Formaliteiten bij overlijden Informatie voor nabestaanden Een naaste uit uw familie- of vriendenkring is overleden. Het zal u daarom moeilijk vallen uw aandacht te richten op de formaliteiten die vervuld moeten worden. Om u te helpen bij het treffen van de noodzakelijke maatregelen ontvangt u van ons deze informatie. Wij wensen u sterkte in deze moeilijke periode. Raad van Bestuur en medewerkers Treant Zorggroep Mortuariumbeheerder De verzorging en het beheer van het mortuarium zijn door het ziekenhuis opgedragen aan een gespecialiseerde mortuariumbeheerder. De mortuariumbeheerder neemt gedurende 24 uur per dag voor ons ziekenhuis de verzorging van overledenen op zich en handelt op een correcte manier de voor het mortuarium noodzakelijke administratieve zaken af. De uitvaartverzorger Voor het vervoer naar elders en het regelen van de uitvaart moet u zelf een uitvaartverzorger inschakelen. Wij adviseren u -uiteraard voor zover u dat wenst- zo spoedig mogelijk een uitvaartverzorger in te schakelen. Deze kan veel van de te verrichten formaliteiten van u overnemen. Wat kan de uitvaartverzorger doen? De uitvaartverzorger kan zorg dragen voor: het afhalen van de overlijdenspapieren bij het mortuarium; het vervullen van de vereiste formaliteiten bij de ambtenaar van de Burgerlijke Stand in de Gemeente waar het overlijden heeft plaatsgevonden. Wilt u deze formaliteiten zelf afwikkelen? Houdt u dan rekening met het volgende: de overlijdenspapieren kunnen na telefonisch overleg met de mortuariumbeheerder worden opgehaald. Telefoonnummers mortuariumbeheerder Mortuariumbeheer Scheper 0591 69 12 60 Mortuariumbeheer Bethesda 0528 28 68 00 Mortuariumbeheer Refaja 0599 65 46 35 bij het bezoek aan de ambtenaar van de Burgerlijke Stand neemt u, voor zover van toepassing, het trouwboekje van de overledene mee. Ook moet u aan de ambtenaar opgeven hoeveel uittreksels van de overlijdensakte u wenst te ontvangen; dit ten behoeve van het afwikkelen van formaliteiten voor bank, giro, pensioenverzekeringen en ziektekostenverzekering. Wanneer neemt u contact op met de uitvaartverzorger? Heeft u als nabestaande de formaliteiten in het ziekenhuis afgerond (zoals het invullen van de papieren, het ontvangen van persoonlijke bezittingen, eventuele toestemming voor obductie)? Dan zult u een uitvaartverzorger willen waarschuwen.
Is er in de persoonlijke papieren van de overledene een verzekeringspolis aanwezig? Dan neemt u contact op met de uitvaartverzekeraar of -verzorger die daarin genoemd wordt. Het kan natuurlijk ook zo zijn dat de overledene tijdens zijn/haar leven wensen met betrekking tot de uitvaart met u als nabestaanden heeft besproken. In alle andere gevallen bent u vrij in het maken van een keuze. Wij verzoeken u om bij het maken van deze keuze geen vragen met betrekking tot de keuze van een uitvaartverzorger te stellen aan de verpleegkundige of de mortuariumbeheerder. Zij moeten zich ten opzichte van uitvaartverzorgers strikt neutraal opstellen. Verzorging van de overledene in het ziekenhuis Komt een patiënt in het ziekenhuis te overlijden? Dan wordt hij/zij piëteitsvol naar het mortuarium gebracht. Hier vindt de verzorging van de overledene plaats. Wilt u zelf bij de verzorging aanwezig zijn? Dan kan dat. Wilt u niet dat de overledene wordt verzorgd (om religieuze of andere redenen)? Zeg dit dan direct na het overlijden tegen de verpleegkundige van de afdeling. Van de verpleegkundige ontvangt u dan een verklaring die u moet ondertekenen. Kiest u er voor om de verzorging niet in het mortuarium van het ziekenhuis te laten plaatsvinden? Bespreek dit dan zo spoedig mogelijk met de door u ingeschakelde uitvaartverzorger. De uitvaartverzorger moet de overledene binnen drie uur na overlijden overbrengen naar de plaats van opbaring. Gebeurt dit niet? Dan zal het ziekenhuis om redenen van piëteit en hygiëne alsnog de mortuariumbeheerder verzoeken de verzorging te verrichten. Ook zal dan begonnen worden met het koelen van de overledene. Het is belangrijk -uiteraard als u dit wenst- dat u de kleding waarin de overledene gekleed moet worden aan de uitvaartverzorger meegeeft. Persoonlijke wensen Zijn er persoonlijke wensen met betrekking tot make-up, kleding, sieraden en dergelijke? Overleg dit dan met de uitvaartverzorger. Rituele bewassing Rituele bewassing kan plaatsvinden in overleg met de mortuariumbeheerder, mits hiervoor in het mortuarium voldoende ruimte beschikbaar is. De kosten voor het ter beschikking stellen van de speciale wasruimte worden, via de uitvaartverzorger, in rekening gebracht. Verblijf van de overledene in het mortuarium Elke overledene verblijft voor kortere of langere tijd in de koeling van het mortuarium in het ziekenhuis. Met de door u ingeschakelde uitvaartverzorger maakt u verdere afspraken met betrekking tot opbaring en rouwbezoek. De medewerkers van het mortuarium houden zoveel mogelijk rekening met de persoonlijke wensen van de nabestaanden. Zijn er kosten? De kosten van het gebruik van het mortuarium en de verzorging worden via de door u ingeschakelde uitvaartverzorger in rekening gebracht, tegen de daarvoor geldende tarieven. Wanneer nog obductie moet worden verricht - worden tot het moment dat die heeft plaatsgevonden- geen aanvullende kosten in rekening gebracht. Alleen de kosten van de verzorging worden doorberekend.
Obductie De behandelend arts of de arts die de dood heeft geconstateerd kan vragen of u toestemming geeft voor obductie. De arts legt u de toestemmingsprocedure uit. Hij vermeldt de reden en de omvang van de obductie en vraagt toestemming aan de nabestaanden. Hebben de nabestaanden toegestemd? Dan vult de arts een toestemmingsformulier voor obductie in, dat door de nabestaanden ondertekend moet worden. Soms wordt de obductie uitgevoerd in het UMCG te Groningen. Direct na de toestemming wordt het stoffelijk overschot overgebracht naar de afdeling pathologie bij het UMCG. Wat is een obductie? Bij een obductie onderzoekt een patholoog het lichaam van de overledene. Hierbij worden de organen in de borsten buikholte onderzocht. Als het nodig is dat ook andere lichaams- delen of organen worden onderzocht, moet de arts die toestemming vraagt, dat duidelijk vermelden op het toestemmingsformulier. De nabestaanden kunnen bezwaar maken tegen een volledige obductie en een geringere obductie vragen. Wat is het doel van een obductie? Het doel kan zijn: onderzoek naar de oorzaak van het overlijden. Met name wanneer er vermoeden was op infecties of een erfelijke aandoening kan dit belangrijk zijn; onderzoek naar de resultaten van een medische behandeling. Wie moeten toestemming geven voor obductie? Aan de nabestaanden van de overledene wordt toestemming gevraagd voor obductie. Onder nabestaanden worden verstaan: de echtgeno(o)t(e) van de overledene; de levensgezel van de overledene; de naaste aanwezige bloedverwanten; de aanwezige meerderjarige erfgenamen; of personen die op een andere manier verantwoordelijk zijn. Wanneer is er geen toestemming nodig Als door de patiënt (16 jaar of ouder) een verklaring is ondertekend, waarin hij/zij om een obductie vraagt of hiervoor toestemming geeft. In geval van een gerechtelijke sectie is geen toestemming nodig van de nabestaanden, omdat deze plaatsvindt op last van de Officier van Justitie. Wanneer krijgt u de uitslag van de obductie? De patholoog deelt zijn bevindingen mee aan de arts die de overledene heeft behandeld. Deze licht de nabestaanden in. Hiervoor dient u zelf na vier tot zes weken een afspraak te maken met de behandelend arts. In geval van een gerechtelijke obductie licht de gerechtelijk patholoog alleen de Officier van Justitie in. Wat gebeurt er na de obductie? Na de obductie zal de overledene cosmetisch worden hersteld. Na een obductie zal er normaal een opbaring kunnen plaatsvinden in een rouwkamer of thuis.
Donatie Na een overlijden raadpleegt de behandelend arts het Donor-informatie-systeem om na te gaan of de overledene als donor geregistreerd staat. In principe wordt de daarin vastgelegde wil van de overledene gerespecteerd en uitgevoerd. Staat de overledene niet als donor geregistreerd? Dan kan de behandelend arts alsnog toestemming vragen voor donatie van weefsels en/of organen. Wat gebeurt er bij een donatie Bij orgaan- en botweefseldonatie zal veelal gebruik worden gemaakt van de operatiekamer in het ziekenhuis. De uitname van organen geschiedt door artsen van het ziekenhuis of van het transplantatiecentrum. Alle afspraken zullen worden gecoördineerd door de Stichting Eurotransplant Nederland en de zusterorganisatie B.I.S. (Bio Implant Services). In de meeste gevallen vindt orgaandonatie plaats bij patiënten die klinisch dood zijn. Dit wil zeggen dat de patiënt geen hersenactiviteit meer heeft en eigenlijk overleden is, maar nog niet van de apparatuur is afgesloten. Dit houdt in dat u vóór het afsluiten van de apparatuur wordt benaderd door de behandelend arts met de vraag of er donatie mag plaatsvinden. Onder weefseldonatie valt de donatie van huid en cornea (hoornvlies op het oog), hartkleppen en botweefsel. Huid en cornea worden verwijderd in het mortuarium door speciaal opgeleide medewerkers van Bio Implant Services. Als toestemming door de nabestaanden is gegeven, zal aan de hand van een lijst met criteria worden bezien, of de overledene kan fungeren als donor. Dit wordt bepaald door de arts in overleg met Eurotransplant. Wat is het doel van een donatie? Door donatie van organen kan het leven van andere mensen worden gered of draaglijker worden gemaakt. Met donorhuid worden patiënten met brandwonden behandeld. Door aanbrengen van donorhuid vermindert de pijn, wordt de kans op infecties kleiner en zal een betere wondgenezing worden bereikt met minder kans op littekens. Patiënten die geholpen worden met hoornvliezen zullen weer kunnen zien. Het botweefsel dat door een donor beschikbaar is gesteld, kan voorkomen dat bij de ontvanger een arm of been moet worden geamputeerd. Wat gebeurt er na de donatie? Na elke vorm van donatie wordt de overledene cosmetisch hersteld. Na een donatie kan er een normale opbaring plaatsvinden in een rouwkamer of thuis. Ter beschikking stellen van de wetenschap Een overledene kan alleen ter beschikking van de wetenschap worden gesteld, wanneer er een bevestiging van een universiteitsziekenhuis kan worden overgelegd. Tijdens het leven moet een persoon zich hebben aangemeld bij een universiteitsziekenhuis. Bij ter beschikking stellen van de wetenschap, is het uitgesloten dat er obductie of donatie plaatsvindt. Bij een gerechtelijke obductie komt de terbeschikkingstelling dan te vervallen.
Niet-natuurlijke dood Onder een niet-natuurlijke dood wordt verstaan, dat iemand ten gevolge van een niet-natuurlijke oorzaak is overleden. Hieronder vallen onder andere ongevallen, misdrijven en dergelijke. Door de politie en justitie wordt een onderzoek naar de doodsoorzaak ingesteld. In dit geval kan rouwbezoek (thuis of in het rouwcentrum van de uitvaartverzorger) pas plaatsvinden wanneer de overledene door de Officier van Justitie is vrij gegeven. Persoonlijke bezittingen De persoonlijke bezittingen van de overledene worden op de betreffende verpleegafdeling bewaard. Om misverstanden of zoekraken te voorkomen is het verstandig alle bezittingen direct mee te nemen of zo spoedig mogelijk op te halen. U moet dan een formulier ondertekenen als bewijs van ontvangst. Meer informatie Rouwbegeleiding Het Landelijk Stichting Rouwbegeleiding (L.S.R.) kan u informeren omtrent gespreksgroepen voor rouwverwerking. Tevens kunt u hier terecht voor literatuur over rouwverwerking. Het L.S.R. is bereikbaar op werkdagen tussen 09.00 uur en 13.00 uur via telefoonnummer 030 276 15 00 TRIP208 230816