113.185 Benodigd gereedschap ø 2 ø 3,5 ø 4 Schrijf-/tekenpotloden Liniaal Boortjes Figuurzaag Handzaag met metaalblad Schuurpapier Lijmpistool soldeerbout Let op! Opitec bouwpakketten zijn na afbouw geen speelgoed, maar leermiddelen als ondersteuning in het onderwijs. Dit bouwpakket mag door kinderen en jongeren alleen onder toezicht van een volwassene worden gebouwd en gebruikt. Niet geschikt voor kinderen jonger dan 36 maanden. Verstikkingsgevaar! Zijsnijtang Werkplaatsvijl Plakband Kruiskop schroevendraaier Stuklijst Aantal Afmeting (mm) Omschrijving Nr. Triplex 1 5x200x200 Grondplaat 1 PVC-rolletje, ovaal 1 ø 10 Aandrijving 2 Motor, R20 1 ø 21 Aandrijving 3 Batterijhouder 1 2x mignon 4 Schakeldraad 1 500 Stroomkring 5 Drukschakelaar 1 12x29 Stroomkring 6 Kunststofbuis 1 ø 25x340 Afdekking standaard 7 Metalen as 1 ø3x70 Lagering 8 Siliconen slang 1 ø2/4x20 Lagering 9 Aluminium rolletje, ovaal 1 ø 10 Aandrijving 10 Tussenringen 2 ø7 Lagering 11 Schroef 2 2,9x9,5 Stroomkring 12 Elastiek 1 ca. ø 100 13 Bal van edelstaal met gat 1 ø 100 14 1
1 2 3 1 2 Neem de tekening (pag. 11) over op het triplex (1). Zaag de grondplaat uit. Het PVC-rolletje (2) zo op de motoras (3) drukken dat aan het einde ca. 1 mm speling blijft. 3 4 3 Bevestig de motor m.b.v. een lijmpistool zo op de bodemplaat dat het rolletje precies boven het midden komt. Stabiliseer de motor m.b.v. een lijmpistool aan beide kanten. 5 6 4 3 6 Knip de rode kabel van de batterijhouder (4) op 3 cm af. Strip de uiteinden van de rode kabel ca. 3 mm. soldeer de uiteinden van de zwarte kabel en de korte rode kabel aan de motor. De poling is niet belangrijk! 2 De korte rode draad van de motor verbinden met een pool van de schakelaar. De rode kabel van de batterijhouder aan de andere pool van de schakelaar (6) solderen.
7 8 4 6 Bevestig de batterijhouder (4) m.b.v. een lijmpistool (zie tekening pag. 11). De schakelaar met een beetje lijm vastlijmen (positie zie tekening pag. 11). 9 10 Plaats de batterijen en controleer of de motor loopt. Volgens het zaagplan (pag. 9) zaag van de kunststof buis (7) de stukken 7a = 160 mm + 7b = 80 mm. De stukken vijlen. 11 12 Teken de sleuf voor de as als op de tekening (pag. 9) af. Zaag de motoropening uit - schuur de zaagkantjes netjes. 3
13 14 ø4 ø2 De sleuf voor de as ø 4 mm voorboren en zaag deze zorgvuldig uit. Teken de 2 boorgaten ø 2 mm zoals op de tekening (pag. 9) af en boor deze. 15 16 9 Zaag de metalen as (8) in het midden door. Ontbraam de zaagkant netjes en schuin deze af. Knip van de slang (9) 2 stukken van elk 6 mm lengte af m.b.v. een schaar. 17 ø3,5 18 11 8 10 9 Het aluminium rolletjes (10) zoals afgebeeld ø 3,5 mm boren en de as (8) in het midden plaatsen. De grondplaat (11) alsmede de beide slang stukken (9) zoals afgebeeld op de as schuiven. 4
19 20 Het elastiek (13) en de alu-rolletjes goed reiningen met spiritus, alcohol of met water en zeep. Goed laten drogen! Leg daarna het elastiek om het alu-rolletje, duw dit in de lange staande buis en druk de as in de sleuf. Trek het elastiek van onderuit de buis en schuif deze om het pvc-rolletje. Let op! Het elastiek mag niet gedraaid zijn in de buis. 21 22 Plaats de buis in het midden over het rolletje. Zet de motor aan. Schuif het loopwiel zo in de hoogte dat het elastiek rustig, in het midden en snel loopt. 23 24 Zet de as eerst aan de ene kant en dan aan de andere kant vast met plakband. Richt de buis nogmaals uit en zet de motor aan. Als alles correct loopt, zet de buis dan in deze positie vast m.b.v. een lijmpistool. 5
25 26 7b 7a De beide schroeven (12) in de 2 mm gaten, slechts 2-3 slagen indraaien. Draai een schroef zo ver vast dat het elastiek langzamer gaat lopen. Draai het schroefje nu een klein beetje losser tot het elastiek weer snel loopt. Doe hetzelfde met de 2e schroef. Bevestig het afstandbuisje (7b = 80 mm) met plakband in het midden van de staande buis (7a). 27 5 28 Knip van de draad (5) een stuk van 160 mm lengte. Verwijder de isolatie van de draad. Wikkel een uiteinde van de draad om de schroef zonder de instelling te veranderen. 29 Bevestig het andere uiteinde zo met plakband aan beide kanten van het afstandsbuisje dat het geheel zo'n 3 mm uitstkeekt. 30 Schuif de metalen bal over de afstandbuis. Zaag van de buis (7) nog de beide stukken 7c = 35 mm (motorbedekking) en 7d = 70 mm (batterijbedekking) in de lengte doormidden. 6
31 Buig de motor- en batterijafdekking open en zoals afgebeeld een over de motor plaatsen en de ander over de batterij. 32 33 Controle werking: Een vinger moet tegen de onderste schroef komen! Breng de rug van de anderen hand in de buurt van de bal totdat een kleine vonk overspringt. Dit experiment werkt alleen met een droge huid! Een vochtige huid leidt de hoogspanning af! 34 Belangrijke aanwijzingen en tips: De hoogspanningsgenerator werkt alleen als de onderste schroef voor aanvoer van elektrische landing met een vinger wordt aangeraakt. Bij de eerste loop van de motor kan het een paar minuten duren voordat de hoogspanning wordt opgebouwd! Vocht en vet zijn 'vijanden' van hoogspanning! Op de dagen met een hoge luchtvochtigheid kan de werking minder zijn of zelfs compleet afwezig. Gebruik alleen krachtige batterijen (op tijd vervangen)! Verbetering van de hoogspanningsgenerator: Om het ongewilde afvloeien van hoogspanning te voorkomen, kan de opening van de bal met plakband worden geïsoleerd. Dek hiervoor de opening af met plakband. Daarna moet het plakband 6-8 keer van het midden uitgaand tot aan de rand van het gat worden ingeknipt en naar binnen worden vastgeplakt. Daarna wordt de bol weer terug geplaatst. 7
Experimenten: Trek wat watten uit elkaar en leg deze op de bol. Zet de generator vervolgens aan en raak de onderste schroef met de hand aan. Houd de andere hand boven de watten. De watten springen heen en weer tussen de hand en de bol. Je kan de watten ook laten vliegen als er geen hand boven de bol wordt gehouden. Ideeën voor meer experimenten: - houd een spanningszoeker boven de bol; het lampje licht op. - houd een rainbow-led (202871) in de buurt van de bol. Bij een juiste poling licht de diode flikkerend op. Hiervoor moet men de aansluitdraden uit elkaar buigen en een aansluiting met de vingers aanraken en de andere aansluiting in de richting van de bol houden. - stukjes tempex blijven aan de bol plakken. - als je een 2e bol hebt kun je mooie bliksems tussen de 2 bollen opwekken. etc... Met de hoogspanningsgenerator kunnen nog vele andere interessante experimenten worden gedaan. Voorbeelden zijn op internet tevinden. Veiligheidstips: De hoogspanningsgenerator mag niet in de buurt van elektronische apparaten als gsm's of computers worden gebruikt! De hoogspanning kan de apparaten beschadigen. De spanning is zo gering dat deze niet gevaarlijk is voor mensen. 8
Zaagplan kunststof buis Schaal 1:2 Staande buis (7a) Schaal 1:1 Vooraanzicht Zijaanzicht Afdekkingen (7c + 7d) Schaal 1:1 Bovenaanzicht 9
10
Grondplaat Schaal 1:1 11