Informatieverstrekking aan gescheiden ouders Elke school heeft te maken met ouders met een verbroken relatie. Als ouders scheiden hebben zij in beginsel allebei het gezag over een minderjarig kind. Soms is er ook één ouder met gezag en één ouder zonder gezag over het kind. Dit kan ook het geval zijn wanneer ouders nooit getrouwd zijn. Waar in dit protocol wordt gesproken over gescheiden ouders kan ook worden gelezen ouders met een verbroken relatie. Wettelijke bepalingen Voor de informatieverstrekking aan gescheiden ouders is van belang of een ouder het gezag heeft. De belangrijkste bepalingen zijn opgenomen in boek 1 van het Burgerlijk Wetboek (BW), de WPO en de WVO. Uit deze wetsartikelen volgt dat het in eerste instantie aan (gescheiden) ouders is om elkaar te informeren over de vorderingen en ontwikkelingen van hun kind. In sommige gevallen is de relatie tussen de ouders zo vertroebeld, dat goede onderlinge communicatie niet meer aan de orde is. Dan komt de school in beeld. De vraag rijst dan wat de verplichtingen van de school zijn inzake de informatieverstrekking. Boek 1 Burgerlijk Wetboek Artikel 1:377b BW bepaalt dat de met het gezag belaste ouder verplicht is de andere, niet met gezag belaste ouder op de hoogte te houden van belangrijke zaken die het kind aangaan (bijv. schoolrapporten en informatie over extra begeleiding). Artikel 1:377c BW bepaalt dat de school verplicht is een ouder die niet het ouderlijk gezag heeft, als hij of zij daarom vraagt, van beroepshalve beschikbare informatie te voorzien over belangrijke feiten en omstandigheden die het kind of de verzorging en opvoeding van het kind betreffen. Er zijn op deze regel twee uitzonderingen: * De informatie wordt niet verstrekt als de school de informatie niet op dezelfde manier aan de ouder met het ouderlijk gezag zou verstrekken; * De informatie wordt niet verstrekt als het belang van het kind zich tegen het verschaffen van de informatie verzet. Wet op het primair onderwijs en Wet op het voortgezet onderwijs Artikel 11 van de Wet op het primair onderwijs (WPO), artikel 23b van de Wet op het voortgezet onderwijs (WVO) en artikel 20 van de Wet op de expertisecentra (WEC) bepalen dat de school over de vorderingen van de leerlingen rapporteert aan hun ouders. Mogelijkheden voor ouders: de klachtencommissie Het kan voorkomen dat één van de ouders vindt dat de school hem of haar niet goed heeft geïnformeerd over de voortgang van het kind of van mening is dat de school zich partijdig opstelt. Als een ouder er in zo n situatie met de school niet uitkomt, kan hij of zij een klacht indienen bij de klachtencommissie van de school. Het adres van de klachtencommissie staat in de schoolgids of op de website van de school. Door de Landelijke Klachtencommissie Onderwijs (LKC) van Onderwijsgeschillen zijn in een aantal geschillen de volgende uitspraken gedaan:
School moet neutraal zijn Een school moet voorkomen partij te worden in een echtscheidingsconflict en moet alle schijn van partijdigheid vermijden. De school hoeft soms geen informatie te verstrekken als zij daardoor haar neutraliteit verliest. Bijvoorbeeld wanneer een ouder vraagt of er een verschil is in de leerprestaties van de kinderen in de weken dat ze bij de vader en de weken dat ze bij de moeder zijn. Alleen in uitzonderlijke omstandigheden, als de veiligheid van het kind in het geding is, is het volgens de commissie verstandig om informatie ten behoeve van een echtscheidingsprocedure te verstrekken. Beide ouders hebben ouderlijk gezag De school heeft een actieve informatieplicht. Zij moet ouders dezelfde mondelinge en schriftelijke informatie geven. De school heeft hierin een eigen verantwoordelijkheid. Als de school weet dat er geen omgang is tussen een ouder en het kind, mag de school geen genoegen nemen met de mededeling van de ouder dat die de andere ouder wel zal informeren. De school moet dit controleren. Wanneer in een echtscheidingsconvenant is vastgelegd dat de ene ouder de andere ouder moet informeren en dit vervolgens niet gebeurt, moet de school de betreffende informatie aan de andere ouder verschaffen. Als de school informatie in tweevoud aan het kind meegeeft, voldoet de school in principe aan haar informatieplicht. Wanneer vervolgens blijkt dat de informatie een van de ouders niet bereikt, moet de school een andere manier zoeken om de informatie te verstrekken. Als een van de ouders geen gezamenlijk oudergesprek wil, moet de school de mogelijkheid bieden voor afzonderlijke gesprekken met beide ouders. Ouder zonder ouderlijk gezag De school moet de ouder zonder gezag informatie geven over belangrijke zaken over het kind of diens verzorging of opvoeding. De ouder moet daar wel zelf om vragen, de school hoeft dit dus niet uit eigen beweging te doen. De informatie kan gaan over de cognitieve en/of sociaalemotionele ontwikkeling van het kind zoals leerprestaties of medische kwesties. Hieronder valt bijvoorbeeld een schoolrapport, maar niet een uitnodiging voor een algemene ouderavond of een schoolfoto. Op de informatieplicht kan een uitzondering worden gemaakt als het belang van het kind zich verzet tegen het verstrekken van de informatie. De school moet een eigen afweging over dat belang maken. De school moet de gezaghebbende ouder over een verzoek tot informatieverstrekking op de hoogte brengen. Als de ouder met gezag zich verzet tegen het verstrekken van informatie aan de andere ouder of dit niet in het belang van het kind acht, is dit onvoldoende. Deze ouder zal dit moeten onderbouwen, bij voorkeur met een gerechtelijke uitspraak waarin een beperking van de informatieplicht is opgenomen. De veiligheid van het kind speelt een rol bij de afweging of de school informatie verstrekt. Als een kind op school aangeeft bang te zijn voor de ouder mag een school terughoudend zijn in het verstrekken van informatie. Een school mag niet verwijzen naar de gezaghebbende ouder als de ouder zonder ouderlijk gezag informatie opvraagt.
Aanbevelingen LKC voor scholen De LKC adviseert scholen om beleid te formuleren met betrekking tot informatieverstrekking aan gescheiden ouders. Dit beleid kan door de school worden opgenomen in de schoolgids. Bij aanmelding van nieuwe leerlingen is het raadzaam om de juridische status met betrekking tot gezag, omgang en informatievoorziening van ouders in kaart te brengen. Verder kan er op het aanmeldingsformulier standaard worden gevraagd naar namen en adressen van beide ouders. Protocol 1. Algemeen Als ouders van een kind gaan scheiden is dat een zeer ingrijpende gebeurtenis. Dat geldt voor de ouders, maar in nog sterkere mate voor hun kinderen. Vaak komt voor kinderen de scheiding onverwacht. In andere situaties is er al gedurende lange tijd sprake van spanningen. In alle gevallen heeft dit gevolgen voor de kinderen. Op school worden wij via de kinderen met de scheiding geconfronteerd. Om duidelijk te maken hoe wij hiermee omgaan is dit protocol opgesteld. Wij willen hiermee: a). de positie van de school in scheidingssituaties beschrijven; b). de afspraken van de school van de kinderen in relatie tot de scheidende ouders helder vast leggen. 2. Scheiding en juridische gevolgen Sinds 1998 is het geregeld dat bij een echtscheiding of bij een ontbinding van een geregistreerd partnerschap beide ouders het ouderlijke gezag behouden. Beide ouders hebben dan een beslissingsrecht als het bijvoorbeeld gaat om: - inschrijving op een school - aanvraag voor onderzoeken - overplaatsing naar een andere school (SBO) Deze opsomming is niet limitatief. Bij hoge uitzondering wordt hiervan afgeweken, bijvoorbeeld als de ouders bij voortduring onenigheid hebben over de beslissingen die moeten worden genomen in het belang van de kinderen of als één van de ouders niet in staat wordt geacht de kinderen op te voeden. De Rechtbank zal dan advies vragen aan de Raad voor de Kinderbescherming. Vanaf maart 2009 dienen de ouders bij een echtscheiding een Ouderschapsplan te maken. Hierin worden de afspraken beschreven over de verantwoordelijkheid en de zorg voor de kinderen, de kinderalimentatie en de informatie uitwisseling t.a.v. de kinderen. 3. Positie van de school De leerkrachten en directies van de scholen van NoorderBasis zullen zich te allen tijde afzijdig houden van een conflict tussen ouders en zich neutraal opstellen. Dit brengt met zich mee dat de school zelfstandig een informatieplicht heeft ten opzichte van beide ouders en dat de school niet afhankelijk kan zijn van de informatieverstrekking van de ene ouder ten opzichte van de andere ouder. De school kan er dus niet van uit gaan dat de ene ouder de andere ouder voldoende informeert. Ook wanneer een scheiding minder harmonieus verloopt zullen leerkrachten en directie geen stelling nemen vóór of tegen één van beide ouders en met beide ouders de relatie handhaven. Wanneer een vermoeden bestaat dat er situaties voorkomen die nadelig zijn voor het welbevinden van het kind zal de leerkracht de vertrouwenspersoon op school hierover informeren. Bij structurele gevallen en in overleg met de vertrouwenspersoon kunnen nadere stappen ondernomen worden richting de vertrouwensarts van de school.
4. Concrete afspraken a. Halen van kinderen Kinderen van gescheiden ouders kunnen van school worden opgehaald door één van de (of beide) gescheiden ouders. Indien er sprake is van omgangsregelingen is het verstandig dat de school een overzicht heeft van die regelingen (uiteraard op basis van beschikkingen van de rechtbank). De leerkracht kan daar dan zo veel mogelijk rekening mee houden en hij kan dat ook zo veel mogelijk in de gaten houden. Wanneer de omgang van één van beide ouders met de kinderen van rechtswege is verboden, zal de school in overleg met de andere ouder bespreken op welke wijze het kind vanuit de klas / school naar huis gaat. In dit geval is het noodzakelijk dat de school over een kopie van de beschikking van de rechtbank beschikt. b. Informatievoorziening Beide ouders hebben recht op dezelfde informatie over hun minderjarige kinderen van mensen die beroepshalve met de kinderen te maken hebben, derhalve leerkrachten. Dit recht blijft bestaan, ook na een echtscheiding, zelfs in de situatie waarin één van de ouders niet meer met het gezag is belast. Het belang van informatievoorziening aan beide ouders is dat ook een niet verzorgende ouder op de hoogte blijft van de ontwikkelingen van het kind, zodat een kind geen compleet vreemde is geworden wanneer mogelijke contacten worden hersteld. Een uitzondering op de informatieverstrekkingverplichting is mogelijk wanneer de verzorgende ouder beschikt over een beslissing van de rechtbank waarin is vastgelegd dat het recht op informatie van de andere ouder is beperkt en een kopie hiervan aan de school is verstrekt. Alle informatie die elektronisch door school, leerkracht en groepsouder verstuurd wordt, wordt naar de e-mailadressen van beide ouders verstuurd. De onderlinge coördinatie van eventuele acties voortvloeiende uit deze e-mails is aan de ouders zelf. Daarnaast wordt informatie aan het kind meegegeven. Dit zal terechtkomen bij de ouder waar het kind op dat moment verblijft. Ook dit zal door de ouders zelf met elkaar afgestemd dienen te worden. Belangrijke informatie zoals bijvoorbeeld informatie over ouderavonden wordt aan beide ouders toegestuurd. c. Ouder / rapportgesprekken Afhankelijk van de wens van de gescheiden ouders kunnen de oudergesprekken (rapportgesprekken) gezamenlijk of apart plaatsvinden. Dit kan kenbaar gemaakt worden aan de leerkracht. d. Inschrijven van een leerling van gescheiden ouders Voor de inschrijving van een leerling is de handtekening van de wettelijke vertegenwoordiger nodig. Wanneer beide ouders ouderlijk gezag hebben zijn zij beide wettelijk vertegenwoordiger. Wanneer school weet dat een van de ouders tegen de inschrijving is dan is het verstandig om van beide ouders een handtekening te verkrijgen. Als een van de ouders geen handtekening geeft en de andere ouder wil toch doorzetten moet hij of zij voor de inschrijving vervangende toestemming bij de rechter vragen. 5. Omgaan met scheidingssituaties Het is wenselijk dat ouders in een scheidingssituatie zo snel mogelijk en in een vroeg stadium de leerkracht hierover informeren. De situatie thuis kan direct invloed hebben o p de concentratie en leerprestaties van het kind op school. Wanneer de leerkracht op de hoogte is van de oorzaak hiervan kan hij/zij het kind beter ondersteunen. Wanneer de scheiding concreet wordt, dan verzoeken wij beide ouders om het formulier Informatievoorziening kinderen van gescheiden ouders in te vullen. Met dit formulier heeft de school de juiste contactgegevens van beide ouders in het bezit en is het duidelijk wie voor welke
zaken benaderd kan worden. Op die manier kunnen beide ouders de ontwikkeling van hun kinderen goed blijven volgen.
INFORMATIEVOORZIENING KINDEREN VAN GESCHEIDEN OUDERS Naam kind Naam kind Naam kind groep groep groep Contactgegevens moeder Naam Adres Telefoon thuis E-mail adres Mobiel Contactgegevens vader Naam Adres Telefoon thuis E-mail adres Mobiel Hoofdverblijf Op welk adres is / zijn de kind(eren) ingeschreven: vader / moeder * Postadres Als postadres geldt het adres van: vader / moeder * Betaling ouderbijdrage Verantwoordelijk voor betaling van de ouderbijdrage: vader / moeder * Informatievoorziening Nieuwsbrieven: vader / moeder / beiden * E-mailberichten van leerkracht: vader / moeder / beiden * Uitnodiging oudergesprekken: vader / moeder / beiden * Andere zaken: * s.v.p. doorhalen wat niet van toepassing is
Contactvolgorde in geval van calamiteiten (ziekte/ongeval etc. tijdens schooltijd): 1. Naam Telefoon _ 2. Naam Telefoon 3. Naam Telefoon Omgangsregeling (ter info): Aldus verklaard, Datum: Moeder (handtekening) Vader (handtekening)