Hard- en softwarevereisten voor

Hard- en softwarevereisten voor Datum Maart 2017 Versie 1.37 LIS BV www.lisbv.nl

Inhoud Inhoud 1. Operating systemen en databases... 3 2.1. Minimale eisen (maximaal 3 gebruikers)... 4 2.1.1. Werkplek met database... 4 2.1.2. Werkplek... 4 2.1.3. WinSped Services (1)... 4 2.2. WinSped -configuratie van 1 tot 5 gebruikers... 5 2.2.1. DatabaseServer... 5 2.2.2. Werkplek... 5 2.2.3. WinSped Services (1)... 5 2.3. WinSped-configuratie 6 tot 15 gebruikers... 6 2.3.1. DatabaseServer... 6 2.3.2. Werkplek... 6 2.3.3. WinSped Services (1)... 6 2.4. WinSped-configuratie 16 tot 30 gebruikers... 7 2.4.1. DatabaseServer... 7 2.4.2. WinSped Services (1)... 7 2.4.3. Terminal Server... 8 2.5. WinSped-configuratie vanaf 30 gebruikers... 9 2.5.1. DatabaseServer... 9 2.5.2. WinSped Services (1)... 9 2.5.3. Terminal Server... 10 2.6. WinSped Services... 11 2.7. Optionele servers... 12 2.7.1. WinSped Applicatieserver... 12 2.7.2. Telematicaserver... 12 2.7.3. Webserver (WebSped )... 12 2.7.4. Telnetserver (ScannerServer)... 12 3. Virtualiseren... 13 4. DMS... 13 5. Backups... 13 6. Aandachtspunten voor databaseservers... 13 7. Software van derden... 14 7.1. VIOM (voorheen Map24)... 14 7.2. PTV x-mapserver... 14 7.3. MapPoint (Client) (1)... 14 7.4. E-mailverkeer... 14 7.4.1. Geteste e-mailprogramma s:... 14 8. Service Packs... 15 9. Programma s die nog niet zijn vrijgegeven... 15 pagina 2 van 15 LIS BV Hard- en softwarevereisten WinSped

1. Operating systemen en databases Alle volgende specificaties gelden voor WinSped vanaf versie 8.10. Ondersteunde operating systemen Microsoft Windows 7 (min. Service Pack 1) Microsoft Windows 8.1 Microsoft Windows 10 Microsoft Windows Server 2008 (min. Service Pack 2) Microsoft Windows Server 2008 R2 (min. Service Pack 1) Microsoft Windows Server 2012 (1) Microsoft Windows Server 2012 R2 WinSped kan op x86 en op x64 operating systemen worden geïnstalleerd. Ondersteunde databasesystemen Microsoft SQL Server 2008 R2 (min. Service Pack 3) Microsoft SQL Server 2008 R2 Express (2) Microsoft SQL Server 2012 (min. Service Pack 2) Microsoft SQL Server 2012 Express (2) Microsoft SQL Server 2014 (min. Service Pack 1) Microsoft SQL Server 2014 Express (2) Microsoft SQL Server 2016 (min. Service Pack 1) Microsoft SQL Server 2016 Express (2) Oracle Database 11g R2 (min. Patch Set 11.2.0.4) Oracle Database 12c R1 (Patch Set 12.1.0.1.0) Ondersteunde Citrix XenApp versies Citrix XenApp 6.5 (min. Feature Pack 2) Citrix XenApp 7.5 (min. Feature Pack 1) Ondersteunde Microsoft Office versies Microsoft Office 2010 (min. Service Pack 2) Microsoft Office 2013 (min. Service Pack 1) Microsoft Office 2016 Microsoft Office 365 Belangrijk: Microsoft Office in een 64 Bit versie kan niet worden ondersteund! Verdere software eisen Microsoft.NET Framework 3.5 SP1 Microsoft.NET Framework 4.0 Microsoft.NET Framework 4.5.1 (1) De Core versie van de Windows Server 2012 wordt niet ondersteund. (2) Gratis, maar beperkt op de volgende punten: ondersteunt maar één CPU maximaal 1 GB intern geheugen toewijsbaar maximaal 4 GB databasegrootte en 10 GB vanaf SQL Server 2008 R2 Express pagina 3 van 15 LIS BV Hard- en softwarevereisten WinSped

2. Systeemvereisten Algemene opmerking Alle specificaties rondom het gebruik van hardware zijn gebaseerd op een situatie dat 90% van de facturatieprocessen op de applicatieserver worden afgewikkeld en niet op de lokale client of werkstation. 2.1. Minimale eisen (maximaal 3 gebruikers) 2.1.1. Werkplek met database Geheugen 6 GB 8 GB Harddisks min. 20 GB vrije diskruimte min. 50 GB vrije diskruimte Grafische kaart Resolutie 1200 x 800 of hoger Multi-display grafische kaart Resolutie: 1600 x 900 of hoger Belangrijk: Het is in iedere situatie aan te bevelen om de database backup ook op een extern medium (b.v. USB-harddisk) op te slaan! 2.1.2. Werkplek Geheugen 4 GB 6 GB Harddisks min. 20 GB vrije diskruimte min. 20 GB vrije diskruimte Grafische kaart Resolutie 1200 x 800 of hoger Multi-display grafische kaart Resolutie: 1600 x 900 of hoger 2.1.3. WinSped Services (1) Geheugen 8 GB > 8 GB Harddisks min. 20 GB vrije diskruimte min. 40 GB vrije diskruimte Operating systeem Windows Server 2008 SP2 Windows Server 2012 R2 Netwerk 1 Gbit/s > 1 Gbit/s (1) Voor aanvullende informatie m.b.t. WinSped Services verwijzen we naar punt 2.6. pagina 4 van 15 LIS BV Hard- en softwarevereisten WinSped

2.2. WinSped -configuratie van 1 tot 5 gebruikers 2.2.1. DatabaseServer Geheugen 4 GB 8 GB Harddisks min. 30 GB vrije diskruimte min. 100 GB vrije diskruimte RAID 1 Operating system Windows 7 SP 1 Windows Server 2012 R2 2.2.2. Werkplek Geheugen 4 GB 6 GB Harddisks min. 20 GB vrije diskruimte min. 20 GB vrije diskruimte Grafische kaart Resolutie 1200 x 800 of hoger Multi-display grafische kaart Resolutie: 1600 x 900 of hoger 2.2.3. WinSped Services (1) Geheugen 8 GB > 8 GB Harddisks min. 20 GB vrije diskruimte min. 40 GB vrije diskruimte Operating systeem Windows Server 2008 SP2 Windows Server 2012 R2 Netwerk 1 Gbit/s > 1 Gbit/s (1) Voor aanvullende informatie m.b.t. WinSped Services verwijzen we naar punt 2.6. pagina 5 van 15 LIS BV Hard- en softwarevereisten WinSped

2.3. WinSped-configuratie 6 tot 15 gebruikers 2.3.1. DatabaseServer Processor 1 x 2,5 GHz Server Processor (bijv. Intel Xeon E5-2609) Geheugen 6 GB 10 GB Harddisks min. 60 GB vrije diskruimte 1 x 3,5 GHz Server Processor (bijv. Intel Xeon E5-1650) min. 100 GB vrije diskruimte Operating system Windows Server 2008 SP2 Windows Server 2012 R2 2.3.2. Werkplek Processor 3 GHz (bijv. Intel Core i5-4430) 3,2 GHz (bijv. Intel Core i7-960) Geheugen 4 GB 6 GB Harddisks min. 20 GB vrije diskruimte min. 20 GB vrije diskruimte Grafische kaart Resolutie 1200 x 800 of hoger Multi-display grafische kaart Resolutie: 1600 x 900 of hoger 2.3.3. WinSped Services (1) Geheugen 8 GB > 8 GB Harddisks min. 20 GB vrije diskruimte min. 40 GB vrije diskruimte Operating systeem Windows Server 2008 SP2 Windows Server 2012 R2 Netwerk 1 Gbit/s > 1 Gbit/s (1) Voor aanvullende informatie m.b.t. WinSped Services verwijzen we naar punt 2.6. pagina 6 van 15 LIS BV Hard- en softwarevereisten WinSped

2.4. WinSped-configuratie 16 tot 30 gebruikers 2.4.1. DatabaseServer Processor 1 x 2,5 GHz Server Prozessor (bijv. Intel Xeon E5-2609) Geheugen 8 GB > 8 GB Harddisks Operating system min. 100 GB vrije diskruimte Windows Server 2008 SP2 (voor SQL Server en Oracle) 1 x 3,5 GHz Server Prozessor (bijv. Intel Xeon E5-1650) min. 150 GB vrije diskruimte SAN RAID 10 diverse LUNs voor gegevens en transactielogs Windows Server 2012 R2 (voor SQL Server en Oracle) of SUSE Linux Enterprise Server Red Hat Enterprise Linux Oracle Linux (voor Oracle) of SUSE Linux Enterprise Server Red Hat Enterprise Linux Oracle Linux (voor Oracle) 2.4.2. WinSped Services (1) Geheugen 8 GB > 8 GB Harddisks min. 20 GB vrije diskruimte min. 40 GB vrije diskruimte RAID 1 Operating systeem Windows Server 2008 SP2 Windows Server 2012 R2 Netwerk 1 Gbit/s > 1 Gbit/s (1) Voor aanvullende informatie m.b.t. WinSped Services verwijzen we naar punt 2.6. pagina 7 van 15 LIS BV Hard- en softwarevereisten WinSped

2.4.3. Terminal Server Processor 1 x 2,5 GHz Server Prozessor (bijv. Intel Xeon E5-2609) Geheugen 8 GB 16 GB Harddisks min. 40 GB vrije diskruimte 1 x 3,7 GHz Server Prozessor (bijv. Intel E5-1620) min. 60 GB vrije diskruimte Operating system Windows Server 2008 SP2 Windows Server 2012 R2 Vanaf 15 gebruikers wordt de inzet van tenminste twee terminalservers aanbevolen. De aanbevelingen rondom het geheugen geldt voor het gebruik van uitsluitend WinSped op een terminalserver. Bij het gebruik van verdere applicaties (bijvoorbeeld: Microsoft Office, Exchange, etc.) moet het geheugen uitgebreid worden. WinSped heeft minimum 500 MB intern geheugen nodig per gebruiker; hiermee moet bij de hoeveelheid geheugen rekening gehouden worden. Aanbevolen: 1 GB intern geheugen per gebruiker. pagina 8 van 15 LIS BV Hard- en softwarevereisten WinSped

2.5. WinSped-configuratie vanaf 30 gebruikers 2.5.1. DatabaseServer Processor 1 x 2,5 GHz Server Processor (bijv. Intel Xeon E5-2609) Geheugen 12 GB > 24 GB Harddisks Operating system min. 100 GB vrije diskruimte Windows Server 2008 x64 SP2 (voor SQL Server en Oracle) 1 x 3,5 GHz Server Processor (bijv. Intel Xeon E5-1650) min. 150 GB vrije diskruimte SAN RAID 10 meerdere LUNs voor gegevens en transactionslog Windows Server 2012 R2 (voor SQL Server en Oracle) of SUSE Linux Enterprise Server Red Hat Enterprise Linux Oracle Linux (voor Oracle) of SUSE Linux Enterprise Server Red Hat Enterprise Linux Oracle Linux (voor Oracle) 2.5.2. WinSped Services (1) Geheugen 16 GB > 16 GB Harddisks min. 20 GB vrije diskruimte min. 40 GB vrije diskruimte RAID 1 Operating systeem Windows Server 2008 SP2 Windows Server 2012 R2 Netwerk 1 Gbit/s > 1 Gbit/s (1) Voor aanvullende informatie m.b.t. WinSped Services verwijzen we naar punt 2.6. pagina 9 van 15 LIS BV Hard- en softwarevereisten WinSped

2.5.3. Terminal Server Processor 1 x 2,5 GHz Server Prozessor (bijv. Intel Xeon E5-2609) Geheugen 8 GB 16 GB Harddisks min. 40 GB vrije diskruimte 1 x 3,7 GHz Server Prozessor (bijv. Intel E5-1620) min. 60 GB vrije diskruimte Operating system Windows Server 2008 SP2 Windows Server 2012 R2 Citrix XenApp 6.5 (1) Vanaf 30 gebruikers wordt de inzet van tenminste drie terminalservers en Citrix XenApp 6.5 (1) aanbevolen. De aanbevelingen rondom het geheugen geldt voor het gebruik van uitsluitend WinSped op een terminalserver. Bij het gebruik van verdere applicaties (bijvoorbeeld: Microsoft Office, Exchange, etc.) moet het geheugen uitgebreid worden. (1) Het gebruik van Citrix XenApp heeft tegenover Microsoft Terminalserver een paar voordelen, bijvoorbeeld meerdere monitoren, verbeteringen bij het printen, Seamlessmode voor applicaties, loadbalancing en geoptimaliseerde WAN communicatie. (2) De aanbevelingen rondom het geheugen geldt voor het gebruik van uitsluitend WinSped op een terminalserver. Bij het gebruik van verdere applicaties (bijvoorbeeld: Microsoft Office, Exchange, etc.) moet het geheugen uitgebreid worden. (3) Het gebruik van Citrix XenApp heeft ten opzichte van de Microsoft terminalserver oplossing enige voordelen zoals een verbeterde performance bij het verwerken van printopdrachten, Loadbalancing en een voor WAN geoptimaliseerd communicatieprotocol en logging. WinSped heeft minimum 500 MB intern geheugen nodig per gebruiker; hiermee moet bij de hoeveelheid geheugen rekening gehouden worden. Aanbevolen: 1 GB intern geheugen per gebruiker. pagina 10 van 15 LIS BV Hard- en softwarevereisten WinSped

2.6. WinSped Services Voor een juiste werking van WinSped is WinSped Services vereist. D is vergelijkbaar webserver en gebaseerd op basis van Microsoft Internet Information Services (IIS). Hiermee worden de WinSped clients ontlast, doordat de berekeningen binnen complexe programmaonderdelen door WinSped Services wordt overgenomen. Vanaf iedere client wordt een verbinding met WinSped Services opgebouwd en wisselt daarmee data uit. In relatief kleine WinSped -omgevingen (t/m 15 gebruikers) kan als specificatie voor WinSped Services de inhoud van paragraaf 2.3.3 worden aangehouden. Bij grotere inrichtingen is zal ook de capaciteit van WinSped Services navenant moeten worden verhoogd. Onze systeemspecialisten kunnen u desgewenst een advies op maat geven. pagina 11 van 15 LIS BV Hard- en softwarevereisten WinSped

2.7. Optionele servers 2.7.1. WinSped Applicatieserver Processor 3,2 GHz (bijv. Intel Core i5-7500) 4,2 GHz (bijv. Intel Core i7-7700) Geheugen 4 GB 8 GB Harddisks min. 20 GB vrije diskruimte min. 20 GB vrije diskruimte Operating systeem Windows 7 SP1 Windows Server 2012 R2 Let op: vanaf een geautomatiseerde import van 300 opdrachten per dag is een tweede WinSped ApplicatieServer aan te bevelen. Eén server specifiek voor interfaces en integraties en optimalisaties en een andere server voor facturatieprocessen. Beide servers dienen uitgerust te zijn met maximaal 4 kernen. 2.7.2. Telematicaserver Processor 3,2 GHz (bijv. Intel Core i5-7500) 4,2 GHz (bijv. Intel Core i7-7700) Geheugen 4 GB 4 GB Harddisks min. 20 GB vrije diskruimte min. 20 GB vrije diskruimte Operating system Windows 7 SP1 Windows Server 2012 R2 2.7.3. Webserver (WebSped ) Processor 3,2 GHz (bijv. Intel Core i5-7500) 4,2 GHz (bijv. Intel Core i7-7700) Geheugen 8 GB >8 GB Harddisks min. 20 GB vrije diskruimte min. 20 GB vrije diskruimte Operating systeem Windows Server 2008 SP2 Windows Server 2012 R2 De webserver moet vanaf het internet bereikbaar zijn via poort 80. 2.7.4. Telnetserver (ScannerServer) Processor 3,2 GHz (bijv. Intel Core i5-7500) 4,2 GHz (bijv. Intel Core i7-7700) Geheugen 4 GB 8 GB Harddisks min. 20 GB vrije diskruimte min. 20 GB vrije diskruimte Operating systeem Windows 7 SP1 Windows Server 2012 R2 pagina 12 van 15 LIS BV Hard- en softwarevereisten WinSped

3. Virtualiseren Alle WinSped Servers kunnen met Vmware vsphere, Microsoft Hyper-V of Citrix Xenserver worden gevirtualiseerd. Bij het virtualiseren stelt het virtuele gastsysteem niet de gehele capaciteit van de fysieke server ter beschikking. Bovendien deelt zich bij meerdere virtuele systemen de capaciteit van de fysieke server. Bij de keuze van het hostsysteem is dient dit performanceverlies beslist in acht genomen te worden. Het wordt afgeraden om met meer dan 20 gebruikers de Winsped-servers (Applicatieservers, BerichtenServer, WinSped Services etc.) op één (virtuele) server te bundelen. Daardoor worden de prestaties van de losse applicaties beperkt en kunnen elkaar ongewenst beïnvloeden wat grote effecten heeft op de performance. Databaseservers kunnen ook worden gevirtualiseerd, houdt hierbij c.q. rekening mee met bestande beperkingen of richtlijnen van de producent. 4. DMS Let op: de (separate) DMS-database kan afhankelijk van het aantal opdrachten, aantal documenten en scansessies, erg groot worden. Voorbeeld Per opdracht worden 4 documenten ieder met een grootte van 750 KB ingescand. Dat geeft, bij 10.000 opdrachten per jaar, een database van ca. 29 GB groot. 5. Backups Het wordt door LIS aanbevolen om de geïntegreerde oplossingen van de databaseleveranciers te gebruiken. Zowel de Microsoft SQL Server als ook de Oracle database biedt geïntegreerde oplossingen voor backupbeheer aan. U kunt op de Microsoft SQL Server onderhoudsplannen inrichten en onder Oracle de Recovery Manager voor de backups configureren. Indien nodig kunnen we vanuit LIS hierbij ondersteunen. Belangrijk: Het is in iedere situatie aan te bevelen om de database backup ook op een extern medium (b.v. externe harddisk) op te slaan. 6. Aandachtspunten voor databaseservers Harddisks: Configureer gescheiden RAID arrays voor operating systeem en gegevens. Gebruik geen software RAID cq. Onboard IDE / SATA-Controller. Gebruik de hardware RAID Controller met batterij ondersteunde caching. Deactiveer de compressie op de harddisks van de database. Voor grote systemen (vanaf 30 gebruikers) worden gescheiden RAID arrays voor transactielogs en de databestanden van de database aanbevolen. Het is aanbevolen om in plaats van RAID 5 gebruik te maken van RAID 10. RAID 5 is bij vele kleine schrijfoperaties niet zo snel als een RAID 10. pagina 13 van 15 LIS BV Hard- en softwarevereisten WinSped

7. Software van derden WinSped ondersteunt producten van verschillende kaartleveranciers. Omdat de leveranciers gebruik maken van verschillende manieren om de kaarten te tonen volgt een overzicht van de drie meestgebruikte varianten. 7.1. VIOM (voorheen Map24) VIOM (voorheen Map24) is een online service die geen geïnstalleerde software op uw systeem vereist, maar wel afhankelijk is van de internetverbinding Vereisten: De computer moet minstens een kleurendiepte van 16 bit ondersteunen. Continue internet verbinding. Vrijgave van poort tcp/26 voor server viroute.viom-system.de en vimap2.ciom-system.de. Voor kaartweergave ook poort tcp/80 en tcp/443 vrijgeven. Voor het gebruik van de deze kaartaanbiederis de inzet van WinSped Services vereist. Voor meer informatie over WinSped Services zie paragraaf 2.6 en 2.7. 7.2. PTV x-mapserver PTV xmap Server vereist een centrale server binnen uw netwerk, zoals WinSped Services. Bovendien is een stabiele Internetverbinding en het vrijgeven van poort tcp/443 vereist. 7.3. MapPoint (Client) (1) MapPoint moet op elke client die hiervan gebruik wil maken moeten worden geïnstalleerd. Leverancier Microsoft heeft de support en verdere ontwikkeling van MapPoint per 31-12-2014 stopgezet. Wij kunnen daarom geen ondersteuning voor MapPoint meer aanbieden vanaf WinSped versie 8.10.1601. 7.4. E-mailverkeer 7.4.1. Geteste e-mailprogramma s: Microsoft Exchange 2010 WinSped kan uit bepaalde programmaonderdelen e-mails versturen. Daarvoor moet de client toegang tot de e-mailserver via poort 25 hebben. WinSped ondersteunt emailserver met en zonder authenticatie. De mailserver moet als SMTP-Relay-Server voor het eigen domein ingesteld zijn. pagina 14 van 15 LIS BV Hard- en softwarevereisten WinSped

8. Service Packs Vrijgegeven door LIS AG (update: januari 2017) Windows 7 Service Pack 1 Windows Server 2008 Service Pack 2 Windows Server 2008 R2 Service Pack 1 Windows Server 2012 Service Pack 1 SQL Server 2008 R2 Service Pack 3 SQL Server 2012 Service Pack 3 SQL Server 2014 Service Pack 2 SQL Server 2016 Service Pack 1 Oracle Database 11g R2 Patch Set 11.2.0.4 Oracle Database 12c R1 Patch Set 12.1.0.1.0 Citrix XenApp 6.5 Hotfix Rollup Pack 3 Citrix XenApp 7.5 Feature Pack 1 Microsoft Office 2010 Service Pack 2 Microsoft Office 2013 Service Pack 1 Advies: Installeer alle Service Packs en Patches eerst op een test- en of acceptatie omgeving. 9. Programma s die nog niet zijn vrijgegeven Op dit moment zijn de onderstaande programma s nog niet volledig getest op compatabiliteit met de WinSped -programmatuur. Citrix XenApp 7.6 Windows Server 2016 De toepasbaarheid en de volledige integratie met de beschikbare functionaliteit kan door LIS niet worden gegarandeerd. Ondersteuning op WinSped bij met name het gebruik van de deze programma s valt daarom niet onder de afgesloten supportovereenkomst. pagina 15 van 15 LIS BV Hard- en softwarevereisten WinSped