RAPPORT JAARLIJKS ONDERZOEK DE DR. WILLEM DREESSCHOOL School : de Dr. Willem Dreesschool Plaats : 's-gravenhage BRIN-nummer : 17FV Onderzoeksnummer : 73052 Datum schoolbezoek : 30 januari 2006 Datum vaststelling : 28 november 2006
INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING...5 2 DE UITGANGSSITUATIE VAN DE SCHOOL...7 3 OORDEEL OVER DE INDICATOREN...9 4 VERVOLG VAN HET TOEZICHT...13 Rapport jaarlijks onderzoek de Dr. Willem Dreesschool - 30 januari 2006 3
1 INLEIDING Het jaarlijks onderzoek Op 30 januari 2006 bezocht de Inspectie van het Onderwijs de Dr. Willem Dreesschool in het kader van een jaarlijks onderzoek (JO). Daarbij heeft een onderzoek plaatsgevonden naar een aantal indicatoren uit het door de inspectie gehanteerde toezichtkader primair onderwijs 2005. De indicatoren betreffen de volgende kwaliteitsaspecten: De school zorgt systematisch voor behoud en verbetering van de kwaliteit van haar onderwijs; De resultaten van de leerlingen liggen ten minste op het niveau dat mag worden verwacht; De leerlingen ontwikkelen zich naar verwachting. In de brochure 'Toezichtkader PO 2005' vindt u achtergrondinformatie over de indicatoren die de inspectie bij haar toezicht in ogenschouw heeft genomen. U kunt deze brochure downloaden van de website van de inspectie: www.onderwijsinspectie.nl. Zoals in het toezichtkader primair onderwijs 2005 is vastgelegd, gaat de inspectie zoveel mogelijk uit van de gegevens die de school zelf over de eigen kwaliteit heeft verzameld. Daarmee sluit de inspectie aan bij de specifieke situatie van de school en wordt de school bovendien niet onnodig belast. U heeft naast de schoolgids en het schoolplan hiervoor documenten ingestuurd die op uw zelfevaluatie-activiteiten betrekking hebben. Het gaat om de volgende documenten: 'Wat we in het schooljaar 2005-2006 doen', Verslag werkzaamheden LOP 2004-2005, Kwaliteitsprofiel. De opzet van het onderzoek Het jaarlijks onderzoek bestond uit de volgende activiteiten: Analyse van, indien beschikbaar, documenten die betrekking hebben op zelfevaluatie-activiteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd. Ook de jaarlijkse vragenlijst en de aanvullende vragenlijst jaarlijks onderzoek zijn bij de analyse betrokken. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn. Schoolbezoek, waarbij gesprekken met de directie en -voor zover van toepassing- met de coördinatie leerlingenzorg zijn gevoerd over de onderzochte indicatoren en de ontwikkeling en voornemens van de school met name op onderwijsinhoudelijk terrein. Rapport jaarlijks onderzoek de Dr. Willem Dreesschool - 30 januari 2006 5
De inhoud van het rapport Het onderzoek naar de kwaliteit van de hiervoor genoemde aspecten van het onderwijs levert oordelen op een aantal indicatoren op. Na een korte beschrijving van de uitgangssituatie van de school (hoofdstuk 2), worden in hoofdstuk 3 deze indicatoren en de oordelen van de inspectie in een tabel weergegeven en van een toelichting voorzien. In hoofdstuk 4 zijn de afspraken over de invulling van het onderzoek in het volgende kalenderjaar aangegeven en worden, indien noodzakelijk, afspraken vermeld met betrekking tot wettelijke bepalingen waaraan de school niet voldoet. Rapport jaarlijks onderzoek de Dr. Willem Dreesschool - 30 januari 2006 6
2 DE UITGANGSSITUATIE VAN DE SCHOOL De Dr. Willem Dreesschool is een openbare basisschool in de wijk Laakkwartier aan de rand van de binnenstad van Den Haag. De leerlingpopulatie is zeer gedifferentieerd van afkomst waarvan het sociaal-economisch milieu (zeer) zwak is. De wijk wordt gekenmerkt door het grote verloop van gezinnen. Sinds enige jaren is het aantal leerlingen dalende. In 2004 nam het aantal leerlingen weer toe, maar bij de laatste telling in 2005 bleek de oorspronkelijke daling zich weer te hebben voortgezet. De directie verwacht dat deze daling zich in de loop van het schooljaar zal continueren; ook al stromen tussentijds veel leerlingen in, nog meer leerlingen 'verdwijnen' tussentijds van de school. Deze trend doet zich volgens de directie voor bij alle scholen in de wijk. De samenstelling van de leerlingpopulatie wordt de laatste jaren gekenmerkt door een toename van leerlingen van anderstalige ouders met een lage opleiding (tot inmiddels 75 procent). De directie signaleert bovendien dat er een toename is van leerlingen met een zware gezinsproblematiek en dat het ontwikkelingsniveau van vierjarigen die de school binnenkomen zorgelijk is. De school beschikt over een stabiele directie die uit twee ervaren directeuren bestaat die al lange tijd aan de school verbonden zijn. Hoewel er sprake is van een groeiende onzekerheid over de toekomst door de terugloop van het aantal leerlingen en bestuurlijke perikelen (opeenvolgende reorganisaties en een financieel tekort), spreekt de directie toch van betrokken en enthousiaste leerkrachten. Het afgelopen jaar heeft de school veelvuldig te maken gehad met ziekteverzuim, maar dit jaar is het aantal zieken weer genormaliseerd. Samenvattend kan worden gezegd dat er in de omgeving van de Dr. Willem Dreesschool sprake is van complicerende factoren die de kwaliteit van het onderwijs negatief beïnvloeden. Vooral de ingewikkelde (en voortdurend 'veranderende') samenstelling van de leerlingenpopulatie vraagt veel inspanning van directie én team. Om aan de verschillende onderwijsbehoeften van de leerlingen te voldoen, is de school al enige tijd bezig met de invoering van adaptief onderwijs. Rapport jaarlijks onderzoek de Dr. Willem Dreesschool - 30 januari 2006 7
3 OORDEEL OVER DE INDICATOREN De waarderingen die over de onderzochte indicatoren zijn gegeven, staan vermeld in de onderstaande tabellen. Iedere tabel wordt gevolgd door een toelichting op deze waarderingen van de inspectie. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs. In de waardering op de indicatoren is tot uitdrukking gebracht in welke mate deze bijdragen aan de kwaliteit van het desbetreffende kwaliteitsaspect: 1. draagt niet of nauwelijks bij; 2. draagt onvoldoende bij; 3. draagt voldoende bij; 4. draagt in hoge mate bij; 5. niet te beoordelen (alleen bij Resultaten en Ontwikkeling van leerlingen). Deze waardering is gegeven indien de school geen betrouwbare en valide gegevens over haar opbrengsten beschikbaar heeft. de Dr. Willem Dreesschool Kwaliteitszorg 1 2 3 4 1.1 De school heeft inzicht in de verschillen in onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. 1.2 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van haar opbrengsten. 1.3 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen. 1.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 1.5 De school borgt de kwaliteit van het leren en onderwijzen. 1.6 De school rapporteert aan belanghebbenden inzichtelijk over de gerealiseerde kwaliteit van het onderwijs. 1.7 De school waarborgt de sociale veiligheid voor leerlingen en personeel. Omdat de Dr. Willem Dreesschool te maken heeft met een groot aantal leerlingen met een taalachterstand is zij vorig jaar gestart met de 'Voorschool', waarbij nauw is samengewerkt met de inpandige peuterspeelzaal. Zowel in de peuterspeelzaal als in de kleutergroepen wordt gewerkt met een taalmethode die de doorgaande lijn peuters-kleuters bevordert en er is extra ondersteuning in de groep beschikbaar. Zoals gezegd (zie uitgangssituatie) heeft de school - om aan de verschillende onderwijsbehoeften van de leerlingen te voldoen - het adaptief onderwijs ingevoerd. De basis van dit 'nieuwe' onderwijsconcept is in alle groepen gelegd. De school wil de komende tijd het concept verder uitbouwen en verfijnen. De school maakt gebruik van de Cito-eindtoets en meet door middel van landelijk genormeerde toetsen de tussentijdse resultaten voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze resultaten worden vastgelegd in een leerlingvolgsysteem waarin de vorderingen van de leerlingen worden bijgehouden. De toetsen zijn voor de school een belangrijk aangrijpingspunt voor de evaluatie van haar onderwijs. Rapport jaarlijks onderzoek de Dr. Willem Dreesschool - 30 januari 2006 9
De school beschikt over een kwaliteitszorginstrument waarbij alle aspecten van het onderwijs systematisch onder de loep worden genomen. Zij evalueert regelmatig het leren en onderwijzen door middel van klassenbezoeken door de directie en de intern begeleiders. De resultaten daarvan worden individueel en in bouw- en teamvergaderingen besproken. De directie geeft aan dat zij bij deze evaluatie de ouders probeert te betrekken, maar dat de taalbarrière hierbij vaak een knelpunt vormt. Afspraken die voortkomen uit deze evaluaties worden vastgelegd in een zogenaamde 'Schoolinformatiemap' die in ontwikkeling is en die naast (onderwijskundige) afspraken ook diverse procedures en protocollen bevat. Uit het gesprek en de toegestuurde documenten blijkt dat de Dr. Willem Dreesschool planmatig en gestructureerd werkt aan verbeteractiviteiten, die jaarlijks worden geëvalueerd en bijgesteld. Het verslag ten behoeve van gemeentelijke subsidies (verslag werkzaamheden LOP '04-'05) geeft een goed beeld van de gerealiseerde verbeterpunten. De school is er in geslaagd om de verschillende verbeteractiviteiten die vanuit verschillende rijks- en gemeenteplannen worden geïnitieerd samen te voegen tot een totaalbeleid in het schoolplan. Aan de basis van het schoolbeleid en de daaraan verbonden doelstellingen ligt een heldere visie en een duidelijke sterkte/zwakte-analyse. Rapportage over de gerealiseerde onderwijskwaliteit aan ouders vindt plaats door middel van informatie in de schoolgids (uitstroomgegevens), nieuwsbrieven en informatiebijeenkomsten. Rapportage aan het bestuur vindt plaats door middel van het verslag werkzaamheden LOP. Op de Dr. Willem Dreesschool is met enige regelmaat sprake van fysiek en verbaal geweld. Dit is genoeg aanleiding voor de school om een helder (sociaal) veiligheidsbeleid op te stellen ter preventie en voor de afhandeling van dit soort incidenten. Ook al heeft de school wel degelijk aandacht voor de preventie van incidenten (er hangen onder andere posters met gedragsregels zichtbaar in de school), toch heeft zij nog geen daadwerkelijk beleid vastgelegd dat aandacht besteed aan de preventie en de afhandeling van incidenten. Ook kan zij niet aantonen dat leerlingen en personeel met regelmaat worden bevraagd over hun veiligheidsbeleving. De school draagt daarom nog te weinig bij in het waarborgen van de sociale veiligheid voor haar leerlingen en personeel. Resultaten 12.1 De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 12.2 De sociale vaardigheden van de leerlingen liggen op een niveau dat mag worden verwacht. 1 2 3 4 5 Voor de waardering van de resultaten aan het eind van de basisschoolperiode is de inspectie uitgegaan van de resultaten op de Cito-eindtoetsen van de laatste drie schooljaren (2003, 2004, 2005). Deze resultaten liggen over het geheel genomen net op het niveau dat mag worden verwacht op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie. Rapport jaarlijks onderzoek de Dr. Willem Dreesschool - 30 januari 2006 10
Over de ontwikkeling van de sociale vaardigheden geeft de inspectie op dit moment geen oordeel. Wel constateert zij dat de Dr. Willem Dreesschool niet beschikt over de opbrengstgegevens van (een deel van) de leerlingen van groep 7 en/of 8. De school verzorgt deels een beredeneerd aanbod voor de sociaal-emotionele ontwikkeling. Ook al geeft de directie aan dat wel degelijk aandacht is voor (aspecten van) de sociaal-emotionele ontwikkeling in de vorm van Sova training voor individuele of groepen leerlingen en door maandelijks aandacht te besteden aan een gedragsregel, toch draagt zij op dit moment nog onvoldoende planmatig bij aan de ontwikkeling van de sociale vaardigheden van haar leerlingen. Ontwikkeling van leerlingen 13.1 De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. 13.3 De leerlingen doorlopen in beginsel de school binnen de verwachte periode van 8 jaar. 1 2 3 4 5 Voor de waardering van de opbrengsten op tussenmomenten maakt de inspectie gebruik van de resultaten op methodenonafhankelijke toetsen met een landelijke normering voor technisch lezen in de groepen 3 en 4, rekenen en wiskunde in de groepen 4 en 6 en het begrijpend lezen in groep 6. De inspectie stelt vast dat de resultaten op de tussenmomenten van voldoende niveau zijn. Er zijn weinig leerlingen die uitvallen op deze methodenonafhankelijke toetsen. Op de Dr. Willem Dreesschool is het aantal leerlingen dat de laatste twee jaar is blijven zitten precies gelijk aan het landelijk gemiddelde. Het aantal leerlingen met een verlengde kleuterperiode ligt ruim boven de norm die de inspectie hanteert. Het aantal leerlingen dat de laatste twee jaar is verwezen naar het sbo ligt boven het landelijk gemiddelde. Rapport jaarlijks onderzoek de Dr. Willem Dreesschool - 30 januari 2006 11
4 VERVOLG VAN HET TOEZICHT Bij dit jaarlijks onderzoek heeft de inspectie ook een onderzoek gedaan naar de naleving van een aantal wettelijke voorschriften. Dit onderzoek betrof de wettelijke voorschriften over de geplande onderwijstijd en over een door het bevoegd gezag vastgestelde schoolgids en schoolplan. Op basis van dit onderzoek heeft de inspectie geconstateerd dat de volgende onderdelen in strijd zijn met de wettelijke voorschriften: consequente vermelding dat de ouderbijdrage vrijwillig is. klachtencommissie: de landelijke klachtencommissie waar de school bij is aangesloten dient voor ouders direct benaderbaar te zijn, zonder inmenging van de school. Daarvoor is het nodig dat naam- en adresgegevens van de landelijke klachtencommissie in de schoolgids worden opgenomen. Het volgende bezoek van de inspectie zal in beginsel bestaan uit een periodiek kwaliteitsonderzoek (PKO). Op basis van de gegevens die de inspectie heeft verkregen bij dit jaarlijks onderzoek worden geen veranderingen aangebracht in de inhoud van het eerstvolgende PKO.] Voorts heeft de school op dit moment geen specifieke wensen voor verbreding of verdieping van het eerstvolgende PKO. Bij de voorbereiding van het volgende bezoek wordt de school alsnog in de gelegenheid gesteld dit te doen. Rapport jaarlijks onderzoek de Dr. Willem Dreesschool - 30 januari 2006 13