Complexnummer: 521065 Smallepad 5 Langgevelboerderij/bak-koetshuis Aantal complexonderdelen: Monumentnummers van complexonderdelen: 2 521067, 521066 Woonplaats : Gemeente: Provincie: Hoofdadres van hoofdobject: Complexomschrijving: Inleiding Het complex bestaat uit de LANGGEVELBOERDERIJ (1) en het haaks daarachter gebouwde BAKHUIS annex KOETSHUIS (2). Beide zijn gebouwd in 1871 voor de familie Van Roessel. De boerderij ligt op een driesprong van wegen. Het complex is van algemeen belang. Het heeft cultuurhistorisch belang als voorbeeld van de sociaaleconomische ontwikkeling van de landbouw in Midden-Brabant en als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van de langgevelboerderij. Architectuurhistorisch is het geheel van belang vanwege de bijzondere samenhang tussen exterieur en interieur. De boerderij is belangrijk vanwege de gaafheid van het in- en exterieur en is als zodanig zeldzaam. Zij is tevens een der laatste voorbeelden van een stadsboerderij en daarom ook van belang in relatie tot de visuele en structurele gaafheid van de stedelijke omgeving. Pagina 1/ 5
Monumentnummer*: 521067 Smallepad 5 Status : rijksmonument Inschrijving register* : 10-05-2002 Kadaster deel/nummer : 13582/13 Monumentnaam*: Langgevelboerderij/bak-koetshuis Complexnummer: 521065 Langgevelboerderij/bak-koetshuis Woonplaats * : Gemeente*: Provincie*: Plaatselijke aanduiding: Kadastrale gemeente*: Sectie*: Kad.object*: App: Grondperceel: TILBURG B 7460 Rijksmonumentomschrijving*: inleiding Het BAKHUIS annex KOETSHUIS is gebouwd in 1871. Rond 1970 is de zijgevel van het gebouwtje deels uitgebroken om twee grote schuurdeuren te kunnen plaatsen. Omschrijving Het eenlaagse bakhuis met koetshuis is opgetrokken uit handgevormde bakstenen en heeft een zadeldak met zwarte Oudhollandse dakpannen. De naar de straatzijde gekeerde gevel bezit een vernieuwd vierruits raam en in de topgevel een oculus. In de naar het bedrijf gekeerde lange zijgevel bevinden zich in totaal vier grote schuurdeuren. Links bevindt zich een gemetselde bak met houten deksel. Dit is de waterput van het erf; onder het erf bevindt zich een gemetseld verzamelbekken met tongewelf. De overige gevels zijn blind. Inwendig is de ruimte in tweeën gedeeld met links het voormalige bakhuis en rechts het koetshuis. De inrichting hiervan is deels opgeslagen. Pagina 2/ 5
Het bakhuis annex koetshuis is van algemeen belang. Het gebouw heeft cultuurhistorisch belang als voorbeeld van de sociaal-economische ontwikkeling van de landbouw in Midden-Brabant en als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van de langgevelboerderij. Architectuurhistorisch is het pand van belang vanwege de bijzondere samenhang tussen exterieur en interieur. De boerderij is belangrijk vanwege de gaafheid van het in- en exterieur en is als zodanig zeldzaam. Het is een der laatste verwijzingen in de stad naar een agrarisch verleden en daarom van belang in relatie tot de visuele en structurele gaafheid van de stedelijke omgeving. Hoofdcategorie: Subcategorie: oorspronkelijke functie: Boerderijen, molens en bedrijven Boerderij(M) Bakhuis Pagina 3/ 5
Monumentnummer*: 521066 Smallepad 5 Status : rijksmonument Inschrijving register* : 10-05-2002 Kadaster deel/nummer : 13582/13 Complexnummer: 521065 Langgevelboerderij/bak-koetshuis Woonplaats * : Gemeente*: Provincie*: Plaatselijke aanduiding: Kadastrale gemeente*: Sectie*: Kad.object*: App: Grondperceel: TILBURG B 7460 Rijksmonumentomschrijving*: Inleiding De LANGGEVELBOERDERIJ is gebouwd in 1871 en verving een oudere voorganger van dezelfde familie. In 1912 vond er een verbouwing plaats, waarbij aan de achterzijde een melkkeuken werd aangebouwd en er inwendig enige wijzigingen plaatsvonden. Rond 1985 werden de zesruits schuifvensters vervangen door zesruits ramen met een iets breder profiel. Omschrijving De langgevelboerderij heeft een vrijwel rechthoekige plattegrond. De gevels zijn opgetrokken uit handgevormde bakstenen met rechte steekankers en op het zadeldak liggen zwarte Oudhollandse dakpannen. De plint is gepleisterd. Het woongedeelte bevindt zich links en telt vijf traveeën. In het midden bevindt zich de paneeldeur met een bovenlicht waarin een nieuwe gietijzeren levensboom. Aan weerskanten hiervan twee zesruits ramen met luiken onder een strek, met hardstenen dorpels. Rechts van de deur is een hardstenen gevelsteen ingemetseld met de tekst: "H. v. Roessel 1871". Het bedrijfsgedeelte heeft een rondboogvormig stalraam met een roedenverdeling met straalverdeling, daarnaast de staldeuren onder korfboog met hardstenen sluitsteen. De muurankers van het stalgedeelte zijn aanzienlijk langer dan die van het woonhuis. Onder de geprofileerde houten gootlijst bevindt zich een gepleisterd fries met profielranden, bij het Pagina 4/ 5
woonhuis bovendien voorzien van een verdeling in velden. De linkerzijgevel bezit op de begane grond een zesruits raam en de sporen van een identiek, sinds 1912 dichtgezet raam. In de topgevel zijn twee vierruits ramen gezet. De rechterzijgevel heeft vier rondboogstalramen met straalvormige roedenverdeling en temidden hiervan een hooideur met bovenlicht. In de topgevel bevindt zich een oculus. De achtergevel heeft van links naar rechts korfboogvormige staldeuren, de grote uitbouw met melkkeuken en het woongedeelte met kelderlicht, opkamerraam en zesruits schuifvenster. Het interieur van het woonhuis wordt in tweeën gedeeld door een gang die het huis doorsnijdt van voor- tot achterdeur. Deze gang heeft een terrazzovloer. Een deur rechts leidt naar de woonkamer. Achter de betimmering bezit deze deur glaspanelen met gebogen sierroeden. De kamer is voorzien van een met overhoekse schildpaden witte tegels voorziene schouw. Aan weerskanten hiervan en erboven een donkere houten geprofileerde omlijsting en kasten met ruitdecoratie. In de linkerkast bevindt zich de installatie tot het bedienen van de sopketel, die zich daarachter in de stal bevindt. Links van de schouw met kasten nog een deur naar een bedstede. Achter de woonkamer bevindt zich de keuken. Beide ruimten hebben een plafond van gezaagde houten balken. In de keuken staat een deels oorspronkelijk aanrecht met houten keukenkastjes. Achter de woonkeuken bevindt zich de melkkeuken. Deze heeft muren met witte biseautétegels. Aan de andere kant van de gang bevinden zich nu drie kamers. Van oorsprong bevonden zich hier twee kamers, waaronder de opkamer. In 1912 werden de tussengelegen bedsteden weggehaald, in plaats hiervan schuifdeuren gezet en een raam in de zijgevel dichtgemetseld. De schuifdeuren met hoekkasten zijn afgetimmerd; hierachter bevinden zich deuren met geëtst figuratief glas. In de voorkamer staat een sobere zwart marmeren schouw. Onder de opkamer leidt een bakstenen trapje naar de kelder. Deze kelder heeft een tongewelf en een getoogde vakverdeling. Het stalgedeelte heeft een ruw houten zoldering, als vitselstek zonder leem. Er staat een cilindervormige sopketel met ijzeren deksel. De langgevelboerderij is van algemeen belang. Het gebouw heeft cultuurhistorisch belang als voorbeeld van de sociaal-economische ontwikkeling van de landbouw in Midden-Brabant en als voorbeeld van de typologische ontwikkeling van de langgevelboerderij. Architectuurhistorisch is het pand van belang vanwege de bijzondere samenhang tussen exterieur en interieur. De boerderij is belangrijk vanwege de gaafheid van het in- en exterieur en is als zodanig zeldzaam. Het is een der laatste verwijzingen in de stad naar een agrarisch verleden en daarom van belang in relatie tot de visuele en structurele gaafheid van de stedelijke omgeving. Hoofdcategorie: Subcategorie: oorspronkelijke functie: Boerderijen, molens en bedrijven Boerderij(M) Boerderij(M1) Pagina 5/ 5