MARIAVIERINGEN in de R.K. Parochiekerk MARIA MIDDELARES te Leiden (Stevenshof)

MARIAVIERINGEN in de R.K. Parochiekerk MARIA MIDDELARES te Leiden (Stevenshof) 1987-1992 Pastor Jan Koeleman

TER INFO Voorganger: Pastor Jan Koeleman Tekst (digitalisering): Leo van der Lans Uitgifte door middel van website: leovanderlans.nl Sassenheim/Noordwijkerhout, april 2016 Het is een ieder toegestaan om uit deze uitgave gebruik te maken van de inhoud ten dienste van het houden van vieringen ter ere van de Heilige Maagd Maria en ter verspreiding van het Woord. 2

INHOUD Inleiding.5 Mariavieringen 1987 t/m 1992 Gebedsdienst dinsdag 6 oktober 1987 Thema: Maria, moeder van geloof... 6 Gebedsdienst dinsdag 13 oktober 1987 Thema: Maria, moeder van hoop.... 12 Gebedsdienst dinsdag 20 oktober 1987 Thema: Maria, moeder van liefde.. 17 Gebedsdienst dinsdag 27 oktober 1987 Thema: Maria, zij die voor ons ten beste spreekt. 23 Gebedsdienst dinsdag 31 mei 1988 Thema: Bezoek van Maria aan Elisabeth. Zij zingt haar Magnificat... 29 Gebedsdienst dinsdag 4 oktober 1988 Thema: De juiste plaats innemen..... 34 Gebedsdienst dinsdag 11 oktober 1988 Thema: Die kleine plaats is groots. 37 Gebedsdienst dinsdag 18 oktober 1988 Thema: Zij die kan luisteren.... 40 Gebedsdienst dinsdag 23 mei 1989 Thema: Rond Maria (1). 45 Gebedsdienst dinsdag 15 mei 1990 Thema: Met Maria biddend om de Geest.. 49 Gebedsdienst dinsdag 8 oktober 1991 Thema: Maria, bid voor ons, dat wij Gods groet vernemen en elkaar begroeten... 55 Gebedsdienst dinsdag 15 oktober 1991 Thema: Maria, om God en mensen bewogen.. 60 Gebedsdienst dinsdag 22 oktober 1991 Thema: De lofzang van Maria: Lied van de opstanding..64 Gebedsdienst dinsdag 12 mei 1992 Thema: Maria, de kracht van het ontvangen. 69 Gebedsdienst dinsdag 6 oktober 1992 Thema: Maria, Moeder van zeven smarten. Maria, troosteres der bedroefden Een aangepaste viering in verband met de Bijlmerramp op zondagavond 4 oktober 1992 73 3

Gebedsdienst dinsdag 13 oktober 1992 Thema: Rond Maria (2)....... 76 Gezongen liederen uit Gooi en Sticht.....80 58 Van hemels dauwe 59 Het Wees gegroet 74 Hoor, de engelen zingen de eer 140 Het lied van Gods aanwezigheid 151 God van alle mensen 180 Komt, luister naar de woorden 201 Wees gegroet, o sterre 202 God wil een tempel bouwen 203 God groet u zuivere bloeme 205 Het Weesgegroet 206 Danken wij God 207 Koraal: Ja, God de Heer verheugt mij 208 Danklied van Maria Overige gezongen liederen....89 God groet u, zoals bloemen Geef alle ruimte aan de liefde Het lied van Maria Wij groeten U, o Koningin Maria Moeder God gaat de mens te boven Naamdagen van Maria...93 4

INLEIDING Bij zijn vertrek uit het parochiepastoraat van de R.K. Parochie Sint Victor te Noordwijkerhout eind 2003 naar het ziekenhuispastoraat te Leiderdorp en Den Haag heeft pastor Jan Koeleman een ordner met Mariavieringen over de periode oktober 1987 tot en met 1992 aan mij gegeven. Het zijn 16 thematische gebedsdiensten gehouden op de dinsdagavonden in de Mariamaanden mei en oktober van de jaren 1987 tot en met 1992 in de R.K. Parochiekerk Maria Middelares, Rijndijk 283 te Leiden (Stevenshof). Bij de meeste vieringen waren ook het welkomstwoord en de overweging aanwezig. Het zijn juweeltjes. Afgelopen mei 2015 ben ik gestopt met het voorgaan in vieringen. Om te voorkomen dat het houden van Mariavieringen verloren zou gaan, was ik voornemens om mijn ordner met Mariavieringen aan mogelijke opvolgers te verstrekken. Op dat moment kwamen de Mariavieringen van pastor Jan Koeleman weer in beeld. Om de mogelijkheden tot verspreiding te vergroten heb ik de vieringen gedigitaliseerd en voor de verspreiding heeft Pastor Jan Koeleman zijn toestemming verleend. Bij het liturgieblaadje met de orde van dienst werd bij de liederen overwegend slechts gebruik gemaakt van een nummer en bij de Bijbellezingen vaak alleen de vermelding van het boek met gekozen hoofdstuk en verzen. Voor de weergave van de Bijbellezingen is gebruik gemaakt van de Willibrord-vertaling van de Katholieke Bijbelstichting te s-hertogenbosch, uitgave 1995. Bij het zoeken naar de liederen heeft Jan Akerboom van de parochiekern Maria Middelares te Leiden mij geholpen en het Kerkboek voor Liturgie en Gezin, aangevulde editie 1981, van Gooi en Sticht te Hilversum ter hand gesteld, waarvoor ik hem dank verschuldigd ben. Ik hoop dat met de weergave van deze juweeltjes een bijdrage kan worden geleverd tot behoud van vieringen ter ere van de H. Maagd Maria, Moeder van God de Zoon en de verspreiding van het Woord van God. Noordwijkerhout, april 2016 Leo van der Lans 5

Gebedsdienst dinsdag 6 oktober 1987 Thema: Maria, moeder van geloof Openingslied 140 Het lied van Gods aanwezigheid (couplet 1, 3, 4 en 5) Welkomstwoord In de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Amen In de mensen wilt Gij wonen met hart en ziel aan ons getrouwd Als er een mens is geweest in wie God heeft willen wonen, in wie God vlees en bloed wilde worden, dan was het wel Maria. In deze oktobermaand willen we aan haar denken en overwegen welke grote betekenis zij voor ons heeft. Vanavond kijken we naar haar geloof. Haar geloof kan ons inspireren. Openingsgebed (allen) Goede God, wees bij ons, nu wij bijeengekomen zijn om U te ontmoeten. Maak ons ontvankelijk voor Uw Woord, dat wij luisteren met open oren en open harten, zoals Maria ons daarin heel bijzonder is voorgegaan. Wij vragen U dat door Jezus, onze Messias, Uw Zoon. Amen Tekst: Opnieuw herkennen Er is een tijd van weggooien en een tijd van oprapen, een tijd van vergeten en een tijd van ontdekken, een tijd van overdrijven en een tijd van herwaarderen. Dat ondervond een kunstkenner, toen hij op een zolder een oud, vergeten beeld ontdekte; zijn kennersoog vermoedde, door de verflaag heen, een goed stuk houtsnijwerk, en een week later stond het als zeer waardevol in de etalage van een antiquair. Zo is het ook gegaan met het levensbeeld van een vrouw, die in de Bijbel staat vermeld als de Moeder van Christus: Maria. 6

In de loop der eeuwen raakte haar naam bedolven onder het kaarsvet van soms misgroeide devoties, onder een verflaag van overdrijving, beschadigd door protestante afweer. Toen kwamen er dagen, dat Maria verdween naar de hoek of op zolder, zo n plaats waar alles staat, wat je ondanks alles toch nog wilt bewaren. Maar dan komt er weer een tijd, misschien zo n uur dat we weer samenkomen rondom Maria, dat we haar opnieuw herkennen als Maria, de gelovige vrouw, de trouwe moeder van Christus. (vrij naar J. van Opbergen) Lied 206 Danken wij God (couplet 1 en 2) Evangelie Lucas 1, 26-45 Uit het heilig evangelie van onze Heer Jezus Christus volgens Lucas 26 Toen Elisabeth zes maanden zwanger was werd de engel Gabriël van Godswege gezonden naar een stad in Galilea, Nazaret, 27 tot een maagd die verloofd was met een man die Jozef heette, uit het huis van David; de naam van de maagd was Maria. 28 Hij trad bij haar binnen en sprak: Verheug u, de Heer is met u." 29 Zij schrok van dat woord en vroeg zich af wat die groet toch wel kon betekenen. 30 Maar de engel zei tot haar: Vrees niet Maria, want gij hebt genade gevonden bij God. 31 Zie, gij zult zwanger worden en een zoon ter wereld brengen en gij moet Hem de naam Jezus geven. 32 Hij zal groot zijn en Zoon van de Allerhoogste genoemd worden. God de Heer zal Hem de troon van zijn vader David schenken 33 en Hij zal in eeuwigheid koning zijn over het huis van Jakob 7

en aan zijn koningschap zal nooit een einde komen." 34 Maria echter sprak tot de engel: Hoe zal dit geschieden daar ik geen man beken?" 35 Hierop gaf de engel haar ten antwoord: De heilige Geest zal over u komen en de kracht van de Allerhoogste zal u overschaduwen; daarom ook zal wat ter wereld wordt gebracht heilig genoemd worden, Zoon van God. 36 Weet dat zelfs Elisabeth, uw bloedverwante, in haar ouderdom een zoon heeft ontvangen en, ofschoon zij onvruchtbaar heette, is zij nu in haar zesde maand; 37 want voor God ís niets onmogelijk." 38 Nu zei Maria: Zie de dienstmaagd des Heren; mij geschiede naar uw woord." En de engel ging van haar heen. 39 In die dagen reisde Maria met spoed naar het bergland, naar een stad in Juda. 40 Zij ging het huis van Zacharias binnen en groette Elisabeth. 41 Zodra Elisabeth de groet van Maria hoorde, sprong het kind op in haar schoot. Elisabeth werd vervuld met de heilige Geest 42 en riep met luide stem: Gij zijt gezegend onder de vrouwen en gezegend is de vrucht van uw schoot. 43 Waaraan heb ik het te danken dat de moeder van mijn Heer naar mij toe komt? 44 Zie, zodra ik uw groet hoorde sprong het kind van vreugde op in mijn schoot. 45 Zalig zij die geloofd heeft dat tot vervulling zal komen wat haar vanwege de Heer gezegd is." Orgelspel Nog twee fragmenten uit het Evangelie Lucas 8, 19-21) (Lucas 11, 27-28 en 27 Terwijl Jezus in die tijd aan het spreken was tot het volk verhief een vrouw uit de menigte haar stem en riep Hem toe: Gelukkig de schoot die U gedragen heeft 8

en de borsten die U hebben gevoed." 28 Maar Hij sprak: Veeleer gelukkig die naar het woord van God luisteren en het onderhouden." 19 Zijn moeder en zijn broers kwamen naar Hem toe, maar wegens de drukte konden ze Hem niet bereiken. 20 Men liet Hem weten: Uw moeder en uw broers staan daarginds en willen U zien. 21 Hij antwoordde hun: Mijn moeder en mijn broers zijn zij die het woord van God horen en doen. Korte overweging Zoals Abraham de vader van alle gelovigen wordt genoemd, zo is Maria de moeder van geloof. Het Tweede Vaticaanse Concilie zegt over haar: Zij ging ook de pelgrimsweg van het geloof en zij munt uit tussen de armen van God, die met vertrouwen van Hem alleen het heil verhopen en ontvangen. Het is al een heel oude traditie, die meer de nadruk legt op Maria s geloof dan op haar moederschap van Jezus. De heilige Bernardus in de 12 eeuw schreef: De maagd geloofde en in haar geloof ontving zij. En Augustinus in de 4 e eeuw zegt: Zij ontving Hem in haar hart voor zij Hem ontving in haar schoot. Eigenlijk gaat dit terug op het evangelie zelf: In het geboorteverhaal van Lucas gaat het er minder om, dat Maria lichamelijk de moeder van Jezus werd maar veelmeer gaat het om haar geloof: Zalig zij die geloofd heeft, dat tot vervulling zal komen wat haar vanwege de Heer gezegd is. In de twee andere fragmenten uit Lucas, die we zojuist hoorden, lijkt het op het eerste gezicht of Jezus Zijn moeder beledigt en afwijst, maar in werkelijkheid vormt het een veel diepere lofprijzing van zijn moeder dan de vrouw uit de menigte gaf. Eigenlijk zegt Jezus: Prijs haar niet gelukkig om iets lichamelijks maar veeleer omdat zij naar het Woord van God geluisterd heeft en het heeft bewaard en er naar heeft gehandeld. En wie hoorde en deed het Woord Gods meer dan Maria? Zonder aarzeling gelooft Maria in het ongelofelijke: in de komst van de Verlosser, de Messias en daarmee in de komst van Gods Rijk. Als God zo n openheid en ontvankelijkheid ontmoet, kan Hij werkelijk bij mensen wonen en Zijn Rijk vestigen onder mensen. 9

Evenals Abraham wist Maria niet waar het Woord van God haar brengen zou. Geloven is op weg durven gaan, een onbekende toekomst tegemoet. Het enkel doen met een belofte. Zoals Abraham de belofte had dat hij gezegend zou worden, zoals het joodse volk beloofd werd dat het eens het land van melk en honing zou bereiken. Dat op weg gaan is wel het los moeten laten van vertrouwde zekerheden, dat wil zeggen zekerheden die je gevangen houden, die je afhouden van Gods Rijk. Het ware geloof staat altijd open, is altijd bereid te groeien. In het leven van Maria liep alles anders dan zij zich waarschijnlijk had voorgesteld, en steeds weer vroeg het leven van haar een antwoord in geloof. Zij heeft ervaren dat het geheim van haar Zoon haar te boven ging, maar zij heeft dat geheim overwogen in haar hart, ze is Hem gevolgd tot onder het kruis. Op de grens van dood en verrijzenis bleef zij geloven en zo bezielde zij de leerlingen daar op de bovenzaal. Ja, zij is de moeder van de jonge kerk, moeder van geloof. Haar geloof, haar bereidheid om te leven uit Gods belofte, kan ons bezielen. Je kan gerust zeggen dat onze kerk een moeilijke tijd doormaakt, soms vraag je je af wat er nog van zal overblijven. Je kan je vastklampen aan het verleden, je kan heel krampachtig doen, maar Maria kan ons leren om vooruit te blijven kijken, om te blijven geloven dat Gods geschiedenis met ons mensen zal doorgaan. Maria kan ons leren om uit handen te durven geven en te durven vertrouwen dat Gods Boodschap zal blijven klinken en dat God onder mensen ruimte zal vinden om te wonen. Maria s geloof kan ons, kan onze kerk, onze parochie, inspireren tot nieuw geloof. Want zij is en blijft: moeder van alle gelovigen. Tientje van de Rozenkrans Wij bidden een tientje van de rozenkrans, terwijl wij het gehoorde bij ons zelf overwegen. Lied 205 Het Weesgegroet Slottekst Bedankt Maria 10

Bedankt Maria dat je ja hebt gezegd terwijl je voelde dat er veel van je werd gevraagd. Bedankt Maria dat je ja hebt gezegd en je zo tot dienstmeisje hebt willen maken van God. Bedankt Maria dat je ja hebt gezegd en zo hebt gekozen voor de bedoelingen van God. Wij vragen je: help ons ook ja te zeggen want jouw verhaal is ons verhaal omdat ook wij in het kleine leven van elke dag de wereld mogen en moeten verlossen in naam van Uw kind Jezus. Wegzending zegenbede Mogen wij daartoe Gods zegen ontvangen, in de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Gaat dan heen in vrede, en in het geloof, dat Maria ons toont. Orgelspel 11

Gebedsdienst dinsdag 13 oktober 1987 Thema: Maria, moeder van hoop Openingslied 201 Wees gegroet, o sterre Woord ter inleiding Als de golven hoger stijgen. Ja, dat kan gebeuren in ons leven. Dat er tegenvallers komen, teleurstellingen, in je gezin met je kinderen, op school waar het te moeilijk voor je wordt, dat iemand met wie je je sterk verbonden voelt, plotseling overlijdt, dat je baan niet langer zeker meer is. Ieder van ons leeft toch wel met verwachtingen, met hoop, maar er kunnen dagen zijn, dat die hoop het zwaar te verduren krijgt. Je kunt ook hopeloos worden als je ziet hoe onze samenleving zich ontwikkelt, dat het je beangstigt waar moet het toch naartoe? Je kan misschien de hoop verliezen als je ziet hoe de kerken leeglopen, hoevelen geen band meer willen met de parochie. Maar: als je de hoop verliest, verlies je een kracht die je gaande kan houden. Op deze avond houden wij Maria voor ogen. Zij was een vrouw, die in de verwachting van Israël stond, die de hoop deelde van de armen van God, d.w.z. met hen verwachtte zij dat God zou neerzien op Zijn volk, zoals Hij dat ook in het verleden had laten zien; zij deelde de hoop, dat de macht van de heersers gebroken zou worden, dat God zich het lot van de eenvoudigen zou aantrekken. 12

Die hoop heeft haar nooit verlaten. Ondanks de harde, de onbegrijpelijke dingen die in haar leven zouden plaatsvinden. Zij moest meemaken hoe de weg van haar Zoon uitliep op vernedering, lijden en dood. Maar de hoop begaf het niet in haar dat God trouw zou blijven. In die verwachting was zij samen met de leerlingen in de bovenzaal, biddend om de Geest. Geen hoop meer hebben is zeggen Er is geen redden meer aan. De hoop zegt: we zullen het redden. God zal ons redden. We komen er uit, er doorheen. De hoop is een kracht die ons op weg houdt, in beweging, vooruit. Moge Maria ons voorbeeld zijn. Tekst Ik huiver Ik huiver als ik denk aan alle levensverhalen die ik hoor en die ik zie. Ik vraag mij af: waarom, waarom troosten wij die niet? Ik huiver als ik denk aan het stille verdriet van eenzaamheid dat wordt geleden. Ik vraag mij af: waarom, waarom vullen wij die leegte niet? Ik huiver als ik denk aan de ronddolende mens die loopt in de duisternis van wat ik hoor en zie. Ik vraag mij af: waarom, waarom verlichten wij hun wegen niet? Ik huiver als ik denk aan de toekomst zo troosteloos en diep. Ik vraag mij af: waarom, waarom hebben wij de kracht van het hopen niet? (Zuster Everarda Harren) 13

Gebed (allen) Maria, wij richten ons tot U, omdat Gij de kracht van het hopen bezat. Gij zag uit naar de komst van de Messias, Gij hoopte op de dag, dat de Verlosser zou komen voor de armen en kleinen. Mogen ook wij iets van die kracht ontvangen. Amen. Moeder van Hoop In het Oude Testament was de hoop een karaktertrek van de armen van God : zij hoopten tegen alle wanhoop in. Zij verwachtten alleen van God uitkomst, bevrijding. Maria hoopte elke dag opnieuw, ook al begreep zij niet altijd de draagkracht van alle gebeurtenissen. Doorheen de wisselvalligheden van haar bestaan wist zij met vertrouwen naar de toekomst toe te leven. We luisteren nu naar haar magnificat, haar lofzang, waarin zij haar geloof en haar hoop uitzingt dat God omziet naar de geringen. Evangelie Lucas 1, 46-55 Uit het heilig evangelie van onze Heer Jezus Christus volgens Lucas 46 En Maria sprak: Mijn hart prijst hoog de Heer. 47 Van vreugde juicht mijn geest om God, mijn redder: 48 daar Hij welwillend neerzag op de kleinheid zijner dienstmaat, En zie, van heden af prijst elk geslacht mij zalig 49 omdat Hij die machtig is aan mij zijn wonderwerken deed, en heilig is zijn Naam. 50 Barmhartig is Hij, van geslacht tot geslacht voor hen die Hem vrezen. 51 Hij toont de kracht van zijn arm; slaat trotsen van hart uiteen. 52 Heersers ontneemt Hij hun troon, maar Hij verheft de geringen. 53 Die hongeren overlaadt Hij met gaven, en rijken zendt Hij heen met lege handen. 54 Zijn dienaar Israël heeft Hij zich aangetrokken, 14

55 gedachtig zijn barmhartigheid voor eeuwig jegens Abraham en zijn geslacht, gelijk Hij had gezegd tot onze Vaderen." Orgelspel Tientje van de Rozenkrans Wij bidden een tientje van de rozenkrans, overwegen wij dat Maria ons voorgaat in Hoop en verwachting. Lied 207 Koraal: Ja, God de Heer verheugt mij Litanie van de Hoop Ik hoop op een toekomst, waarin alle bittere woorden uit de mond genomen worden. Overal: in ieder huis, in iedere stad, in elke straat. En dat de één tegen de ander kan zeggen: Ik hoop op een nieuwe toekomst, waar alle harten worden gevuld met tederheid en waar de handen gaven van vriendschap zijn. Ik hoop op vele nieuwe kansen, wanneer de rijke, zich schamend over zijn rijkdom, afstand zal doen van macht en bezit, en naar de arme zal gaan met de woorden: Ik hoop op een nieuwe toekomst. Vergeef me, dat ik te veel nam voor mezelf. Ik zal aan jouw tafel gaan zitten met hetzelfde brood en met bloemen van vrede in de zon. Ik hoop op een nieuwe lente over de wereld, waar iedere soldaat zijn wapen in de grond steekt en naar de zichtbare en onzichtbare vijand zal roepen: Ik hoop op een nieuwe toekomst. Ik zal je niet doden. 15

Ik zal je geen kwaad doen. Ik heb vertrouwen in de toekomst. Laten we dit doorgeven aan elkaar, zonder woorden. Zeg het met een glimlach, met een gebaar van verzoening, met een handdruk, met een woord van waardering, met een klop op de schouder, met een spontane omhelzing, met een kus, met een ster in je ogen. Zeg het voort met duizend kleine attenties, elke dag opnieuw; want zo bouwen we aan een nieuwe toekomst. Wegzending zegenbede Slotlied 202 God wil een tempel bouwen 16

Gebedsdienst dinsdag 20 oktober 1987 Thema: Maria, moeder van liefde Openingslied God groet u, zoals bloemen Woord ter inleiding De genade van onze Heer Jezus Christus, de liefde van God en de gemeenschap in de Heilige Geest moge in ons zijn. Maria, moeder van liefde: ja, zo is haar leven ook te typeren. Daar willen wij vanavond even bij stilstaan. Haar liefde kan ons tot voorbeeld strekken, kan ons aanzetten tot een diepere liefde. Nu echter blijven geloof, hoop en liefde, de grote drie. Maar de liefde is de grootste. Zo zegt de apostel Paulus het in zijn brief aan de christengemeenschap in Korinthe. Diezelfde brief waarin hij het hooglied van de liefde bezingt: Al spreek ik met de tongen van engelen en mensen, als ik de liefde niet heb, ben ik een galmend bekken. Korinthe was een havenstad, met zijn roze buurten om de zeelieden te vermaken, liefde als koopwaar, losse, vluchtige contacten, bevredigen van behoeften. Misschien juist wel daarom schrijft Paulus over wat nu eigenlijk liefde is. Hoe vaak kiezen een jongen en een meisje, die gaan trouwen, niet dezen woorden van Paulus. De liefde is het hoogste. Liefde is het mooiste dat er bestaat, in ons mensen en tussen ons mensen. Zeer vaak is het dan ook het thema van popsongs, maar ook van andere liederen, van gedichten, van romans, van series op de TV. Maar ook in onze tijd zien we hoe vaak liefde in waarde vermindert, hoe je er geld mee kunt verdienen. Liefde is heel kwetsbaar, breekbaar. Niet alles wat de naam liefde draagt, is het ook. Tot nu toe hebben we Maria herdacht als moeder van geloof en van hoop, maar vanavond stellen wij voor ogen hoe zich in Maria de liefde ontvouwde als het hoogste. De Bijbel vertelt hoegenaamd niets over de liefde tussen haar en Jozef, maar wel over die tussen haar en Jezus, haar kind, haar Zoon. 17

Als we het leven van Jezus volgen en de plaatsen zien waarin Maria ter sprake komt, dan kan je haar liefde met deze woorden omschrijven, denk ik: ze stond open, ze verlegde haar centrum naar Jezus, ze vroeg zich af wat gaat er in mijn kind om, wat heeft Hij nodig?, liefde was voor haar dingen in haar Zoon niet begrijpen, of nog niet, maar daarin geen reden zien om Hem in de steek te laten, maar wachten, geduld opbrengen tot ze het wel ging inzien. Maria schiep ruimte waarin Jezus zichzelf kon worden of nog meer hem in staat stellen om het mooiste en diepste van zichzelf tot ontplooiing te brengen. Haar liefde is zeker geweest Loslaten, prijsgeven met de pijn die dat kost, een offer, maar vooral ook trouw-blijven. Mede door die liefde gedragen en gestimuleerd kon Jezus zijn roeping op het spoor komen, erin groeien, en zo voor mensen, voor ons, verlosser worden. De liefde van Maria, zoals zij die heeft laten zien, is voor ons een redenom dankbaar te zijn. Zij heeft wezenlijk bijgedragen aan het heil, aan de bevrijding, aan de genezing, aan de blijde boodschap, die Jezus ons gebracht heeft. En in haar zien we de hoogte en de diepte van die liefde. Zij is hierin voor ons een voorbeeld bij uitstek. Zij is moeder van liefde voor ons als groep van mensen die toch leven uit geloof, hoop en liefde. Gebed (allen) God van alle leven, heel de schepping en al uw mensen omvat Gij met uw liefde, uw nooit aflatende trouw. Gij legt uw liefde in onze harten, waardoor wij in staat zijn elkaar te beminnen en ons te geven aan een ander. Wij bidden U: wees voor ons steeds de band en de kracht om elkaar tot zegen te zijn. Dat vragen wij U op voorspraak van Maria, die Uw liefde heeft uitgedragen, aandacht, tederheid, een groot hart. Amen. 18

Tekst Liefhebben is mogelijk Liefhebben begint met verwondering, de wonderen van liefde om je heen leren zien: de warmte die mensen besteden aan zieken en bejaarden, het geduld en de tederheid van ouders voor hun kinderen, het gebaar van de hand over het hart, het vergeven en vergeten. Liefhebben is wanhoop weigeren, Niet meehuilen met de wolven in het bos wél geloven in toekomst voor onze aarde, wél blijven zeggen en zingen dat liefde het fundament is voor een nieuwe wereld. Liefhebben is tevreden zijn met het kleine begin, geloven in het mosterdzaadje, de druppel op de gloeiende plaat, beginnen waar je leeft, breken en delen met wie vandaag je naaste is. Orgelspel (Kees Pannekoek) Evangelie Lucas 2, 48-51 en Johannes 19, 26-27 Uit het heilig evangelie van onze Heer Jezus Christus volgens Lucas en Johannes 48 Toen zijn ouders Hem daar opmerkten stonden zij verslagen. Zijn moeder zei tot Hem: Kind, waarom hebt Ge ons dit aangedaan? Denk toch eens met wat een pijn uw vader en ik naar U hebben gezocht." 49 Maar Hij antwoordde: Wat hebt ge toch naar Mij gezocht? 19

Wist ge dan niet dat Ik in het huis van mijn Vader moest zijn?" 50 Zij begrepen echter niet wat Hij daarmee bedoelde. 51 Hij ging met hen mee naar Nazaret en was aan hen onderdanig. Zijn moeder bewaarde alles wat er gebeurd was in haar hart. 26 Jezus zag zijn moeder, en bij haar de leerling van wie Hij hield. Toen zei Hij tegen zijn moeder: Vrouw, daar is nu je zoon. 27 Vervolgens zei Hij tegen de leerling: Daar is je moeder. Toen, van dat uur af, nam de leerling haar bij zich in huis op. Korte overweging Misschien bezit u het ook, in een of andere vorm: Geloof, Hoop en Liefde, uitgebeeld in het kruis, het anker en het hart. Het zijn drie pijlers waarop ons leven kan rusten, die ons leven zin geven. In het leven van Maria waren het zeker drie pijlers. De vorige keren lieten wij ons inspireren door haar geloof en haar hoop. In deze laatste viering in deze oktobermaand spreken wij over haar liefde. De liefde zegt Paulus is de grootste van de drie. En in zijn hooglied van de liefde bezingt diezelfde Paulus hoe wezenlijk die liefde is voor alles wat je doet. Zonder liefde is een mens niets. Ook al ben je dan heel geleerd, heel begaafd, al kun je bergen verzetten, al ben je een geweldige spreker, of geef je al je bezit weg aan de armen. Als we niet vanuit de liefde leven en mét liefde leven, werken, bidden, zingen, met elkaar omgaan, helpt het ons niets. Een geweldige aansporing van Paulus om de liefde alle kans te geven in ons leven. De bijbel vertelt hoegenaamd niets over de liefde tussen haar en Jozef. Alleen rond het kerstverhaal wordt ons iets duidelijk: de moeilijkheden in hun 20

verhouding, maar toch ook hoe zij vanuit Gods kracht er uit komen; nieuwe gevaren als Herodes het kind zoekt te doden en hoe Jozef dan met Maria en Jezus naar Egypte vlucht. Hier spreekt een grote zorg en trouw uit. En dan de angst en onzekerheid die Maria en Jozef samen hebben als Jezus zoek is, als Hij 12 jaar is. Meer wordt duidelijk over de liefde van Maria tot Jezus. Als we het leven van Jezus volgen en de plaatsen zien waarin Maria ter sprake komt, dan kan je haar liefde met deze woorden omschrijven, denk ik: Ze stond open, ze verlegde haar centrum naar Jezus, ze vroeg zich af: Wat gaat er in mijn kind om, wat heeft Hij nodig?, liefde was voor haar dingen in haar Zoon niet begrijpen, of nóg niet, maar daarin geen reden zien om Hem in de steek te laten, maar wachten, geduld opbrengen tot zij het wél ging inzien. Maria schiep ruimte waarin Jezus kon groeien en zijn roeping op het spoor komen. Haar liefde is zeker geweest: loslaten, prijsgeven mét de pijn die het kost, een offer, maar vooral trouw blijven. Door haar liefde gedragen kon Jezus groeien in liefde voor God en de mensen. Wat moet het erg geweest zijn om je zoon zó vernederd te zien worden, zó te zien lijden en sterven. Maar zij durfde het onder ogen te zien, zij week niet van zijn zijde, haar hart was helemaal op Hem betrokken. In Maria zien we de diepte van de liefde. Als we voor haar open staan, kunnen we leren wat liefde is, kunnen wij kracht putten uit haar levenshouding, een steun die wij nodig hebben in ons leven met elkaar. Mogen wij toch de liefde alle kans en ruimte geven, erdoor geraakt worden. Want de liefde is het hart van het heelal, zegt een dichter, liefde maakt een mens van ons. Orgelspel Tientje van de Rozenkrans 21

Wij bidden een tientje van de rozenkrans, terwijl wij overdenken, dat zij moeder van liefde is. Tekst Misschien Misschien omdat je vrouw bent, Maria, voel ik me zo tot je aangetrokken. Misschien omdat je zo mooi bent, Maria, heb je bij mij een plaats in mijn hart. Misschien omdat je weet wat liefde is, Maria, kan ik zo van je houden. Misschien omdat je pijn ervaren hebt, Maria, kan ik zo mijn eigen pijn dragen. Misschien omdat je een kind had, Maria, kan ik mijn moederschap zo goed beleven. Misschien omdat je een vriendin had, Maria, kan ik daardoor vriendschap uitdragen. Maria, jij bent een vrouw onder alle vrouwen, voor mij een voorbeeld dat zoveel waarde heeft. Bedankt dat ik door jou de liefde ken! Wegzending zegenbede Slotlied Geef alle ruimte aan liefde 22

Gebedsdienst dinsdag 27 oktober 1987 Thema: Maria, zij die voor ons ten beste spreekt Openingslied 151 God van alle mensen Woord ter inleiding Vanavond, de laatste keer in deze oktobermaand dat we rond Maria samenkomen, gedenken wij haar als de moeder van Jezus die voor ons ten beste spreekt. We kennen dat ook wel uit ons dagelijks leven: dat we voor elkaar een goed woordje doen bij een ander. Je zou kunnen zeggen: een soort kruiwagen zijn, maar daar kan een wat oneerlijke bijklank in zitten, en dat bedoel ik niet. Het is meer dat je voor iemand in de bres springt bij een ander. Van Maria zeggen we dat zij voor ons ten beste spreekt. Maar natuurlijk niet als het gaat om de 100.000 te winnen! Waar gaat het dan wel om? Als ge bidt om de kracht van de Geest, zal die u gegeven worden, zegt Lucas ergens. Geestkracht voor kleine mensen, die ook wij soms zijn en dat mogen we via Maria vragen die oog heeft voor de kleinen. Kyrie-Litanie Geregeld stoten wij op onze tekorten en zijn wij ons ervan bewust dat wij schuldig daaraan zijn. Bidden wij samen met Maria tot onze Heer Jezus Christus, opdat Hij zich over ons ontfermt: Heer, ontferm U over ons, die onaf en gebroken zijn en uitzien naar uw hulp. Allen: Heer, ontferm U over ons Christus, ontferm U over ons, die ontrouw zijn in plaats van trouw en smeken om uw bijstand. Allen: Christus, ontferm U over ons. 23

Heer, ontferm U over ons, die tekort schieten in liefde en vragen om uw vergeving. Allen: Heer, ontferm U over ons. Gebed (allen) God, onze Vader, als wij onze toevlucht tot U nemen, wijst U ons niet af. Wij bidden U: neem weg van ons allen, wat ons weerhoudt om ons aan U en elkaar toe te vertrouwen. Geef ons de vrijmoedigheid om U aan te spreken zoals Maria haar Zoon aansprak. Dan wordt uw aanwezigheid tastbaar onder ons en kunnen wij het feest vieren van onze verlossing door Jezus Christus, onze Heer, die met U en de Geest leeft voor eeuwig. Amen. Eerste lezing Uit het boek: Esther 8, 3-8 en 16-17 Koningin Esther spreekt ten beste voor haar Joodse volk dat met uitroeiing bedreigd wordt. Haar gebed brengt redding. 3 Toen nam Esther opnieuw het woord voor het aangezicht van de koning. Zij viel aan zijn voeten neer en smeekte hem onder tranen om het onheil te verijdelen dat Haman, de Agagiet, tegen de Judeeërs beraamd had. 4 De koning reikte Esther de gouden scepter aan. Esther rees op en stond nu voor de koning. 5 Zij sprak: Als het de koning goeddunkt en ik genade heb gevonden in zijn ogen, en als mijn voorstelde goedkeuring van de koning kan wegdragen en ik hem genoegen geef, laat er dan een schrijven uitgaan om de brieven te herroepen, die de Agagiet Haman, de zoon van Hammedat, uitgedacht en geschreven heeft om in al de provincies van de koning 24

de Judeeërs uit te roeien. 6 Want hoe zal ik het onheil kunnen aanzien, dat mijn volk zal treffen? Hoe zal ik kunnen aanzien dat mijn familie wordt uitgeroeid? 7 Daarop zei Ahaveros, de koning, tegen koningin Esther en tegen de Judeeër Mordekai: Ik heb het huis van Haman aan Esther gegeven en hijzelf is aan de paal opgehangen, omdat hij de hand wilde slaan aan de JudeeUers. 8 Schrijf nu zelf maar wat je voor de Judeeërs gewenst acht, in naam van de koning, en verzegel dat met de ring van de koning. U weet: wat in de naam van de koning geschreven en met de ring van de koning verzegeld is, kan niet herroepen worden. 16 Voor de Judeeërs was het een dag van geluk en vreugde, van gejuich en glorie. 17 Ook in alle provincies en in alle steden waar het besluit en bevel van de koning bekend werd, war er bij de Judeeërs vreugde en gejuich: er werden maaltijden aangericht en het was feest. Uit de bevolking van het land gingen velen tot het jodendom over, want vrees voor de Judeeërs had hen overvallen. Orgelspel Evangelie Johannes 2, 1-11 Uit het heilig evangelie van onze Heer Jezus Christus volgens Johannes Maria komt op voor mensen in een pijnlijke situatie: een bruiloftsmaal dreigt verstoord te raken. Maria spreekt ten beste bij haar zoon. en het feest kan doorgaan. 1 In die tijd was er een bruiloft te Kana in Galilea, waarbij de moeder van Jezus aanwezig was. 2 Jezus en zijn leerlingen waren eveneens op die bruiloft uitgenodigd. 3 Toen de wijn opraakte zei de moeder van Jezus tot Hem: Ze hebben geen wijn meer." 4 Jezus zei tot haar: 25

Vrouw, is dat soms uw zaak? Nog is mijn uur niet gekomen." 5 Zijn moeder sprak tot de bedienden: Doet maar wat Hij u zeggen zal." 6 Nu stonden daar volgens het reinigingsgebruik der Joden zes stenen kruiken, elk met een inhoud van ongeveer honderd liter. 7 Jezus zei hun: Doet die kruiken vol water." Zij vulden ze tot bovenaan toe. 8 Daarop zei Hij hun: Schept er nu wat uit en brengt dat aan de tafelmeester." Dat deden ze. 9 De tafelmeester proefde van het water dat in wijn veranderd was. Hij wist niet waar die wijn vandaan kwam, maar de bedienden die het water geschept hadden, wisten het wel. Zodra hij geproefd had riep hij de bruidegom en zei hem: 10 Iedereen zet eerst de goede wijn voor en wanneer men eenmaal goed gedronken heeft de mindere. U hebt de goede wijn tot nu toe bewaard." 11 Zo maakte Jezus te Kana in Galilea een begin met de tekenen en openbaarde zijn heerlijkheid. En zijn leerlingen geloofden in Hem. 12 Daarna daalde Hij af naar Kafarnaum, Hijzelf en zijn moeder, de broeders en zijn leerlingen; maar zij bleven daar slechts enkele dagen. Korte overweging In het verhaal van de bruiloft te Kana zou je Maria kunnen typeren als degene, die zorg heeft voor de mensen. Ze zit er mee, dat het feest in het water dreigt te vallen omdat er geen wijn meer is. Ze zegt het tegen haar Zoon. Die lijkt niet op haar verzoek in te willen gaan. Mijn uur is nog niet gekomen. Toch zegt Maria tegen de bedienden: Doet maar wat Hij u zal zeggen. Wat is hier voor een relatie tussen moeder en Zoon? Ik geloof dat het hier gaat om een nieuwe dimensie van het moederschap van Maria; zij legt de nood van mensen aan Jezus voor, zoals ook Esther dat deed voor de koning. Want dat de wijn op is, betekent meer dan enkel dat feit. 26

Het is ook een beeld van mensen die in een situatie terechtkomen, dat er geen vreugde meer is in het leven, dat het niet meer als een feest ervaren wordt, dat mensen hun leven als grauw gaan beleven, geen glans meer, geen zin, geen geloof in de toekomst. Maria brengt deze nood van mensen onder de aandacht van Jezus. Tegelijk laat zij haar Zoon alle ruimte om Zijn werk van heil te volbrengen, of om het eenvoudiger te zeggen: Maria doet een beroep op Jezus om de mensen weer vreugde te geven, weer toekomst. Maria plaats zich zo midden tussen de nood, de armoede, het lijden van de mensen, van ons. Zij wordt iemand die bemiddelt, die Middelares wordt van ons bij Jezus. Zij spoort Hem aan om de blijde boodschap uit te dragen: om aan armen goed nieuws te brengen, blinden dat zij zullen zien, lammen dat zij weer kunnen lopen, mensen die gevangen zitten dat zij weer vrij worden gemaakt. Tijdens haar leven is Maria pleitbezorgster geweest. Nadat zij, na de dood van Jezus, samen met de leerlingen biddend wachtte op de komst van de Geest, horen we niets meer van haar. Maar de geschiedenis door hebben mensen geloofd dat haar rol niet is uitgespeeld. Zij leeft dicht bij Jezus en bij God en neemt het nog steeds op voor de kleinen, voor de mens in zorg. Natuurlijk, wij kunnen ook rechtstreeks tot Christus bidden, maar waarom zouden we ook niet tot haar bidden die zo sterk heeft bijgedragen aan het heilswerk van haar Zoon en dat nog doet? Er is, zo geloof ik, een gemeenschap met Vader en Zoon die niet stopt met de dood. Orgelspel Tientje van de Rozenkrans Wij bidden een tientje van de rozenkrans terwijl wij overwegen hoe Maria voor ons ten beste spreekt. Tekst Bid voor ons Maria, moeder van de Heer en ook onze moeder, wij vragen u om uw voorspraak bij de Heer: Hij kan u niets weigeren. 27

Bid voor ons: dat we vaster gaan geloven, bid voor ons: dat we met meer zin dienstbaar zijn, bid voor ons: dat we ons niet afsluiten voor de nood van anderen, bid voor ons: dat ons hart wijsheid leert, bid voor ons: dat we meer blijdschap uitstralen, bid voor ons: dat de vrede van Christus in ons wone, bid voor ons: dat we onderkennen wat de Heer verlangt, bid voor ons: dat we komen tot het eeuwig heil. (Heinrich Engel) Wegzending zegenbede Zoals Maria voor ons ten beste spreekt, zo kunnen wij ook elkaar helpen in gebed en dienstbaarheid. Moge God ons hierin nabij zijn en ons helpen met Zijn zegen: in de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Amen. Slotlied 203 God groet u zuivere bloeme 28

Gebedsdienst dinsdag 31 mei 1988 Thema: Bezoek van Maria aan Elisabeth. Zij zingt haar MAGNIFICAT Openingslied Het lied van Maria (melodie: God groet U ) Openingswoord In de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Amen De laatste dag van deze maand, waarin Maria een bijzondere plaats inneemt. Twee vrouwen ontmoeten elkaar, Maria en Elisabeth. Een heel bijzondere en intense ontmoeting. Gods Geest vervult hen en Maria zingt een loflied op een God, die omziet naar de kleinen. Moge deze viering ons geloof sterker maken. Openingsgebed (allen) Heer onze God, uw Geest is neergedaald over Maria en zij werd moeder van uw Zoon. Omdat zij nederig en klein was hebt Gij haar verheven en groot gemaakt. Zie in uw goedheid op ons neer. Vervul ook ons met uw Heilige Geest, opdat wij uw Woord horen en vol worden van uw leven: Jezus Christus, die met U en de Heilige Geest leeft in eeuwigheid. Amen. Eerste lezing Uit de brief van de heilige apostel Paulus aan de christenen van Efeze 2, 19-22 Broeders en zusters, 19 Zo bent u dus geen vreemdelingen en ontheemden meer, maar medeburgers van de heiligen en huisgenoten van God, 20 gebouwd op het fundament van de apostelen en profeten waarvan Christus zelf de hoeksteen is. 21 Op Hem, die het hele bouwwerk in zijn voegen houdt, groeit het uit tot 29

een heilige tempel in de Heer. 22 Op Hem wordt ook u mee opgebouwd tot een woning van God, in de Geest. Lied 202 God wil een tempel bouwen Evangelie Lucas 1, 39-56 Uit het heilig evangelie van onze Heer Jezus Christus volgens Lucas 39 In die dagen reisde Maria met spoed naar het bergland, naar een stad in Juda. 40 Zij ging het huis van Zacharias binnen en groette Elisabeth. 41 Zodra Elisabeth de groet van Maria hoorde, sprong het kind op in haar schoot. Elisabeth werd vervuld met de heilige Geest 42 en riep met luide stem: Gij zijt gezegend onder de vrouwen en gezegend is de vrucht van uw schoot. 43 Waaraan heb ik het te danken dat de moeder van mijn Heer naar mij toe komt? 44 Zie, zodra ik uw groet hoorde sprong het kind van vreugde op in mijn schoot. 45 Zalig zij die geloofd heeft dat tot vervulling zal komen wat haar vanwege de Heer gezegd is." 46 En Maria sprak: Mijn hart prijst hoog de Heer. 47 Van vreugde juicht mijn geest om God, mijn redder: 48 daar Hij welwillend neerzag op de kleinheid zijner dienstmaat, En zie, van heden af prijst elk geslacht mij zalig 49 omdat Hij die machtig is aan mij zijn wonderwerken deed, en heilig is zijn Naam. 50 Barmhartig is Hij, van geslacht tot geslacht voor hen die Hem vrezen. 51 Hij toont de kracht van zijn arm; slaat trotsen van hart uiteen. 52 Heersers ontneemt Hij hun troon, maar Hij verheft de geringen. 53 Die hongeren overlaadt Hij met gaven, en rijken zendt Hij heen met lege handen. 30

54 Zijn dienaar Israël heeft Hij zich aangetrokken, 55 gedachtig zijn barmhartigheid voor eeuwig jegens Abraham en zijn geslacht, gelijk Hij had gezegd tot onze Vaderen." 56 Nadat Maria ongeveer drie maanden bij haar gebleven was keerde zij naar huis terug. Korte overweging Vandaag viert de Kerk het feit, dat Maria haar nicht Elisabeth bezoekt. We kunnen misschien beter zeggen: het FEEST van dat bezoek, want het is een heel feestelijke ontmoeting! Toen ik dit overbekende verhaal opnieuw las vanmorgen, trof het mij, wat een geweldige ontmoeting dat geweest moet zijn, wat een ingrijpend gebeuren. Nog helemaal vol van de wonderlijke ontmoeting met de engel Gabriël, gezant van God, die haar leven zo n totaal nieuwe wending geeft een wending waar zij ja op zegt snelt ze naar Elisabeth, die ook zo n wonderlijke wending meemaakt: in verwachting raken, terwijl ze al oud is en onvruchtbaar leek te zijn. Maria groet haar. Groeten. Vaak groeten wij elkaar. Hoi, hallo, dag, in het voorbijgaan soms, en passant, vluchtig; als je thuis komt na een dag werken, soms bijna uit gewoonte. Reagan en Gorbatjov groeten elkaar, omringd door tientallen camera s: wat ligt er besloten in die groet? Een formaliteit? Of een stukje echte ontmoeting? Er is een groeten, dat heel intens is, van binnen uit. In zo n groet zit een groot verlangen om bij elkaar te zijn, elkaar te laten delen in wat je hebt meegemaakt. Maria groet Elisabeth. Het kind van Elisabeth springt van vreugde op in haar schoot, en zelf raakt ze vervuld van de heilige Geest. Diezelfde Geest die op Maria was neergedaald. Wat een intense groet moet dat geweest zijn! We zitten nog dicht na Pinksteren, het feest bij uitstek van de gave van de Geest. Als een mens vervuld is geraakt van die Geest van God, dan kan dat als een vuur overslaan op een ander. Waar wij elkaar zo groeten, ontmoeten, kan dat een gebeuren van de Geest worden, en dan is er een geweldige blijdschap. Twee vrouwen in wie God iets nieuws begint. 31

Die Geest wekt profetische krachten in Maria op, en dan zingt ze een profetisch lied: een lofzang op God, die oog heeft voor de kleinen, die hongerigen voedt en rijken wegstuurt, die bevrijding brengt voor zieken en ongezienen. Daarmee verwoordt ze al wat Jezus later zal gaan doen. Vanouds is Maria gezien als het beeld van de kerk. Hier kunnen we zien hoe de kerk en dat zijn wij in de wereld kan zijn: God dragen en naar mensen brengen, mensen opzoeken en in woord en daad Gods aanwezigheid bij hen vertegenwoordigen. Door solidariteit, soms alleen maar er te zijn, door inzet voor vrede en goede verhoudingen, door aandacht voor wie klein is, onbemind, over het hoofd gezien, of ziek, in de put. Dat vraagt van ons, van ons als kerk ook, dat we klein willen zijn, niet in aantal maar als houding. Vertrouwend op God en de kracht van zijn Geest. Orgelspel Voorbede V L Wij willen bidden tot God, die Maria uitkoos tot Moeder van Zijn Zoon: voor gewone mensen, die de diepe geheimen van het leven met hun hart verstaan. voor dienstbare mensen, die de gaven van hoofd en hart in dienst stellen van anderen. voor ontvankelijke mensen, die zich kunnen verwonderen over de grote dingen die God in Zijn schepping doet. voor gelovige mensen, die proberen te leven vanuit de Geest van Jezus Allen: God wij danken U voor de grote dingen die U door kleine mensen tot stand brengt. Wij bidden U: maak ons ontvankelijk voor uw Geest zoals Maria die nu bij U leeft in eeuwigheid. Amen. 32

Tekst Vergeten We hebben je wat vergeten Maria, of trok je jezelf terug, o omdat je je Zoon, niet in jouw schaduw wilde laten staan? Maar je lied bleef ons in onze oren klinken, we horen je zingen van grote dingen die God aan mensen doet, dat Hij de geweldenaars klein zal krijgen, dat Hij de kleinen kracht en moed zal geven, dat de veelvraten deze aarde het brood uit de mond zal stoten om het te geven aan hen, die van honger kreperen. Leer ons dit lied Maria en help ons het te volbrengen in Jezus naam. Wegzending zegenbede Slotlied 201 Wees gegroet, o sterre 33

Gebedsdienst dinsdag 4 oktober 1988 Thema: De juiste plaats innemen Openingslied 202 God wil een tempel bouwen Openingswoord We zijn in de oktobermaand en vanouds neemt Maria in deze maand een grote plaats in. Daarom willen we drie keer samenkomen rond haar en de betekenis die zij heeft in het gelovige leven en dat van de kerk. Vanavond zeggen wij van haar: Zij neemt de juiste plaats in. Zo is Maria te typeren. In het gewone leven zeggen we het wel tegen die of die: Jij kent je plaats niet. Dan doe je dingen, dan behandel je mensen op een manier, die niet overeenstemt met welke positie je hebt. Vanavond gaat het om de plaats die Maria inneemt ten opzicht van God en van Jezus. Zij neemt de juiste plaats in, zo dat alle licht schijnt op God en Jezus en zij in dienst staat van dat Licht. Openingsgebed (allen) God, onze Vader, Gij komt aan het licht in mensen die voor U openstaan. Wij danken U voor Maria, die niet prat ging op zichzelf maar haar hart naar U geopend hield, en die zo de Blijde Boodschap ontving dat zij de Messias ter wereld zou mogen brengen. Wij bidden U: houdt ook ons open, dat we erop vertrouwen, dat Gij met uw genade ons leven wilt vervullen, vandaag en alle dagen van ons leven. Amen. 34

Evangelie Lucas 1, 46-55 Uit het heilig evangelie van onze Heer Jezus Christus volgens Lucas 46 En Maria sprak: Mijn hart prijst hoog de Heer. 47 Van vreugde juicht mijn geest om God, mijn redder: 48 daar Hij welwillend neerzag op de kleinheid zijner dienstmaat, En zie, van heden af prijst elk geslacht mij zalig 49 omdat Hij die machtig is aan mij zijn wonderwerken deed, en heilig is zijn Naam. 50 Barmhartig is Hij, van geslacht tot geslacht voor hen die Hem vrezen. 51 Hij toont de kracht van zijn arm; slaat trotsen van hart uiteen. 52 Heersers ontneemt Hij hun troon, maar Hij verheft de geringen. 53 Die hongeren overlaadt Hij met gaven, en rijken zendt Hij heen met lege handen. 54 Zijn dienaar Israël heeft Hij zich aangetrokken, 55 gedachtig zijn barmhartigheid voor eeuwig jegens Abraham en zijn geslacht, gelijk Hij had gezegd tot onze Vaderen." Lied 207 Koraal: Ja, God de Heer verheugt mij Evangelie Johannes 2, 1-12 Uit het heilig evangelie van onze Heer Jezus Christus volgens Johannes 1 In die tijd was er een bruiloft te Kana in Galilea, waarbij de moeder van Jezus aanwezig was. 2 Jezus en zijn leerlingen waren eveneens op die bruiloft uitgenodigd. 3 Toen de wijn opraakte zei de moeder van Jezus tot Hem: Ze hebben geen wijn meer." 4 Jezus zei tot haar: Vrouw, is dat soms uw zaak? Nog is mijn uur niet gekomen." 5 Zijn moeder sprak tot de bedienden: 35

Doet maar wat Hij u zeggen zal." 6 Nu stonden daar volgens het reinigingsgebruik der Joden zes stenen kruiken, elk met een inhoud van ongeveer honderd liter. 7 Jezus zei hun: Doet die kruiken vol water." Zij vulden ze tot bovenaan toe. 8 Daarop zei Hij hun: Schept er nu wat uit en brengt dat aan de tafelmeester." Dat deden ze. 9 De tafelmeester proefde van het water dat in wijn veranderd was. Hij wist niet waar die wijn vandaan kwam, maar de bedienden die het water geschept hadden, wisten het wel. Zodra hij geproefd had riep hij de bruidegom en zei hem: 10 Iedereen zet eerst de goede wijn voor en wanneer men eenmaal goed gedronken heeft de mindere. U hebt de goede wijn tot nu toe bewaard." 11 Zo maakte Jezus te Kana in Galilea een begin met de tekenen en openbaarde zijn heerlijkheid. En zijn leerlingen geloofden in Hem. 12 Daarna daalde Hij af naar Kafarnaum, Hijzelf en zijn moeder, de broeders en zijn leerlingen; maar zij bleven daar slechts enkele dagen. Korte overdenking Tientje van de Rozenkrans Wij bidden een tientje van de rozenkrans, terwijl wij het gehoorde bij onszelf overwegen. Voorbede Slotlied 205 Het Weesgegroet 36

Gebedsdienst dinsdag 11 oktober 1988 Thema: Die kleine plaats is groots Openingslied Het lied van Maria (melodie: Gij zijt in glans verschenen ) Openingswoord Gebed (allen) Heer onze God, Gij wilt in ons wonen. Gij wilt op ons bouwen. Geef, bidden wij U, dat wij U toelaten in ons leven, dat wij ons in Uw dienst willen stellen, dat wij niet onszelf dienen en ons daardoor afsluiten van U en onze medemens. Dat vragen wij op voorspraak van Maria, die ons is voorgegaan in dienstbaarheid en nu in Uw heerlijkheid woont voor altijd en eeuwig. Amen. Evangelie Matteüs 18, 1-5 en Matteüs 20, 20-28 Uit het heilig evangelie van onze Heer Jezus Christus volgens Matteüs 1 In die tijd kwamen de leerlingen bij Jezus en zeiden: Wie is eigenlijk de grootste in het koninkrijk der hemelen? 2 Hij riep een kind, zette het in hun midden 3 en zei: Ik verzeker jullie, als je niet verandert en wordt als kinderen, kom je het koninkrijk der hemelen niet eens binnen. 4 Wie zich dus klein maakt als dit kind, die is de grootste in het koninkrijk der hemelen. 5 En wie één zo n kind bij zich ontvangt in mijn naam, ontvangt Mij. 20 Toen kwam de moeder van de zonen van Zebedeüs bij Hem, 37

samen met haar zonen; ze viel voor Hem op de knieën om Hem iets te vragen. 21 Hij zei tegen haar: Wat wil je? Ze antwoordde: Zeg dat deze twee zonen van mij een plaats krijgen in uw koninkrijk, één rechts en één links van U. 22 Maar Jezus antwoordde: Jullie weten niet wat je vraagt. Kunnen jullie de beker drinken die Ik zal drinken? Ze zeiden Hem: Ja, dat kunnen we. 23 Hij zei hun: Mijn beker zullen jullie drinken, maar rechts en links van Mij zitten? Het is niet aan Mij om dat te vergeven. Dat wordt aan diegene gegeven, voor wie dat door mijn Vader is weggelegd. 24 Toen de tien anderen dat hoorden, ergerden zij zich aan de twee broers. 25 Maar Jezus riep hen bij zich en zei: Jullie weten dat de leiders van de volken heerschappij voeren over hen en de grote mannen hun gezag laten gelden. 26 Zo moet het onder jullie niet. Integendeel, wie groot wil zijn, moet jullie dienaar zijn 27 en wie onder jullie de eerste wil zijn, moet jullie slaaf zijn. 28 Zoals de Mensenzoon niet gekomen is om gediend te worden, maar om te dienen, en om zijn leven te geven als losgeld voor velen. Korte overdenking Lied 208 Danklied van Maria Tientje van de Rozenkrans Wij bidden een tientje van de rozenkrans, terwijl wij het gehoorde bij onszelf overwegen. Voorbede 38

Slottekst Bedankt Maria Bedankt Maria dat je ja hebt gezegd terwijl je voelde dat er veel van je werd gevraagd. Bedankt Maria dat je ja hebt gezegd en je zo tot dienstmeisje hebt willen maken van God. Bedankt Maria dat je ja hebt gezegd en zo hebt gekozen voor de bedoelingen van God. Wij vragen je: help ons ook ja te zeggen want jouw verhaal is ons verhaal omdat ook wij in het kleine leven van elke dag de wereld mogen en moeten verlossen in naam van Uw kind Jezus. Zegenbede Slotlied 201 Wees gegroet, o sterre 39

Gebedsdienst dinsdag 18 oktober 1988 Thema: Zij die kan luisteren Openingslied 206 Danken wij God Openingswoord In de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Amen. Welkom aan u allen. De plaats van Maria de juiste plaats. Een kleine plaats die groots is.. een plaats die gekarakteriseerd kan worden als LUISTEREN, een luisterende houding, dat is haar luister. Niet IK allereerst met al m n belangen en wensen en drukdoenerij en gewichtigheid, maar die ANDER Tekst Luisteren met je hart Luisteren is meer dan iemand horen praten. De woorden moeten je hart raken, ze moeten bij je binnenkomen en bij jou onderdak vinden. En dan niet eens de woorden zelf maar wat ze bedoelen. Luisteren altijd onmisbaar willen we met elkaar verder komen. Luisteren zeker onmisbaar in een samenleving met vele mechanische stemmen en computerwoorden. Kortom: luisteren met je hart is de voorwaarde om elkaar en God te vinden. 40