WERELDHANDEL ACTUEEL (Januari - juni 2008)

WERELDHANDEL ACTUEEL (Januari - juni 2008) Nieuwe service Wilt u per e-mail geattendeerd worden op deze publicatie? Meld u dan aan via de internetpagina van het Productschap Zuivel. Kaas Boter en boterolie Niet-mager melkpoeder Mager melkpoeder Toelichting bij Wereldhandel Actueel Opzet publicatie Wereldhandel Actueel presenteert op overzichtelijke wijze de recente exportontwikkelingen voor een aantal productgroepen. Deze zijn kaas, boter en boterolie, niet-mager melkpoeder en mager melkpoeder. Voor deze publicatie is gebruik gemaakt van cijfers uit de databank handelsstatistiek van het Productschap Zuivel. In deze databank zijn momenteel ruim veertig landen opgenomen. Met deze landen wordt ruim 90% van de wereldhandel gedekt. Dit maakt het mogelijk een reëel beeld te schetsen van de ontwikkeling op de wereldmarkt. Wanneer in deze publicatie over wereldmarktvolume wordt gesproken, wordt hieronder het totale exportvolume verstaan van de in de databank opgenomen landen. De databank handelsstatistiek maakt gebruik van cijfers van Eurostat en van nationale bronnen. De beschikbaarheid hiervan loopt standaard circa drie maanden achter bij de actualiteit. Verschijningsdatum Vier maal per jaar, in de eerste maand van elk kwartaal. Wilt u deze gegevens gebruiken? Overname van gegevens uit deze publicatie is toegestaan met bronvermelding. E-mailattendering Wilt u per e-mail geattendeerd worden op deze publicatie? Meld u dan aan via de internetpagina van het Productschap Zuivel. Heeft u nog vragen? Zijn er bij u vragen of onduidelijkheden naar aanleiding van de publicatie? Of heeft u interesse in aanvullende of meer gedetailleerde informatie? Neemt u dan even contact op met de afdeling Informatie van het Productschap Zuivel via telefoonnummer 079-368 1606 of per e-mail: informatie@pz.agro.nl

Kaas WH ACTUEEL (T/M JUNI 2008) Ontwikkeling van de belangrijkste exporteurs op de wereldmarkt (t/m juni, 2008 t.o.v. 2007) EU-27 derde landen export uitgesplitst (t/m juni, 2008 t.o.v. 2007) 300 EU-27* -10% -23% 250-4% Duitsland Oekraïne Zwitserland Argentinië -14% +48% +47% +10% -31% 0 50 100 150 200 250 300 200 150 100 50-18% -6% +7% -22% -13% +9% -5% Frankrijk Italië Denemarken Litouwen Finland Polen Overig EU *EU-27 cijfers zijn exclusief intrahandel 0-24% Wereldhandel kaas 8% lager Het wereldhandelsvolume voor kaas is in het eerste halfjaar van 2008 bijna 8% lager dan in 2007en bedroeg 650 duizend ton. liet de grootste daling zien. Het aanbod vanuit dit land werd beperkt door de droogte aan het begin van dit jaar. Ook de EU kampt met een sterke teruggang in de export, ondermeer veroorzaakt door de dure euro. Daarentegen groeit de export vanuit de VS sterk, profiterend van de structureel lage dollarkoers. De Oekraïense kaasexport toont een opvallend sterk herstel nu de problemen met Rusland voor even geklaard zijn. De meeste EU-exporteurs hebben volume ingeleverd. Van de belangrijkste exportlanden vormen Italië en Finland de enige uitzonderingen. exporteerde 18% minder. Dalende prijstendens Eind 2007 bereikte de wereldmarktprijs voor Cheddar kaas haar hoogste niveau. Sindsdien is deze alsmaar gedaald; De wereldwijde economische groeivertraging vormt een remmende factor op de afzetperspectieven voor de zuivel, waaronder kaas; Ook de se kaasprijzen staan onder druk. Sinds april bevinden deze zich in een neerwaartse beweging. Prijsontwikkeling ( ) op de wereldmarkt t.o.v. de se indicatiewaarde (t/m september 2008)* Prijzen (euro/ton) 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 sep-06 dec-06 mrt-07 WM = Wereldmarktprijs Cheddar NL = Indicatieve prijs NL Gouda jun-07 sep-07 dec-07 mrt-08 jun-08 sep-08 *Vergelijking tussen wereldmarktprijs Cheddar kaas en indicatiewaarde voor se Goudse kaas (48 % vet)

Kaas (vervolg) WH ACTUEEL (T/M JUNI 2008) Top-tien bestemmingen wereldmarkt tot en met juni 2008 Tien belangrijkste bestemmingen, uitgesplitst naar herkomstland (incl. ontwikkeling totaalvolume t.o.v. 2007) Rusland Japan Europese Unie Mexico Saudi-Arabië Zuid-Korea Zwitserland Canada +4% -24% -16% +8% +14% -13% +5% -22% -18% +14% EU-27 VS Overige landen Positie-ontwikkeling van de belangrijkste herkomstlanden (t.o.v. 2007) NZ EU-27 AU VS OVERIG 33% 4% 78% >1.000% 43% -19% -37% -4% 4% -72% -61% -12% -73% - 8% -60% - 16% 97% 9% -6% 9% - >1.000% -45% -78% -15% - -2% -34% -11% -30% -28% 192% 23% 48% -16% -55% 76% -48% - 14% - - - -86% 1% -79% 25% -21% 0 50.000 100.000 150.000 Exportvolume (x 1.000 kg) Nummer één bestemming Rusland groeit sterk De export naar Rusland nam tot en met juni 2008 sterk toe. Met name uit de Oekraïne, waar grote fabrikanten weer toestemming hebben om te leveren, kwam meer kaas. De export vanuit de EU-27, de belangrijkste leverancier, nam in vergelijking met het jaar daarvoor met 4% toe. Naar Japan is fors minder kaas uitgevoerd. Met name de EU, en Argentinië zagen hun afzet sterk afnemen. Marktleider daarentegen hield de export naar dit land nagenoeg op peil. De handel op de VS is met ruim een vijfde afgenomen. Zowel van als de EU liepen de volumes hard terug. De export naar de EU daalde sterk. zag de handel op de Unie voor een groot deel wegvallen. De VS echter verdubbelde de uitvoer naar de lidstaten. Grootste stijgers (op basis van volume x 1.000 Rusland + 15.205 14% Bahrein + 2.990 157% Zwitserland + 2.495 14% Zuid-Korea + 1.930 8% China + 1.780 29% Filippijnen + 1.465 19% + 1.460 5% Kazachstan + 1.325 26% Maleisië + 735 19% Tunesië + 525 30% Grootste dalers (op basis van volume x 1.000 Japan - 21.175-18% - 18.335-22% Mexico - 9.360-24% Europese Unie - 5.790-13% Saudi-Arabië - 4.810-16% Algerije - 4.500-38% Libanon - 3.560-48% Taiwan - 2.525-32% Egypte - 2.025-15% Ver. Arab. Emiraten - 1.710-17%

Boter en boterolie Ontwikkeling van de belangrijkste exporteurs op de wereldmarkt (t/m juni, 2008 t.o.v. 2007) EU-27 derde landen export uitgesplitst (t/m juni, 2008 t.o.v. 2007) 80-10% EU-27* Argentinië Oekraïne China Brazilië -54% +569% -35% +7% +275% +397% +212% 0 40 80 120 160 200 60 40 20-55% -11% -30% -55% -50% -39% -80% Finland Frankrijk Ierland Duitsland Denemarken België Overig EU *EU-27 cijfers zijn exclusief intrahandel 0-69% Sterke achteruitgang wereldmarkt boter en boterolie De wereldhandel in boter en boterolie is fors in volume gedaald. In de eerste twee kwartalen bedroeg dit ruim 330 duizend ton (-18%). De EU-export daalde met meer dan de helft. Dit wordt naast vraaguitval mede veroorzaakt door de slechte concurrentiepositie van EU-boter ten opzichte van goedkopere aanbieders als de VS. Alle belangrijke EUexporteurs hebben volume ingeleverd. exporteerde maar liefst 55% minder, België zelfs 80%. Ook de nummer één exporteur zag de export sterk afnemen. De oorzaak is voornamelijk te vinden in het afgenomen aanbod als gevolg van de lagere melkproductie in het afgelopen seizoen. De uitvoer van de VS nam met bijna een factor zes toe. Door de forse daling van de Australische uitvoer is de VS nu de derde belangrijkste exporteur van de wereld. Verschil wereldmarkt en EU klein Prijsontwikkeling ( ) op de wereldmarkt t.o.v. de se notering (t/m september 2008) Ondanks de vraaguitval handhaaft de wereldmarktprijs zich tot nu toe op een hoog niveau; Het EU prijsniveau staat sterk onder druk, veroorzaakt door de grote voorraden (private opslag) en de slechte exportpositie; De afstand tussen de wereldmarktprijs en het interne EU-prijsniveau voor boter is miniem. EU-uitvoer naar derde landen lijkt op basis van prijstechnische overwegingen weer langzamerhand mogelijk. Prijzen (euro/ton) 4.500 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 sep-06 dec-06 mrt-07 jun-07 sep-07 dec-07 Wereldmarktprijs (West Europa f.o.b.) mrt-08 jun-08 sep-08

Boter en boterolie (vervolg) Top-tien bestemmingen wereldmarkt tot en met juni 2008 Tien belangrijkste bestemmingen, uitgesplitst naar herkomstland (incl. ontwikkeling totaalvolume t.o.v. 2007) Rusland Europese Unie Iran Saudi-Arabië Egypte Marokko Azerbeidzjan Singapore -70% +76% -1% -21% +59% -1% -12% -49% -4% +36% EU-27 VS Overige landen 0 10.000 20.000 30.000 40.000 50.000 Exportvolume (x 1.000 kg) Positie-ontwikkeling van de belangrijkste herkomstlanden (t.o.v. 2007) NZ EU-27 AU VS OVERIG -35% -41% 11% - (*) 130% 31% - -56% 152% -80% 13% -20% -100% - - -3% -61% -45% 517% 114% -30% -90% -65% >1.000% 16% 107% -7% - >1.000% -96% 59% 92% - >1.000% - -3% 89% -59% - 12% 3% -53% -6% >1.000% -30% -58% -20% -62% - -99% *volume in het eerste halfjaar van 2007 = 0 ton VS belangrijke speler op de Russische markt De uitvoer naar Rusland is licht gedaald. Terwijl door de EU en fors minder product werd geleverd, nam de export vanuit de VS daarentegen toe van niets naar 10 duizend ton. Argentinië verdubbelde de handel op Rusland. De export naar de EU steeg met ruim éénderde. Vooral heeft fors meer boter en boterolie afgezet. Vanuit de VS, pas sinds enkele jaren actief op de Europese markt, nam de handel naar de Unie met een factor van 1,5 toe tot 4 duizend ton. De handel op Egypte is fors afgenomen. De EU-export naar dit land is in het eerste halfjaar met 90% afgenomen. Ook hier heeft de VS haar positie zeer sterk uitgebreid. De VS hebben aanzienlijk minder behoefte aan buitenlandse boter, omdat het land zelf de productie heeft opgevoerd. In vergelijking met 2007 bedroeg de daling in de uitvoer naar de VS 70%. Grootste stijgers (op basis van volume x 1.000 Europese Unie + 9.660 36% Marokko + 6.745 59% + 5.335 76% Georgië + 1.645 82% Ghana + 1.110 112% Bahrein + 800 96% Filippijnen + 710 15% Peru + 690 61% Tunesië + 515 >1.000% Kazachstan + 480 26% Grootste dalers (op basis van volume x 1.000 kg) in de periode jan-jun 2008 t.o.v. 2007-20.215-70% Egypte - 19.270-49% Mexico - 11.930-60% Taiwan - 7.515-79% Vietnam - 4.165-64% Canada - 3.420-62% Oezbekistan - 3.300-81% Saudi-Arabië - 3.010-12% Singapore - 2.995-21% Syrië - 2.450-49%

Niet-mager melkpoeder Ontwikkeling van de belangrijkste exporteurs op de wereldmarkt (t/m juni, 2008 t.o.v. 2007) EU-27 derde landen export uitgesplitst (t/m juni, 2008 t.o.v. 2007) 250-13% EU-27* +12% +17% 200 +1% Argentinië -33% Brazilië +146% China +24% +247% Oekraïne +224% Chili +7% 0 50 100 150 200 250 300 350 *EU-27 cijfers zijn exclusief intrahandel 150 100 50 0 +13% -7% +143% -16% +32% +13% +212% +125% België Denemarken Ver.Koninkrijk Frankrijk Zweden Ierland Duitsland Overig EU Lichte wereldhandel niet-mager melkpoeder In de eerste zes maanden van 2008 is de wereldhandel met 3% toegenomen tot bijna 780 duizend ton. De EU zag de export fors toenemen, daarmee profiterend van de goede wereldvraag en de gedaalde productie in. Hier vandaan werd 13% minder uitgevoerd. De Australische export laat een herstel zien na een periode van sterke. Hiermee is het land weer de derde exporteur ten koste van Argentinië. De export uit dit land daalt sinds begin 2007 onverminderd. Kleinere exporteurs als Brazilië, VS en Oekraïne hebben het exportvolume flink uitgebouwd. In de EU-27 heeft met name het Verenigd Koninkrijk de export aanzienlijk zien toenemen. Het volume uit, dat de belangrijkste exporteur blijft, steeg in vergelijking met 2007 met 1%. Versnelde daling prijzen In de afgelopen maanden is zowel de se notering als de wereldmarktprijs sterker gedaald dan in de periode daarvoor; De versnelde daling wordt veroorzaakt door de lagere prijsstelling van grote concurrenten zoals, welk land binnenkort op de markt komt met grote partijen poeder; Om de concurrentiepositie zoveel mogelijk te handhaven daalt de marktprijs in even snel mee, waardoor de se notering en de wereldmarktprijs zich al geruime tijd op hetzelfde niveau bewegen. Prijsontwikkeling ( ) op de wereldmarkt t.o.v. de se notering (t/m september 2008) Prijzen (euro/ton) 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 sep-06 dec-06 mrt-07 jun-07 sep-07 dec-07 Wereldmarktprijs (West Europa f.o.b.) mrt-08 jun-08 sep-08

Niet-mager melkpoeder (vervolg) Top-tien bestemmingen wereldmarkt tot en met juni 2008 Tien belangrijkste bestemmingen, uitgesplitst naar herkomstland (incl. ontwikkeling totaalvolume t.o.v. 2007) Venezuela Algerije Saudi-Arabië Maleisië Oman Sri Lanka Nigeria Indonesië Mexico Singapore -3% +1% +14% +9% +77% -1% -17% +6% -4% +118% EU-27 Argentinië Overige landen Positie-ontwikkeling van de belangrijkste herkomstlanden (t.o.v. 2007) NZ EU-27 AU ARG OVERIG 64% 376% - 38% 826% 1% 18% 200% -70% 26% 8% 2% 11% -100% 200% 28% -28% -29% - 18% -99% 190% 125% -100% 648% -6% - 33% - - -42% -2% - -50% 96% -14% 10% 34% - -6% 8% -100% - -100% 220% 40% -37% 26% -100% 74% 0 50.000 100.000 150.000 Exportvolume (x 1.000 kg) Export naar Venezuela ruim verdubbeld In het eerste halfjaar van 2008 is de export naar Venezuela, verreweg de belangrijkste bestemming op de wereldmarkt, ruim verdubbeld. Het extra volume komt voor het grootste deel uit. Ook de Zuid- Amerikaanse landen Argentinië, Brazilië en Chili hebben hun afzet fors vergroot. Op de Algerijnse markt is in de eerste zes maanden van dit jaar 4% minder afgezet. Met name de positie van Argentinië als leverancier is sterk verzwakt. Een groot deel van dit volume is opgevuld met niet-mager melkpoeder uit de EU. De uitvoer naar Oman is met ruim driekwart gestegen. De EU heeft haar afzet in dit land bijna verdrievoudigd, ten koste van. Laatstgenoemd land zag de handel tot vrijwel niets gereduceerd worden. Grootste stijgers (op basis van volume x 1.000 Venezuela + 63.035 118% Oman + 14.930 77% Rusland + 7.760 >1.000% Senegal + 3.390 40% Maleisië + 2.875 9% Saudi-Arabië + 2.800 6% Singapore + 2.450 14% Panama + 2.140 134% Turkije + 1.950 202% + 1.930 77% Grootste dalers (op basis van volume x 1.000 China - 15.095-46% Taiwan - 12.475-62% Ver. Arab. Emiraten - 7.145-31% Nigeria - 6.335-17% Egypte - 5.340-42% Filippijnen - 4.300-20% Dominicaanse Rep. - 3.360-20% Syrië - 3.260-21% Algerije - 3.245-4% Pakistan - 3.230-86%

Mager melkpoeder Ontwikkeling van de belangrijkste exporteurs op de wereldmarkt (t/m juni, 2008 t.o.v. 2007) EU-27 derde landen export uitgesplitst (t/m juni, 2008 t.o.v. 2007) 100 +83% +64% EU-27* Oekraïne Canada Argentinië -21% -10% -15% +3% +49% -36% 0 50 100 150 200 250 80 60 40 20-36% +90% -9% -9% -49% +5% Frankrijk België Polen Duitsland Ierland Tsjechië Overig EU *EU-27 cijfers zijn exclusief intrahandel 0-52% VS de motor voor groeiende wereldhandel van mager melkpoeder De wereldhandel in mager melkpoeder is tot en met juni 2008 10% hoger dan in het jaar daarvoor en bereikte een volume van 550 duizend ton. De VS heeft als één van de weinige exporteurs het volume zeer fors uitgebreid en is de absolute nummer één. De uitvoer van andere belangrijke spelers op de wereldmarkt is zelfs gedaald, ondanks dat er sprake is van een groeiende markt., de EU en zagen de volumes sterk afnemen. Binnen de EU zijn er onderling grote verschillen. Grote van de export is te constateren in België, Ierland en het Verenigd Koninkrijk. De handel uit Frankrijk en Polen liet aan de andere kant een zeer sterke groei zien. Prijzen naar beneden De se notering voor mager melkpoeder is in het derde kwartaal fors gedaald. De notering daalt sneller dan de wereldmarktprijs; De internationale markt voor bulkgrondstoffen wordt momenteel voornamelijk bepaald door de goedkope dollar en lage Amerikaanse exportprijzen; Aanwezigheid van ruime voorraden zorgen voor verdere prijsdruk. Prijsontwikkeling ( ) op de wereldmarkt t.o.v. de se notering (t/m september 2008) Prijzen (euro/ton) 4.000 3.500 3.000 2.500 2.000 1.500 1.000 sep-06 dec-06 mrt-07 jun-07 sep-07 dec-07 Wereldmarktprijs (West Europa f.o.b.) mrt-08 jun-08 sep-08

Mager melkpoeder (vervolg) Top-tien bestemmingen wereldmarkt tot en met juni 2008 Tien belangrijkste bestemmingen, uitgesplitst naar herkomstland (incl. ontwikkeling totaalvolume t.o.v. 2007) Positie-ontwikkeling van de belangrijkste herkomstlanden (t.o.v. 2007) Mexico Algerije Indonesië Filippijnen Maleisië -27% -7% -13% +38% +57% NZ EU-27 AU VS OVERIG 75% -100% -100% 104% -100% -48% 56% - 58% -25% -21% -51% -2% 32% -98% -44% -71% -9% 40% 33% -25% -86% -40% 38% -100% Singapore China Thailand Saudi-Arabië Vietnam +19% +30% -20% -8% -37% EU-27 VS Overige landen 13% 220% -18% >1.000% 297% -26% -46% 33% 918% -66% -44% -49% -4% 122% -91% -2% -48% 23% 25% -91% -61% -59% -31% -7% - 0 20.000 40.000 60.000 80.000 Exportvolume (x 1.000 kg) Mexico belangrijkste groeimarkt De grootste afzetmarkt voor mager melkpoeder is Mexico. De uitvoer naar dit land is ten opzichte van 2007 met meer dan de helft toegenomen. De VS hebben het grootste deel van het extra volume geleverd. Ook de Algerijnse markt laat een sterke groei zien. De in het volume is voornamelijk afkomstig uit de EU en de VS. De handel op belangrijke markten in Zuidoost Azië is door vraaguitval duidelijk afgenomen. Met name de export naar Maleisië, Indonesië, Thailand en Vietnam daalde. Met uitzondering van de VS hebben alle belangrijke exporteurs volume ingeleverd. Opvallend is dat de handel op China zich sterk heeft hersteld in het eerste halfjaar, nadat deze in 2007 sterk in volume was gedaald. Deze groei komt voor het grootste deel voor rekening van de VS, maar ook van. De overige leveranciers hebben alle minder uitgevoerd naar China. Grootste stijgers (op basis van volume x 1.000 Mexico + 28.705 57% Algerije + 16.160 38% Rusland + 6.110 533% China + 5.810 30% Singapore + 4.605 19% Chili + 3.815 249% Ghana + 3.750 117% Japan + 3.280 43% Nigeria + 2.985 37% Dominicaanse Rep. + 2.905 154% Grootste dalers (op basis van volume x 1.000 Maleisië - 11.470-27% Vietnam - 7.795-37% Taiwan - 7.395-66% Filippijnen - 6.900-13% Thailand - 5.330-20% Indonesië - 3.485-7% Marokko - 2.030-31% Israël - 1.880-44% Saudi-Arabië - 1.770-8% Ver. Arab. Emiraten - 1.680-38%