting, perfect worden gecombineerd met de verwarming van uw sanitair water (zie pagina 23). ➅ ➃ ➃ ➄ ➀ ➁ ➂ 10 U gaat (ver)bouwen? Kies de juiste verwarming

Warmteproductie Warmte voor uw woning kunt u onder meer produceren met een ketel of met een warmtepomp. Is uw ketel al een dagje ouder? Dan doet u er goed aan om die te vervangen. Maar welk toestel kiest u het best? Aandachtspunten bij de selectie van een nieuwe ketel Ga voor een hoog rendement Wilt u fors besparen op uw energiefactuur, kies dan voor een condensatieketel, dé prestatiekampioen. Hij behaalt een rendement van meer dan 100 % op de calorische onderwaarde van het aardgas. Zijn rendement ligt zo n 11 % hoger dan bij een gewone hoogrendementsketel. Op de website www.aardgas.be vindt u een opsomming van aardgasketels met HR TOP- en HR + -label. Het ketelrendement wordt in België uitgedrukt t.o.v. de calorische onderwaarde. In de brander van de ketel worden aardgas en lucht omgezet in rookgassen. De warmte die daarbij vrijkomt, noemt men de calorische bovenwaarde. Vóór de jaren 80, toen er nog geen condensatieketels op de markt waren, beschouwde men de warmte die vrijkwam bij condensatie als verloren. Daarom heeft men de calorische bovenwaarde verminderd met de condensatiewarmte en zo de calorische onderwaarde gedefinieerd. Voor aardgas is de calorische onderwaarde ongeveer 11 % lager dan de bovenwaarde. Kies een ketel met modulerend vermogen Oude ketels kunnen enkel aan- en uitschakelen. Efficiënter zijn de tweetrapsketels, met twee vermogenstanden (laag/hoog). Hedendaagse ketels hebben meestal een modulerend vermogen. Dat wil zeggen dat ze zich traploos aanpassen aan de warmtevraag. Is er weinig verwarming nodig, dan werken ze op een laag pitje, tot op 20 tot 30 % van hun totaalvermogen. Komt er meer vraag naar warmte, dan steken ze automatisch een tandje bij. Ze werken bijzonder zuinig in combinatie met een weersafhankelijke regeling en thermostaatkranen. U gaat (ver)bouwen? Kies de juiste verwarming 11

Let op het elektriciteitsverbruik van de circulatiepomp Bij de meeste bestaande cv-ketels (ouder dan vijf jaar) werkt de circulatiepomp dag en nacht. Met een verbruik van 300 tot 450 kwh per jaar, is ze veruit de belangrijkste verborgen stroomverbruiker. Laat daarom de circulatiepomp sturen door een thermostaat met pomp-schakelaar, zodat ze enkel werkt wanneer het nodig is. Op die manier bespaart u al gauw 200 tot 250 kwh per jaar. Een wandketel hangt u gewoon tegen een muur, zoals een warmwatertoestel. Het expansievat en de circulatiepomp zijn meestal ingebouwd. Hij is heel wat compacter en kan vandaag al grotere vermogens aan, voldoende voor een grote woning. De meeste wandketels hebben niet noodzakelijk een schoorsteen nodig. De afvoer van verbrandingsgassen kan soms ook via een muurdoorvoer. Nog beter is een hoogefficiënte pomp, kortweg HEP genoemd. Dankzij de specifieke constructie en regeling verbruikt ze ruim 60 % minder elektriciteit dan een standaard circulatiepomp (zie ook pagina 16). Wand- of vloerketel Afhankelijk van de beschikbare ruimte, kunt u kiezen voor een vloermodel of een wandmodel. Een vloerketel plaatst u, zoals de naam het zegt, op de grond. Hij neemt meer plaats in dan een wandketel en heeft vaak ook een groter vermogen. Bij nieuwe ketels zijn circulatiepomp en expansievat meestal ingebouwd. Met of zonder schoorsteen: open of gesloten ketel Vraag eerst advies aan uw aardgasinstallateur over de mogelijkheden in uw woning. Een open ketel heeft een schoorsteen nodig om de verbrandingsgassen af te voeren. Elk open aardgastoestel is voorzien van een afvoerbeveiliging om terugslag van verbrandingsgassen te verhinderen. Voor een goede werking van de ketel en voor de veiligheid, is in de stookruimte een constante luchtaanvoer nodig. Zorg dus voor luchtroosters die niet afsluitbaar en voldoende groot zijn. Een gesloten ketel heeft geen klassieke schoorsteen nodig. Een doorvoer door de gevel of het dak volstaat. Bij nieuwbouw of renovaties met bouwvergunning is de plaatsing ervan streng gereglementeerd, onder meer om rookhinder voor buren te voorkomen. De rookgasafvoer en de aanvoer van verse lucht gebeuren langs hetzelfde kanaal (concentrisch = buis in buis). De ruimte tussen binnen- en buitenbuis dient voor de aanvoer van verse buitenlucht. De binnenbuis dient voor de afvoer van de verbrandingsgassen. Zo n gesloten systeem is zuiniger en veiliger omdat een optimale verbranding wordt verkregen. 12 U gaat (ver)bouwen? Kies de juiste verwarming

Condensatieketel op aardgas: de beste keuze Is uw oude ketel aan vervanging toe? Dan kunt u met een condensatieketel op aardgas tot 40 % energie besparen. Hij biedt een pasklare oplossing, zowel voor nieuwbouw als voor bestaande woningen. Zijn rendement ligt gemiddeld 11 % hoger dan dat van een conventionele aardgasketel. U herkent een condensatieketel aan het label HR TOP. Welk type condensatieketel kiest u? Win advies in bij uw aardgasinstallateur of surf naar de Ketelkiezer van www.aardgas.be. Die webmodule begeleidt u bij uw keuze uit alle condensatieketels op aardgas. Vervang uw oude ketel door een condensatieketel en bespaar tot 40 %. Hoe werkt een condensatieketel? Bij de verbranding van aardgas komt waterdamp vrij, die nog veel warmte bevat. Het is precies díe warmte, die een condensatieketel recupereert en het hoge rendement levert. In plaats van de nog warme verbrandingsgassen via de schoorsteen te laten ontsnappen, worden ze afgekoeld via een warmtewisselaar. Door diezelfde warmtewisselaar stroomt immers het retourwater van de radiatoren of de vloerverwarming, waarvan de temperatuur lager is dan 58 C. Daardoor gaat de in de rookgassen aanwezige waterdamp condenseren en neerslaan in de warmtewisselaar tot een vloeibare toestand. Bijgevolg is de temperatuur van de rookgassen aanzienlijk lager. De teruggewonnen warmte kan op haar beurt het retourwater van de radiatoren voorverwarmen. (1) verbrandingsgassen (voornamelijk waterdamp) warmtewisselaar (2) uitstoot via schoorsteen 2 % verwarming radiatoren en convectors... warmterecuperatie door condensatie 11 % condensatieketel U gaat (ver)bouwen? Kies de juiste verwarming 13

Hoe haalt u het hoogste rendement uit uw condensatieketel? We helpen u graag op weg met enkele tips waarmee u zoveel mogelijk rendement haalt uit uw condensatieketel: Isoleer uw dak, buitenmuren, vloer en ramen, evenals de cv-leidingen in niet-verwarmde ruimten. Kies het juiste ketelvermogen, afgestemd op het volume van de te verwarmen ruimten en de isolatiegraad van uw woning. Hou eventueel ook rekening met uw warmwaterproductie. Hoe beter het vermogen is afgestemd op uw specifieke situatie, hoe efficiënter uw energiegebruik. Kies bij nieuwbouw of renovatie voor vloerverwarming of voor LT- (Lage Temperatuur) radiatoren die evenwel voldoende groot zijn zodat ze tijdens het stookseizoen bij een permanente lage keteltemperatuur toch nog voldoende warmte afgeven. Kies een modulerende condensatieketel met weersafhankelijke regeling en/of met modulerende thermostaat. Die past zijn vermogen traploos aan volgens de vraag. Kies een slimme temperatuurregeling. Met een programmeerbare kamerthermostaat en afzonderlijke thermostaatkranen op uw radiatoren kunt u de temperatuur in elke kamer optimaal regelen. Installatie van een condensatieketel Laat uw nieuwe ketel enkel door een specialist installeren. Op www.lne.be vindt u een lijst van erkende technici, gerangschikt volgens postnummer. Kiest u voor een Cerga-installateur dan vindt u de lijst daarvan op www.aardgas.be (zie ook pagina 26). Bij nieuwbouw stelt de plaatsing van een condensatieketel geen probleem. In een bestaande woning bekijkt u de mogelijkheden best eerst met een vakman. Voor de aan- en afvoerkanalen wordt de condensatieketel verbonden met een speciale concentrische dubbelwandige buis. De buitenste opening dient om lucht aan te zuigen, de binnenste buis om rookgassen af te voeren. Dat kan zowel via een bestaande schouw als met een opening via dak of buitenmuur. Een condensatieketel vereist ook een afvoer voor het condenswater. Dat mag via de gewone afvoerleiding naar de riolering. Indien er geen riolering in de buurt is, wordt een condensaatpomp geplaatst. Extra technische tip Om optimaal te condenseren, moet de retourwatertemperatuur onder de 58 C blijven. Dat kan met een instelling van de keteltemperatuur van 65 C of lager. Bij een retourwatertemperatuur beneden 55 C komt een condensatieketel pas echt tot zijn recht. Laat uw ketel dus afstellen op een zo laag mogelijke keteltemperatuur. Ook door de circulatiepomp wat lager af te stellen, krijgt het verwarmingswater meer tijd om zijn warmte af te geven. Daardoor is het retourwater kouder en neemt de kans op condenseren toe. 14 U gaat (ver)bouwen? Kies de juiste verwarming

Hoogrendementsketel Wanneer een condensatieketel niet in aanmerking komt, bijvoorbeeld in sommige appartementen of wanneer bestaande radiatoren onvoldoende groot zijn, dan kiest u best voor een aardgasketel met het kwaliteitslabel HR +. HR staat voor hoog rendement, hoewel dit aanzienlijk lager ligt dan bij een condensatieketel. Het betekent dat in zo n ketel relatief weinig energie verloren gaat: hoogstens 14 % van de geproduceerde warmte. Hoe werkt een HR-ketel? Een hoogrendementsketel onderscheidt zich van een gewone aardgasketel door extra isolatie en door speciale regelsystemen die de brander en de circulatiepomp sturen. Hij werkt met een variabele watertemperatuur die wordt geregeld in functie van de buitentemperatuur. Bovendien produceert een hoogrendementsketel enkel warmte op het moment dat door de kamerthermostaat warmte wordt gevraagd. De circulatiepomp zorgt ervoor dat de restwarmte in de ketel nog wordt doorgestuurd naar de radiatoren als de brander al is uitgeschakeld. Warmtepomp Hebt u bouwplannen en zoekt u een zuinig en milieuvriendelijk alternatief voor een verwarmingsketel? Of is een aardgasaansluiting in uw straat (nog) niet mogelijk? Dan is een warmtepomp misschien iets voor u. Microwarmtekrachtkoppeling Warmtekrachtkoppeling (WKK) is een slimme manier om gelijktijdig warmte en elektriciteit te produceren en wordt nu reeds toegepast in bedrijven. Past men WKK toe in woningen, dan spreekt men over microwarmtekrachtkoppeling (M-WKK) of microcogeneratie. Daarvoor werden speciale verwarmingsketels ontworpen met de bedoeling om brandstof niet alleen te gebruiken voor het verwarmen van de woning en eventueel het verwarmen van sanitair water, maar om tegelijkertijd elektriciteit op te wekken. Daardoor zal een woning minder elektriciteit moeten afnemen van het net. Om een maximale hoeveelheid elektriciteit aan te leveren, moet de M-WKK-installatie zo veel mogelijk draaien. Dat betekent dat de warmtebehoefte vrij hoog moet zijn. Het systeem wordt dan ook aanbevolen bij renovaties. De warmtevraag ligt daar immers doorgaans hoger dan bij nieuwbouw. In lage-energiewoningen heeft de installatie weinig zin. Hoe werkt een micro-wkk? De micro-wkk is een ketel met ingebouwde Stirlingmotor. Mechanische energie wordt omgezet in elektriciteit. De warmte die bij die transformatie vrijkomt, wordt gerecupereerd en benut voor de verwarming van de woning en het sanitair warm water. Warmtepompen halen gratis warmte uit grondwater, bodem of lucht. Ze werken op elektriciteit of op aardgas, maar springen daar heel zuinig mee om. Sommige elektrische warmtepompen produceren tot vijfmaal meer warmte dan ze stroom verbruiken. En het rendement van gasgestookte warmtepompen ligt tot 30 % hoger dan de beste HR-ketels. Hoe lager de temperatuur die de warmtepomp moet afgeven, hoe hoger het rendement. Daarom werkt een warmtepomp het best in combinatie met Lage Temperatuur Verwarming, zoals vloer- of muurverwarming, of met voldoende gedimensioneerde radiatoren. Hoe werkt een warmtepomp? Het werkingsprincipe van een warmtepomp kunt u het best vergelijken met dat van een koelkast. Een warmtepomp gebruikt hernieuwbare energie uit de omgeving van uw woning. Om warmte uit de natuur te onttrekken en in de woning af te geven, wordt een koudemiddel gebruikt dat warmte kan transporteren. Meer informatie over de werking en de verschillende soorten warmtepompen leest u in onze brochure De warmtepomp. Een warmtepomp werkt het best in combinatie met vloerverwarming. U gaat (ver)bouwen? Kies de juiste verwarming 15

Warmteverdeling Bij centrale verwarming vormen de ketel en de verwarmingselementen een gesloten systeem. Ze zijn met elkaar verbonden door leidingen. Een elektrisch aangedreven circulatiepomp zorgt ervoor dat het water door heel het systeem circuleert. Circulatiepomp Een circulatiepomp pompt het warme ketelwater via de leidingen naar de radiatoren en het afgekoelde retourwater terug naar de ketel. Bij standaard circulatiepompen zonder regeling, gebeurt dat aan een vast toerental. Ook wanneer radiatorkranen worden gesloten, blijft de circulatiepomp op volle toeren draaien, met als gevolg een overtollige druk in de leidingen en nutteloos energieverbruik. Kies daarom voor een hoogefficiënte circulatiepomp, ook HEP of Energy+ pomp genoemd. Door de traploze elektronische regeling worden drukregelaars overbodig en kunt u fors besparen op het energieverbruik. Vanaf 2013 zijn frequentiegestuurde circulatiepompen trouwens verplicht, ingevolge een Europese richtlijn. De tabel hieronder toont het verschil. Na een levensduur van 15 jaar bespaart u met een hoogefficiënte circulatiepomp tot 360 euro ten opzichte van een circulatiepomp zonder pompregeling. Klassieke pomp zonder regeling Hoogefficiënte pomp (Energy+) Kostprijs aankoop 150 300 Aantal draaiuren 5 500 u 5 500 u kwh-prijs 0,20 0,20 Gemiddeld afgenomen 60 W 20 W vermogen Elektrisch verbruik per jaar 330 kwh 110 kwh Energiekost per jaar 66 22 Totaal kosten na 15 j. 990 630 Verwarmingsleidingen De cv-leidingen verbinden de ketel met alle radiatoren. Voor de aanleg ervan bestaan diverse mogelijkheden: Een tweepijpsysteem wordt het meest toegepast en bestaat uit een aanvoerleiding en een retourleiding. Elke radiator wordt op beide leidingen aangesloten. Later kan er makkelijk nog een radiator worden bijgeplaatst. Bij nieuwbouw worden de radiatoren vaak aangesloten op een meervoudige verdeler (collector). Iedere radiator heeft dan een eigen aanvoer- en retourleiding. Daardoor is de temperatuur van het aangevoerde water voor elke radiator ongeveer gelijk. Bij een éénpijpsysteem worden de radiatoren in serie geschakeld op één ringleiding waarop zowel de aanvoer als de retour van elke radiator is aangesloten. Bijgevolg ontvangt de laatste radiator water dat in de vorige radiatoren reeds een deel van de warmte heeft afgegeven. Hij geeft bijgevolg minder warmte af dan de eerste radiator en moet dus groter zijn om dezelfde temperatuur te bereiken. Het is moeilijker om later een radiator bij te plaatsen. Warmteverliezen tijdens de distributie kunt u tot een minimum herleiden door: de lengte van de cv-leidingen zo kort mogelijk te houden alle cv-leidingen, kranen en pompen in onverwarmde ruimten goed te isoleren. 16 U gaat (ver)bouwen? Kies de juiste verwarming

Warmteafgifte Een efficiënte warmteafgifte in uw woning is mogelijk door warmtestraling, door convectie of via warmeluchtcirculatie. Verkiest u radiatoren of convectoren? Of liever vloerverwarming of luchtverwarming? We geven u een overzicht van de mogelijkheden, samen met hun voor- en nadelen. Stralingswarmte Iedereen kent de weldoende warmte van zonnestralen. Ze verwarmen het voorwerp, de massa waarop ze vallen, dus ook ons lichaam, en die stralen op hun beurt de warmte verder uit. In uw woning geven radiatoren en vloerverwarming, net zoals de zon, stralingswarmte af. Radiatoren Radiatoren zijn nog steeds de populairste verwarmingselementen. Een klassieke radiator geeft zijn warmte af door straling én convectie. Een goede verhouding hiervan geeft net dat comfortabel gevoel en de mogelijkheid om kamers snel op te warmen. Radiatoren bestaan uit één of meer panelen. Vaak zijn tussen de panelen nog ribben aangebracht om de warmteafgifte te verhogen. Een radiatortype 21 bijvoorbeeld is uitgerust met twee panelen waartussen één geribde laag. Het eerste cijfer verwijst naar het aantal panelen, het tweede cijfer duidt het aantal geribde lagen aan. De behaaglijke stralingswarmte van een radiator wordt afgegeven door de met warm water gevulde panelen. Een Low H 2 O-radiator bevat minder water en is gemaakt van speciale materialen, waardoor hij sneller opwarmt en de warmte nog beter afgeeft. Voordelen radiatoren groot warmtecomfort zelfs na het uitschakelen van de kamerthermostaat, blijven radiatoren nog lang warmte afgeven via thermostaatkranen is de temperatuur in elke kamer afzonderlijk regelbaar perfect combineerbaar met een condensatieketel, op voorwaarde dat de radiatoren voldoende groot zijn keuze uit verschillende materialen (plaatstaal, aluminium, gietijzer), kleuren en design. Nadelen radiatoren nemen plaats in; beperken de meubelinrichting. TIP! Haal het maximum uit uw radiatoren Ontlucht regelmatig uw radiatoren Plaats er geen meubels voor en vermijd overgordijnen tot op de grond Ontstof ze regelmatig Leg nooit linnen te drogen op een radiator Plaats geen radiator voor een glasoppervlak Breng achter de radiator aluminiumfolie aan, vooral op niet-geïsoleerde buitenmuren. U gaat (ver)bouwen? Kies de juiste verwarming 17

Vloerverwarming De Romeinen wisten al dat vloerverwarming bijzonder comfortabel was. Daarom lieten ze warme lucht of warm water circuleren onder de vloeren van hun villa s. Vandaag wordt dit verwarmingssysteem nog steeds toegepast, hoewel de techniek intussen is verfijnd. Bij vloerverwarming op aardgas stroomt lauwwarm water door een buizennet in de vloer. De hele vloer straalt warmte uit. Omdat de watertemperatuur - door de grote oppervlakte - lager is dan bij radiatoren, ligt het rendement van de installatie hoger. Vloer- of muurverwarming werkt het best in combinatie met een condensatieketel of een warmtepomp. De vloer zelf vergt natuurlijk een degelijke isolatie waardoor de totale dikte groter is dan bij een gewone vloer. Nat of droog systeem Bij een nat systeem worden de buizen rechtstreeks in de natte chapelaag gelegd. Een nat systeem is enkel mogelijk als minstens 12 cm vloerhoogte is voorzien om leidingen (elektriciteit, water), isolatie, uitvulchape, vloerverwarming en vloerbedekking te plaatsen. In een nieuwbouw kan dit makkelijker worden gerealiseerd. Bij een droog systeem worden voorgevormde isolatieplaten van geëxpandeerd polystyreen (piepschuim) gebruikt. Daarin komen goten van gegalvaniseerd metaal of aluminium waarin de verwarmingsbuizen worden gelegd. Ten slotte zorgt een warmtegeleidende afdekplaat voor een perfecte warmteverdeling. Dankzij de voordelen van de droge vloerverwarming, wordt dit systeem meer een meer toegepast. Niet alleen de opwarmingstijd is korter, ook de vereiste hoogte van de vloeropbouw is kleiner. Dat maakt droge vloerverwarming ook interessant voor sommige renovatieprojecten. Voordelen vloerverwarming dankzij de lagere watertemperatuur heeft vloerverwarming het beste rendement en is perfect te combineren met een condensatieketel op aardgas een aangename vloertemperatuur van 24 C is ruim voldoende, zeker in een goed geïsoleerde woning betere warmteverdeling in de leefruimten waardoor een temperatuurverlaging met ± 2 C mogelijk is zonder comfortverlies vrijwel geen luchtverplaatsing en dus minder stofverplaatsing meer inrichtingsmogelijkheden: meubelen vinden overal een plaats; ramen kunnen tot op de grond komen. Nadelen vloerverwarming hou rekening met een tragere opwarming: de ketel dient s morgens vroeger in werking te worden gesteld om het warm te hebben bij het ontbijt op koude winterdagen kan bijverwarming met radiatoren nodig zijn bij renovatieprojecten is een aangepaste isolatie noodzakelijk om koudebruggen te vermijden. 18 U gaat (ver)bouwen? Kies de juiste verwarming

Convectiewarmte Convectie is gewoon een moeilijk woord voor het fenomeen dat warme lucht stijgt en koude lucht daalt. Convectie wordt het best gezien als een luchtstroming. De warmte van een convector is niet rechtstreeks voelbaar zoals de warmte van een radiator, maar bereikt ons onrechtstreeks met de kamerlucht als transportmiddel. Convectoren Een convector heeft onderaan een koperen buis waar het warme water van de centrale verwarming doorstroomt. Die buis is omgeven door een warmtewisselaar van aluminium lamellen. Low-H 2 O-convectoren zijn vervaardigd uit warmtegeleidende materialen zoals aluminium en koper en bevatten slechts één tiende van de waterinhoud. Ze zorgen voor een snellere warmteafgifte, een betere warmtespreiding en meer energiebesparing. TIP! Laat uw convectoren maximaal renderen Een convector is omsloten door een mantel die de schoorsteen vormt. Wordt het schoorsteeneffect gehinderd, dan krijgt u rendementsverlies. Zorg voor een vrije ruimte onder het verwarmingslichaam: daar wordt de lucht aangezogen en opgewarmd. Bovenaan moet voldoende opening zijn om de verwarmde lucht ongehinderd te laten circuleren. Hoe werkt een convector? De omgevingslucht wordt langs onder aangezogen en via de warmtewisselaar verwarmd. Door het convectieprincipe ontstaat een sterk opstijgende stroom van hete lucht. Bij sommige modellen zorgt een ingebouwde ventilator ervoor dat de lucht nog sneller in de ruimte wordt verspreid. Onderaan de convector ontstaat een onderdruk die nieuwe koudere lucht aanzuigt om op haar beurt te worden verwarmd. De nieuwe generatie convectoren werkt eveneens in combinatie met lage keteltemperaturen, dus ook met een condensatieketel. Voordelen convectoren verwarmen sneller de ruimte dan radiatoren energiebesparend als u Low-H 2 O-convectoren kiest die op lage watertemperatuur werken lichter en compacter dan radiatoren plint- en wandconvectoren passen discreet in elk interieur. Nadelen convectoren geen homogene warmteverdeling: bovenaan warmer dan onderaan in vergelijking met vloerverwarming en radiatoren koelt de ruimte na uitschakeling snel af en geniet u niet van restwarmte. Geen restwarmte betekent wel een voordeel als plots de zon schijnt: de leefruimte wordt niet oververhit meer stof in huis door de luchtverplaatsing. U gaat (ver)bouwen? Kies de juiste verwarming 19

Luchtverwarming Luchtverwarming is verwarming en ventilatie in één. Vooral in goed geïsoleerde woningen is dit centrale verwarmingssysteem ideaal. Hoe werkt het? Luchtverwarming is gebaseerd op een constante luchtcirculatie door het hele huis, waarbij lucht wordt aangezogen, gefilterd, opgewarmd door een aardgasketel en daarna via weggewerkte kanalen over de verschillende kamers verspreid. De warmteafgifte gebeurt via roosters in de muur, de vloer of het plafond. Er zijn twee systemen: Bij een direct systeem wordt lucht rechtstreeks opgewarmd in een daarvoor geschikte (condenserende) aardgasketel. Dit is de snelste en meest gebruikte techniek. Bij een indirect systeem zorgt warm water, op temperatuur gebracht door de cv-ketel, voor de opwarming van de lucht in een verwarmingsbatterij, ingebouwd in het systeem. Voordelen luchtverwarming korte opwarmtijd permanente ventilatie. Geen apart ventilatiesysteem nodig, dus kostenbesparend steeds zuivere (gefilterde) lucht, goed voor mensen met allergie- of astmaklachten energiezuinig dankzij condenserende (HR TOP) luchtverwarmingsketel goed te combineren met warmteterugwinning: een ingebouwde warmtewisselaar kan 90 tot 95 % van de afgevoerde warmte recupereren om nieuwe lucht te verwarmen geen storende leidingen en radiatoren, dus ruimtewinst en grotere vrijheid van inrichten. Nadelen luchtverwarming regelmatig onderhoud en vervanging van de filters enkel toe te passen bij nieuwbouw of volledige renovatie: de luchtkanalen worden in de vloer en tussen de wanden weggewerkt meer stof in huis door de luchtverplaatsing. 20 U gaat (ver)bouwen? Kies de juiste verwarming

Temperatuurregeling Het brein achter een zuinige verwarmingsinstallatie is een goed regelsysteem. Dat zorgt ervoor dat uw ketel steeds voldoende, maar geen overtollige warmte produceert. Kamerthermostaat, thermostaatkranen en weersafhankelijk gestuurde ketelregelaar slaan daarvoor de handen in elkaar. Een goede temperatuurregeling betekent zowel een besparing in energiekosten als een verbetering van uw comfort. Een ideale temperatuur in elk woonvertrek Aanbevolen stand thermostaatkraan Leefruimte, keuken, studeerkamer 20 C 3 Badkamer, douche 22-24 C 3 / 3,5 / 4 Slaapkamers 16-18 C 2 / 2,5 Werkplaats 16 C 2 Gang, trap, WC 16 C 2 Ruimten die u vorstvrij wilt houden (bv. garage) 5 C Kamerthermostaat Een gewone kamerthermostaat staat in verbinding met uw verwarmingsketel en reageert wanneer het binnen te warm of te koud is. Bij een te lage temperatuur laat hij de ketel opstarten, bij voldoende warmte legt hij de ketel stil. We spreken dan over een aan/uit-regeling. Meestal is de kamerthermostaat gekoppeld aan een klok, waardoor u de gewenste dag- en nachttemperatuur kunt programmeren. U kunt hem zó instellen dat hij s avonds, een uurtje vóór u naar bed gaat, automatisch overschakelt op nachttemperatuur en s ochtends, een half uur vóór u opstaat, op dagtemperatuur. Een modulerende kamerthermostaat is een stuk efficiënter. Hij stuurt uw verwarmingsketel rechtstreeks en regelt de temperatuur van het ketelwater. Optioneel kunt u ook een buitenvoeler aansluiten, zodat u een weersafhankelijke regeling krijgt. Een modulerende thermostaat werkt enkel in combinatie met een bijhorende modulerende ketel, zoals een hoogrendementsketel of een condensatieketel. Die combinatie zorgt ervoor dat de ketel zo zuinig mogelijk presteert. Staat de temperatuur ingesteld op bijvoorbeeld 20 C en duikt ze onder die grens, dan zorgt de modulerende thermostaat voor de gewenste temperatuur met een zo laag mogelijk ketelvermogen. Een gewone thermostaat daarentegen zal ook de gevraagde temperatuur bereiken, maar met een ketel die op vol vermogen draait. U kunt dit best vergelijken met autorijden in de stad (vaak stoppen en terug optrekken = gewone thermostaat) of op de autosnelweg (continu rijden en lichtjes versnellen of vertragen = modulerende thermostaat). Thermostaatkranen Thermostaatkranen zijn onmisbaar voor een energiezuinige verwarmingsinstallatie. Ze regelen de temperatuur kamer per kamer. De werking ervan is zeer eenvoudig. Dankzij een ingebouwd mechanisme of een inwendige voeler, opent en sluit de kraan automatisch om een stabiele temperatuur in de kamer te bewaren. Als er bijvoorbeeld extra zonnewarmte binnenkomt, dan zal de thermostaatkraan in die ruimte geheel of gedeeltelijk sluiten. Plaats geen thermostaatkranen in de leefruimte waar de kamerthermostaat zich bevindt. Ze kunnen elkaar immers tegenwerken. Wanneer de kamerthermostaat een hogere temperatuur vraagt dan de thermostaatkraan, zal de kraan zich dichtzetten en staat de ketel voor niets te draaien. U gaat (ver)bouwen? Kies de juiste verwarming 21

Hoe warm waar? Gebruik thermostaatkranen op een doordachte manier door het cijfer correct in te stellen. In slaapkamers, hal en gang is stand 2 voldoende, terwijl in de leefruimten stand 3 ideaal is. Welke temperatuur komt overeen met welk cijfer op de kraan? Onderstaande tabel toont een richtlijn, die kan afwijken afhankelijk van het merk. geeft volgende Cijfer op de kraan temperatuur in C (*) 7 1 12 2 16 3 20 4 24 5 open kraan (*) afhankelijk van het merk Buitenvoeler Bij een klassieke warmteregeling wordt uw ketel aangestuurd door de kamerthermostaat. De verwarming voor de hele woning hangt dus af van de temperatuur in de woonkamer. Veel ketels bieden de mogelijkheid om een buitenvoeler aan te sluiten. De buitenvoeler is een klein doosje dat best in de schaduw tegen de noord- of noordwestgevel wordt geplaatst (onder de dakgoot bijvoorbeeld). Hiermee wordt de buitentemperatuur permanent gemeten en uw ketel zodanig gestuurd dat hij onder alle klimaatsvoorwaarden op de laagst mogelijke watertemperatuur werkt. Bij een weersafhankelijke regeling horen ook thermostaatkranen op de radiatoren. Ze maken het mogelijk maximaal te profiteren van gratis zonnewarmte en sluiten de radiator af, van zodra de gewenste temperatuur is bereikt. TIPS! Hang geen gordijnen of kledingstukken over een thermostaatkraan. Ze ontregelen de ingebouwde warmtevoeler. Zet de kraan nooit op stand 5 om het sneller warm te krijgen. Met stand 3 gaat het even snel en u verspilt geen overtollige energie. Zet tijdens de zomermaanden uw thermostaatkranen op stand 5. Zo verhindert u dat ze bij het begin van het stookseizoen kunnen blokkeren. 22 U gaat (ver)bouwen? Kies de juiste verwarming

Centrale aardgasverwarming in combinatie met sanitaire warmwaterproductie In vele woningen levert de centrale verwarmingsketel ook het sanitair warm water. Een aardgasketel die zowel instaat voor verwarming als voor warm water is een combiketel. Neemt u vaak een bad, dan is het debiet belangrijk, terwijl bij douches de temperatuur constant moet blijven. In de keuken hebt u dan weer kleine hoeveelheden warm water op hogere temperatuur nodig. Afhankelijk van de warmwaterbehoeften en het gewenste comfort kunt u kiezen voor een toestel met geïntegreerde doorstromer en/of ingebouwde voorraadboiler. Verwarmt u reeds met aardgas, dan is de productie van sanitair warm water met aardgas voordeliger dan met elektriciteit. Voor een gemiddeld warmwaterverbruik van 3 000 kwh per jaar betaalt u met aardgas 180 euro en met elektriciteit 570 euro. Een cv-gekoppelde boiler opwarmen duurt 15 tot 20 minuten, terwijl een elektrische voorraadboiler opwarmen meerdere uren vergt. Doorstromer Doorstromers zijn het zuinigst. Een doorstromer verwarmt pas water als u het nodig hebt. Het debiet, m.a.w. de hoeveelheid warm water die per minuut wordt aangemaakt, hangt af van het vermogen. Als u op verschillende aftappunten tegelijk warm water wenst, kiest u beter voor een krachtiger doorstromer met een hoger warmwaterdebiet. U gaat (ver)bouwen? Kies de juiste verwarming 23

Voorraadboiler Zonneboiler Grotere boilers met een inhoud van 150 tot 200 liter zorgen voor een groot debiet en een maximaal comfort. Bij dit systeem stroomt het warme ketelwater door een ingebouwde boilerspiraal en warmt het water op. Wanneer de temperatuur in de boiler te laag wordt, slaat de ketel aan en wordt de hele watervoorraad weer opgewarmd tot de gewenste temperatuur. Combinatie doorstromer en kleine voorraadboiler Dankzij een combiketel met ingebouwde compacte boiler van ongeveer 50 liter, tapt u bij een grotere vraag zowel warm water van de doorstromer als van de boiler. Is de boiler leeg, dan tapt u met een kleiner debiet, maar valt u niet zonder warm water. Een aardgasketel in combinatie met een zonneboiler? Het kan! Zonnecollectoren zetten zonlicht om in warmte, waardoor u gemiddeld tot 1 500 kwh per jaar bespaart. Een correct afgestelde zonneboiler levert tot 50 % gratis energie voor uw sanitair warm water. Als de opwarming door de zon onvoldoende is, zorgt uw aardgasketel voor de nodige bijverwarming. Voor een doorsnee gezin van vier personen is een collectoroppervlakte nodig van ongeveer 4,2 m 2. 24 U gaat (ver)bouwen? Kies de juiste verwarming

Decentrale aardgasverwarming In woningen waar geen centrale verwarming aanwezig is, zijn aardgaskachels een uitstekend alternatief, vooral in kleine huizen en appartementen. Elke kamer kan er afzonderlijk en snel mee worden verwarmd. Maar ook in woningen met centrale verwarming, kunnen ze uitstekende diensten bewijzen. Als bijverwarming in de tussenseizoenen bijvoorbeeld. Of als inbouwhaard met een hoog rendement die verwarming en vlammenspel combineert. Werking van de aardgaskachel Een gaskachel of gashaard produceert zelf warmte en heeft dus geen cv-ketel nodig. Met één druk op de knop schakelt u het toestel aan of uit. Warmte geven ze af door convectie en/of door straling. De ingebouwde thermostaat zorgt ervoor dat het toestel zichzelf uitschakelt als de ruimte voldoende warm is. Voorziet u in meerdere kamers een aardgaskachel, dan kunt u via een centrale stuureenheid de temperatuur ook kamer per kamer regelen. Kachels met waakvlam hebben een ingebouwde veiligheid die de gastoevoer automatisch onderbreekt als de waakvlam per ongeluk zou doven. Andere gaskachels werken met elektronische ontsteking. Vaak worden kachels of inbouwhaarden uitgerust met een ventilator. Die zorgt ervoor dat de opgewekte warmte sneller in de ruimte wordt verspreid en het dus sneller warm aanvoelt. Muur- of schoorsteenaansluiting Een eerste keuze die u kunt maken is die tussen een open of gesloten systeem. Beide systemen zijn verkrijgbaar in vrijstaande of ingebouwde uitvoering. Aardgaskachels met een schoorsteenaansluiting zijn van het open type. Een open kachel (of toestel type B) haalt zijn zuurstof uit de ruimte waar het is opgesteld en stuurt zijn verbrandingsgassen langs de schoorsteen naar buiten. Zorg steeds voor voldoende aanvoer van verse lucht (bv. via roosters in de deur). Sinds 1996 zijn open gaskachels uitgerust met een thermische terugstroombeveiliging (ttb) die mogelijke terugslag van rookgassen verhindert. Met een gesloten kachel (of toestel type C) hebt u veel minder energieverlies. Deze toestellen hebben een gesloten verbrandingscircuit en halen hun zuurstof uit de buitenlucht. Voor deze toestellen hebt u geen schoorsteen nodig. Een muurdoorvoer volstaat. Gesloten kachels kunnen probleemloos worden opgesteld in elke ruimte met een vrije buitenmuur, behalve in slaapkamers of badkamer. Ze zijn altijd aangesloten op een concentrische buis, waarvan het binnenste deel zorgt voor de afvoer van rookgassen en het buitenste voor de aanvoer van verse lucht, die op die manier een beetje wordt voorverwarmd. Hoogrendementskachels Kies voor aardgaskachels met hoog rendement die het HR+ label dragen. Ze zijn voorzien van een thermostatische temperatuurregeling en hebben een rendement van minstens 85 %. Dat lijkt weinig in vergelijking met nieuwe cv-ketels, maar de vrijgekomen energie wordt volledig gebruikt voor het opwarmen van de ruimte. Bij aardgaskachels hoeft u immers geen rekening te houden met stilstand- en leidingverliezen, energieverbruik van pompen, enz. Kachels met een zichtbare vlam blijven populair, maar ook andere modellen leveren een aangename, energiezuinige warmte. U vindt ongetwijfeld een toestel dat in uw interieur past. Bent u op zoek naar een geschikte hoogrendementskachel, die past in uw interieur? Neem alvast een kijkje op www.aardgas.be. Via de knop Toestelkiezer selecteert u individuele verwarming en kunt u meteen een toestel kiezen. U gaat (ver)bouwen? Kies de juiste verwarming 25

Onderhoud Het onderhoud van uw cv-ketel is een wettelijke verplichting waar u zelf alle baat bij hebt. Niet alleen bespaart u energie, u zorgt er ook voor dat uw woning steeds comfortabel warm blijft, zonder risico s voor uw veiligheid of gezondheid. Daarnaast draagt u bij aan een beter leefmilieu. Aardgasketel Regelmatig nazicht en onderhoud van uw aardgasketel staan garant voor een jarenlang hoog rendement. Die kleine investering verlaagt uw energieverbruik met 3 tot 5 % en verlengt de levensduur van uw ketel. Wanneer een onderhoudsbeurt? Verwarmingsinstallaties op stookolie en vaste brandstof vereisen een jaarlijkse onderhoudsbeurt. Aardgasketels moet u slechts tweejaarlijks laten nakijken. De meest geschikte periode voor dit onderhoud is het voorjaar en de zomer. Zo komt u op een koude winterdag nooit voor verrassingen te staan. Wie mag uw ketel onderhouden? Laat uw ketel enkel onderhouden door een erkend technicus. Hij doet dat onder optimale voorwaarden van vakmanschap en veiligheid. Op de website van de Vlaamse overheid, Departement Leefmilieu, Natuur en Energie (www.lne.be) vindt u een lijst van erkende technici, gerangschikt volgens postnummer en bedrijf. Kiest u voor een Cerga-installateur, dan vindt u de lijst daarvan op www.aardgas.be. Schoorsteen Aardgas is de meest schone fossiele brandstof. De rookgassen zijn zuiverder dan die van andere brandstoffen en bij normale verbranding ontstaat geen roet. Enkel open aardgasketels en open aardgaskachels hebben een schoorsteen nodig. Waarop letten? Wanneer u een nieuwe schoorsteen laat bouwen, hou dan rekening met een aangepaste doorsnede in functie van het aantal aan te sluiten aardgastoestellen en hun vermogen. De binnenkant van de schoorsteen wordt afgewerkt in onbrandbaar materiaal. Voor een condensatieketel is een speciale concentrische dubbelwandige buis vereist. Een schoorsteen moet ook hoog genoeg zijn. Hij steekt boven de dakhelling uit en boven andere hindernissen in de buurt, om terugslag van rookgassen te voorkomen. Let op: een dampkap of een open haard mag u nooit aansluiten op het afvoerkanaal van een aardgastoestel. Periodiek onderhoud In Vlaanderen bent u verplicht om de schoorsteen te laten vegen bij het tweejaarlijks onderhoud van uw aardgasketel. Voor dit periodiek onderhoud schakelt u een erkend schoorsteenveger in. Ook wanneer u overschakelt van stookolie op aardgas, laat u eerst uw schoorsteen grondig reinigen. Wat houdt zo n onderhoud in? De technicus voert onder meer een rookgasanalyse uit met rendementsmeting, zorgt voor ontstoffing en reiniging van de luchtaanzuigopeningen, branderbedden en warmtewisselaar. Hij zal ook de druk checken en de trekkracht van de schoorsteen controleren bij open toestellen. Het onderhoud van een cv-ketel valt ten laste van de gebruiker. Bij huurwoningen is dat de huurder. Vraag steeds attesten en factuur Na elke onderhoudsbeurt zal de technicus u een reinigingsattest afleveren en een verbrandingsattest met de gemeten parameters van de rookgassen. Als huurder bezorgt u daarvan een kopie aan de eigenaar. Bewaar steeds de laatste twee attesten. 26 U gaat (ver)bouwen? Kies de juiste verwarming