HOE MAAK IK EEN VROEGMIDDELEEUWS RONDSCHILD? Door Imme Strang Vereniging voor Militaire Living History Werkgroep Milites Francorum Versie 12-2016 let op: het maken van een schild is veruit het makkelijkst met twee personen. Formaat: Minimaal 80cm, maximaal 100cm. Materialen: Populieren multiplex, 8 of 9mm dik. Voor een 80 centimeter schild heb je een plaat van minimaal 85x85cm nodig. 3 lagen linnen, dus 3x 1m² Rawhide, in de lengtes: 80cm schilddiamater: 255cm rawhide 90 cm: 280cm 100cm: 320cm Linnen waxdraad of (artificial) sinew Handgeslagen schildknop Reproductie spijkers, niet gehard (i.v.m. klinken) Minimaal 4 korte voor de schildknop en 4 lange voor het handvat. Koop extra, want je raakt ze kwijt of slaat ze scheef. Sluitringen M4 of vergelijkbaar Houtlijm 750 gram Mengpot Grote kwast Water Brede schilderstape van goede kwaliteit (bezuinig hier niet op) Melk- of acrylverf, bijvoorbeeld Royal Talens Amsterdam A318 karmijnrood en 702 lampzwart Houten lat voor het handvat van een flexibele en dichte houtsoort. Geen naaldhout! Schuurpapier Potlood Meetlint Lineaal Schroef (soort maakt niet uit) Touwtje Decoupeerzaag Boormachine: Speedboor 20mm, 1,5mm voor de rand, 4mm voor het handvat Schaar Leernaalden Tang Bolkophamer en aambeeld Werkwijze: Bepaal het midden van de houten plaat door er met potlood een X op te zetten van hoek tot hoek. Schroef in het midden van de X een schroefje vast. Maak een touwtje aan de schroef en aan het potlood vast op een zodanige manier dat je een cirkel
kunt tekenen met de diameter van het schild. Bij een 80 schild moet het touwtje dus 40cm zijn tussen het potlood en de schroef. Teken de buitenste cirkel. Meet de binnenste diameter van je schildknop. (Let op: NIET de buitendiameter van je knop!) Herhaal dit proces om een cirkel in het midden van je schild te tekenen met de binnendiameter van je schildknop. Haal de schroef eruit en boor in het midden een gat van bijv. 20mm zodat je er met de decoupeerzaag bij kunt. Zaag het schild van binnen en van buiten rond. Schuur de randen van het schild met schuurpapier. Doe nu houtlijm in de mengpot en doe daar water bij totdat de houtlijm goed smeerbaar is met een kwast. Dit komt ongeveer neer op 2 delen houtlijm op 1 deel water. Smeer het schild volledig in met houtlijm. Trek de eerste laag linnen er strak overheen, masseer de luchtbellen er uit en laat dit drogen. Knip het linnen rond met ongeveer 5cm ruimte aan de binnen- en buitenkant. Knip het linnen in met ongeveer 3cm tussenruimte. Smeer de randen weer in met lijm en vouw het resterende linnen naar binnen om zo een overlap te vormen.
Herhaal dit proces drie keer, steeds in tegenovergestelde richting. Dus voorkant, achterkant, voorkant. Laat het geheel goed drogen. Leg nu de rawhide ongeveer 15 minuten in handwarm water tot het volledig zacht is. Zet het schild rechtop en trek de rawhide strak om de schildrand. Zorg er voor dat de rawhide aan beide kanten van het schild gelijkmatig verdeeld is, anders kom je niet goed uit bij het boren en naaien. Tape de rawhide goed strak vast met schilderstape.
Teken nu de gaatjes af. Gebruik ongeveer 2,5cm tussenruimte. Laat de rawhide in vorm drogen. Boor de gaatjes door met een 1,5mm boor. Let op, boor in het midden van de rawhide omdat je anders te dicht bij de binnen- of buitenrand komt!
Naai de rawhide vast met linnen of pees. Doe dit met een stuk draad van ongeveer 3,5x de omtrek van het schild. Neem twee naalden en steek de draad door het eerste gaat heen, bij de overlap van de rawhide. Trek de draad zodanig uit dat de aan beide kanten van het schild dezelfde lengte hebt. Begin met één naald en sla dan steeds een gat over, trek eventueel de naald door het gat heen met de tang als je weerstand ondervindt. Zodra je rond bent begin je in dezelfde richting met het naaien van de gaten die je overgeslagen hebt, net als bij leerbewerking.
Hecht daarna de draad af door meerdere knopen in de draad te leggen. Als dit klaar is kun je de schilderstape verwijderen. Kost even wat moeite. Het is nu tijd om de schildknop te monteren. Centreer deze op het schild (check aan de achterkant) en markeer de gaten. Boor het eerste gat en steek hier een korte spijker door. Boor daarna het tweede gat welke precies aan de tegenovergestelde kant van de schildknop zit en steek ook hier een spijker door. Zorg ervoor dat je als laatste altijd twee gaten in een rechte lijn tegenover elkaar over houdt, hier wordt namelijk het handvat door gemonteerd. Draai het schild om, leg het om het aambeeld en doe nauw passende sluitringen over de spijkers. Knip de spijkers af op de juiste lengte om te klinken, je hebt daar ongeveer 8mm extra spijkerlengte voor over. Klink de spijkers vast met een bolkophamer. Je hebt nu 4 korte spijkers geklonken. Zaag nu het handvat op de luiste lengte en werk dit af met schuurpapier. Boor door de schildknop een gat van 4mm door het schild heen. Steek de lange spijkers hier doorheen en leg het handvat op de spijkers. Door de gaatjes van de spijkers in het handvat kun je zien waar je de gaten moet boren. Boor 4mm gaten door het handvat en leg het handvat op de spijkers. Als je alles goed hebt gedaan past dit perfect.
Bepaal daarna waar de gaten moeten komen aan het uiteind van het handvat. Boor deze door en klink alles vast. Verf het schild en je bent klaar! Vergeet niet om de rawhide af en toe in te oliën, dit komt de levensduur ten goede. Een schild wat op deze manier gemaakt is overleeft grof geweld maar is toch licht genoeg om goed te kunnen hanteren. Succes!