Meerjarenplan Gezondheidsraad - Resultaten 2014 1. Partnerschap in de regie van het stedelijk gezondheidsbeleid. De Algemene Vergadering van de Gezondheidsraad kwam in 2014 4x samen, alsook het Dagelijks Bestuur die deze vergaderingen voorbereidt. www.gentgezondestad.be is het platform waar de Gezondheidsraad nieuws, kalenderitems, projecten en andere info deelt met andere professionelen en burgers. Om de website ook internationaal te kunnen profileren werd meertaligheid voorzien via Google Translate. De Gezondheidsraad organiseerde op 9 okt 2014 een politiek debat met de verschillende politieke partijen rond de aanpak van gezondheidsongelijkheid en de impact van de vermaatschappelijking van de zorg. Er was een opkomst van ±120 man, waaronder veel studenten. 3 panelleden hadden de dag zelf nog afgezegd. De Gezondheidsraad wil graag in 2015 een sterker inhoudelijk debat kunnen voeren. Voor de signalenbundel van 2014 werden vanuit 7 leden van de Gezondheidsraad signalen doorgegeven: Kind & Gezin, CLB, KOVAG, wijkgezondheidscentra, Kinesitherapeuten, OCMW en SOGA. De signalen rond gezondheid in de bundel werden besproken in de Gezondheidsraad en een aantal stappen werden gezet om deze aan te pakken. Er werd bvb. naar aanleiding van de signalen een tijdelijke werkgroep opgericht rond medicatie om tegemoet te komen aan het signaal 21 rond medicatie. Er ging een eerste overleg door met OCMW, Deel Sel Gent, de WGC s en de Gezondheidsdienst om te bekijken hoe we de gezondheidswerkers beter op het wijkniveau konden betrekken. Daarvoor willen we eerst de nood bevragen bij de Gezondheidswerkers om te kunnen inspelen op hun noden en niets op te zetten dat extra vergaderlast teweeg zou brengen. Er werden 5 projectsubsidies toegekend aan Rinia vzw, de Vlaamse Parkinson Liga, het Turks Cultureel Centrum, de Interculturele vereniging An Niyaa en Averroes vzw afdeling Moslim Advies Punt voor een totaalbedrag van 7 140 bij de eerste oproep in februari. De tweede oproep ging niet door omdat het subsidiereglement dan herschreven is om zo meer projectsubsidies te kunnen toekennen aan kleine organisaties en aan projecten die nauwer aansluiten bij de doelstellingen van het Gentse gezondheidsbeleid. 1
2. De impact van gezondheidspromotie versterken. De Gezondheidsdienst subsidieert jaarlijks een halftijdse gezondheidspromotor in elk van de 9 wijkgezondheidscentra. De gezondheidspromotoren werken enerzijds mee aan stadsbrede projecten (Maand van de Tand, borstkankerscreening, Blijf er niet mee zitten, ) en zetten anderzijds zelf acties op als antwoord op signalen uit de wijk (o.a. rond bewegen en gezonde voeding). Tevens werken de WGC actief aan de uitbouw van een gezondheidsgericht netwerk op niveau van de wijk, en aan de verspreiding van methodieken rond gezondheidspromotie naar andere organisaties. Dit laatste gebeurde op een intervisiemoment op 27/10/2014 (zie ook onder). Afstemming met de WGC s gebeurde op het halfjaarlijks overleg met alle gezondheidspromotoren en op het jaarlijks overleg met de coördinatoren. De Gezondheidsdienst subsidieert vzw De Sloep om gezondheidspromotie bij kwetsbare gezinnen toegang te doen vinden en de toegankelijkheid naar de 1elijnsgezondheidszorg (ook geestelijke gezondheidszorg) te vergroten. De Sloep neemt tevens een adviserende rol op. Het Netwerk Gezondheidspromotie werd door de Gezondheidsdienst en Logo Gezond+ opgestart op 2/6/2014. Om de werking ervan te bepalen werd een verkenningsronde georganiseerd bij de verschillende leden. Een actieplan zal opgesteld worden in 2015. Verschillende organisaties van de Gezondheidsraad zijn daarin vertegenwoordigd. De campagne Maand van de Tand werd in maart terug opgezet door de Stuurgroep Mondzorg: Gezondheidsdienst, WGC s, tandartsen, Maatschappelijke Tandheelkunde UGent, vzw Jong, De Tinten vzw, de Gentse CLB s en Kind en Gezin. Dankzij de sponsoring door Oral-B konden 3200 tandzorgpakketjes verspreid worden (tandenborstel, tandpasta en poets-instructies) naar 1800 kinderen en 1400 volwassenen via vzw Jong, De Tinten vzw en WGC s. Vzw Jong organiseerde binnen de spelotheken en het jeugdwelzijnswerk educatieve momenten in maart rond mondzorg. 2
Tijdens de paasvakantie zorgden zij voor de aanwezigheid van de Tandmobiel in 2 wijken. Het tandzorgspel werd een 50-tal keer gespeeld in de wijken. Er werden 1200 sprookjes verdeeld via consultaties bij Kind & Gezin en ook de CLB s verdeelden de 3-luik met alle info rond mondhygiëne via het medisch onderzoek van de kinderen uit de eerste kleuterklas naar de ouders. De Tinten vzw screende een 100-tal volwassenen en maakte met hen een zorgplan op. Vzw Jong, De Tinten vzw en K&G kregen hierbij hulp van studenten Tandheelkunde. Onder de noemer Buurt Beweegt Gezond werd een nieuw project voorbereid rond laagdrempelige sport en bewegen in de buurten. De Gezondheidsdienst haalde daarvoor in het kader van Liever Actiever 13.500 binnen via VIGEZ. Het project is een samenwerking tussen de Gezondheidsdienst, Sportdienst en Buurtwerk en zal gelanceerd worden in 2015. Er werd op 27/10/2014 een intervisie-moment georganiseerd door de Gezondheidsdienst, de WGC s en Logo Gezond+ rond laagdrempelige buurtsport. Er waren ±50 aanwezigen. Samen met Logo Gezond + gaf de Gezondheidsdienst advies rond het 4-uurtjes en cateringsbeleid van de stadsscholen. In 2014 organiseerde de Gezondheidsdienst samen met de drugcoördinator Stad Gent, het CGG Eclips Drugpreventie & Verslavingszorg, Het Pakt en vele andere organisaties verschillende informatie- en uitwisselingsmomenten rond het alcoholbeleid voor 6 prioritaire sectoren: verkeer, senioren, arbeid, onderwijs, vrije tijd en gezondheid. Verschillende partners van de Gezondheidsraad waren betrokken bij het uitwerken van het Huis van het Kind in Gent: Kind & Gezin, CLB, de HVG, de WGC s en het UZ Gent. De ongezonde demonstratiewoning ging dit jaar door in de Rodelijvekensstraat te Gent van 3 nov 2014 tot 14 feb 2015. Er werden 34 rondleidingen gegeven aan in totaal 216 mensen van 14 verschillende organisaties. Tijdens de rondleiding kregen mensen op interactieve wijze info rond gezond wonen met tips rond verluchting, hygiëne, etc. De specifieke doelgroep die we met dit project willen bereiken zijn ECM en kansarmen die 70% van het bezoekersaantal uitmaakten. Dankzij middelen van de Gezondheidsdienst konden CEDES en KRAS een methodiek uitwerken rond het bespreekbaar stellen van hygiëne bij cliënten. KRAS en WGC s zullen deze methodiek toepassen. Voor straathoekwerkers leek die minder geschikt. In 2015 komt er nog een overleg met het CAW om te kijken of zij deze methodiek ook kunnen toepassen in hun werking. 3
3. De geestelijke gezondheid van de Gentenaren verbeteren. Het pilootproject Veerkracht in de Brugse Poort werd afgesloten in maart en geëvalueerd in april met alle betrokken partners. Op basis van die input werd een nieuw concept voor een stadsbrede campagne rond geestelijke gezondheid Blijf er niet mee zitten uitgewerkt. Het project Blijf er niet mee zitten werd gelanceerd op 10 oktober, werelddag van de geestelijke gezondheid. Voor de lancering ervan werden 2 kickoffs georganiseerd: op 10/10 voor professionelen in AC Portus met een opkomst van ±90 mensen en op 26/10 voor Gentenaars in De Centrale met een opkomst van ±60 mensen. Het project is een samenwerking met de Gezondheidsdienst, CGG Eclips, Logo Gezond+, het Pakt, de Gentse wijkgezondheidscentra, het OCMW, de Integratiedienst enz. De Gezondheidsdienst biedt via dit project gratis lesgevers aan rond verschillende laagdrempelige thema s binnen geestelijke gezondheid. Organisaties kunnen daar beroep op doen en sessies organiseren in hun buurt. De communicatiecampagne werd opgemaakt door Bigtrees en moet in 2015 verder bekend gemaakt worden. Een aparte webpagina www.geestelijkgezondgent.be werd gelanceerd als onderdeel van www.gentgezondestad.be. Er werd vanuit de Gezondheidsdienst een nota opgemaakt voor het geestelijk gezondheidsbeleid bij het stadspersoneel Gezonde Geest in Werk(ing). In functie daarvan kwam er afstemming tussen de dienst Interne Preventie en Veiligheid op het Werk en Human Resources. De Gezondheidsdienst heeft daar geen trekkende rol, maar wil in 2015 verder pushen om een gezamenlijke visie uit te dragen en om actie te ondernemen naar het personeel voor het voorkomen van burn-out en het aanleren van vaardigheden in omgaan met stress. Binnen de WG functie 1 van het Pakt werd een werkgroep opgericht rond de Eerstelijnspsycholoog om een advies uit te werken voor de hogere overheid en middelen te zoeken voor meer eerstelijnspsychologen in Gent. Extra middelen werden niet gevonden. Ook de opdracht is veranderd door de regeringswijziging waarbij er meer gefocust zal worden op de aansluiting van de psychologen (die erkend zullen worden) bij de eerstelijnspsychologische functie. Vanuit het lokaal welzijnsbeleid werd samen met de Gezondheidsdienst rond het signaal 26 in de signalenbundel een overleg georganiseerd met KRAS en het PAKT. Daaruit vloeiden 2 zaken voort: (1) een concrete samenwerking tussen de mobiele teams en 1 of 2 KRAS-diensten in functie van het laagdrempelig maken van de geestelijke gezondheidszorg en (2) een themawandeling op 5/12 rond laagdrempelige geestelijke gezondheidszorg. 4. Een gecoördineerde aanpak van gezondheidsrisico s. Er kwamen 7 meldingen binnen voor scabiës. De Gezondheidsdienst ondersteunt met zalvor (zalf tegen scabiës), informatieve folders in verschillende talen, plastic folie voor bescherming van matrassen en zakken om kleding af te sluiten. Buurtstewards van de Integratiedienst, straathoekwerkers, wijkgezondheidscentra, CLB en huisartsen zorgen voor de aanpak en opvolging van de meldingen. Toezicht Volksgezondheid geeft meldingen door en monitort deze voor Gent (ook al is er geen meldingsplicht bij Gent). 4
5. De toegankelijkheid vergroten van de gezondheidszorg De Stuurgroep Mondzorg legde de eerste basis voor een vernieuwend project in Gent voor een meer toegankelijke mondzorg, want daar knelt immers het schoentje. Een doctoraatsstudent bij Prof. Em. Jacques Vanobbergen wordt daarvoor ingeschakeld. Projecten werden uitgeschreven vanuit de UGent om middelen te zoeken voor het project. 158 tandartsen staan op www.gentgezondestad.be en een bevraging bij de tandartsen leerde dat daarvan 25% volledig geconventioneerd is en 38% deeltijds en 37% niet geconventioneerd is. Daarenboven past 31% occasioneel en 56% nooit de derdebetalersregeling toe. De Gezondheidsdienst subsidieert vzw Pasop voor gezondheidspromotie bij de Gentse sekswerkers. Pasop doet dit enerzijds door het verhogen van de kennis over beroepsgebonden risico s en preventieve handelingen, en anderzijds via toeleiding naar de eerste lijn. Voor een betere wegwijs in de 1elijnsgezondheidszorg werden filmpjes en een brochure in verschillende talen uitgewerkt door de Gezondheidsdienst. Er verscheen een mooi artikel in het Stadsmagazine feb 2015 en de eerste verspreiding van de Nederlandstalige brochures gebeurde naar het OCMW, stedelijke dienstencentra, de wijkgezondheidscentra, de ziekenfondsen en de Stadswinkel. De anderstalige brochures en de filmpjes worden in 2015 verder verspreid. De Uitpas wordt gelanceerd en OCMW start zo opnieuw communicatie op rond de voordelen bij de verhoogde tegemoetkoming. De UZ Gent organiseert een symposium rond Equity in Health om zo ook aandacht te vragen voor de nood aan gelijke behandeling in zorg en de nood aan interculturele competenties binnen de zorgvoorzieningen. Sinds 2014 kunnen solo- en groepspraktijken van huisartsen beroep doen op TVGent voor live tolken. Dit werd nog niet aangevraagd in 2014. Er werd een extra communicatie opgezet naar de huisartsen rond het bestaande aanbod van taalondersteuning voor huisartsen (telefonisch tolken via Babel, webcamtolken en live tolken van TVGent) en de manier van werken errond. De Integratiedienst en de Gezondheidsdienst investeerden beiden in de opmaak van een position paper rond Roma en gezondheidszorg dat werd opgemaakt binnen het EFPC (European Forum Primarcy Care). De Integratiedienst en de faculteit Huisartsengeneeskunde van de UGent organiseerden samen een studiedag rond Roma en gezondheidszorg in okt 2014. In 2015 zullen de resultaten geconcretiseerd worden om op die manier ook tips en tricks te kunnen aanbieden aan professionelen die veel met deze doelgroep werken. Het SOGA kwam 3x samen in 2014. De focus lag vooral op afstemming rond Mediprima en het werken met signalen. Rond volgende signalen zijn stappen gezet: (1) Betaalbare zuigelingenvoeding voor baby s die geen borstvoeding kunnen krijgen. (2) Toegankelijke zwangerschapsbegeleiding voor precaire zwangere vrouwen. Het SOGA stuurde een advies naar de kinderrechtencommissaris over het recht op gezondheidszorg voor kinderen van ouders met een bijlage 19 (nieuwe EU-burgers). Dit signaal werd ook geagendeerd op de POC Stuurgroep. In juni 2014 zorgde een grondwettelijk arrest voor het openen van het recht op dringende medische hulpverlening voor die doelgroep. In 2014 startte een Werkgroep Medicatie vanuit de Gezondheidsraad om tegemoet te komen aan de vragen rond toegankelijke medicatie. De apothekers, huisartsen, OCMW, WGC en Gezondheidsdienst inventariseren daar de medicatie waar de meeste problemen bij ontstaan. 5