Welkom bij Van Hall Larenstein. Kennisdag Meer natuur in de stad, hoe doe je dat?

Vergelijkbare documenten
Wat kunt u doen... Biodiversiteit in de Stad

Overzicht workshops kennisdag 'Meer natuur in de stad, hoe doe je dat?'

Tools for climate-adaptive and healthy urban design. Robbert Snep Wageningen Environmental Research

Biodiversiteit in stedelijk groen

Green infrastructure. Reinder Brolsma Robbert Snep

Verstedelijkingsopgave als groene challenge

Natuur op bedrijventerreinen: onderzoek & praktijk

Wageningen University & Research. Wageningen, 14 Oktober 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus

Bedrijven & Biodiversiteit = 3!

Biodiversiteit in Zundert. Wetenschapswinkel. Concrete maatregelen ter bevordering van de ecologische kwaliteit in de gemeente Zundert

infprg03dt practicumopdracht 4

Een b(l)oeiend sportpark

Nut en noodzaak van een goed imago Informatie Workshops drs. J.M. (Walther) Verhoeven vrijdag 28 november uur

Red de Jamaica Iguan

Bezoekers Open Dagen maart

Wageningen University & Research. Wageningen, 04 November 2017 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus

Eerste bijeenkomst Community of Practice: natuurinclusief bouwen Een beweging genaamd Gideon

Anna Schoemakers Klimaat voor Ruimte

.boekeltuinen.nl www

Leefbare steden. met connected lighting

Welkom door Joop Spijker dagvoorzitter, werkzaam bij Alterra, Wageningen UR, als senior-onderzoeker. Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie

Responsief Beleidsonderzoek

Doet uw gemeente mee?

Solarpark Hengelo. NLGreenlabel. NL Greenlabel

Vergroenen van het groenonderwijs. Opleidingen helpen bij groei stadsnatuur. Drs. Yvon D. Schuler

Zorgen aan de poort Alternatieven voor toegang tot zorg en ondersteuning

Voor een meetbare duurzame leefomgeving. Voor het verduurzamen en vergroenen van onze leefomgeving

Wetenschap ontmoet Natuur

Aan de leden van het Genootschap voor Risicomanagement (GvRM)

Hebben stadsvogels nog een kans? 1. Probleemstelling 2. Huismus en Koolmees als stedelijke bio indicatoren

Grootschalige reactie van planten en dieren op klimaatverandering

Aan de leden van het Genootschap voor Risicomanagement (GvRM)

Quadruple P voor een duurzame stad: People Planet Profit en Project

Vvg. Kansen zien, kansen pakken! Leven in de stad van de toekomst. 13 november 2013

Buurttuin Zwarteweg Rheden. Meer natuur in de stad, hoe doe je dat?

3/13/2014. Klimaatverandering vraagt om innovatie. Crises op meerdere fronten

1 oktober 2018 Vooraankondiging 2-jaarlijks R92 Congres: Maatschappelijk Herstel is (g)een Kunst?! Dit kunstwerk is gemaakt door Franca Hiddink

SKB-Duurzame Ontwikkeling Ondergrond Showcase Amersfoort

MASTERCLASS Participatief plannen van groenblauwe netwerken voor ecosysteemdiensten

Stedelijke railprojecten De stand internationaal en nationaal

Lijst van uitnodigingen te behandelen in de vergadering van burgemeester en wethouders van dinsdag 25 september 2018

natuurbeheer Jens Verwaerde Natuurpunt CVN

Implementatie van richtlijnen. Dr. Hester Vermeulen Afdeling Chirurgie, Academisch Medisch Centrum Amsterdam Amsterdam School of Health Professions

ZA4735. Flash Eurobarometer 219 (Biodiversity) Country Specific Questionnaire Belgium (Flemish)

Natuurwaarden op Groene daken Workshop KNW Stowa 4 Oktober 2016 Klaas van Nierop

Inrichtingsconcept: Kosten in controle

De mug achter de olifant

Landschapsonderzoek in het Kromme Rijngebied

LIVING LAB GRONINGEN AIRPORT EELDE. Philip Broeksma, kwartiermaker

Provinciaal Adviseur Ruimtelijke Kwaliteit Provincie Noord-Holland HAARLEM, JUNI 2019

Welkom bij Biologie in Wageningen. Opleidingsdirecteur bachelor biologie 2 e jaars bachelorstudent biologie

Maar laat ik ook de rest van het team voorstellen Eefje, Charjan en Jasper. Eefje

Het Hart van Holland. Omgevingsvisie 2040

Lean Innovation Network

Visie op stadslandbouw

Toekomst natuurbeheer: waar gaat het heen? Edo van Uchelen

Maak van je tuin, een levende tuin!

Groenblauwe netwerken voor duurzame en dynamische steden

1 NATUUR. 1.1 Natuurwetgeving & Planologie

Praktijkvoorbeeld Evidence Based Werken. Foutloos Leren bij Korsakov

Aard,omvang en oplossingsrichtingen huidige en toekomstige leegstand agrarische vastgoed Nederland

Regionale Adaptatie Strategie vanwege klimaatverandering. MT 22 maart 2012 Arno Lammers

Maatschappelijke waardecreatie in de praktijk

Motivaties in het beheer van de duinen

Zit je straks gezellig te lezen in de daktuin van de bib?

Bij-scholing voor de groenprofessional. Titel presentatie. subtitel

Cradle to Cradle in de praktijk Tuinen

Wageningen University & Research. Wageningen, 5 November 2016 Prof. dr Arthur Mol, Rector Magnificus

Steenuil en ontheffingsaanvragen van de Flora- en faunawet. Martijn van Opijnen (Dienst Regelingen) Wouter van Heusden (Dienst Landelijk Gebied)

Frameworks/Modellen Informatievaardigheid

Leergang bve Programma

Better cities, better lives. De bijdrage van ondergronds ruimtegebruik aan duurzame stedelijke ontwikkeling

Masterclass Value of Information. Waarde creëren voor de business

Leergang mbo Programma

Het Jaar van de Ruimte

Duurzame Gebiedsontwikkeling

NLGreenlabel. Presentatie Nico Wissing

Professionaliteit in wetenschap en zorg

Inhoud. 1. Achtergrond en aanleiding (MER en TICD) 2. Opgave en oplossingen water en groen. 3. Proces en methode. 4. Uitvoering

Ruimte voor innovatie

Het klikt! Wat werkt in de samenwerking rond jeugd. #hetklikt. Werkplaatsen Sociaal Domein

CHECKLIST ONDERGRONDKANSEN: AANTREKKELIJK WONEN EN WERKEN IN APELDOORN

Natuur- en landschapscriteria voor Nationale Parken van Wereldklasse

COP #14: Jouw klimaatadaptief donderdag 14 februari 2019

Wegkijken of. ingrijpen. Conferentie voor vertrouwenspersonen in het mbo. Donderdag 17 januari uur Aristo Utrecht

No Risk No Glory? k(no)w risks, k(no)w FUN, k(no)w opportunities, k(no)w future!

Programma demonstratieweek bioraffinage in de Peel Van maandag 8 t/m vrijdag 12 september

Ecosysteem voedselrelaties

ONDERZOEKSOPDRACHT KCNR DECEMBER 2016 Klimaat-adaptieve gevel

One Welfare: Animal Assisted Interventions

Geen keurslijf, maar ruimte voor eigen keuzes. 2e Cardiovasculair Risicomanagement Congres. De nieuwe multidisciplinaire richtlijn

RESEARCH DATA MANAGEMENT INNOVATIE & SURF

Succesvol samenwerken in de Regio Eindhoven. Plaats voor een heading

Datum: zaterdag 18 september uur. Cool kunst en cultuur, Coolplein 1 te Heerhugowaard. Kaartverkoop: 11,- via:

CC Connected Cities. connectedcities.net web-statistics

Bodem & Klimaat. Op weg naar een klimaatbestendig bodembeheer

Sustainable solutions from a multidisciplinary approach

Goede onderwijsondersteuning is een professionele tak van sport die veel effect heeft op onderwijsinstellingen, kwalitatief opzicht.

Werkblad - Les 2 - Bouwen met de natuur

Transcriptie:

Welkom bij Van Hall Larenstein Kennisdag Meer natuur in de stad, hoe doe je dat? Donderdag 24 november 2016

Derk Jan Stobbelaar Lector Duurzaam Landschapsbeheer Van Hall Larenstein Meer natuur in de stad, hoe doe je dat?

Meer natuur in de stad, hoe doe je dat?

Meer natuur in de stad, hoe doe je dat?

Meer natuur in de stad, hoe doe je dat?

Urgentie + Mogelijkheden + Wensen + Interactief ontwerpen

Programma Kennisdag 13.15 uur Het ontstaan van een nieuw ecosysteem: de stad. Nieuwe ronde nieuwe kansen - Robbert Snep Ontwerp, inrichting en beheer van stadsnatuur. Nu en in de toekomst - Martijn van de Loo 14.15 uur Workshopsronde 1 15.00 uur Pauze en informatiemarkt 15.30 uur Workshopronde 2 16.15 uur Verplaatsen naar kapel 16.30 uur Reflectie en vooruitblik op stadsnatuur - Jelle Reumer Onderwijsagenda voor stadsnatuur - Derk Jan Stobbelaar 17.00 uur Netwerkborrel Meer natuur in de stad, hoe doe je dat?

Huishoudelijke mededelingen Programma en workshopindeling uitgereikt bij ontvangst Ingeschreven? Workshopnummers staan op badge Geen workshopvoorkeur opgegeven? Kies groen! Pauze en informatiemarkt in aula Laatste sprekers weer plenair in kapel Meer natuur in de stad, hoe doe je dat?

Robbert Snep Onderzoeker Alterra Wageningen University and Research Meer natuur in de stad, hoe doe je dat?

Het ontstaan van een nieuw ecosysteem: de stad Nieuwe ronde, nieuwe kansen... Dr. ir. Robbert Snep, 24 November 2016

12

13

14

15

16

17

18

19

20

21

22

On the Origin of Species by Means of Natural Selection. Charles Darwin, 1859 British Library

24

Nieuwe ronde, nieuwe kansen? 25

1858 2016! 26

Hoe ziet de wereld er de komende jaren uit? 27

Welke kennis en vaardigheden nodig voor 2017 2070? Bos- en Natuurbeheer Tuin- en landschapsinrichting 28

29

31

Culex pipiens - de Gewone Steekmug De soort is koude tolerant, overwintert en richt zich vooral op vogels Culex pipiens f. molestus - London Metro mug De soort is koude intolerant, en richt zich meer op zoogdieren (incl. de mens!) soortvorming

34

35

URGENTIE!!! Aan de slag in de praktijk! 36

Biodiversity hotspots Urbanization hotspots 37

38

40

Stoornis voortkomend uit gebrek aan natuurbeleving

42

47

48

52

53 Steve Winter, National Geographic

STADS 54 54

Stedelijk Bos & Natuurbeheer Biodiversiteitbehoud - Bedreigde stadssoorten - Bedreigde stedelijke habitats Biodiversiteitsbeleving - aantrekkelijke stadssoorten - Locatie-beheer betekenisvolle natuurontmoetingen Beheer ongewenste stadsflora en fauna - Exotenbestrijding (> effect op inheemse soorten) - Wildbeheer (> effect op mens) 55

56

57

World Cities report 2016 (UN-Habitat) 58

59

60

61

M.Ottelé - TU Delft

64

BES Lab, 1997

Sino-Singapore Tianjin Eco-city Development and Investment 67

68

69

70

71

72

73

74 Khoo Teck Puat Hospital, Singapore

Tuin- en landschapsinrichting van duurzame steden Functioneel groen - Klimaat, gezondheid, voedsel, stedelijk metabolisme, biodiversiteit - Evidence-based Ontwerp duurzame verstedelijking - Ruimtelijk en context functioneel - Stapeling functies constructief Inrichting & Beheer functioneel groen - Plantkeuze & standplaats inrichting - Duurzaam beheer, gericht op prestaties groen 75

Martijn van de Loo Wildlife Manager Directeur Soontiens Stadsnatuur Meer natuur in de stad, hoe doe je dat?

Ontwerp, inrichting en beheer van stadsnatuur. Nu en in de toekomst Martijn van de Loo Directeur Soontiëns Stadsnatuur, Wildlife manager

Eindhoven 10 x 10 km Eindhoven 10 x 10 km

De Doorntuin Eindhoven

De Doorntuin Nabij plantsoen

5 2

Wall before

Voor de regenbui... 4 2.5 3 Waterbergende capaciteit: 63 m 3 vv

Tijdens de regenbui... 1 m 2 klimaatgroen verwerkt regenwater van 10 m 2 bestrating tijdens piekbui! 4 2.5 3 Waterbergende capaciteit: 63 m 3 vv

Na de regenbui... Klimaatgroen zorgt voor natuurlijke infiltratie, koeling en betere vitaliteit beplanting 4 2.5 3 Waterbergende capaciteit: 63 m 3 vv

afkoelend geluidsremmend warmte-isolatie biodiversiteit isolerend droog houdend stofbindend natuurbeleving

Toekomstig ontwerp, inrichting en beheer van natuurlijke en duurzame steden Kennis! Individu-, soort-, populatie- en levensgemeenschap-perspectieven in stadcontext doorgronden Inzicht over biotiek-abiotiek interacties toepassen in ontwerp, inrichting, beheer Technische kennis kunnen inzetten voor prestaties van Nature-Based Solutions Mens-Biodiversiteit relaties begrijpen en integreren in ontwerp, inrichting en beheer In stakeholder processen effectief communiceren martijn@soontiensstadsnatuur.nl robbert.snep@wur.nl

Jelle Reumer Bioloog en hoogleraar Universiteit Utrecht Columnist Dagblad Trouw Meer natuur in de stad, hoe doe je dat?

24 11 2016 Jelle Reumer DE STAD, DE NATUUR EN DE VEERKRACHT

Voor natuur is iedere omgeving geschikt (vrij naar Bob den Uyl)

uitgangspunten: Er is altijd (altijd!) natuur en die toont enorme veerkracht en aanpassingsvermogen aan iedere omstandigheid en omgeving en het resultaat is daardoor te sturen

Veerkracht

MV2: zand!!!

beschermen??

Tja natuur is niet zielig (dier soms wel) de stad is een natuurgebied en een ecosysteem als alle andere met soorten die zich er thuisvoelen en de rest ontbreekt jammer dan??

Kansen biodiversiteitsbevorderend ontwerpen, bouwen en beheren laat braak braak (verspringend pioniersysteem)

Kansen biodiversiteitsbevorderend ontwerpen, bouwen en beheren laat braak braak (verspringend pioniersysteem) en hou op met zeuren over de kuifleeuwerik die weg is en de halsbandparkiet die arriveerde

dank voor jullie aandacht

Onderwijsvernieuwing Kennisdag Meer natuur in de stad, hoe doe je dat? Donderdag 24 november 2016

Hartelijk dank voor uw aanwezigheid! Kennisdag Meer natuur in de stad, hoe doe je dat? Donderdag 24 november 2016