Correctievoorschrift VWO 2016 Neder Natuur, leven en technologie Tijdvak 1 Woensdag 11 mei 13.30 15.30 uur College-examen schriftelijk VF-1035-s-16-1-c 1
1 Voor het antwoord op een open vraag worden alleen gehele punten toegekend tot het maximum vermeld in het antwoordmodel. Het minimum aantal punten is 0. Bij meerkeuzevragen wordt óf 0 punten óf het maximum aantal punten toegekend. 2 Bij een meerkeuzevraag wordt alleen de hoofdletter die hoort bij de juiste keuzemogelijkheid goed gerekend. Indien meer dan één letter als antwoord gegeven is worden geen scorepunten toegekend. 3 Indien de corrector meent dat het antwoordmodel van een meerkeuzevraag een fout of onvolkomenheid bevat, dan beoordeelt zij/hij het werk van de kandidaten alsof toets en antwoordmodel juist zijn. Zij/hij stelt het CvTE op de hoogte van de fout of onvolkomenheid. Het is niet toegestaan zelfstandig af te wijken van het antwoordmodel. Met een eventuele fout wordt bij de definitieve normering van het examen rekening gehouden. 4 Indien een open vraag gedeeltelijk juist beantwoord is wordt een deel van de maximale score toegekend in overeenstemming met het antwoordmodel. 5 Indien een antwoord op een open vraag niet in het antwoordmodel voorkomt en dit antwoord op vakinhoudelijke gronden als juist beoordeeld kan worden, moeten scorepunten worden toegekend naar analogie of in de geest van het antwoordmodel. 6 Indien in een antwoord een gevraagde verklaring, uitleg of berekening ontbreekt dan wel foutief is, worden 0 punten toegekend, tenzij in het antwoordmodel anders is aangegeven. 7 Indien meer antwoorden (redenen, voorbeelden e.d.) gegeven worden dan gevraagd, worden uitsluitend de eerst gegeven antwoorden beoordeeld tot maximaal het gevraagde aantal. 8 Een antwoord mag één cijfer meer of minder bevatten dan op grond van de nauwkeurigheid van de verstrekte gegevens verantwoord is. Bij grotere (on)nauwkeurigheid moet 1 punt worden afgetrokken. Bij een berekening wordt voor een rekenfout en/of nauwkeurigheidsfout maximaal 1 punt afgetrokken. 9 In het antwoordmodel geeft het teken / scheiding aan tussen verschillende juiste mogelijkheden. 10 In het antwoordmodel wordt met (...) een deel aangegeven, dat niet in het antwoord van de kandidaat hoeft voor te komen. 11 In het antwoordmodel wordt eventueel met onderstreping een deel aangegeven, dat in het antwoord van de kandidaat moet voorkomen. 12 Voor deze toets kunnen maximaal 67punten worden behaald. Het CvTE stelt een omzetting van score naar cijfer vast. Mogelijke cesuur: N = 1,0, d.w.z. cijfer = 1,0 + 9 x score/67 2
Correctiemodel vraagnr antwoord pnt module 1 Het aantal bacteriën groeit in eerste instantie 1 Dynamisch modelleren exponentieel. Er komt namelijk steeds een vast percentage bij van de voorraad bacteriën / alle bacteriën delen zich binnen enkele uren, de hoeveelheid wordt dus steeds met een factor vermenigvuldigd. 2 Voorbeelden van goede antwoorden zijn: 1 Dynamisch modelleren - gebrek aan voedingsstoffen - gebrek aan ruimte 3 2 Dynamisch modelleren De symbolen van boven naar beneden: - stroomicoon - voorraadgrootheid - constante - relatiepijl 4 goed: 2p 3 goed: 1p 2, 1 of 0 goed: 0p 4 Een juist model ziet er als volgt uit: 2 Dynamisch modelleren - Het model is juist. 1p - De namen staan op de juiste plaats. 1p 5 B 2 Dynamisch modelleren 3
6 De diagrammen moeten als volgt worden aangevuld: (2p in totaal, 1p per diagram) 2 Dynamisch modelleren 7 m Betelgeuze = 0,45, m Poolster (= Polaris) = 1,97. 1p 0,45 = 1,97 2,5 log(i/iref) 2,5 log(i/iref) = 1,52, dus I/Iref = 10 ^(1,52/2,5). 1p = 4,1 x helderder. 1p 8 10 pc = 10 * 3,085 10 16 m = 3,1 10 17 m = 3,1 10 14 km. 9 Opzoeken dat de afstand tot de Poolster 4,1 10 18 m is. Dat is 4,1 10 18 / 3,085 10 16 = 133 pc. 1p 1,97 M = 5 log(133) 5 = 5,62 M = 1,97 5,62 = -3,65. 1p De Poolster heeft een grotere magnitude, dus Betelgeuze is op gelijke afstand helderder. 1p 3 Meten aan melkwegstelsels 1 Meten aan melkwegstelsels 3 Meten aan melkwegstelsels 10 C 2 Forensische technieken 11 B 2 Forensische technieken 12 B 2 Forensische technieken 13 5-2-7-3-6-4-1. Per fout of verwisseling 1p aftrek. 14 Wel bloed, maar geen bloed met RNA dat specifiek is voor menstruatiebloed. 15 De naalden zijn waarschijnlijk van de boom getrokken. 1p Het slachtoffer was bewusteloos / dood, anders had het de naalden wel verwijderd. 1p 3 Forensische technieken 1 Forensische technieken 2 Forensische technieken 4
16 Het bloed stroomt niet meer, dus worden de 1 Forensische technieken kiezelwieren niet door het lichaam verspreid. 17 In een rivier zitten waarschijnlijk heel andere 1 Forensische technieken wieren dan in zee en die zitten dan in het bloed van het slachtoffer. 18 Gemiddelde = 15. 2 Hersenen en leren Dus som van afwijkingen^2 = 46. 1p n = 5, dus 46/5 = 9,2; σ = 9,2 = 3 goed onthouden kleuren. 1p 19 De (pre)frontaalkwab. 1 Hersenen en leren 20 In het visuele centrum. 1p 2 Hersenen en leren Tastcentrum (vlak achter de centrale groeve). 1p 21 A 2 Hersenen en leren 22 C 2 Hersenen en leren 23 Het woord "paal" komt aan in de linker 2 Hersenen en leren hemisfeer/hersenhelft en blijkbaar ligt daar ook het spraakcentrum. 1p De mogelijkheid om "huis" van de rechter hemisfeer/hersenhelft naar het spraakcentrum over te brengen is verdwenen; dat gaat dus blijkbaar via het corpus callosum / de hersenbalk. 1p 24 B 2 Hersenen en leren 25 (Neuro)transmitters. 1 Hersenen en leren 26 Door zonnewarmte verdampt het water van zeeën, de waterdamp stijgt op en een deel condenseert tot wolken. 1p (De wind drijft de wolken tot boven de continenten.) Boven land koelt de lucht af en zal een deel van het water als neerslag op Aarde vallen. 1p Via rivierwater komt het weer in zee en daar kan Blue Energy worden opgewekt. 1p 27 De RED werkt met twee typen membranen, een anionwisselend / negatief ionwisselend membraan en een kationwisselend / positief ionwisselend membraan. 1p Uit het zoute water worden bij het anionwisselende membraan de negatieve ionen / Cl - ionen getransporteerd naar het zoute water en bij het kationwisselende membraan de positieve ionen / Na + ionen. 1p (De positieve en negatieve ionen stromen tegengesteld,) hierdoor ontstaat er een ionenstroom. 1p Bij de elektroden wordt door middel van redoxreacties de ionenstroom omgezet tot elektronenstroom/elektriciteit. 1p 3 Blue energy 4 Blue energy 5
28 Bij de Daniell-cel staan in de vergelijking van Nernst de ionen die reageren aan de elektrodes. 1p V bron = V ox V red V ox = V 0 0,059/2 log [Cu 2+ ] evt. V 0 = 0,34 V ingevuld V red = V 0 0,059 log [Zn 2+ ] evt. V 0 = -0,76 V ingevuld. 1p Bij de RED maken beide elektrodes gebruik van hetzelfde redoxkoppel (Fe 2+ /Fe 3+ ), V bron = V ox V red = 0 V. 1p Het spanningsverschil ontstaat door het ionentransport en wordt dus bepaald door het verschil in de Na + -concentraties. 1p 29 V bron = 0,059 log (30/1) = 0,087 V (eerst Na + - concentraties berekenen en vervolgens V bron berekenen is ook juist). 1p 2,1 V / 0,087 V = 24. 1p Buitenste membranen tellen samen als een enkel membraan, ze zijn namelijk beide aan de ene kant in de elektrodevloeistof geplaatst, dus 24 + 1 = 25 membranen. 1p 30 Voorbeelden van juiste antwoorden zijn: - kosten van schaalvergroting. - vergroting van de capaciteit. - vermogen per vierkante meter van membranen moet worden verhoogd. Per juist antwoord 1p, max 2p. 31 m = E/c 2 = 1,0/(3,0 10 8 ) 2 = 1.1 10-17 kg. Juiste waarde c (2,9979 10 8 is ook juist). 1p Berekening. 1p 32 Massa voor de pijl = 2,014102 + 3,016049 = 5,030151 u. Massa na de pijl = 4,002603 + 1,008665 = 5,011268 u. Verschil is 0,01888 u. - Opzoeken juiste massa s van deeltjes in Binas. 1p - Berekenen verschil massa voor en na de reactie. 1p 33 1 Joule = 1 / 1,492417 10-10 = 6,70054 10 9 u. 1p Dus aantal reacties is 6,70054 10 9 / 0,01888. = 3,55 10 11 reacties. 1p Of: 0,01888u / 1,6605 10-27 kg u -1 = 3,136 10-29 kg komt vrij per reactie. 1p 1,1 10-17 kg/j / 3,136 10-29 kg/reactie = 3,5 10 11 reacties. 1p totaal 67 4 Blue energy 3 Blue energy 2 Blue energy 2 Kernfusie 2 Kernfusie 2 Kernfusie 6
Illustraties (+ tekst) verantwoording: Wikipedia (figuur 1, 5, 7 en 11) Eigen tekeningen (figuur 2, 3, 4, 6 en 9) Wikipedia (figuur 5) http://www.fsw.leidenuniv.nl/onderzoek/nieuws/profiel-de-pubers-van-professor-evelinecrone.html (figuur 8) http://www.redstack.nl/news/ (figuur 10). 7