Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan 15 1210 BRUSSEL doorlichtingssecretariaat@ond.vlaanderen.be www.onderwijsinspectie.be Verslag over de controle van bewoonbaarheid, veiligheid en hygiëne van Centrum voor Deeltijds Onderwijs Noord te Antwerpen Hoofdstructuur dbso Instellingsnummer 127001 Instelling Centrum voor Deeltijds Onderwijs Noord Directeur Marc VAN HOOF Adres Bredastraat 35/37-2060 ANTWERPEN 6 Telefoon 03-201.25.10 Fax 03-201.25.11 e-mail marc.vanhoof@so.antwerpen.be Website/URL http://www.cdo-noord.be Bestuur van de instelling 128728 - AGB Stedelijk Onderwijs Antwerpen te ANTWERPEN 1 Adres Lange Gasthuisstraat 15-2000 ANTWERPEN 1 Scholengemeenschap/Consortium 113506 - SG Noord te ANTWERPEN 1 Adres Lange Gasthuisstraat 15-2000 CLB ANTWERPEN 1 114215 - Stedelijk CLB Antwerpen te ANTWERPEN 1 Adres Lange Gasthuisstraat 24-2000 ANTWERPEN 1 Dagen van het doorlichtingsbezoek 19/11/2012,, 26/11/2012, 27/11/2012, 28/11/2012, 29/11/2012, 30/11/2012, Einddatum van het doorlichtingsbezoek 30/11/2012 Datum bespreking verslag met de 16/01/2013 instelling Samenstelling inspectieteam Inspecteur-verslaggever Gabriël Poppe Teamleden Etienne Gielen Hubert Van Tendeloo 127001 - Centrum voor Deeltijds Onderwijs Noord te Antwerpen 1
INHOUDSOPGAVE INLEIDING 3 1. RELEVANTE KENMERKEN 4 2. FOCUS VAN DE CONTROLE 4 3. ASPECTEN VAN HET WELZIJNSBELEID 4 3.1 Organisatie 4 3.2 Veiligheid van de leer- en werkomgeving 5 3.3 Gezondheid en hygiëne 7 3.4 Milieu 8 4. STERKTES EN ZWAKTES 8 4.1 Relevante aspecten waarin de instelling goed is 8 4.2 Relevante aspecten die de instelling kan verbeteren 8 4.3 Relevante aspecten die de instelling moet verbeteren 8 5. ADVIES 9 6. REGELING VOOR HET VERVOLG 9 127001 - Centrum voor Deeltijds Onderwijs Noord te Antwerpen 2
INLEIDING Op "26/11/2012, 27/11/2012, 28/11/2012, 29/11/2012, 30/11/2012" bezocht de onderwijsinspectie van de Vlaamse Gemeenschap uw instelling. Zij deed dit in het kader van haar decretale opdracht om voor de overheid toezicht uit te oefenen op de kwaliteit en de kwaliteitszorg van onderwijsinstellingen. Zij is daarbij bevoegd voor: de controle van het studiepeil; de naleving van de onderwijsregelgeving; de controle op naleving van de wet op de veiligheid, het welzijn en de hygiëne. Overeenkomstig het Decreet betreffende de kwaliteit van onderwijs van 8 mei 2009 wordt gebruik gemaakt van de mogelijkheid van art. 38 5 om het toezicht inzake bewoonbaarheid, veiligheid en hygiëne afzonderlijk van de doorlichting uit te voeren. Tijdens deze controle voert de inspectie volgende activiteiten uit: onderzoek en analyse van documenten en gegevens, observaties en gesprekken. Het onderzoek mondt uit in een verslag. Dat begint met een opsomming van de relevante kenmerken van de instelling. Daarna volgt een overzicht van de aspecten inzake het welzijnsbeleid van de instelling die onderzocht worden. Het verslag eindigt met het advies en de regeling voor het vervolgtoezicht. Het verslag van de controle bewoonbaarheid, veiligheid en hygiëne resulteert in één van drie mogelijke adviezen: gunstig; gunstig beperkt in de tijd; ongunstig. Een gunstig advies is noodzakelijk, wil de instelling verder erkend worden en/of verder opgenomen worden in de financierings- of subsidiëringsregeling. Het verslag moet binnen een termijn van 30 kalenderdagen na ontvangst op een personeelsvergadering integraal besproken worden. Het verslag is openbaar en kan ongeveer drie maanden na de doorlichting geraadpleegd worden op de website van het departement onderwijs op het adres www.ond.vlaanderen.be/doorlichtingsverslagen of op www.schooldoorlichting.be. Het verslag mag niet gebruikt worden voor publicitaire doeleinden (bijvoorbeeld met het oog op leerlingenwerving). 127001 - Centrum voor Deeltijds Onderwijs Noord te Antwerpen 3
1. RELEVANTE KENMERKEN Contextuele kenmerken Een deel van de infrastructuur van het centrum wordt ook gebruikt door de belendende basisschool. De leerlingen van het lyceum Paardenmarkt maken voor de praktijklessen hout gebruik van de vaklokalen hout van het centrum. Voor een deel van de leerlingen van het centrum worden lessen georganiseerd in een centrum van het volwassenenonderwijs (SIVO) te Berchem. De WZB-controle van dit centrum maakt geen deel uit van deze WZB-controle. 2. FOCUS VAN DE CONTROLE Aspecten van het welzijnsbeleid die in aanmerking kwamen voor onderzoek: Organisatie van het welzijnsbeleid Veiligheid van de leer- en werkomgeving Gezondheid en hygiëne Milieu Ja Ja Ja Ja 3. ASPECTEN VAN HET WELZIJNSBELEID 3.1 Organisatie 3.1.1 Het bestuur van de instelling Het bestuur van de instelling voert geen beleid, toont geen engagement naar praktische organisatie met betrekking tot welzijn en/of voorziet hiervoor geen middelen. Uit de globale preventieplannen en jaaractieplannen blijkt dat heel wat ingeschreven werken niet worden gerealiseerd en jaarlijks, zonder gevolg of duidelijke motivatie, worden heropgenomen. Er is geen begroting van financiële middelen in het JAP of GPP opgenomen. 3.1.2 Comité 1 Het comité preventie en bescherming op het werk functioneert niet conform de regelgeving of een ander overlegorgaan neemt de taken van het comité preventie en bescherming op het werk niet op. Er is een overlegcomité van de stad Antwerpen waar een beperkt aantal aandachtspunten van het gevoerde preventiebeleid van de school aan bod komen. Op centrumniveau fungeert er ook een welzijnsbeleid. De communicatie, organisatie en opvolging tussen het centraal georganiseerd comité en het welzijnsbeleid op centrumniveau verloopt niet optimaal. Dit heeft negatieve gevolgen voor de kwaliteit van het welzijnsbeleid. 1 Comité: het comité preventie en bescherming op het werk of een ander overlegorgaan (overlegcomité, personeelsvergadering, werkgroep ) dat in die gevallen waar het wettelijk mogelijk is de taken van het comité preventie en bescherming op het werk op zich neemt. 127001 - Centrum voor Deeltijds Onderwijs Noord te Antwerpen 4
3.1.3 Interne dienst voor preventie en bescherming op het werk (PBW) De toepassing van de regelgeving met betrekking tot de interne dienst voor preventie en bescherming op het werk vertoont hiaten die tijdelijk nog aanvaardbaar zijn. Op beleidsniveau functioneert de interne dienst onvoldoende. Het globaal preventieplan (GPP) en het jaaractieplan (JAP) worden onvoldoende opgebouwd op basis van risicoanalyses en/of geldige verslagen van de jaarlijkse rondgangen van de interne preventiedienst. Op niveau van de school functioneert de interne dienst preventie en bescherming op het werk voldoende. De lokale preventieadviseur heeft een basisopleiding gevolgd. Hij wordt intensief ondersteund door de overkoepelende preventieadviseur (niveau SG). De lokale preventieadviseur beschikt niet over voldoende tijd, waardoor het opzetten van leerprocessen betreffende welzijn niet altijd kan worden geïmplementeerd. Tijdens de doorlichting werd vastgesteld dat sommige aspecten m.b.t. het welzijnsbeleid niet consequent worden opgevolgd door het personeel waardoor de veiligheidsvoorschriften niet altijd worden nakomen. Dit alles maakt dat de risicofactor voor sommige aspecten van het welzijnsbeleid wordt verhoogd. 3.1.4 Samenwerking met externe dienst voor preventie en bescherming op het werk (PBW) De externe dienst preventie en bescherming op het werk is gedeeltelijk betrokken bij het welzijnsbeleid. De opmerkingen vermeld in het verslag van de rondgang van de arbeidsgeneesheerpreventieadviseur worden niet altijd opgevolgd, waardoor er risico s voor personeel en leerlingen blijven. 3.1.5 Aankoop- en indienststellingsbeleid De interne en externe preventiedienst hebben de wettelijk voorziene inbreng in het aankoop- en indienststellingsbeleid. Door de inspanningen van de overkoepelende- en de lokale preventieadviseur functioneert het aankoop- en indienststellingsbeleid op centrumniveau. De inhaalbeweging van de lokale preventieadviseur heeft ervoor gezorgd dat er voor alle in gebruikzijnde toestellen een indienststellingsverslag is. 3.2 Veiligheid van de leer- en werkomgeving 3.2.1 Bewoonbaarheid Gebouwen, lokalen en/of hun inrichting vertonen onaanvaardbare tekorten met betrekking tot bewoonbaarheid en/of veiligheid en/of er wordt onvoldoende gevolg gegeven aan klachten. Het schoolgebouw is afgeleefd en op diverse plaatsen zijn er vochtplekken merkbaar. De toestand van het buitenschrijnwerk is bedenkelijk; ramen: (vooral in het achtergebouw en het horecagebouw) zijn versleten en de bevestiging ervan is niet meer stabiel. Uit documenten blijkt dat een renovatie van het gebouw al jaren gepland is, maar nog steeds op uitvoering wacht. Op tal van plaatsen zijn er sporen van vandalisme. De hoogte van de deuropening van het achtergebouw is beperkt. 3.2.2 Veiligheid van het domein van de instelling Op het domein van de instelling zijn onaanvaardbare risico's op valgevaar. 127001 - Centrum voor Deeltijds Onderwijs Noord te Antwerpen 5
Op de speelplaats en in de gangen is er struikel- en valgevaar door losliggende tegels en niveauverschillen. In diverse klaslokalen is er valgevaar door losliggende elektrische draden en kabels. Niveauverschillen in het schoolgebouw zijn niet altijd duidelijk gemarkeerd. De opslagplaats bouw oogt chaotisch en er is valgevaar door de losliggende tegels. De wijze waarop er bouwmaterialen zijn opgeslagen is onveilig. Ook in het praktijklokaal bouw is er valgevaar door gebrek aan orde en netheid. Het gebruik van stellingen door de leerlingen is onveilig. De opslag van materialen in de werkruimte voor de klusjesman is onveilig, bovendien is deze ruimte niet afgesloten voor leerlingen. De trappen, die gebruikt worden door de leerlingen van de basisschool zijn niet veilig voor deze leerlingen, omwille van onvoldoende hoge trapleuningen. In het praktijklokaal hout zijn de gevaarzones onvoldoende afgeschermd. De opslag van hout is onveilig. De leuningen aan de overloop op de eerste verdieping van de voorbouw is onvoldoende hoog en vormt een extra risico op valgevaar. 3.2.3 Verkeersveiligheid De verkeersveiligheid op het domein van de instelling en in de onmiddellijke omgeving kan nog worden geoptimaliseerd. De leerlingen van de horecasector verdelen wekelijks zonder begeleiding maaltijden in de buurt. 3.2.4 Brandveiligheid Er zijn tekorten met betrekking tot brandveiligheid die tijdelijk aanvaardbaar zijn. De preventieadviseur (SG) heeft recentelijk voor het centrum een brandpreventierapport opgesteld. Dit verslag bevat opmerkingen die om onmiddellijke actie vragen. Tijdens de doorlichting werd vastgesteld dat de nooduitgangen van het centrum niet onmiddellijk bruikbaar zijn bij noodsituaties. 3.2.5 Evacuatie De preventieve maatregelen en/of de voorzieningen met betrekking tot een mogelijke evacuatie voldoen niet. Hoewel er jaarlijks evacuatieoefeningen worden gehouden, blijven er ernstige problemen met de nooduitgangen van het centrum. De nooduitgang op het gelijkvloers van de voorblok wordt afgesloten door het personeel van de belendende basisschool. Ook de andere nooduitgangen in de zijvleugel zijn afgesloten. De nooduitgang op de eerste verdieping van de voorblok heeft geen noodverlichting. De nooduitgang op de eerste verdieping achterbouw is in zijn huidige staat niet veilig te gebruiken bij noodsituaties. 3.2.6 Veiligheid van de elektrische installatie(s) en liften De elektrische installatie(s) en/of de liften voldoen niet en kunnen een acuut en/of permanent gevaar betekenen voor het personeel en de leerlingen/cursisten. Het verslag van de keuring van de elektrische laagspanningsinstallatie (14-09-2009) bevat opmerkingen die onmiddellijke actie vragen. Volgens de verkregen informatie zijn tot op heden nog geen verbeteringswerken uitgevoerd. Tijdens de doorlichting werd vastgesteld dat de elektrische installatie in een deel van het centrum uitvalt en de indienststelling ervan moeilijk verloopt. 127001 - Centrum voor Deeltijds Onderwijs Noord te Antwerpen 6
Enkele armaturen voldoen niet aan de veiligheidsnormen. Het gebruik van verlengsnoeren is niet altijd veilig. 3.2.7 Veiligheid van toestellen 2 Essentiële veiligheidsinstructies met betrekking tot het gebruik van toestellen zijn meestal niet schriftelijk voorhanden en/of de gangbare beveiliging ontbreekt of is niet functioneel. Er is een procedure voor het buiten gebruik stellen van toestellen. Het centrum stelt de persoonlijke beschermingsmiddelen (beveiliging) ter beschikking aan de leerlingen, maar de leraren zien er niet altijd op toe dat de leerlingen de vereiste persoonlijke beschermingsmiddelen ook gebruiken. Dit werd ook vastgesteld bij de leerlingen van lyceum Paardenmarkt. 3.3 Gezondheid en hygiëne 3.3.1 Sanitaire installaties De sanitaire installaties en toebehoren zijn niet conform de regelgeving. Een sanitaire blok is niet ingericht conform de regelgeving, momenteel is het veeleer een doorloop naar een ander schoolvleugel. De compartimentering heren / dames is er veeleer beperkt. Tijdens de doorlichting werd vastgesteld dat de spoeling in de herentoiletten (urinoirs) niet werkt, ook de handhygiëne was er ontoereikend. In beide sanitaire blokken is er een geurprobleem. 3.3.2 EHBO De instelling beschikt over voldoende voorzieningen om EHBO te bieden. 3.3.3 Rookverbod De manier waarop de instelling met het rookverbod omgaat is onaanvaardbaar. Er is geen anti-rookbeleid op niveau van het centrum. Leraren, ondersteunend personeel en leerlingen roken aan de ingang van het centrum. Tijdens de doorlichting werd vastgesteld dat leerlingen tijdens de speeltijd en ook tijdens lesuren zonder begeleiding roken in het portaal van het centrum. 3.3.4 Voedingsmiddelenhygiëne De instelling is niet in orde met de regelgeving met betrekking tot de voedingsmiddelenhygiëne. Het centrum beschikt niet over een toelating van het Federaal Agentschap voor de veiligheid van de voedselketen (FAVV) voor de fabricage en/of in de handel brengen van voedingsmiddelen. Een toelating werd aangevraagd. De didactische keukens zijn niet aangepast aan de HACCP normen (hazard analysis and critical control points) waardoor de goede hygiëne praktijken (GHP) maar gedeeltelijk of niet kunnen worden toegepast. Handdoeken van de didactische keukens en poetsdoeken worden samen gedroogd op de radiatoren wat haaks staat op de principes van GHP. 2 Toestellen: alles (apparaten, speeltuigen, installaties, machines, werkposten, gereedschappen, ) wat mogelijk aanleiding kan geven tot een verhoogd risico voor personeel en/of leerlingen/cursisten. 127001 - Centrum voor Deeltijds Onderwijs Noord te Antwerpen 7
3.4 Milieu 3.4.1 Omgaan met gevaarlijke producten De omgang met gevaarlijke producten kan geoptimaliseerd worden. Het centrum beschikt over een recente asbestinventaris (22/09/2011). Er werd vastgesteld dat op een plaats asbestbekleding beschadigd was. Om dit euvel te ondervangen werd voor een tijdelijke oplossing van het probleem gezorgd. 3.4.2 Zwembaden Niet van toepassing 4. STERKTES EN ZWAKTES 4.1 Relevante aspecten waarin de instelling goed is Het engagement van de preventieadviseur en de lokale preventieadviseur. De inspanningen om voor alle toestellen een indienststellingsverslag op te maken. 4.2 Relevante aspecten die de instelling kan verbeteren De verkeersveiligheid. Het omgaan met gevaarlijke producten. 4.3 Relevante aspecten die de instelling moet verbeteren De organisatie van het welzijnsbeleid met inbegrip van het bestuur van de instelling, het comité en de interne dienst voor preventie en bescherming op het werk (PBW). De bewoonbaarheid. Het risico valgevaar op het domein van de instelling. De brandveiligheid. De evacuatiemogelijkheden. De veiligheid van de elektrische installatie. De veiligheid van toestellen. De sanitaire installaties. Het respecteren van het rookverbod. De voedingsmiddelenhygiëne. 127001 - Centrum voor Deeltijds Onderwijs Noord te Antwerpen 8
5. ADVIES In uitvoering van het Decreet betreffende de kwaliteit van onderwijs van 8 mei 2009 is het advies gunstig beperkt in de tijd voor de erkenningsvoorwaarden met betrekking tot bewoonbaarheid, veiligheid en hygiëne. Relevante aspecten die de instelling moet verbeteren: Organisatie van het welzijnsbeleid met inbegrip van het bestuur van de instelling, het comité en de interne dienst voor preventie en bescherming op het werk (PBW). Onverwijld maatregelen treffen m.b.t. de bewoonbaarheid. Onverwijld maatregelen treffen m.b.t. het risico valgevaar op het domein van de instelling. Onverwijld maatregelen treffen m.b.t. de brandveiligheid. Onverwijld maatregelen treffen m.b.t. de evacuatie. Onverwijld maatregelen treffen m.b.t. de veiligheid van de elektrische installatie. Onverwijld maatregelen treffen m.b.t. de veiligheid van toestellen. Onverwijld maatregelen treffen m.b.t. de sanitaire installaties. Onverwijld maatregelen treffen m.b.t. het rookverbod. Onverwijld maatregelen treffen m.b.t. de voedingsmiddelenhygiëne. 6. REGELING VOOR HET VERVOLG Het bestuur van de instelling moet vanaf 20 december 2015 kunnen aantonen dat er voldoende geremedieerd werd om de tekorten volgens de vooropgestelde termijnen weg te werken. Namens het inspectieteam, de inspecteur-verslaggever Gabriël Poppe Datum van verzending aan de directie en het bestuur van de instelling: Voor kennisname namens de directie/het schoolbestuur: Marc VAN HOOF 127001 - Centrum voor Deeltijds Onderwijs Noord te Antwerpen 9