Het dossier Wet en seksualiteit



Vergelijkbare documenten
Wat is het verschil tussen minder- en meerderjarig?

leeftijdsladder Wat is het verschil tussen minder- en meerderjarig?

Afstamming heeft alles te maken met welke bloedband je hebt met je voorouders (je ouders, grootouders, overgrootouders,...). Je afstamming bepaalt

Minderjarigheid in het recht

INHOUDSOPGAVE. DANKWOORD... v. LIJST VAN VERKORT GECITEERDE WETTEN... vii LIJST VAN VERKORT GECITEERDE WERKEN... AFKORTINGEN... VERWIJZINGEN...

met minderjarige ouders

Wetboek van Strafrecht

Juridisch dossier. Deze brochure wordt uitgegeven door Fara,

voorlopige hechtenis kinderbijslag spaarrekening ... als je minderjarig bent bioscoop identiteitskaart beroepsvereniging deeltijds onderwijs dancing

DOSSIER: Abortus. Dossier Abortus. Abortus is een ander woord voor een opzettelijke, vroegtijdige afbreking van een zwangerschap.

Je vrienden kan je kiezen, je familie niet. Misschien ben jij de oudste thuis of heb je een oudere broer of jongere zus. Ook al heb je soms ruzie en

Voor kinderen die meer willen weten over echtscheidingen. uitgave 2005

Dossier Abortus. Abortus is een ander woord voor een opzettelijke, vroegtijdige afbreking van een zwangerschap.

Protocol School en Scheiding, KBS De ark en de Ark van Noach

als je patient bent 1

Afstamming. U hebt vragen over uw afstamming of over de afstamming van uw kind

koppel geboorte Familie bemiddeling huwelijk uit elkaar gaan scheiding wettelijk samenwonen opvang voor kinderen zwangerschap

Ong e pland. zwanger Onverwacht? Ongewenst? Wat nu?

Ong e pland. zwanger Onverwacht? Ongewenst? Wat nu?

uitgave januari 2015

Protocol School en Scheiding

GAMS België. GAMS België

scheiding Ouders blijven ouders Hoorrecht

Protocol Informatieverstrekking aan gescheiden ouders

GMR/ Heerenveen, 17 juni 2010

Voor kinderen die willen weten wat mag en wat moet.

Financiële steun equivalent aan het leefloon

Protocol Informatievoorziening aan gescheiden ouders

Als je ouders uit elkaar gaan

& de wet. Wat weet jij eigenlijk over seks?

Leeftijd Een lief hebben Samenwonen

1 Tijdstip verwekking

Als ouders niet meer samen zijn

Definities van de gehanteerde termen:

Gezagsdragers hebben (anders dan pleegouders) de plicht te voorzien in het levensonderhoud van het kind waarover zij het gezag uitoefenen.

Raad voor Strafrechtstoepassing en Jeugdbescherming ~ 2500 GC Den Haag

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Als ouders niet meer samen zijn

Protocol School en scheiding

De administrateur-generaal

Als ouders uit elkaar gaan

Gezinsbijslag in 15 vragen

HET ROMA-HUWELIJK BIJ MINDERJARIGE MEISJES

Protocol School en echtscheiding

Protocol informatieverstrekking school naar leerlingen en ouders, voogden en verzorgers

Bijlage 1. Inbreuken en strafbepalingen waarop een beroep kan gedaan worden op het vlak van eergerelateerd geweld

PROTOCOL KIND EN ECHTSCHEIDING

Protocol School en Scheiding Cals College

Als je ouders uit elkaar gaan

6.4. Spreekbeurt door een scholier 1811 woorden 27 mei keer beoordeeld. Nederlands. Ruth Maaike Karen

2. Rechtsbekwaamheid en handelingsbekwaamheid

De familie- en jeugdrechtbank

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Richtlijnen informatieverstrekking gescheiden ouders

uitgave december 2011 beroepsgeheim

uitgave december 2007

Op De Wonderboom: Protocol School en Scheiding

Protocol Informatieverstrekking aan gescheiden ouders

Tweede Kamer der Staten-Generaal

(On)g e pland. zwanger Verwacht of ongepland? Wat nu?

Les 3. Misbruik L O V E D

De familierechtbank: rechtspraak op maat van de burger

PROTOCOL informatieverstrekking gescheiden ouders

Voorwoord 7. 1 Blijven je ouders je ouders? Moet ik nu ook verhuizen? Houd ik mijn eigen naam? Wie betaalt er voor mij?

PROTOCOL. School en echtscheiding

Datum 19 december 2014 Onderwerp Antwoorden Kamervragen over het strafbaar stellen van wraakporno

Betreft: protocol informatieverstrekking gescheiden ouders + tekst in schoolgids. I Protocol

De keuze van de achternaam

Infoblad - werknemers Wat is uw gezinstoestand?

Wat is gezag? De ouder Gezag en erfrecht Wie heeft het gezag? de NOTARIS en. Gezag. en voogdij

Als iemand slachtoffer is geworden van incest moet abortus ook kunnen worden gepleegd.

14279/10 mak/ngs/rb 1 DG H 2B

Protocol kind en scheiding

De keuze van de achternaam

scheiding Ouders blijven ouders Recht van spreken

Training complexe echtscheidingen. 1 Regio Gooi en Vechtstreek

Protocol Kind en echtscheiding

Protocol Kind en echtscheiding

Ouderschap, gezag en scheiding

- zij het in verband met hun scheiding van belang vinden om over de opvoeding en verzorging van hun kinderen de volgende afspraken te maken;

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Artikel 1240 van het Gerechtelijk Wetboek

Meldplicht voor onderwijspersoneel

Juridische afdeling Departement Controle CO 1356

COMMISSIE VOOR FINANCIËLE HULP AAN SLACHTOFFERS VAN OPZETTELIJKE GEWELDDADEN EN AAN DE OCCASIONELE REDDERS

Overleg- en aangifteplicht

Strafrecht Seksualiteit, reproductie, fysiek en psychisch geweld

De familiekamer en de jeugdkamer in het hof van beroep te Antwerpen

Informatievoorziening gescheiden ouders

Protocol School en Scheiding

Als ouders niet meer samen zijn

Tel.: 011/ Vrederechter Hasselt kanton 1 / 2 Fax: 011/ Naam:.. Voornaam:... Beroep: Adres:... Tel.:...GSM.:... .:...

Protocol school en scheiding

Als zelfstandige arbeid je belangrijkste (of enige) beroepsactiviteit is, dan ben je zelfstandige in hoofdberoep.

De keuze van de achternaam. Ministerie van Justitie

Klachtenprotocol Montessori Scholengemeenschap Amsterdam voor klachten inzake vermoeden tot zeden misdrijf

INFORMATIEPLICHT OUDERS

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Recht op maatschappelijke integratie (RMI)

Syllabus Zedelijkheidswetgeving

Transcriptie:

Dossier: Wet en seksualiteit 1/8 Het dossier Wet en seksualiteit De inleiding Wet en seksualiteit komt de laatste tijd vaker in het nieuws. De mensen vragen zich af wat wettelijk is en wat niet. De bestaande onzekerheid wegwerken, is een opdracht voor Jeugd en Seksualiteit vzw. Daarom bundelden we alle wettelijke informatie van de laatste jaren in dit dossier. We behandelen drie thema s: de echtscheiding, de seksuale meerderjarigheid of van wanneer mag een jongere seks hebben en tienerzwangerschappen en de vragen die deze situatie oproept. De vragen Echtscheiding Wat is het hoederecht? Wat is co-ouderschap? Kan een kind zelf kiezen of het bij zijn vader of moeder gaat wonen? Tienerzwangerschappen Wanneer is abortus toegelaten? Wie mag beslissen om een abortus te laten doorgaan? Moet je als tienermoeder of -vader nog naar school? Wie zijn de ouders van het kind? Staan minderjarige ouders nog onder het gezag van hun eigen ouders? Wanneer heb je recht op kinderbijslag en leefloon? Seksuele meerderjarigheid Wat betekent seksuele meerderjarigheid in het strafrecht? Met welke jongeren mag men overgaan tot seksuele handelingen? Zijn seksuele handelingen binnen de familiale sfeer altijd strafbaar? Eens seksueel meerderjarig, mag je dan alles? Vanaf welke leeftijd mag men seksuele handelingen van een jongere kopen? Vanaf welke leeftijd mag men een jongere seksuele handelingen verkopen? Vanaf welke leeftijd mag men een jongere met pornografie of seksueel levend naakt confronteren? Vanaf welke leeftijd mag een jongere optreden in pornofilms of seksshows?

Dossier: Wet en seksualiteit 2/8 1. Echtscheiding, wettelijke bepalingen Wat is het hoederecht? Wie vroeger het recht kreeg om de kinderen onder zijn hoede te nemen, had het hoederecht. Maar het hoederecht bestaat niet meer. Het hoederecht is een verouderde term die niet meer gebruikt en toegepast wordt. Het hoederecht is in de huidige wetgeving vervangen door het co-ouderschap en de verblijfsregeling. Wat is co-ouderschap? Beide ouders blijven verantwoordelijk voor de opvoeding van hun kinderen, ook al verblijft het kind hoofdzakelijk bij één van de ouders. De wetgever gaat uit van het principe dat alle beslissingen gezamenlijk genomen zijn. Dit wil zeggen dat wanneer een gescheiden ouder zijn kinderen bvb. inschrijft in de jeugdbeweging, dat men mag uitgaan van het vermoeden van instemming door de andere ouder. Het co-ouderschap staat los van de verblijfsregeling. De verblijfsregeling is dus een ander stelsel maatregelen. Elke ouder blijft het recht om toezicht behouden. Iedere ouder heeft het recht op informatie over zijn of haar kinderen. Het toekennen van het ouderlijk gezag aan slechts één ouder gebeurt alleen nog in uitzonderlijke situaties. Kan een kind zelf kiezen of het bij zijn vader of moeder gaat wonen? Sinds 1994 bepaalt de wet dat kinderen door de rechter gehoord kunnen worden in zaken die hen aanbelangen, dus ook in de echtscheiding van hun ouders. Dit noemt men het hoorrecht van kinderen. Het betekent niet dat kinderen hiermee zelf het recht krijgen om te kiezen wie van de ouders ze willen wonen. De bedoeling van dit hoorrecht is informatie te verkrijgen over de concrete levenssituatie en het welzijn van het kind. 2. Tienerzwangerschappen Wanneer is abortus toegelaten? Abortus is legaal in België sinds 1991. Maar het is slechts legaal als het op de juiste manier gebeurt. De wet stelt dus een aantal uitdrukkelijke voorwaarden aan een abortus. De belangrijkste is de termijn waarbinnen de abortus moet gebeuren. Dat is maximaal 12 weken effectieve zwangerschap, of 14 weken te rekenen van je laatste maandstonden. Eens deze termijn is overschreden, mag men de abortus niet meer doen omdat de vrucht te groot geworden is en men het moreel niet langer aanvaardbaar vindt om het af te breken. In Nederland en Engeland is de termijn waarop de abortus mag gebeuren, langer dan in België. Andere voorwaarden zijn: dat het gebeurt in een erkende instelling (abortuscentra of bepaalde ziekenhuizen); dat er professionele begeleiding is; dat men een wachttijd heeft van 6 dagen tussen het eerste gesprek en de ingreep; dat de alternatieven voor abortus worden voorgesteld. De kosten van abortus worden bewust zeer laag gehouden. Zelfs wanneer je als jongere niet zelfstandig bent aangesloten bij een mutualiteit betaal je slechts enkele euro s. Het is in principe mogelijk om een abortus te laten uitvoeren zonder dat je familieleden er van op de hoogte zijn. Al is dit niet echt wenselijk. Een abortus mag op twee manieren toegepast worden: met de abortuspil of door middel van een zuigcurettage. Beide hebben hun voor- en nadelen.

Dossier: Wet en seksualiteit 3/8 Wie mag beslissen om een abortus te laten doorgaan? Een zwanger meisje kan autonoom beslissen of ze een abortus wil laten uitvoeren of niet. Er zijn geen uitzonderingen op deze regel. Zelfs al is deze vrouw getrouwd, dan nog is de goedkeuring van haar man niet nodig. Daarbij wordt natuurlijk geen rekening gehouden met de grote druk die een omgeving kan uitoefenen. De kans bestaat altijd dat een vrouw wordt gedwongen een beslissing te nemen waar zij niet helemaal achterstaat. Moet je als tienermoeder of -vader nog naar school? De schoolplicht tot 18 jaar blijft ook tijdens een zwangerschap gelden. In de regel is er voltijdse schoolplicht tot 16 jaar en deeltijdse tot 18 jaar. Dit wil zeggen dat je vanaf je 16 de ook deeltijds een leercontract kan aangaan. Zwangere meisjes hebben ook schoolplicht tenzij ze niet naar school kunnen gaan wegens gezondheidsredenen. Een huisdokter zal altijd een ziekteregeling treffen voor de bevalling en voor de zwangerschapsrust. Voor jongens bestaat een dergelijke regeling niet. Het vaderschapsverlof bestaat enkel voor werkende mannen; zij hebben recht op 10 dagen vaderschapsverlof. Voor een student die vader is, is er geen compensatie. Sommige meisjes zijn er als de dood voor om de zwangerschap bekend te maken voor de school. Zij vrezen immers weggestuurd te worden. Voor jongens stelt dit probleem zich minder. Een jongen wordt minder gedwongen deze zwangerschap openbaar te stellen. Een school mag niemand zomaar wegsturen. In sommige gevallen kunnen er in het schoolmilieu zo n spanningen zijn dat de school een 'begeleide doorverwijzing' als minst schadelijke oplossing voor de school als geheel ziet. In principe mag het doorsturen van een leerling wegens zwangerschap en/of abortus echter niet het karakter hebben van een sanctie wegens ongepast gedrag. Wie zijn de ouders van het kind? Misschien een wat rare vraag op het eerste zicht. Juridische gezien zijn de ouders die personen die door de wet als ouders worden beschouwd. Dat zijn dus niet noodzakelijk de biologische ouders. Wie is de moeder van een kind? De moeder is 'in nature' aangeduid als de biologische en juridische moeder van een kind. Dit is logisch omdat het kind gebaard wordt door de moeder. Er is dus geen twijfel dat het kind van die moeder is. De wijze van afstamming van moederszijde wordt vastgesteld in de geboorteakte van het kind met de aanduiding van de vrouw die het ter wereld heeft gebracht. Wie is de vader van een kind? De vader wordt niet automatisch aangeduid. Dit wil zeggen dat de biologische vader en de juridische vader een andere persoon kunnen zijn. De afstamming van vaderszijde kan op drie manieren worden vastgesteld voor de wet. In eerste instantie is er voor kinderen die geboren worden binnen het huwelijk het vermoeden van vaderschap. Als een vader getrouwd is met de moeder van een kind, wordt hij door de wet beschouwd als vader. Aangezien weinig jongeren getrouwd zijn, zal deze bepaling voor weinigen van toepassing zijn. Wanneer het kind niet binnen een huwelijk geboren wordt, moet het vaderschap vastgesteld worden. Dit kan via erkenning of via onderzoek naar het vaderschap. De erkenning van een kind gebeurt gewoonlijk bij de aangifte. De vader kan bij de burgerlijke stand van de gemeente waar het kind geboren is,

Dossier: Wet en seksualiteit 4/8 het kind erkennen. Een vader kan ook weigeren een kind te erkennen. Wanneer dit gebeurt, kan de moeder een procedure voeren die leidt tot erkenning van de vader. Waarom je als vader laten erkennen? Als vader je kind erkennen, houdt eigenlijk in dat je de afstammingsband vastlegt bij wet. Op deze manier ontstaat het ouderlijke gezag. Het ouderlijke gezag is het geheel van bevoegdheden die de ouders kunnen laten gelden t.a.v. hun (minderjarige) kinderen. Beide ouders zijn verantwoordelijk voor huisvesting, levensonderhoud, toezicht, opvoeding en een opleiding. Dit zijn je plichten eenmaal het kind erkend is. Als gevolg van deze erkenning krijg je het recht op co-ouderschap. Dit houdt in dat je mee het ouderlijke gezag mag uitoefenen en recht hebt op contact. Wiens naam krijgt het kind? Als tienervader krijgt je kind alleen jouw naam bij gelijktijdige aangifte van vader en moeder van de geboorte van het kind bij de ambtenaar van de burgerlijke stand. In alle andere gevallen krijgt het kind de naam van de moeder. Als vader kan je dus alleen eisen dat het kind jouw naam krijgt, als je het kind erkent. Staan minderjarige ouders nog onder het gezag van hun eigen ouders? Wanneer ouders van jongeren niet akkoord gaan met een bepaalde beslissing (over abortus, samenwonen enz.), kunnen zij nogal wat druk uitoefenen op de tieners. Minderjarige kinderen staan onder het gezag van hun ouders of voogd. Ouders kunnen dus in bepaalde situaties voor hen beslissen. De wet beschouwt min18-jarigen als handelingsonbekwaam. Als gevolg daarvan zijn er enkele handelingen die niet gesteld kunnen worden zonder de goedkeuring van hun ouders: Huwen Onder de 18 jaar heeft men de goedkeuring nodig om te huwen. Wie jonger dan 18 wil huwen moet een ontheffing van de vereiste minimumleeftijd aanvragen bij de jeugdrechtbank. Deze zal voor gewichtige redenen de ontheffing verlenen. In het merendeel van de gevallen gaat het daarbij om een tienerzwangerschap. Samenwonen Om wettig te kunnen samenwonen moeten beide partners de leeftijd van 16 jaar bereikt hebben en de goedkeuring krijgen van hun ouders. Bij samenwonen onder de 16 jaar kan de andere partner aangeklaagd worden wegens aanranding van de eerbaarheid of ontvoering. Wanneer de ouders het samenwonen niet goedkeuren, hebben zij het recht dat te verbieden. Het zijn overigens de ouders die de wettelijke verblijfplaats bepalen. Werken Beneden de 18 jaar kan iemand een arbeidsovereenkomst ondertekenen op voorwaarde dat de ouders hebben ingestemd. Deze instemming kan zowel uitdrukkelijk als stilzwijgend gebeuren. Een jongere mag het loon zelf ontvangen tenzij de ouders zich daartegen verzetten. En als ze het vragen, moet een deel van het loon aan hen afgegeven worden. Dit geld mogen ze niet voor eigen gebruik aanwenden. Het moet een bijdrage zijn in het onderhoud van de minderjarige. Gezondheidszorg Wie werkt, kan zich aansluiten bij een ziekenfonds. Deze betaalt je gezondheidskosten terug. Voor kinderen en jongeren die nog niet werken, gebeurt dit automatisch via de ouders. Een jongere mag zelf kiezen naar welke dokter hij/zij gaat maar de terugbetaling gebeurt steeds via de ouders. Soms weigeren ouders het geld terug te storten omdat ze niet akkoord gaan. Er

Dossier: Wet en seksualiteit 5/8 bestaan echter ook organisaties waar jongeren terecht kunnen voor goedkope of gratis gezondheidszorg. Geldzaken Als minderjarige geld lenen is moeilijk, zelfs met de toestemming van de ouders. Zonder de toestemming van de ouders is het quasi onmogelijk. Jongeren kunnen wel, zonder de toestemming van de ouders, een spaarrekening openen op hun naam. Ze kunnen er dan geld afhalen (max. ongeveer 125 per maand) vanaf 16 jaar. Om geld af te halen van een spaarboekje dat de ouders openden op naam van het kind, moet het 'kind' 18 jaar zijn. Wanneer heb je recht op kinderbijslag of leefloon? Kinderbijslag Elk kind dat in België wordt opgevoed heeft recht op kinderbijslag tot de leeftijd van 18 jaar. Voor bepaalde jongeren wordt deze termijn verlengd. Studerenden, stagiairs en jongeren met een leercontract kunnen tot hun 25 jaar kindergeld ontvangen, net als jongeren die ingeschreven zijn als werkzoekende. De 18 jaarregel is dus eerder een uitzondering. Zowel het kind als de tienervader zelf hebben recht op kinderbijslag. De ouders ontvangen de kinderbijslag van de tienervader voor zover die nog in het ouderlijke huis woont. Wanneer hij echter niet meer in het ouderlijke huis woont, kan hij zelf de eigen kinderbijslag ontvangen. De kinderbijslag van het kind kan de tienervader zelf ontvangen. Er is echter een bepaalde volgorde voor de uitbetaling van de kinderbijslag. Normaal wordt die eerst aan de moeder uitgekeerd en als dat niet mogelijk is, dan pas wordt het bij de vader gestort. Kinderbijslag wordt dus in de regel niet bij de vaders gestort. Het Leefloon Wie niet genoeg geld heeft om van te leven en geen geld krijgt van andere instanties (vb. werkloosheidsuitkering), kan aanspraak maken op een bestaansminimum of leefloon. Dit kan vanaf dat je een kind ten laste hebt. De gerechtigde moet bereid zijn om te gaan werken, behalve indien dat onmogelijk is wegens gezondheidsredenen, zoals een zwangerschap. Hij/zij mag dus geen student meer zijn. 3. Seksuele meerderjarigheid Wat betekent seksuele meerderjarigheid in het strafrecht? Wel, niets eigenlijk. Seksuele meerderjarigheid is namelijk geen juridisch begrip. De term zaait nogal wat verwarring. Het suggereert immers dat er één welbepaalde leeftijd zou zijn waarop een jongere op seksueel gebied alles mag wat een volwassene mag. Dat is niet zo. Het strafrecht gebruikt in deze materie verschillende leeftijdsgrenzen. De leeftijdsgrenzen in het seksueel strafrecht kunnen in twee grote categorieën ingedeeld worden: 1. Handelingen die alleen strafbaar wanneer het slachtoffer jonger is dan een bepaalde leeftijd. De leeftijd is dan een noodzakelijk element om van een misdrijf te kunnen spreken. 2. Handelingen die sowieso strafbaar zijn. Deze handelingen worden zwaarder bestraft naarmate het slachtoffer jonger is. In dat geval spreekt men van een verzwarende omstandigheid gebaseerd op de jeugdige leeftijd van het slachtoffer. Twee voorbeeldjes.

Dossier: Wet en seksualiteit 6/8 Iemand met geweld uitkleden is een seksueel misdrijf aanranding van de eerbaarheid ongeacht hoe oud het slachtoffer is. Bij dit misdrijf zijn twee leeftijdsgrenzen bepaald die als verzwarende omstandigheden werken: achttien jaar en zestien jaar. De straf wordt zwaarder naarmate het slachtoffer jonger is. In dit voorbeeld fungeert de leeftijd dus als een verzwarende omstandigheid. Wanneer iemand vrijwillig de penis van een man streelt, is er geen sprake van een misdrijf. Als dit echter gebeurt door of bij een min-zestienjarige, is deze situatie wel strafbaar. Hier is de betrokkenheid vereist van iemand die jonger dan zestien jaar is voor het bestaan van het misdrijf. Het tweede voorbeeld illustreert de juridische techniek waarbij de leeftijd een noodzakelijk element van het misdrijf vormt. Met welke jongeren mag men overgaan tot seksuele handelingen? Jongeren worden vanaf hun zestiende verjaardag bekwaam geacht om toe te stemmen met het stellen of ondergaan van seksuele handelingen (cf. artikel 372 eerste alinea Strafwetboek). Wie zestien jaar of ouder is, kan dus geldig toestemmen met het aanraken of ontbloten van haar of zijn geslachtsorganen of van haar borsten, met tongzoenen en met seksuele penetraties. Een min-zestienjarige daarentegen kan niet rechtsgeldig toestemmen omdat zij of hij daar wettelijk niet bekwaam toe geacht wordt. Wanneer iemand die jonger dan zestien jaar is bij een seksuele handeling betrokken raakt, maakt diens seksuele partner zich per definitie schuldig aan een misdrijf. En dat is zelfs zo wanneer het initiatief van de jongere zelf uitging. Beweren dat de jongere het zelf wou, pleit niemand vrij, zelfs als het waar zou zijn. Seksuele handelingen die strafbaar zijn omdat er jongeren bij betrokken zijn, worden als volgt strafbaar gesteld: ZONDER PENETRATIE JONGER DAN 14 JAAR 14 OF 15 JAAR 16 JAAR OF OUDER Aanranding aanranding geen misdrijf MET PENETRATIE Verkrachting aanranding geen misdrijf Zijn seksuele handelingen binnen de familiale sfeer altijd strafbaar? Wanneer minderjarigen in een familiale context bij seksuele handelingen betrokken worden, is er steeds sprake van een misdrijf (cf. artikel 372 tweede en derde alinea Strafwetboek). De leeftijdsgrens voor het stellen of ondergaan van seksuele handelingen wordt in deze context immers opgetrokken tot achttien jaar, de leeftijd waarop je meerderjarig wordt. Concreet moeten de volgende personen zich onthouden van seksuele handelingen met een minderjarige: diens ouders, (over)grootouders, adoptanten, broers, zussen of iedere andere persoon die een soortgelijke positie heeft in het gezin en personen die gewoonlijk of occasioneel met het slachtoffer samenwonen en over haar of hem gezag hebben. Met de uitdrukking ieder ander persoon die een soortgelijke positie heeft in het gezin worden degenen bedoeld die in het gezin van het slachtoffer een vergelijkbare positie als een broer of een zus innemen. Naast halfzussen en broers van het slachtoffer, vallen ook kinderen van de stiefouder en kinderen van een nieuwe partner van een ouder onder deze uitdrukking. Voor deze personen is zoals voor broers of zussen niet vereist dat ze met het slachtoffer samenwonen of over haar of hem gezag uitoefenen. In de familiale sfeer kan een minderjarige niet geldig toestemmen met seksuele handelingen voor zij of hij achttien jaar is. Daarna kan dat echter wel. Wie achttien jaar is, mag ook met de zo-even opgesomde personen een seksuele relatie beginnen zonder dat die laatste strafrechtelijk vervolgd kunnen worden.

Dossier: Wet en seksualiteit 7/8 Eens seksueel meerderjarig, mag je dan alles? Betekent het dat zestien- of zeventienjarigen bij om het even welke seksuele handeling betrokken mogen worden? Mogen zij bijvoorbeeld deelnemen aan groepsseks of sadomasochisme? Op dit punt is het strafrechtelijk kader wat onduidelijk. Seksuele handelingen die als ontucht gekwalificeerd worden zoals onder meer groepsseks, partnerruil, sadomasochisme, bestialiteiten,plas- en poepseks zijn voor de participanten zelf niet strafbaar, maar het aanzetten tot dergelijk gedrag is wel strafbaar. In 1992 oordeelde het Hof van Cassatie dat wie ontucht met een minderjarige pleegt en daarmee ook de lustbeleving van die minderjarige nastreeft, zich schuldig maakt aan het aanzetten tot ontucht van een minderjarige ten einde eens anders driften te voldoen. Deze interpretatie zou impliceren dat het strafbaar is om een zestien- of zeventienjarige te betrekken bij groepsseks, partnerruil, sadomasochisme, etc. In ieder geval is door de Wet Strafrechtelijke Bescherming Minderjarigen het bijwonen van de ontucht van een minderjarige strafbaar geworden (artikel 380 zesde paragraaf Strafwetboek). Wie dus staat te kijken naar groepsseks, partnerruil, sadomasochisme en dergelijke met een minderjarige maakt zich schuldig aan een misdrijf. Vanaf welke leeftijd mag men seksuele handelingen van een jongere kopen? Prostitutie is in België niet strafbaar; noch voor de prostituee, noch voor de prostituant. Enkel allerlei vormen van aanzetten tot prostitutie zijn strafbaar. Dat principe gold nog niet zo lang geleden dus ook voor jeugdprostitutie. Natuurlijk maakte de prostituant die seksuele handelingen beleefde met een min-zestienjarige zich schuldig aan een aanranding van de eerbaarheid of verkrachting. Dat is trouwens ook vandaag de dag nog zo. Maar wie seksuele handelingen van een zestien- of zeventienjarige kocht, pleegde tot voor kort geen misdrijf. Dankzij de Wet Strafrechtelijke Bescherming Minderjarigen is dit gedrag nu wel strafbaar: wie met een minderjarige tot seksuele handelingen overgaat en de minderjarige in ruil daarvoor betaalt of op een andere materiële wijze beloont, of zelfs een dergelijke betaling of beloning enkel aanbiedt of belooft, pleegt een misdrijf (artikel 380 vijfde paragraaf 5 Strafwetboek). Vanaf welke leeftijd mag men een jongere seksuele handelingen verkopen? Je kan je natuurlijk ook de omgekeerde vraag stellen: als je geen seksuele handelingen van een minderjarige mag kopen, mag je dan wel seksuele handelingen aan een minderjarige verkopen? Voor wat min-zestienjarigen betreft, geldt opnieuw de regeling die hierboven uiteengezet werd: aan jongeren die geen seksuele handelingen mogen beleven, mag men a fortiori geen seksuele handelingen verkopen. Zelfs wanneer het initiatief tot de seksuele handelingen van de jongere zelf uitgaat, geldt dat wie jonger dan zestien jaar is niet geldig kan toestemmen en dus automatisch als een slachtoffer beschouwd wordt. Deze regeling is ook van toepassing wanneer een min-zestienjarige seksuele handelingen wil kopen. Wie tegen betaling met een min-zestienjarige tot seksuele handelingen overgaat, maakt zich dan ook schuldig aan een aanranding van de eerbaarheid of verkrachting. Vanaf welke leeftijd mag men een jongere met pornografie of seksueel levend naakt confronteren? Wat opvalt in verband met deze kwestie is dat de strafwetgever bij het beoordelen weinig rekening houdt met de leeftijd van degene die met de seksuele inhoud geconfronteerd werd. Bij deze confrontaties kan een onderscheid gemaakt worden tussen middellijke en onmiddellijke zedenschennissen. Middellijke zedenschennissen worden met behulp van een middel gepleegd, zoals bijvoorbeeld een tekst of een afbeelding. Van een onmiddellijke

Dossier: Wet en seksualiteit 8/8 zedenschennis is er sprake wanneer de dader haar of zijn lichaam gebruikt om de zedenschennis te plegen, wanneer er dus geen van de dader afzonderlijk middel gebruikt wordt. De onduidelijkheid zit vooral bij de vraag wat strijdig met de goede zeden is. De juridische definitie is wat inhoudelijk van aard is om een seksueel schandaal te verwekken. Dit criterium wordt beoordeeld vanuit het standpunt van het collectief bewustzijn. Bij de invulling van het begrip strijdig met de goede zeden wordt dus geen rekening gehouden met de leeftijd van diegene die met de teksten, afbeeldingen of voorwerpen geconfronteerd wordt. Voorlopig krijgt dit begrip een nog vrij ruime invulling: ook afbeeldingen waarop enkel seksuele handelingen tussen toestemmende volwassenen worden afgebeeld worden beschouwd als strijdig met de goede zeden. Er bestaat echter geen leeftijd vanaf dewelke men bekwaam geacht wordt om dergelijke teksten, afbeeldingen of voorwerpen te kopen, te zien of te verkrijgen. Oneerbaar zijn die afbeeldingen of voorwerpen die de verbeelding van minderjarigen kunnen prikkelen. Alles wat strijdig met de goede zeden is, is dus zeker ook oneerbaar, maar andersom geldt deze redenering niet. Sinds de jaren 70 lijkt deze strafbaarstelling niet zo vaak meer toegepast te worden. Vanaf welke leeftijd mag een jongere optreden in pornofilms of seksshows? Wie seksuele handelingen pleegt met iemand die jonger is dan zestien jaar, maakt zich schuldig aan een aanranding van de eerbaarheid of een verkrachting. Dat geldt ook wanneer die seksuele handelingen gepleegd worden in functie van een pornofilm, pornografische foto s of een seksshow. Sinds de Wet Strafrechtelijke Bescherming Minderjarigen worden alle pornografische afbeeldingen of voorwerpen waarbij minderjarigen afgebeeld worden uitdrukkelijk als kinderpornografie beschouwd (cf. artikel 383bis eerste paragraaf Strafwetboek). Diezelfde wet stelt ook het bijwonen van de ontucht van een minderjarige strafbaar (artikel 380 zesde paragraaf Strafwetboek). De deelname van een minderjarige aan een seksshow is een vorm van ontucht. Wanneer een minderjarige zou optreden in een seksshow zou dat dan ook impliceren dat alle toeschouwers zich schuldig maken aan een misdrijf. Vanaf achttien jaar zou je dus wel mogen deelnemen aan een seksshow in die zin dat de toeschouwers dan geen misdrijf plegen. Wie echter een minderjarige aanwerft of op een andere manier aanzet tot de deelname aan een dergelijke show pleegt wel een misdrijf, maar dat is ook het geval voor een meerderjarige deelnemer aan een seksshow. Wie een seksshow organiseert, maakt zich met andere woorden steeds schuldig aan een misdrijf.