MOET EEN CHRISTEN TIENDEN BETALEN? Inleiding Graag wil ik ingaan op een aantal vragen met betrekking tot het geven van Tienden in de nieuwtestamentische gemeente. Zijn christenen een tiende van al hun inkomen verschuldigd aan de plaatselijke gemeente? Hoe moeten gelovigen omgaan met wat zij geven? Zowel het Oude Testament als het Nieuwe Testament geven ons het antwoord op deze en meerdere vragen over het geven, betalen, van de tienden. Wat is de oorsprong hiervan? We kijken natuurlijk eerst naar het O.T.. Het Oude Testament Het is heel belangrijk om stil te staan bij het feit dat wij in het Oude Testament continue te maken hebben met de Wet. Het Joodse volk leefde onder de wet en moest voldoen aan alle verplichtingen die dit met zich meebracht. Het geven van tienden was zo n ceremoniële verplichting. Op het eerste gezicht lijkt het onderwerp tienden heel simpel. Laten we kijken naar Lev.27:30-33 : Een tiende deel van de opbrengsten van het land, zowel graan als fruit, is van de HERE en dus heilig. Als iemand zijn graan of fruit wil terugkopen, moet hij een vijfde deel extra betalen. De HERE is eigenaar van elk tiende dier van uw kudden, het rundvee en het kleinvee, zoals zij onder uw staf doorlopen bij de telling. Het tiende deel dat aan de HERE toebehoort, zal niet worden onderzocht op goede of slechte kwaliteit. Goede dieren mogen niet worden geruild voor slechte en andersom, anders zullen beide dieren aan de HERE toebehoren en kunnen niet meer worden teruggekocht. Tien procent van alles wat het land voortbracht moest apart gezet worden om gebruikt te worden zoals de HERE voorgeschreven had. Vervolgens kijken wij naar Numeri 18:21-24 De tienden werden hier gebruikt om de Levieten te onderhouden. Zij vormden de enige stam uit Jacob die geen grond toegewezen kreeg door de HEER. Zij behoorden God toe. Zij waren dus totaal afhankelijk van God Zelf. In Deut.12:5-14 en Deut.14:22-26 zien we dat de tienden gebracht moesten worden naar een centraal heiligdom (later werd dit Jeruzalem). Verder zien we dat er een ander soort tiende werd gebracht. (Deut.26:12-15 en Deut.14:27-29). Deze moest om de drie jaar ingezameld worden om bestemd te worden voor vreemdelingen, weduwen en wezen. Dus we hadden de jaarlijkse tienden, bestemd voor de dienaren van God, en dan de driejaarlijkse tienden om de weduwen, wezen en vreemdelingen te ondersteunen. Het betalen van tienden moest niet ervaren worden als een last. Door het betalen van de tienden gaven de mensen aan dat ze van de HEER hielden en Hem ook vertrouwden. De HEER beloofde hen zo Zijn zegen. Hij zou hun land vruchtbaar maken. Met deze bedoeling staat er in Maleachi 3:10 beproef Mij toch daarmee, zegt de HERE der heerscharen, of Ik dan niet voor u de vensters van de hemel zal openen en zegen in overvloed over u uitgieten. Het land Israel was een land dat onder de heerschappij van God stond. De structuren waren heel anders dan elk andere politieke vorm van bestuur. Zo mag je de tienden zien Iglesia Kreashon Nobo Breda 1
als een soort belasting. Die betalen de mensen ook in elk ander land. Maar in Israel stelde God Zelf de regels. Tot hier dan over het begrip Tienden vanuit het Oude Testament. Een regel waar iedere Israëliet zich strikt aan moest houden. Men leefde, zoals ik reeds meldde, onder de Wet. Het Nieuwe Testament Na het laatste boek in het Oude Testament, Maleachi, kijken we 400 jaar verder. We kijken naar de vier Evangeliën. Hoe staat het met het geven van tienden in het N.T.? Ik noem hier de plaatsen waar dit woord voorkomt in het Nieuwe Testament. Matth.23:23 / Luk.11:42 / Luk.18:12 / Hebr.7:2-9 In deze teksten zegt Jezus dat het wel goed is dat de Farizeeën de tienden van de munt, de dille en de komijn geven, maar dat ze het belangrijkste van de wet verwaarlozen n.l. het oordeel en de barmhartigheid en de trouw. Maar tegen wie heeft Jezus het eigenlijk? Tegen mensen die onder het nieuwe verbond leven of tegen mensen die onder het oude verbond leven. De Farizeeërs leefden onder het oude verbond toen Jezus tegen hen sprak. Jezus kon hen dan ook alleen aanspreken op de regels van het verbond die op dat moment op hen van toepassing waren. En dat waren de regels van het oude verbond. En tot die regels behoorde bv. ook de besnijdenis. Al deze gebeurtenissen vonden plaats onder de Wet. Toen Jezus met Zijn bediening bezig was, verkeerde het volk van God nog onder de Wet. Dus tijdens Jezus openbare optreden waren de offers in de tempel in Jeruzalem nog steeds van kracht. Alle regels in de Thora (de wet) en de rest van het oude testament golden toen nog. En de Here Jezus hield hier goed rekening mee. Zijn Opdracht was nog niet volbracht. Zo sprak Hij de Farizeeërs aan op hun verantwoordelijkheid onder die Wet. Nergens zien we dat Jezus het geven van tienden bevestigt voor het Nieuwe Testament. De christen bestond toen nog niet eens. Hiervan was pas sprake na Zijn sterven en opstanding. Tijdens het leven van Jezus hier op aarde moesten de mensen zich nog strikt houden aan de Wet. Ook Jezus respecteerde dat. Hij werd besneden, deed mee aan de Barmitzwe, en toen Hij de melaatsen genas zond Hij hen volgens de regels van de Wet naar de priesters (Lev.14 e.v.), enz.. In dit licht sprak Hij de Farizeeërs aan op hun plichten. De overgangsperiode Wanneer wij Hebr.7 en Hebr.8 goed bestuderen, dan komen wij tot de volgende conclusie in hoofdstuk 8 vers 13: Als God het over een nieuw verbond heeft, wil Hij daarmee zeggen dat de eerste verouderd is. En alles wat oud en versleten is, wordt vroeg of laat afgedankt. (Het Boek) Deze overgangsperiode vinden we in de periode waarin Christus hier op aarde wandelde (Lees de Evangeliën). We vinden tal van momenten in de vier Evangeliën, die laten zien dat de genoemde periode nog onder de Wet viel. Misschien was het wel beter geweest om het blaadje in uw Bijbel, waarop staat Nieuwe Testament te verplaatsen vlak voor het boek Handelingen. Nergens in de vier Evangeliën moedigt Jezus Zijn Iglesia Kreashon Nobo Breda 2
volgelingen aan tot het betalen van de tienden. Hij reageert slechts op Zijn tegenstanders die zich zo perfect wilden voordoen. Matth.5:17 Denk niet dat ik gekomen ben om de Wet of de Profeten af te schaffen. Ik ben niet gekomen om ze af te schaffen, maar om ze tot vervulling te brengen. Jezus kwam om de Wet te vervullen. Vervullen: Dit woord betekent het voltooien van een belofte. Kijk maar naar Rom.10:4 Want het einddoel van de wet is Christus, tot gerechtigheid voor ieder die gelooft. De King James vertaling zegt het zo: For Christ is the end of the law for righteousness to everyone that believeth. Het oude testament bevat heen wijzingen naar Christus. Nergens in de brieven van Paulus en de andere Apostelen wordt de nadruk gelegd op het geven van tienden. Als het geven van tienden zo n belangrijk issue was, dan zou dit bijvoorbeeld ook besproken zijn in de speciale vergadering van de apostelen in Handelingen 15. Lees maar wat er staat in de verzen 19 21. Als het geven van de tienden belangrijk was, dan zou dit ook opgenomen zijn in dit besluit. Tien procent van je inkomen geven is niet verkeerd. Maar als wij het woord tienden er bij gaan gebruiken, dan misleiden wij het volk van God. In heel de Bijbel wordt het woord tienden in verband gebracht met het oude verbond, de Wet. Onder het oude verbond wordt je gerechtvaardigd door wat je doet. Onder het nieuwe verbond wordt je gerechtvaardigd door wat je gelooft. Niet door eigen werken maar alleen door de genade van Jezus Christus. Zo gauw je het woord tienden noemt, dan heb je het dus over gerechtigheid door eigen werken. En Paulus schrijft daar heel duidelijk over dat je dan los van Christus staat. Dus 10% van je inkomen geven is niet verkeerd. Maar wanneer je dat tienden noemt, dan is dat wel fout. Sinds jaar en dag heeft het begrip tienden een bepaalde betekenis en die kun je gewoon niet veranderen. Vooral niet wanneer er gemeenten zijn waar luid en duidelijk verkondigd wordt dat je niet recht voor God staat wanneer je je tienden niet betaalt. Erger nog, er wordt niet voor je gebeden, omdat je geen tienden betaalt. Wie de taak van oudste wil bekleden, moet beslist zijn tienden betalen. Zo zijn er tal van on-bijbelse redenen om het volk van God te verplichten tot het betalen van tienden. Zodra je het tienden noemt, dan zeg je eigenlijk "ik word gerechtvaardigd voor God door het geven van mijn geld". Logisch dat je dan niet meer recht voor God staat wanneer je zou stoppen met het geven van tienden. Vandaar dat je ook nooit over tienden moet spreken. Door geld worden wij niet gerechtvaardigd voor God. We weten allemaal wel dat dit slechts door de genade van Jezus Christus is. En alles wat wij geven mag alleen maar een offer zijn omdat wij gedreven worden door de liefde van God. Het is beter om wat je maandelijks geeft een gift (donashon) te noemen. Paulus had in 1Kor.16:1vv heel gemakkelijk het woordje tienden er bij kunnen halen, maar dit doet hij nergens. Tienden staan in verband met het aards priesterschap. De Levieten en priesters moesten er van leven. Dit alles hoort bij het heiligdom hier op aarde(hebr.9:1). Als het priesterschap veranderd wordt, vindt er ook noodzakelijk verandering van wet plaats (Hebr.7:12). Onze Hogepriester is niet op aarde, maar zit aan Gods rechterhand. En op aarde is er niet een priester die optreedt voor een groep anderen, maar alle gelovigen zijn priesters. De wet van de tienden geldt niet meer voor ons, zoals wij ook van de hele wet zijn vrijgemaakt. Iglesia Kreashon Nobo Breda 3
Mogen we hieruit de conclusie trekken dat het er niet toe doet hoeveel wij van onze inkomsten weggeven? Zou God nu in plaats van met 10% ook wel met 2 of 3% genoegen nemen? Als u zo denkt, heeft u niet veel begrepen van uw echte plaats als christen, van de liefde die de vervulling van de wet is (Rom.13:10). Zonder enig bevel gaven de eerste christenen in Jeruzalem niet 10 % maar 100%! (Hand.2:45). Dat hoeft niet maar de liefde zal ons dringen niet zo weinig mogelijk maar zo veel mogelijk te geven. Dwang komt voort uit een wet, maar liefde geeft dankbaar en blij wat ze kan, en geniet daarin bijzonder de gemeenschap met God, de grote Gever (2Kor.9:7). Naar gelang van uw vermogen (1Kor.16:2), verwacht de Heer een milde gave van hem voor Zijn werk en voor de behoeftige heiligen. Waarom staat er: Vergeet de weldadigheid en mededeelzaamheid niet (Hebr.3:16)? Omdat wij geneigd zijn om dit te vergeten, en dan haastig en willekeurig nog wat uit onze portemonnee te vissen. Even zien of we nog wat overgehouden hebben. In Rom.12:1 wordt van ons verwacht dat wij ons alles geven aan de Heer. We mogen met de toestemming van de Heer de dingen, die Hij aan ons toevertrouwt, beheren. Eigenlijk is alles van Hem. Mijn vrouw is van Hem, mijn huis is van Hem, mijn kinderen zijn van Hem, enz.. En wat hebt gij, dat gij niet ontvangen hebt? 1Kor.4:7 Waar geeft u aan? Geef aan mensen die je onderwijzen en leiden 1Kor.9:14 laat ons zien dat christenen horen te geven aan mensen, die het Woord aan hen hebben verkondigd en die de Bijbel aan hen onderwijzen. 1Tim.5:17-18 leert dat christenen de oudsten die in hun gemeente goed werk verrichten horen te ondersteunen. De de herders en opzieners van een gemeente mogen geen steun van de gemeente eisen. Maar de gemeenteleden mogen ook niet nalaten steun te geven aan de oudsten die het waard zijn en die het nodig hebben. Geef aan mensen die Gods werk op andere plaatsen verrichten Fil.4:14-18 en 3Joh.5-8 Het is goed dat christenen mensen als zendelingen en reizende evangelisten ondersteunen, zelfs al horen deze mensen niet bij hun eigen gemeente. Geef aan christenen die heel krap bij kas zitten Jak.2:15-17, 1Joh.3:17-18 en 2Kor.8:7-15 Deze gedeelten laten ons zien dat christenen steun horen te geven aan hun medechristenen die het nodig hebben; dus degenen die het moeilijk hebben. Ook is het goed om steun te geven aan andere christelijke gemeenten in de wereld die arm zijn of vervolgd worden. Geef aan de armen Spr.19:17; 21:13 en Matth.6:1-4 In veel andere gevallen is het ook goed te geven aan niet-christenen in de wereld die noden hebben. Iglesia Kreashon Nobo Breda 4
Hoe geef ik? F. Hoeveel hoor je als christen te geven? 1. Geef in verhouding tot je inkomen Christenen moeten naar vermogen geld opzij leggen en sparen om later weg te geven (1Kor.16:2). Dus je hoort te geven naar verhouding tot wat je bezit (2Kor.8:12) en naar vermogen. De rijken geven meer en de armen minder. 2. Geef overvloedig In 2Kor.9:6-7 leren we dat je als christen in je hart moet besluiten wat je wilt geven. Het bedrag is een persoonlijke zaak tussen God en jou. Het mag niet opgelegd worden door de geestelijke leiders of iemand anders. Het Nieuwe Testament spoort ons wel aan om overvloedig te geven en met zelfopoffering! Conclusie In mijn vroegere boodschappen en studies heb ik steeds gehamerd op het geven van tienden. En telkens weer bleef ik met een onbevredigend gevoel zitten. Iets klopte niet. Maar wat, dat wist ik niet. Reden waarom ik me meer ben gaan verdiepen in dit onderwerp. Ik kwam tot de conclusie dat ik de gemeente onbewust manipuleerde om op een oudtestamentische manier te gaan geven. Manipulatie is nooit van de Heer. En toch kom ik te vaak gemeentes tegen die nadrukkelijk hameren op het geven van tienden in de nieuwtestamentische gemeente. De ceremoniële wetten in het Oude Testament waren enkel beelden, schaduwen en illustraties van de werkelijkheden die met de eerste komst van Jezus Christus kwamen (Col.2:16-17; Hebr.8:5; 9:8-10; 10:1-4). Wanneer de aard van het priesterschap verandert, verandert onherroepelijk ook de wet (Hebr.7:12)! Jezus heeft de ceremoniële wet vervuld en daarmee buiten werking gesteld (Matth.5:17; Col.2:14; Ef.2:15). Daarmee werd het geven van tienden aan het oudtestamentische priesterschap, de aanbidding in Jeruzalem en de verzorging van de armen in Israël afgeschaft en vervangen door een nieuwtestamentische wijze van geven. Het oudtestamentische voorschrift voor het geven van tienden mag dus NIET opnieuw ingevoerd worden in de nieuwtestamentische Gemeente! Het geven van tienden is geen plicht of eis voor christenen! Het Nieuwe Testament noemt nergens een bepaald percentage van je inkomen dat je opzij zou moeten zetten, maar zegt alleen dat dit naar vermogen moet gebeuren (1Kor.16:2). De Christelijke kerk heeft in feite het getal van 10% uit het Oude Testament overgenomen en dit toegepast als een aanbevolen minimum voor wat Christenen zouden moeten geven. Maar, Christenen hoeven zich niet verplicht te voelen om altijd een tiende deel te geven. Ze zouden altijd moeten geven wat ze kunnen geven, naar vermogen dus. Soms betekent dit meer dan een tiende, soms betekent dit minder dan een tiende. Het hangt allemaal af van de vermogens van de Christen en van de behoeften van de kerk. Elke Christen moet individueel ernstig bidden en op zoek gaan naar Gods wijsheid om te bepalen hoeveel hij of zij kan geven (Jak.1:5). Laat ieder zoveel geven als hij zelf besloten heeft, zonder tegenzin of dwang, want God heeft lief wie blijmoedig geeft (2Kor.9:7). Iglesia Kreashon Nobo Breda 5