Workshop HDR Fotografie
Waar staat HDR voor? Misschien denk je wel dat HDR staatvoor High Definition Resolution mwah, dat lijkt er op. Als we het nou over TV s zouden hebben, dan zat je aardig in de richting. Maar het gaat hier niet over TV s, maar over fotografie. En in de fotografie staat HDR voor High Dynamic Range. Wat betekent High Dynamic Range? Heel eenvoudig gesteld: high dynamic range betekent meer. Meer van hetgene je probeert vast te leggen. En in de fotografie is dat meer dynamisch bereik, het verschil tussen de aanwezige contrasten. Dat klinkt een beetje abstract, daarom laat ik hieronder twee foto s zien. Standaardfoto HDR Foto Ik denk dat iedereen wel kan zien dat de HDR foto veel meer detail en kleuren laat zien dan de standaard foto. Dit komt omdat een HDR foto feitelijk een combinatie is van verschillend belichte foto s. Een standaard foto is slechts een foto. En één foto kan slechts een bepaalde hoeveelheid kleur en detail weergeven. Met andere woorden, één foto is altijd beperkt in het Dynamisch Bereik. Ik weet het, dat klinkt een beetje verwarrend. Maar geen nood, lees gerust verder. Dan wordt het je allemaal duidelijk. Hoe kun je een HDR foto maken? HDR foto s worden gemaakt van verschillende belichtingen van dezelfde compositie. Hieronder zie je drie foto s van steeds dezelfde scene. Elke foto heeft zo zijn eigen bereik in kleur en detail.
Dit is de standaardbelichting zoals de camera die meet. Let vooral op de uitgebeten ramen en de donkere gebieden aan de linkerkant. Deze belichting is de donkere versie van bovenstaande foto. Nu zien we meer detail in de ramen. De ramen en het plafond hebben hier ook meer definitie dan bij de standaard foto. Deze belichting is dan weer lichter dan de versies hierboven. Deramen zijn nu volledig wit geworden. Nu zie je echter meer detail en minder schaduw optreden in de (donkere) voorgrond. Om de uiteindelijke HDR foto te kunnen maken hebben we een stukje HDR software nodig om de drie foto s te kunnen samenvoegen. Ik gebruik hiervoor PHOTOMATIX. Dit is momenteel het populairste pakket om HDR foto s te maken.
Wat zijn de voordelen van HDR? Fotograferen zonder je al teveel zorgen hoeven maken over de belichting Lichte en donkere onderwerpen krijgen meer definitie Fotograferen buiten de fysieke limieten van de camera Er is meer kleur en detail aanwezig om na te bewerken Wat zijn de nadelen? Halos kunnen gemakkelijk optreden als gevolg van extreem tonale verschillen Ghosting als gevolg van beweging Vreemde kleurovergangen (banding) door de verschillende belichtingen Meer werk dan een standaard foto Hoe lang bestaat HDR fotografie al? HDR fotografie bestaat al sinds de uitvinding van de camera. De camera is altijd al fysiek beperkt geweest in het dynamisch bereik en het vastleggen daarvan. Fotografen hebben dit altijd al getracht te omzeilen door te werken met filter en het combineren van fim belichtingen. Sinds de opkomst van de digitale camera s zijn er hele nieuwe oplossingen bijgekomen om steeds meer van het dynamische bereik te kunnen vastleggen. Dit betreft zowel in de techniek als in de software.
Wat heb je nodig voor HDR? Om een HDR foto te kunnen maken heb je in feite niet zo heel veel nodig. Waarschijnlijk heb je het meest hiervan al in huis. Hieronder drie items die je absoluut nodig hebt. 1. Camera zonder camera geen foto. 2. Statief -de sleutel tot de fraaiste HDR foto s. 3. Software dit brengt het allemaal samen. Camera Je hebt echt geen dure camera nodig. Wat wel een absoluut vereiste is, is dat je zelf het diafragma kunt bepalen. Een spiegelreflex camera heeft dat vanzelf al, maar ook veel compactcamera s kunnen dat. Wat last kan zijn is dat je steeds een verschillende belichting moet instellen. De kans op het bewegen van de camera is dat groot. Om dat te voorkomen zit op sommige camera s een Bracketing functie. Ook wel AEB (Automatic Exposure Bracketing) genoemd. Dan hoef je alleen nog maar op de ontspanknop te drukken, de camera zorgt dan voor een aantal verschillende belichtingen. Statief Een statief is nodig om de camera op zijn plaats te houden tijdens de opnames. Dat is het belangrijkste stuk wanneer je een HDR foto wilt maken. Er mag absoluut geen enkele beweging optreden tijdens de opnames. Is dat toch het geval, dan zal dat resulteren in een onscherpe HDR foto. Een statief is ideaal om de camera stil te houden. Software Het laatste onmisbare onderdeel om HDR te maken is de software. Je hebt HDR software nodig waarmee je de verschillende belichtingen kunt samenvoegen tot één foto. Er zijn diverse HDR software pakketten beschikbaar, sommige zelfs gratis. Toch is er maar één grote naam in HDR land. En nee, dat is niet Photoshop! Ik heb het hier over Photomatix. Het is het populairste HDR software pakket en dat is niet zonder reden.
Optioneel Workshop HDR Fotografie Moor Fotografie Dit is eigenlijk alles wat je in de basis nodig hebt om een HDR foto te maken. Hoewel. Om jouw HDR foto er ook uit te laten spatten heb je wat extra software nodig. Adobe Photoshop / Lightroom Voor mijn normale fotobewerkingen en alle beheer en organisatie van mijn foto s gebruik ik Adobe Photoshop Lightroom. Voor al de zwaardere fotobewerkingen gebruik ik Adobe Photoshop. Dit fotobewerkingsprogramma is al sinds tijden de industriestandaard en er is eigenlijk niets wat in de buurt komt. Nu kan ik me voorstellen dat Adobe Photoshop wat buiten je budget is. In dat geval zou je ook eens kunnen kijken naar Adobe Elements, wat een uitgeklede versie van Photoshop is. Adobe Elements is hier en daar wat gelimiteerd, maar je kunt de klus er echt wel mee klaren. Persoonlijk doe ik veel van mijn (basis)bewerkingen tegenwoordig in Adobe Lightroom, maar dat valt hier een beetje buiten, omdat je daarmee niet in lagen kunt werken. HDR fotograferen Het juist instellen van de camera om HDR te schieten lijkt misschien ingewikkeld, maar ik kan je verzekeren, het stelt allemaal niet zoveel voor. Als je het eenmaal een paar keer gedaan hebt, gaat het vanzelf. De truc is dat je goed moete weten hoe je de belichting aanpast. Belichting De belichtingsinstellingen bepalen hoe licht of donker de foto wordt wanneer je op de ontspanknop drukt. Je kunt dit met behulp van de Bracketingfunctie instellen. Daar kun je aangeven hoeveel stops verschil er moet zijn tussen standaard-licht en standaard-donker. Niet elke camera heeft dit echter! Check de handleiding of zoek op Google. In dat geval kun je de +/- knop gebruiken die bij de ontspanknop zit. Heb je eenmaal uitgezocht hoe je de belichtingsaanpassingen kunt doen, dan ben je klaar om je HDR foto te maken.
Zorg dat je een mooie locatie vind die je in al zijn glorie kunt fotograferen. Bijvoorbeeld een auto met lucht en wolken in de achtergrond. Dat lijkt me een goed testobject omdat er vele lichtbronnen zijn die van diverse richtingen komen. Wanneer je hebt besloten wat je gaat fotograferen kun je aan de slag. Zorg dat je minimaal drie foto s maakt, zoals hieronder. Deze eerste foto is de standaard foto met een belichting die door de camera gemeten is. Hier hoef je je nog niet druk te maken over het aanpassen van de belichting. Die moet vooral gelijkmatig zijn. De tweede foto moet donderder uitvallen dan de eerste standaard foto. Nu ga je de belichting aanpassen door te onderbelichten (EV minus) Probeer deze foto zo donker mogelijk te maken, zodat de kleuren van de lichtste delen goed naar voren komen. De derde foto moet lichter worden dan de standaard foto. Pas daarom de belichting aan naar overbelichting (EV plus). Deze foto moet juist de voorgrond en de donkere delen goed uitlichten. Heb je deze set foto s compleet, dan kun je verder naar het volgende onderdeel: het combineren van de verschillende belichtingen in één HDR foto met behulp van Photomatix.
Samenvoegen van belichtingen Het is nu tijd om de HDR foto te creëren vanuit de drie foto s die we hiervoor hebben gemaakt. We gaan de HDR maken door de verschillende belichtingen samen te voegen. Om dit te kunnen doen hebben we HDR software nodig. De software die ik hiervoor gebruik is Photomatix. Photomatix Video en Stap-voor-Stap Instructies Het gebruik van Photomatix om je HDR foto te maken is niet zo heel moeilijk. Hieronder een screenshot van de instellingen in Photomatix waarmee je kunt spelen en het beeld van je HDR foto kunt bepalen. Elke instelling heeft een specifiek doel, maar vele overlappen elkaar enigszins. Dus als je één instelling wijzigt, zal dit ook effect hebben op andere instellingen. Het belangrijkste is om de ruis tot een minimum te beperken. Photomatix vindt het heerlijk om ruis te genereren... Het heeft niet zo heel veel zin om te kijken naar de instellingen in dit screenshot. Als ik één ding wel heb geleerd, is het het dat elk HDR beeld een frisse start vereist voor een optimaal resultaat.
Algemene instellingen Strength: bepaalt de sterkte van het contrast. Een waarde van 100 geeft een maximale verhoging van zowel het lokale als algemene contrast in het beeld. Color Saturation: bepaalt de verzadiging van de RGB kleurenkanalen. Hoe hoger de verzadiging, hoe intenser de kleuren. Een waarde van 0 geeft een zwart/wit beeld. De waarde heeft hetzelfde effect of elk van de drie kleurenkanalen. Luminosity: bepaalt de compressie van het lichtbereik, hetgeen een effect heeft op de algemene luminosity level. Hoe hoger de waarde, hoe meer details zichtbaar in de donkere delen van het beeld. Houd deze waarde rondom de 0 voor een natuurlijk beeld. Microcontrast: bepaalt in hoeverre details worden benadrukt. Light Smoothing: bepaalt hoe vloeiend de lichtvariaties in het beeld zijn. Een hogere waarde beperkt over het algemeen zg. halo s en geeft een natuurlijker beeld. Een lagere waarde zorgt voor een scherper beeld. Tone Settings White Point - Black Point: beide instellingen bepalen hoe de minimum en maximum waarden van het getonemapte beeld worden ingesteld. Een hogere waarde geeft een hoger contrast. Een lagere waarde reduceert zg. clipping (het samenvoegen van soortgelijk gekleurde pixels waardoor je minder detail ziet).
Het witte punt stelt de maximum waarde in voor het getonemapte beeld (puur wit of 255). Het zwarte punt stelt de minimum waarde in voor het getonemapte beeld (puur zwart of 0). Gamma: bepaalt de waarde van de grijstinten (of mid-tones) van het getonemapte beeld, hetgeen het beeld lichter danwel donkerder maakt. Color Settings Temperature: bepaalt de temperatuur (of witbalans) van het getonemapte beeld in verhouding tot de temperatuur van de bronfoto s. Een hogere waarde geeft een warmer, geel/oranje beeld. Een lagere waarde geeft een kouder, blauwer beeld. Een waarde van 0 houdt de temperatuur van de bronfoto s aan. Saturation Highlights: bepaalt de kleurverzadiging van de lichte delen in het beeld. Waarden boven 0 verhogen de kleurverzadiging; waarden onder 0 verlagen de kleurverzadiging. Saturation Shadows: bepaalt de kleurverzadiging van de donkere delen in het beeld in verhouding tot de ingestelde waarde voor Color Saturation (zie boven). Waarden boven 0 verhogen de kleurverzadiging; waarden onder 0 verlagen de kleurverzadiging. Miscellaneous Settings Micro-smoothing: vervaagt lokaal contrast in details. Dit geeft over het algemeen een onderdrukking van ruis in de het beeld, waardoor het er helderder uitziet. Bij het produceren van een HDR beeld is dit vooral zichtbaar in de lucht! Belangrijke noot: het 100% venster (wordt weergegeven als je ergens in het beeld klikt) geeft niet altijd het effect van deze instelling goed weer. Als je bijv. het effect van micro-smoothing wilt zien op de lucht, dan is het beter om een gebied te selecteren in het beeld waarin zowel de lucht als iets anders is te zien.
Highlights Smoothness: reduceert het contrast in lichte delen van het beeld. De waarde van deze instelling bepaalt hoeveel van de lichte delen worden beïnvloed. Deze instelling is nuttig om te voorkomen dat witte delen grijs worden in het beeld, of een mooie blauwe lucht donkerder en grijzer wordt. Het is ook behulpzaam bij het beperken van halo s van objecten met een lichte achtergrond. Shadows Smoothness: reduceert het contrast in donkere delen van het beeld. De waarde van deze instelling bepaalt hoeveel van de donkere delen worden beïnvloed. Shadows Clipping: beheerst het clippen van donkere delen in het beeld. De waarde van deze instelling bepaalt hoeveel van de donkere delen worden geclipt (oftewel samengevoegd). Deze instelling is nuttig voor het beperken van ruis in donkere delen van een beeld. Probeer vooral niet al deze instellingen uit het hoofd te leren, dat is echt niet nodig. Een goede manier om te kijken wat de verschillende instellingen doen met het beeld, is om minimum of maximum waarden te gebruiken en dan te zien wat er gebeurt. En soms geeft dat een verrassend goed effect ;-) Natuurlijk hoef je hier nog niet te stoppen! Elke foto is immers weer anders. Heb je het gevoel dat jouw foto nog meer nabewerking nodig heeft, aarzal dan vooral niet. Pas als je zelf tevreden bent moet je stoppen!
De uiteindelijke verbeterde HDR foto Hieronder zie je het uiteindelijke resultaat van de verbeterde HDR foto. Als eerste heb ik de HDR foto geplaatst die uit Photomatix kwam. Daarna twee HDR foto s die nog nabewerkt zijn in Lightroom. Zo kun je een goed vergelijkmaken.
Dit is alles wat je moet doen om een fraaie HDR foto te maken. Natuurlijk is het iets meer werk dan een gewone foto, maar op deze manier heb je ook iets aparts! Uiteraard is ook het HDR stuk afhankelijk van smaak. Wat de ene mooi vindt zal de andere verfoeien. Maak gewoon de HDR foto die je zelf mooi vindt! Ik merk dat ik door verschillende fases ga. Soms vind ik het heerlijk om een extreem HDR beeld te maken, andere keren past het beter als ik het wat realistischer maak. Ga lekker uitvinden wat het beste bij jou past. Veel plezier!
Zelf heb ik deze workshop met heel veel plezier gedaan, nu zou ik graag willen weten wat jullie ervan vinden. Willen jullie daarom deze vragenlijst invullen, daarmee zou je me ontzettend helpen voor een volgende workshop. Alvast bedankt! 1. Wat vind je van de locatie voor deze workshop? 2. Wat vind je van de tijdsduur van de workshop? 3. Wat vind je van de verkregen informatie tijdens deze workshop? 4. Wat vind je van het (kennis)nivo van deze workshop? 5. Zou je deze workshop aanraden aan anderen? 6. Wat zou je liever veranderd/verbeterd zien aan deze workshop? Naam: Workshop: