35 Fysica Beginprofiel 38 Eindprofiel 39 Bacheloropleiding 41 Opbouw 41 Studieprogramma 44 Week van een student fysica 46 Loopbaan 48
36 Fysica Onderstaand schema schetst je studietraject van beginnende bachelor tot afgestudeerde master en de verschillende mogelijkheden tijdens dat traject. Bacheloropleiding Bachelor in de fysica (180 sp.) p. 41 Fase 1 Fase 2 Fase 3 Beginprofiel p. 38 Minor bio-chemische wetenschappen Minor sterrenkunde en informatica Minor wiskunde Minor onderwijs Minor Business & Innovation Studiebegeleiding p. 148
FYSICA 37 Masteropleidingen p. 136 Master in de fysica (N/E) (120 sp.) Eindprofiel p. 39 Profiel theoretische fysica Profiel kernfysica Profiel fysica van de gecondenseerde materie Master in de sterrenkunde (N/E) (120 sp.) Andere masteropleidingen Master of Biophysics, Biochemistry and Biotechnology (120 sp.) Master in de bio-informatica (N/E) (120 sp.) Master in de wiskunde (N/E) (120 sp.) Internationale ervaring p. 149
38 Beginprofiel Is fysica iets voor jou? Je bent een geboren wetenschapper (herken jezelf op p. 158). Je hebt een sterke interesse voor de wetten van de natuur en de eigenschappen van de materie. Je bent nieuwsgierig naar het hoe en waarom van gassen, vloeistoffen, vaste stoffen en plasma s. Je bent nieuwsgierig naar de wetten van elektriciteit en magnetisme, van sterrenstelsels en subatomaire deeltjes, van licht en warmte, van evenwicht en beweging. Analytisch, nauwkeurig en verklarend werken zijn je sterke punten. Je bent zelfstandig, kritisch en nauwgezet. Je werkt efficiënt en je geeft niet al te vlug op. Wil je weten of je voldoende voorkennis, wiskundige vaardigheden en inzichten bezit om te starten in deze bachelorpleiding, neem dan deel aan de ijkingstoets ( p. 5). Meer info en mogelijkheid tot inschrijven op wet.kuleuven.be/ijkingstoets
FYSICA 39 Eindprofiel Vanuit je toegenomen kennis en vaardigheden heb je je eigen kijk op de wereld ontwikkeld. Daardoor kun je binnen het vakgebied fysica je eigen bijdrage leveren. Je hebt een brede wetenschappelijke vorming en de kennis en vaardigheden om als wetenschapper een actieve rol in de maatschappij op te nemen. Je hebt inzicht in de basismodellen van de fysica zoals geformuleerd in de mechanica, de thermodynamica, het elektromagnetisme, de kwantummechanica en de statistische mechanica. Je beheerst een aantal gevorderde wiskundige technieken en je kunt deze toepassen in de beschrijving en modellering van de natuur. Je hebt een diepgaande kennis in verschillende van de belangrijke deelgebieden van de hedendaagse fysica zoals kernfysica, deeltjesfysica, vaste-stoffysica, sterrenkunde en fysica van de zachte materie. Je kunt over de grenzen van je discipline heen kijken: je beschikt over een initiële vorming in de chemie, je kunt informaticatechnologie gebruiken om gegevens te verwerven en verwerken. Je kunt conceptueel, analytisch en logisch denken en hebt een getrainde kritische geest. Je kunt complexe problemen aanpakken dankzij je vermogen om strategisch te denken en tot de essentie door te dringen. Je kunt zowel zelfstandig als in team werken.
40 Onderwijstermen Opleidingsonderdeel Officiële term voor vak Opleiding Verzameling van opleidingsonderdelen. Er zijn bachelor- en masteropleidingen. De bacheloropleiding gaat altijd vooraf aan de masteropleiding. Studiepunt Drukt het aandeel van een opleidings - onderdeel binnen de totale opleiding uit: een opleidingsonderdeel van 6 studiepunten weegt dus zwaarder door dan een van 3. Eén studiepunt komt overeen met 25 tot 30 uur studietijd: lessen of practicum volgen, studeren, voorbereidingen maken, stage lopen, opdrachten maken, examens afleggen Opleidingsfase Een opleiding bestaat uit fases van een bepaalde hoeveelheid studiepunten. Zo bestaat een bacheloropleiding altijd uit drie fases van telkens ongeveer 60 studiepunten; de totale opleiding beslaat altijd 180 studie - punten. Een masteropleiding bestaat uit minstens één fase van 60 studiepunten.
FYSICA 41 Bacheloropleiding Fysica houdt zich bezig met de fundamentele samenhang en opbouw van materie, vanaf het kleinste subatomaire deeltje tot het immense van de kosmos, volledig gesteund op slechts vier fundamentele krachten. Op basis van experimenten en waarnemingen stellen fysici wetten op, die op hun beurt de uitkomst van nieuwe experimenten voorspellen. Het toetsen aan de werkelijkheid leidt tot een nieuwe cyclus in de creatie van kennis, die zo steeds verder doordringt in de materiële wereld. De fysica is een wetenschappelijke discipline bij uitstek. Fysici zijn in de eerste plaats uitermate nieuwsgierige mensen. Ze zijn vooral goed in exact, logisch en rationeel denken, een vaardigheid die op heel wat plaatsen in de samenleving van pas komt. Opbouw In de bacheloropleiding ligt de nadruk op het verwerven van een grondige basiskennis van de hedendaagse fysica. Het eerste semester van de eerste opleidingsfase is een ingroeisemester, dat nauw aansluit bij het secundair onderwijs. Alle opleidingsonderdelen van die eerste fase zijn voor alle fysicastudenten gemeenschappelijk. De opleiding staat voor interdisciplinariteit tussen de verschillende wetenschapsdomeinen. Je neemt vanaf de tweede fase een pakket opleidingsonderdelen (minor) op in een aanverwante wetenschapsdiscipline, ter waarde van 30 studiepunten. Heb je interesse voor onderwijs, dan kun je de 15 studiepunten van de minor in de derde fase vervangen door een pakket van opleidingsonderdelen uit de lerarenopleiding (minor onderwijs). Je kunt ook kiezen voor de minor Business & Innovation. Deze is geschikt voor studenten met een speciale belangstelling voor het maatschappelijk nut van onderzoeksresultaten en/of het commercialiseren ervan. Tijdens de derde fase maak je ook binnen de opleidingsonderdelen fysica een keuze. Een belangrijke plaats in het programma wordt ingenomen door projectwerk. Je zult meer en meer zelfstandig, maar goed begeleid, leren omgaan met materiaal dat je aangeboden wordt, of dat je zelf verzamelt. Een innovatief idee? Wil je nog tijdens je studies je eigen onderneming starten, je expertise delen met andere studenten of extra cursussen volgen rond ondernemerschap en ondernemingszin, dan kan dat met Lcie. Lcie is hét platform van de KU Leuven dat studenten met innovatieve en ondernemende ideeën steunt en stimuleert. www.kuleuven.be/lcie
42 Bachelor/master fysica en lerarenopleiding De specifieke lerarenopleiding natuurwetenschappen (opties fysica, chemie, biologie en aardrijkskunde) is een aparte opleiding van 60 studiepunten die je voorbereidt op het beroep van leraar in het secundair onderwijs. In de minor onderwijs van de bachelor kun je hiervan al 15 studie - punten opnemen. In de master kun je via een doordachte keuze de resterende 45 studiepunten van de lerarenopleiding opnemen en zo tegelijkertijd ook het leraarsdiploma behalen. Opstap naar actief leren In de eerste bachelorfase van de opleidingen wiskunde en fysica krijg je dankzij een specifieke semester- en weekindeling de kans om een actieve en gemotiveerde leerhouding te ontwikkelen, en dat al van bij de start. wet.kuleuven.be/oase Wat mag je concreet verwachten? Het aantal contacturen (lessen en oefeningen) wordt gereduceerd. De vrijgekomen tijd spendeer je aan voorbereiding en verwerking van de leerstof, waarbij je kunt rekenen op de nodige begeleiding. Je krijgt geregeld feedback zodat jij én de docent je vorderingen kunnen volgen. Tijdens het semester zijn er meerdere toets- en feedbackmomenten die al dan niet meetellen voor je eindscore. De werkbelasting wordt gespreid over het semester, stresspieken worden vermeden. De blok als eenzame studeerperiode wordt ingekort, wat nog extra tijd creëert voor ondersteuning. TWIN bachelor wiskunde en fysica: voor wie het iets meer mag zijn Ben jij een student die excellente resultaten behaalt en die daar graag nog dat tikkeltje meer mee wil doen? Dat kan. Een bachelordiploma verwerf je met een programma van 180 studiepunten (sp). Door 30 sp. extra te volgen kun je zowel een bachelordiploma wiskunde als fysica behalen. Vanaf de eerste dag voel je al hoe levend Leuven is als stad. Ik koester mijn tijd als student hier. Fysica is een prachtige studie die bovendien bevolkt wordt door veel toffe mensen. Het feit dat fysica een vrij kleine studierichting is, zorgt net voor een heel goede sfeer tussen de studenten. (Alexis, student)
FYSICA 43
44 Studieprogramma Meer info over de opleidingsonderdelen vind je vanaf p. 121. Je krijgt er een omschrijving van alle opleidingsonderdelen van de eerste opleidingsfase in de fysica. Voor een gedetailleerde beschrijving van de opleidingsonderdelen van de volledige bacheloropleiding en voor het uurrooster: www.onderwijsaanbod.kuleuven.be Eerste fase Tweede fase Algemene natuurkunde I 6 Algemene natuurkunde II 9 Klassieke mechanica 6 Algemene natuurkunde III 6 Statistische thermodynamica 6 Experimentele basistechnieken in de natuurkunde 6 Inleiding tot de sterrenkunde 6 Fysica practicum 3 Beginselen van programmeren 6 Lineaire algebra 6 Elektrodynamica 6 Kwantummechanica 6 Differentiaalvergelijkingen 6 Grondslagen van de chemie 6 Calculus I 6 Computergesteund probleemoplossen in de natuurkunde 3 Bewijzen en redeneren 3 Kansrekenen I 3 Wetenschapscommunicatie 3 Minor ± 15 Calculus II 3 Wijsbegeerte 3 Mogelijke minors: bio-chemische wetenschappen - sterrenkunde en informatica - wiskunde - onderwijs - Business & Innovation
FYSICA 45 Derde fase Fysica van de gecondenseerde materie 9 Projectwerk natuurkunde 9 Statistical Mechanics 6 Keuze 6 Kernfysica 6 Complexe functies 3 Religie, zingeving en levensbeschouwing 3 Minor ± 15 Fysica Ondersteuning Algemene verbreding Minor
46 Week van een student fysica Deze fictieve agenda geeft je een idee hoe je week er kan uitzien. Je studietijd omvat niet enkel lessen volgen, maar ook achteraf je notities overlopen, naar de bibliotheek gaan, zelfstudie Zo zit je al snel aan een 40 à 50 urenweek. Daarnaast is er natuurlijk ook ruimte voor ontspanning. Een overzicht van het academiejaar vind je op p. 163 MAANDAG Calculus I 9-10.30 u. Hoorcollege 10.30-13 u. Begeleide zelfstudie 13-16 u. Werkzitting Algemene VRIJDAG natuurkunde 9-10.30 u. Hoorcollege 10.30-13 u. Begeleide zelfstudie 14-15 u. Oefeningen maken helpen cursusdienst 16-18 u. Hoorcollege DINSDAG Lineaire algebra 8.30-10.30 u. Oefeningen maken 10.30-13 u. Begeleide zelfstudie Alma met Jasper 14-16 u. Hoorcollege 16-18 u. Begeleide oefenzitting Bewijzen en WOENSDAG redeneren 8.30-10.30 u. Begeleide zelfstudie 10.30-12.30 u. Oefeningen maken 14-16 u. Hoorcollege 16-18 u. Oefeningen PC uur KULtUUR / Wina bar Beginselen van DONDERDAG programmeren 8.30-13.30 u. Begeleide zelfstudie 14-16 u. Hoorcollege 16-18 u. Inoefenen repetitie Leuvens Universitair Koor ZATERDAG 10-13 u. Oefeningen calculus 15 u. training basket ZONDAG 10-12 u. Nota's natuurkunde verwerken 12 u. verjaardagsetentje oma 15 u. Lineaire algebra studeren 17 u. match basket TO DO cadeautje oma gsm-oplader
FYSICA 47 De leukste les in de eerste fase is ongetwijfeld statistische thermodynamica. Het is het eerste fysicavak dat wat dieper gaat dan de opleidingsonderdelen algemene natuurkunde én een eerste kennismaking met een iets wiskundigere fysica. Doordat men niet enkel fysische principes bespreekt, maar ook onderzoekt waar ze precies vandaan komen op een fundamenteel niveau, is de aha-erlebnis bij dit vak nooit veraf. (Bram, student)
48 Loopbaan De fundamentele en interdisciplinaire opleiding tot fysicus staat garant voor gevarieerde loopbaan - mogelijkheden. Ongeveer de helft van de afgestudeerde masterstudenten maakt een doctoraat. Ongeveer een derde van de fysici komt terecht in het wetenschappelijk onderzoek, in een academische omgeving of daarbuiten. Daarnaast is de nood aan leraren wetenschappen in het onderwijs groot. Omdat je tijdens je bacheloropleiding in meerdere basiswetenschappen een brede vorming genoot, ben je goed voorbereid om je wetenschappelijke vorming en attitudes door te geven aan de volgende generatie. Een belangrijke taak! Ook in de bedrijfswereld vinden fysici hun weg. In het bedrijfsleven lopen de wegen van fysici dikwijls samen met die van burgerlijk ingenieurs, informatici en wiskundigen. Door hun sterke analyse vaardigheden te combineren met een praktische instelling stonden ze in het verleden zelfs mee aan de wieg van de informaticasector. Diezelfde kwaliteiten worden ook sterk gewaardeerd in de commerciële dienstensector, bij de overheid en in internationale organisaties. Een aparte troef is er voor de fysicus die zich bijkomend vormt om specifieke functies in de medische sector uit te oefenen. Steeds meer gevorderde fysische technieken worden gebruikt in zowel diagnostisch als therapeutisch onderzoek. Industrie Onderzoek Financieel & IT Onderzoeker Medische stralingsfysicus (Micro-)elektronica Productontwikkelaar Consultant Onderzoeker aan de universiteit Studiediensten van de overheid (Inter)nationale onderzoeks - instellingen (VITO, SCK, imec, sterrenwacht...) Verzekeringen Risicoanalist Modelontwikkelaar Financieel consultant Onderwijs Leraar fysica Docent hogeschool Onze sterk projectgeoriënteerde opleiding natuur- en sterrenkunde is internationaal zeer competitief. De goede balans tussen projecten of practica en meer traditionele opleidingsonderdelen, bereidt je enerzijds goed voor om je eigen ideeën te ontwikkelen en geeft tegelijkertijd voldoende bagage om die ideeën ook echt uit te werken en tot een goed einde te brengen. (doctoraatsstudent)