UDC 621.791.75:624.04 Booglassen Dit document mag slechts op een stand-alone PC worden geinstalleerd. Gebruik op een netwerk is alleen. toestaan als een aanvullende licentieovereenkomst voor netwerkgebruik met NEN is afgesloten. This document may only be used on a stand-alone PC. Use in a network is only permitted when a supplementary license agreement for us in a network with NEN has been concluded. Op vermoeiing belaste constructies Het berekenen van gelaste verbindingen in ongelegeerd en zwakgelegeerd staal tot en met Fe 510 (Fe 52) Are welding Fatigue loaded structures Calculation of welded joints in unalloyed and low-alloy steel up to and including Fe 510 (Fe 52) Vervangt te zamen met NEN 2062, NEN 1062-VI NEN 2063 1e druk, maart 1988 NEDERLANDS NORMALISATIE- INSTITUUT
Normcommissie 341 11 "Lasberekening" Niets uit deze norm mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van het NNI. Het NNI noch de leden van normcommissies zijn aansprakelijk voor directe of indirecte schade, ontstaan door of verband houdende met de toepassing van door het NNI gepubliceerde normen. Nederlands Normalisatie-instituut Kalfjeslaan 2, Postbus 5059, 2600 GB Delft, tel. (015) 690 390, telefax 690 190, telex 38144, postbank 25301
NEN 2063 - Biz. 3 Inhoud blz. 1 2 3 4 5 5.1 5.2 6 6.1 6.2 7 7.1 7.2 7.3 8 8.1 8.2 8.3 8.4 9 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 10 10.1 10.2 Inleiding Symbolen Onderwerp Toepassingsgebied Voorwaarden voor toepassing Termen en definities Belastingen Vermoeiingsbelastingen Belastingfactoren Spanningen Spanningen in het moedermateriaal Spanningen in de lassen Spanningsspectrum Spanningshistorie Spanningsspectrum Ontwerpspectrum Vermoeiingsberekening Vermoeiingsbeschadiging bij constante spanningsintervallen Vermoeiingsbeschadiging bij variabele spanningsintervallen Grenswaarden voor de vermoeiingsbeschadiging Andere berekeningsmethode Kwaliteit van de gelaste constructie Inleiding Algemene voorwaarden Kwaliteitseisen voor de voorbewerking en de vooropening Kwaliteitseisen voor de lassen Vaststelling van kwaliteitsniveau Indeling van de Iasdetails Algemeen Atlas 5 7 9 9 9 9 19 19 19 21 21 23 25 25 25 25 27 27 29 35 35 37 37 37 37 43 49 51 51 51 Bijla ge A - Bijla ge В - Bijla ge С - Bijlage D - Bijla ge E - Bijlage F - Bijla ge G - Berekening en toetsing van het spanningsinterval in lassen met spleet en hoeklassen Spanningsberekening in het moedermateriaal rekening houdend met eventueel aanwezige spanningsverhogende invloeden "Regenstroom"-telmethode Schematisering van het spanningsspectrum Verdeling van een ontwerpspectrum in een aantal blokken Bepaling van de totale vermoeiingsbeschadiging Berekening van de (resterende) levensduur met behulp van de breukmechanica 63 64 67 70 71 72 74
NEN 2063 - Biz. 4 (blanco)
NEN 2063 - Biz. 5 Inleiding Deze norm is een herziening van de paragrafen uit NEN 1062-VI "Booglassen met de hand 11, die betrekking hebben op het ontwerpen en berekenen van gelaste verbindingen die op vermoeiing worden belast. Deze norm vervangt samen met NEN 2062 ''Booglassen. Het berekenen van gelaste verbindingen in ongelegeerd en zwakgelegeerd staal tot en met Fe 510, die overwegend statisch worden belast 1 ', de totale NEN 1062-VI. Uitgebreid onderzoek naar het vermoeiingsgedrag van gelaste constructies heeft de inzichten aanzienlijk verruimd en in een aantal gevallen danig gewijzigd. Bovendien hebben nieuwe rekenmethoden voor de bepaling van de statische sterkte geleid tot lichtere, minder gecompliceerde constructies, die echter wel kritischer zijn voor vermoeiing. Deze aspecten maakten een geheel nieuwe opzet van de norm wenselijk. Behalve het eigenlijke berekeningsvoorschrift is tevens een gedeelte opgenomen, waarin wordt beschreven aan welke kwaliteitseisen het laswerk moet voldoen, opdat de resultaten van de vermoeiingsberekening van gelaste details mogen worden getoetst aan de AoAMijnen die in de atlas van deze norm zijn weergegeven. Deze norm is opgesteld door een werkgroep uit de normcommissie 341 11 "Lasberekening". Titels van vermelde normen: NEN 2062 Booglassen. Het berekenen van gelaste verbindingen in ongelegeerd en zwakgelegeerd staal tot en met Fe 510 (Fe 52), die overwegend statisch worden belast IIS/IIW 340-69 Classification of defects in metallic fusion welds with explanation.
NEN 2063 - Biz. 6 (blanco)
NEN 2063 - Biz. 7 Symbolen a lasdikte volgens tekening #o aan te brengen lasdikte b, b' breedten b u bi beenlengten bij hoeklassen С materiaalconstante in de Wet van Paris en Erdogan с spleetgrootte D vermoeiingsbeschadiging D 3 vermoeiingsbeschadiging, indien Aa ^ Aa k D 5 vermoeiingsbeschadiging, indien 0,55 Aa k ^ Aa ^ Aa k D tot totale vermoeiingsbeschadiging d gatmiddellijn d k diepte randinkarteling d n onvolledige lasnaadvulling d ö onvolkomen doorlassing d p overdikte e grootte van de uitlijnigheid F y kracht in y-richting F z kracht in z-richting ƒ geometrische correctiefactor h breedte van de aangelaste plaat К... klasse aanduiding van lasdetail AK interval van de spanningsintensiteitsfactor AK& drempelwaarde van het interval van de spanningsintensiteitsfactor k t spannningsconcentratiefactor / laslengte lin lineaire schaalverdeling log logaritmische schaalverdeling m materiaalconstante in de Wet van Paris en Erdogan N levensduur N\ grenswaarde van het aantal spanningswisselingen met een constant spanningsinterval Ao\ n aantal spanningswisselingen in de gebruiksduur щ aantal spanningswisselingen in de gebruiksduur met een interval ter grootte van A<7j щ aantal spanningswisselingen in de gebruiksduur met een interval groter dan Ao } n s totaal aantal spanningswisselingen in het ontwerpspectrum nh negatieve hoekinbranding p staande kant van een voorbewerkte naadkant r afrondingsstraal R Q gespecificeerde vloeispanning van het moedermateriaal, in NEN 2062 aangeduid als a e s spleetgrootte bij lassen met spleet, volgens tekening s\ werkelijk aanwezige spleetgrootte t plaatdikte v vooropening v' ontoelaatbaar grote vooropening a afschuiningshoek van de naadkant cp reductiefactor voor de vermoeiingsbeschadiging o normaalspanning a x normaalspanning in het moedermateriaal van de doorgaande plaat, loodrecht op de worteüijn van de las Oy normaalspanning in het moedermateriaal, evenwijdig aan de worteüijn van de las o z normaalspanning in het moedermateriaal van de onderbroken plaat, loodrecht op de worteüijn van de las a z \ spanning in de keeldoorsnede van de las in de richting van o z o// normaalspanning in de dwarsdoorsnede van de las evenwijdig aan de worteüijn r schuifspanning r xy schuifspanning in het moedermateriaal volgens figuur 9 r zy schuifspanning in het moedermateriaal volgens figuur 9 г// schuifspanning in de keeldoorsnede van de las, evenwijdig aan de worteüijn Aa, Ar spanningsinterval Aa k spanningsinterval behorende bij 10 7 wisselingen op de Aa-AZ-lijn Ar k spanningsinterval behorende bij 10 7 wisselingen op de Ar-iV-lijn Aa v,ar v spanningsinterval dat in de gebruiksduur 100 maal word overschreden
NEN 2063 - Biz. 8 TOELICHTING 1 Wanneer niet anders is aangegeven, wordt in deze norm uitgegaan van iassen in de toestand zoals gelast of spanningsarm gegloeid. Niet alle constructies, die aan veranderlijke belastingen worden onderworpen, zullen op vermoeiing moeten worden berekend. In hoofdstuk 5 wordt hierop nader ingegaan. 2 Brosse breuk is te vermijden door een goede constructieve vormgeving, een passende materiaalkeuze en een juiste keuze van de bewerkingsprocessen, zoals koud en warm vervormen, lasproces, lasvolgorde enz. Tot de booglasprocessen behoren bijvoorbeeld lassen met beklede elektroden, gasbooglassen en onder poeder lassen. Er mag worden aangenomen dat er geen sprake zal zijn van het bezwijken bij een klein aantal wisselingen, als aan de volgende voorwaarden wordt voldaan: Aa v =^ 10 Ao K zie figuur 30, blz. 52 De beperking van de temperatuur houdt in dat de norm niet geldt voor lassen in vrieshuizen en in constructies, die worden toegepast in landen waar de temperatuur lager is dan -25 C gedurende een groot aantal uren per dag. 3 Het moeten voldoen aan NEN 2062 betekent dat, naast de berekening van de vermoeiingssterkte, ook steeds een berekening van de statische sterkte moet plaats vinden. Voor op vermoeiing belaste constructies is het van het grootste belang dat vooral ook aan de voorwaarden, genoemd in hoofdstuk 3 van NEN 2062 strikt de hand wordt gehouden.
NEN 2063 - Biz. 9 NORMTEKST 1 Onderwerp Deze norm geeft aanwijzingen voor het berekenen van gelaste verbindingen, die gedurende hun gebruiksduur aan een vermoeiingsbelasting worden onderworpen. 2 Toepassingsgebied De norm is van toepassing indien voor de gelaste verbinding geldt, dat: - er gelijktijdig met de vermoeiing geen brosse breuk of andere scheurfenomenen optreden; - de lassen vervaardigd zijn volgens een booglasproces; - de lassen zijn gelegd in ongelegeerd of zwak gelegeerd staal met een gespecificeerde vloeigrens tot en met 355 N/mm 2 ; - de constructies goed tegen corrosie beschermd zijn; - de constructies zich niet in een agressief milieu bevinden zoals bijv. zeewater; - er geen sprake is van het bezwijken bij een klein aantal wisselingen (low cycle fatigue); - de constructies niet langdurig aan lage temperaturen worden blootgesteld. 3 Voorwaarden voor toepassing Bij de toepassing van deze norm moet worden voldaan aan de kwaliteitseisen van de gelaste constructie, als genoemd in hoofdstuk 9. Bovendien moet de statische sterkte van de gelaste verbinding voldoen aan NEN 2062. De voorwaarden voor toepassing genoemd in hoofdstuk 3 van NEN 2062 zijn hierbij geldig. 4 Termen en definities 4.1 Indeling van lassen In deze norm worden drie typen lassen onderscheiden namelijk: - Lassen zonder spleet (zie figuur 1). Te onderscheiden in: - tweezijdige lassen; - eenzijdige lassen, zonder tegenlas en al of niet met onderlegstrip. - Lassen met spleet (zie figuur 2). - Hoeklassen (zie figuur 3).
NEN 2063 - Biz. 10 TOELICHTING
NEN 2063 -Biz. 11 NORMTEKST tweezijdige lassen eenzijdige lassen V-las met tegenlas X-las V-las zonder tegenlas èv-las met tegenlas Figuur 1 - Lassen zonder spleet K-las iv-las zonder tegenlas V / X> Figuur 2 - Lassen met spleet Figuur 3 - Hoeklassen
NEN 2063 - Biz. 12 TOELICHTING
Bestelformulier Stuur naar: NEN Standards Products & Services t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214 2600 WB Delft Ja, ik bestel NEN Standards Products & Services Postbus 5059 2600 GB Delft Vlinderweg 6 2623 AX Delft T (015) 2 690 390 F (015) 2 690 271 www.nen.nl/normshop ex. NEN 2063:1988 nl Booglassen - Op vermoeiing belaste constructies - Het berekenen van gelaste verbindingen in ongelegeerd en zwakgelegeerd staal tot en met Fe 510 (Fe 52) 64.60 Wilt u deze norm in PDF-formaat? Deze bestelt u eenvoudig via www.nen.nl/normshop Gratis e-mailnieuwsbrieven Wilt u op de hoogte blijven van de laatste ontwikkelingen op het gebied van normen, normalisatie en regelgeving? Neem dan een gratis abonnement op een van onze e-mailnieuwsbrieven. www.nen.nl/nieuwsbrieven Gegevens Bedrijf / Instelling T.a.v. O M O V E-mail Klantnummer NEN Uw ordernummer BTW nummer Postbus / Adres Postcode Plaats Telefoon Fax Factuuradres (indien dit afwijkt van bovenstaand adres) Postbus / Adres Postcode Plaats Datum Handtekening Retourneren Fax: (015) 2 690 271 E-mail: klantenservice@nen.nl Post: NEN Standards Products & Services, t.a.v. afdeling Klantenservice Antwoordnummer 10214, 2600 WB Delft (geen postzegel nodig). Voorwaarden De prijzen zijn geldig tot 31 december 2016, tenzij anders aangegeven. Alle prijzen zijn excl. btw, verzend- en handelingskosten en onder voorbehoud bij o.m. ISO- en IEC-normen. Bestelt u via de normshop een pdf, dan betaalt u geen handeling en verzendkosten. Meer informatie: telefoon (015) 2 690 391, dagelijks van 8.30 tot 17.00 uur. Wijzigingen en typefouten in teksten en prijsinformatie voorbehouden. U kunt onze algemene voorwaarden terugvinden op: www.nen.nl/leveringsvoorwaarden. Normalisatie: de wereld op één lijn. preview - 2016