Registratie van enkele sporen aan de Edingsesteenweg in de vicus van Kester (Gooik, Prov. Vlaams-Brabant)

Vergelijkbare documenten
Onderzoeksrapport. Registratie van enkele sporen van de Truyenmolen te Mater Smarre (Prov. Oost-Vlaanderen) Agentschap Onroerend Erfgoed

E. FOTOBIJLAGE BIJ HET DOSSIER

Intern OE-rapport. Ename Lijnwaadmarkt 48 Beknopt prospectieverslag.

ADDENDUM 10. Werkput 5

Archeologisch onderzoek in de Louis D'Haeseleerstraat te Aalst (0.-VI.). Een test voor het ontwikkelingsmodel van de stad.

Onderzoeksrapport ///

Archeo-rapport 7 Archeologisch vooronderzoek aan de Zagerijstraat te Membruggen

Archeo-rapport 7 Archeologisch vooronderzoek aan de Zagerijstraat te Membruggen

RAPPORTAGE VONDSTMELDING Lier, Kardinaal Mercierplein

Archeo-rapport 19 Het archeologische vooronderzoek aan de Herstappelstraat te Lauw

RAPPORTAGE VONDSTMELDING TONGEREN: GROTE MARKT

WWW. Damme (Sijsele) Antwerpse Heirweg 38. Frederik Roelens. Stefan Decraemer

Amandinestraat (Oostende, West-Vlaanderen)

Archeo-rapport 4 Archeologisch vooronderzoek aan de Oude Tramweg te Munsterbilzen

Waarderend Archeologisch Onderzoek te Oudenburg, kantine voetbalplein (Bekestraat)

RAPPORT 86. Archeologische opgraving aan de Heukelommerweg te Riemst. Onderzoek uitgevoerd in opdracht van Dhr. Pauly.

6.3. Analyse en interpretatie van de grondsporen Algemeen

Vlaanderen is erfgoed. Onderzoeksrapporten Agentschap Onroerend Erfgoed. Vondstmelding in het begijnhof van Kortrijk (West-Vlaanderen).

Archeo-rapport 48 Het archeologische vooronderzoek aan de Spurkerweg te Bilzen

Het archeologische vooronderzoek aan de Karthuizersstraat te Holsbeek. Inhoudstafel p. 1. Hoofdstuk 1: Inleiding en situering p. 2

Onderzoeksrapporten Agentschap Onroerend Erfgoed

Rapportage vondstmelding: Oostende, zeedijk (thv. Hertstraat)

ARCHEOLOGISCHE WERFBEGELEIDING BIJ DE REALISATIE VAN EEN VERKAVELING

Op het spoor van Spillegem? Een nederzetting uit de volle middeleeuwen te Ronse De Stadstuin (O.-Vl.)

Ieper, Grote Markt 33 / D hondtstaat

Onderzoeksrapporten Agentschap Onroerend Erfgoed

Rapportage proefsleuvenonderzoek Borsbeek - Eugeen Verelstlei

Archeologie Deventer Briefrapport 27. November Controleboringen Cellarius - De Hullu (project 494)

Onderzoeksrapporten Agentschap Onroerend Erfgoed

Archeo-rapport 44 De archeologische begeleiding aan het kruispunt N78 en Hoogbaan te Dilsen-Stokkem

Archeo-rapport 44 De archeologische begeleiding aan het kruispunt N78 en Hoogbaan te Dilsen-Stokkem

Onderzoeksrapport. Gent, site Oude Schaapmarkt. Agentschap Onroerend Erfgoed. Muurfragment uit de 13de eeuw

Onderzoeksrapporten Agentschap Onroerend Erfgoed

Rapportage vondstmelding Sint-Dionysiuskerk Geluwe, gemeente Wervik (West-Vlaanderen) Maart 2010

ARCHEOLOGISCH ONDERZOEK GEMEENTE URK WIJK 4-46

Onderzoeksrapport agentschap Onroerend Erfgoed

Rapportage vondstmelding Oostende, Wellingtonrenbaan

Archeo-rapport 51 Het archeologisch vooronderzoek aan de Heerstraat te Lovenjoel

Archeo-rapport 54 Het archeologische vooronderzoek bij de uitbreiding van Meubelen Jore te Millen

Rapportage vondstmelding. Leopold-III laan Ieper (West-Vlaanderen) 01/03/ /03/2011

Archeologisch vooronderzoek met explosieve resultaten langs de Koedreef te Wetteren (O.-Vl.) maart Ruben Pede & Mieke Van de Vijver

Plan van aanpak begeleiding aanleg bouwput Helmond-Stiphout, Geeneind

Archeologienota: Het archeologisch vooronderzoek aan de Hoorn te Leuven Vanessa Vander Ginst Maarten Smeets Marjolein Van Der Waa

RAPPORTAGE VONDSTMELDING STATIESTRAAT 9, KANNE-RIEMST (PROV.LIMBURG)

Hogeweg 135. Archeologisch onderzoek in Gent 2012, (Stadsarcheologie. Bodem en monument in Gent, reeks 2 nr. 6), Gent, 2012, p

RAPPORTEN VAN ERFPUNT CEL ONDERZOEK 26

Realisatie van appartementen langsheen de Arkenvest Halle

Proefopgraving in de tuin van het voormalige Gereformeerd Weeshuis aan de Havenstraat te Woerden door Elly E. v.d. Busse-Bruin

Onderzoeksrapport Archeologische waardering van de resultaten van het geofysisch onderzoek in de vicus van Kester (Gooik, Prov.

Verslag vondstmelding: Eiermarkt 12 (Café Pick), 8000 Brugge

Averboodse Baan (N165), Laakdal

Archeo-rapport 6 Archeologisch vooronderzoek aan de Kleine Amer te Puurs

Bijlokehof (Gent, Oost-Vlaanderen)

Rapportage vondstmelding Koksijde, Vandammestraat

RAPPORTAGE VONDSTMELDING RIEMST: TOEKOMSTSTRAAT - 2 (PROV.LIMBURG)

Archeo-rapport 29 Het archeologische vooronderzoek aan de Bergestraat- Cruyscouter te Asse

Programma van maatregelen: Sint-Kwintens-Lennik (Lennik) Veldstraat

RWZI Moorslede: Bijkomend onderzoek

Onderzoeksrapporten Agentschap Onroerend Erfgoed

EREMBODEGEM SLOPINGSWERKEN HOPPERANK

Archeo-rapport 50 Het archeologische vooronderzoek aan de Deerlijksesteenweg te Harelbeke

CLEMENT CATELINE, PEDE RUBEN, CHERRETTÉ BART. Het Domein Mesen: een historische kern te Lede (O.-Vl.)

Kale - Leie Archeologische Dienst. J a a r v e r s l a g K a l e - L e i e A r c h e o l o g i s c h e D i e n s t

Asse-Kalkoven, 2014/080 en 2014/346 Rapporten Agilas vzw 2014/2

Een leidingsleuf in Katwijk Klei-Oost Zuid. Een archeologische begeleiding aan de Trappenberglaan te Rijnsburg. A. Porreij-Lyklema. Archol.

INTERGEMEENTELIJK SAMENWERKINGSVERBAND VOOR RUIMTELIJKE ORDENING EN SOCIO-ECONOMISCHE EXPANSIE LEDE VIJVERSTRAAT ARCHEOLOGISCH VOORONDERZOEK

Archeologisch vooronderzoek van de loten 15 t.e.m. 22 in het kader van de verkaveling De Waterhoeve aan de Schoolstraat te Brecht

Archol bv. Ivo van Wijk. Voorlopig verslag Archeologische Opgraving Plangebied Joannes Riviusstraat te Elsloo, gemeente Stein

Oude Houtlei 110 & Wellingstraat 1: Hotel Verhaegen-Lammens

Brouwerijsite (Kortemark, West-Vlaanderen)

Archeo-rapport 77 Het archeologisch vooronderzoek aan het Gemeenteplein 8 te Kontich

Zuidnederlandse Archeologische Notities

De Lusthoven 96, Kruisberghoeve, Arendonk

GERAARDSBERGEN- DUYTSENKOUTER

Provincie: Vlaams-Brabant. Gemeente: Gooik, 3de afdeling, sectie A, sectie Ben sectie D. Objectnummer: 4.04/23024/101 Dossiernummer: 4.

Koning Albert I-laan 293 (Brugge, West-Vlaanderen)

ARCHEOLOGIENOTA RONSE GROTE MARKT (prov. OOST-VLAANDEREN) PROGRAMMA VAN MAATREGELEN

Quick scan archeologie Vaartstraat Loonsevaert (perceel 2954), Kaatsheuvel gemeente Loon op Zand

Raakvlak Rapport Archeologisch onderzoek op het Hof van Praet te Oedelem

III. Archeologische nota * Een summiere beschrijving van het onderzoek dat voorafgaand aan het onderzoek op de site werd uitgevoerd.

Karel Steverlyncklaan (Ieper, West-Vlaanderen)

Evaluatiebrief Archeologisch onderzoek Sevenum-Beatrixstraat IVO-P

Adviesdocument 768. Oranjerie landgoed Mattemburgh, gemeente Woensdrecht. Project: Projectcode: HOOM2. Opdrachtgever: Brabants Landschap

Archeo-rapport 75 Het archeologisch vooronderzoek aan Maalhofdijk te Heist-op-den-Berg

Figuur 319: Fase 4 met aanwijzingen voor bewoning op de overgang naar de late middeleeuwen (midden 12 de -13 de eeuw)

Archeo-rapport 194 Het archeologisch vooronderzoek aan de Nachtegaalstraat te Koersel

Brugge, Sint-Salvatorskathedraal

Kale - Leie Archeologische Dienst. J a a r v e r s l a g K a l e - L e i e A r c h e o l o g i s c h e D i e n s t

Steentijdvondsten langsheen de Winter- en Vleterbeek te Poperinge - Boescheepseweg (Lijssenthoek, B)

Onderzoeksrapporten Agentschap Onroerend Erfgoed

Archeo-rapport 17 De archeologische begeleiding en opgraving in het kader van de collectorwerken Mombeek fase 4 te Kortessem en Borgloon

Archeo-rapport 1 Archeologisch vooronderzoek van het Berkenhof te Opvelp

Programma van maatregelen: Londerzeel - Bloemstraat

Archeo-rapport 171 Het archeologisch vooronderzoek aan de Hazelereik te Tongeren

Programma van maatregelen: Gent Nieuwewandeling

ERPE-MERE CONTAINERPARK KEERSTRAAT

ARCHEOLOGISCHE OPGRAVING AARSCHOT SCHOONHOVEN

ARCHEOLOGISCHE PROSPECTIE MET INGREEP IN DE BODEM TILDONK POSTWEG

RAPPORT 62. Archeologische opgraving aan de Industrieweg te Lanaken. Onderzoek uitgevoerd in opdracht van Silmaco NV. Joris Steegmans & Elke Wesemael

IOURNEE "''ARCHEOLOGIE ROMAINE

Transcriptie:

Onderzoeksrapport Registratie van enkele sporen aan de Edingsesteenweg in de vicus van Kester (Gooik, Prov. Vlaams-Brabant) Agentschap Onroerend Erfgoed 50

Onderzoeksrapport agentschap Onroerend Erfgoed Brussel 2016

COLOFON Dit rapport maakt deel uit van de reeks Onderzoeksrapporten agentschap Onroerend Erfgoed. Onderzoeksrapport agentschap Onroerend Erfgoed 50 Registratie van enkele sporen aan de Edingsesteenweg in de vicus van Kester (Gooik, Prov. Vlaams-Brabant) Een uitgave van agentschap Onroerend Erfgoed Wetenschappelijke instelling van de Vlaamse Overheid, Beleidsdomein Ruimtelijke Ordening, Woonbeleid en Onroerend Erfgoed Published by the Flanders Heritage Agency Scientific Institution of the Flemish Government, Policy area Town and Country Planning, Housing Policy and Immovable Heritage Verantwoordelijke uitgever: Sonja Vanblaere agentschap Onroerend Erfgoed Koning Albert II-laan 19 bus 5, 1210 Brussel T +32 2 553 16 50 info@onroerenderfgoed.be www.onroerenderfgoed.be Dit werk is beschikbaar onder de Open Data Licentie Vlaanderen v. 1.2. This work is licensed under the Free Open Data Licence Flanders v. 1.2 Dit werk is beschikbaar onder een Creative Commons Naamsvermelding 4.0 Internationaal-licentie. Bezoek http://creativecommons.org/licenses/by/4.0/ om een kopie te zien van de licentie. This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License. To view a copy of this license, visit http://creativecommons.org/ licenses/by/4.0/. ISSN 1371-4678 D/2016/6024/14

/ REGISTRATIE VAN ENKELE SPOREN AAN DE EDINGSESTEENWEG IN DE VICUS VAN KESTER (GOOIK, PROV. VLAAMS-BRABANT) Rapportage van een registratie naar aanleiding van een vondstmelding aan de Edingsesteenweg te Kester (7 maart 2014) / KOEN DE GROOTE EN JAN MOENS

INHOUD 1 ADMINISTRATIEVE FICHE VAN HET PROJECT... 5 2 INLEIDING... 6 3 SITUERING... 6 4 DE SPOREN... 11 5 DE VONDSTEN... 15 6 INTERPRETATIE EN BESLUIT... 17 7 BIBLIOGRAFIE... 18 8 BIJLAGE 1 SPORENLIJST... 19 9 BIJLAGE 2 VONDSTENINVENTARIS... 20 10 BIJLAGE 3 FOTOLIJST... 21 pagina 4 van 21 Romeinse sporen aan de Edingsesteenweg te Kester 2016

1 ADMINISTRATIEVE FICHE VAN HET PROJECT Kester Edingsesteenweg 14-Ke.Es Uitvoerder (bedrijf, instelling, privépersoon) Naam vergunninghouder machtiging agentschap Onroerend Erfgoed Koen De Groote Beheer en plaats van geregistreerde data en opgravingsdocumentatie agentschap Onroerend Erfgoed Phoenixgebouw Koning Albert II-laan 19, bus 5, B-1210 Brussel Beheer en plaats van vondsten en monsters Depot-OE Doornveld Industrie Zone 3 Gebouw 190 1731 Zellik Dossiernummer 2014/093 Site-naam 14-Ke.Es Locatie (provincie, gemeente, deelgemeente, plaats) Vlaams-Brabant, Gooik, Kester, Edingsesteenweg Kadasterperceel (gemeente, afdeling, sectie, perceelsnummer(s) Gooik, Afdeling 3, sectie D, perceel 282. Coördinaten Lambert 2008 : X= 132.090, Y= 161.863 Begin- en einddatum van uitvoering van het onderzoek 7 maart 2014 Trefwoorden Administratief toezicht Archeologische sporen en uitgravingen, kuilen Romeinse tijd, Midden-Romeinse tijd Toevalsvondst agentschap Onroerend Erfgoed Steven Mortier 2016 Romeinse sporen aan de Edingsesteenweg te Kester pagina 5 van 21

2 INLEIDING De voorbije jaren werd in de gemeente Kester langsheen de Edingsesteenweg een aantal privéwoningen gebouwd. Bij graafwerken voor één hiervan in de zomer van 2013 werden de restanten van Romeinse bewoning weggegraven zonder registratie. De enige bewaarde informatie was afkomstig uit de talrijke archaeologica die in de grondhopen werd aangetroffen 1. De bouwput zelf was voor de registratie reeds volgestort met een laag steengruis. Enkel in de profielen kon nog een pakket van verbrande leembrokken en houtskool vastgesteld worden. Op basis van de vondsten kon besloten worden dat er zich op deze locatie wellicht de restant van één of meerdere afgebrande vakwerkwoningen bevond. In het voorjaar van 2014 werd op het perceel net ten zuiden van deze nieuwbouw opnieuw een woning opgetrokken. Ook hier werd door dhr. Bart Van Camp waargenomen dat er bij de graafwerken een drietal kuilen aan het licht gekomen waren (fig. 1). De bouwput van ongeveer 200 m² was vrij diep uitgegraven, op het hellende terrein variërend van 1 tot bijna 2 m. Hij meldde deze vondst aan het agentschap Onroerend Erfgoed. Bij de eigenlijke registratie echter, twee dagen later, was reeds een betonnen vloerplaat gegoten. Toch konden nog twee profielen geregistreerd worden en 53 aardewerkvondsten ingezameld. Fig. 1 Zicht op de bouwput met een drietal kuilen in grondplan ( Onroerend Erfgoed). 3 SITUERING Het perceel waar de gebouwresten werden aangesneden zijn gelegen in het noordoosten van de gemeente Kester, deelgemeente van Gooik. Deze fusiegemeente is gelegen in het zuidwesten van de provincie Vlaams-Brabant (fig. 2). Het perceel situeert zich ongeveer 500 m ten noordwesten van de dorpskern, langsheen de Edingsesteenweg die min of meer de oude Romeinse weg tussen Bavay en Asse weerspiegelt. Langs deze handelsweg had de vicus van Kester zich ontwikkeld (fig. 3-5). 1 De Groote 2014. pagina 6 van 21 Romeinse sporen aan de Edingsesteenweg te Kester 2016

Fig. 2 Situering van de gemeente Kester, deelgemeente van Gooik. Fig. 3 Situering van de vondstmelding op de topografische kaart (rode bol). 2016 Romeinse sporen aan de Edingsesteenweg te Kester pagina 7 van 21

Fig. 4 Situering van het perceel waar de vondsten gedaan werden op de kadasterkaart. Fig. 5 Beeld van de onderzochte zone op de kleurenorthofoto (rode driehoek). De site ligt op de zuidoostelijke flank (67 m TAW) van een meer naar het noordwesten gesitueerde verhevenheid (hoogste punt 75 m TAW) (fig. 6). Bodemkundig situeert het perceel zich in het grensgebied van matig droge leembodems zonder profiel (Acp en Acp(c)) en een droge leembodem met textuur B horizont (Aba1) (fig. 7). pagina 8 van 21 Romeinse sporen aan de Edingsesteenweg te Kester 2016

Fig. 6 Situering van de vondstlocatie op het digitaal hoogtemodel (rode driehoek). Fig. 7 De site op de bodemkaart (rode driehoek). De vondstlocatie langsheen de Edingsesteenweg is gelegen binnen de Romeinse vicus van Kester zoals die in de huidige staat van kennis afgebakend is 2. In opdracht van de Vlaamse Landmaatschappij is er in 2014 een geofysisch onderzoek uitgevoerd op de omringende landbouwpercelen, waarbij uit de resultaten duidelijk blijkt dat er een hoge sporendensiteit aanwezig is die wijst op een intense bewoning, in het bijzonder langsheen de Edingsesteenweg aan de overzijde van de vondstlocaties 3. Op basis van magnetometrische signalen tekent zich een typisch langgerekt straatdorp af met huizen wiens korte zijde naar de straat gekeerd staat, een typisch 2 Degryse & Biesbroeck 2013; Prové 2004; Verhoeven & Keijers 2011; De Groote et al. 2015.. 3 Wesemael & Nicholls 2014, p. 47-56, afb. 13 en bijlage 10. 2016 Romeinse sporen aan de Edingsesteenweg te Kester pagina 9 van 21

patroon van een centrale nederzetting of vicus met zgn. Streifenhauser. Een evaluerend onderzoek in 2015 op een terrein ten westen van de Edingsesteenweg kon de hoge sporendensiteit bevestigen, alsook de aanwezigheid van de Romeinse weg die juist ten westen van de huidige steenweg liep 4. Het ontstaan van de vicus Kester houdt waarschijnlijk verband met zijn ligging aan de Romeinse weg van Bavay naar het noorden toe, mogelijk op een kruispunt met een oost-west georiënteerde weg, waarschijnlijk deze tussen Tongeren en Boulogne via Tienen en Kassel. Gelet op het toponiem Kester gaat de oorsprong mogelijk terug naar een vroeg-romeins legerkamp dat langsheen deze weg gelegen was. Militaire aanwezigheid kon tot nu toe echter niet aangetoond worden. De oudste vondsten wijzen op Romeinse aanwezigheid in Kester vanaf de 1ste eeuw n. Chr.. De structuren die bij opgravingen in 1956 door Mertens en in 1987-88 door Rober aan het licht kwamen lijken georiënteerd op de weg Bavay-Asse, die door Mertens ook ten dele aangesneden werd. Gezien zijn locatie langsheen twee wegen kent de nederzetting mogelijk zijn oorsprong als baanstation, waaruit zich dan verder een vicus ontwikkeld heeft, met aanwijzingen voor artisanale activiteiten. De omvang van de nederzetting is momenteel nog niet helemaal gekend, maar de resultaten van het geofysisch onderzoek uit 2013 heeft wel al een en ander verduidelijkt 5. Zo kan min of meer een beeld verkregen worden van de spreiding van de vicus in de noordelijke, zuidelijke en westelijke richting (fig. 8). In het wat meer zuidelijk langsheen de Edingsesteenweg gelegen gehucht Brugge is een rijk grafveld aangetroffen dat wijst op een goed bevolkte en welvarende nederzetting. Fig. 8 Situering van de aangetroffen sporen (rode driehoek) binnen de vicus van Kester (2) en de Romeinse weg Bavay Asse (3). 4 De Groote & Moens 2015. 5 Wesemael & Nichols 2014, p. 47-57. pagina 10 van 21 Romeinse sporen aan de Edingsesteenweg te Kester 2016

4 DE SPOREN Bij de waarnemingen na de vondstmelding op het zuidelijke perceel (fig. 9: AB/BC) werd het volledige westelijke profiel en een deel van het noordprofiel geregistreerd. Het terrein vertoont een sterke helling die afloopt van de noordwestelijke hoek naar zowel het zuiden als het oosten toe. Uit het westprofiel werden een 50-tal vondsten gerecupereerd. Sommige sporen trokken dieper dan het uitgegraven niveau in de bouwput, maar deze konden niet opgetekend worden door de aanwezigheid van de betonnen vloerplaat. Fig. 9 Situering van de bouwput op het terrein (rode lijn) met aanduiding van de profielen AB en BC. Het volledig geregistreerde westprofiel levert een mooi beeld op van de stratigrafie in deze zone (fig. 10-11). In tegenstelling tot het perceel ten noorden hiervan was de bouwput niet uitgegraven op de plaats van een Romeinse woning. Het Romeinse niveau bevindt zich hier ook heel wat dieper, afgedekt door een aantal jongere pakketten, aan de zuidkant 100 cm dik en aan de noordkant tot 195 cm dik. Die bestaan bovenaan uit een 40 cm tot iets meer dan 90 cm dikke heel recente ophoging, die de helling versterkt heeft (fig. 11: 1). Daar onder bevindt zich het oude oppervlak, bestaande uit een donkerbruine humeuze tuinlaag met daartussen baksteenfunderingen en restanten van een vloertje van een 19de- of 20ste-eeuws gebouw dat na 2002 is afgebroken (fig. 11: 2). Dit pakket is aan de zuidzijde weggegraven. Daaronder strekt zich op zijn beurt een oude cultuurlaag af, een beigebruin, gehomogeniseerd leempakket van 20 tot 50 cm dikte (fig. 11: 3). Direct onder deze akkerlaag bevindt zich het Romeinse niveau, bestaande uit een tot 40 cm dikke bruingrijze leemlaag, doorspekt met fragmenten van tegulae en imbrices, veel houtskoolbrokjes en kleine aardewerkscherven (fig. 11: 4). Het is een soort van Black Earth, een humeuze afdekkende laag vol afval, mogelijk een tuin- of akkerlaag. 2016 Romeinse sporen aan de Edingsesteenweg te Kester pagina 11 van 21

Fig. 10 Beeld van het westprofiel (profiel AB) in de bouwput ( Onroerend Erfgoed). Fig. 11 Vastgestelde faseringen in het westprofiel (legende zie tekst). Dezelfde horizontale opbouw was ook in het noordprofiel duidelijk aanwezig, met respectievelijk de recente ophoging (fig. 17: 1), de postmiddeleeuwse tuinlaag (fig. 17: 2), de oudere akkerlaag (fig. 17: 3) en de Romeinse zogenaamde zwarte laag (fig. 12; fig. 17: 4). Fig. 12 Beeld van het noordprofiel in de bouwput ( Onroerend Erfgoed). pagina 12 van 21 Romeinse sporen aan de Edingsesteenweg te Kester 2016

Enkele sporen tekenden zich af onder het Romeinse pakket. Aan de zuidkant van de bouwput tegen de zuidwestelijke hoek werd bij de vaststelling in grondplan twee kuilen met een grijze tot donkergrijze vulling waargenomen, die echter door de betonvloer naderhand niet meer geregistreerd konden worden. Eén van de kuilen bevatte een scherfje Lowlands Ware. Tegen het westprofiel werd een derde, gelijkaardige kuil aangetroffen die in het profiel 1,95 m breed was (fig. 11: 5; fig. 13-15). Ze werd gekenmerkt door een fosfaatrijke, grijze leemvulling met talrijke houtskoolbrokjes en verspreide tegulafragmentjes. Uit deze kuil konden 25 aardewerkfragmenten uit de Romeinse periode gerecupereerd worden. Fig. 13 De kuil ter hoogte van het westprofiel onder het Romeins pakket ( Onroerend Erfgoed). Fig. 14 Detail van de nog gedeeltelijk aanwezige kuil ( Onroerend Erfgoed). 2016 Romeinse sporen aan de Edingsesteenweg te Kester pagina 13 van 21

Fig. 15 De vulling van de kuil bevatte talrijke houtskoolbrokjes en tegulafragmentjes ( Onroerend Erfgoed). Een vierde, 80 cm brede en ongeveer even diepe kuil werd waargenomen in het noordprofiel, op 6 m van de hoek met het westprofiel (fig. 16-17). Deze was totaal anders van aard, bestaande uit een vulling van zeer heterogene beige, lichtgrijs gevlekte leem (fig. 17: 5) en een gelijkaardige kern waarin ook donkergrijze vlekken en vrij veel houtskool aanwezig waren (fig. 17: 6). Waarschijnlijk betreft het een paalkuil. Er werden geen vondsten in aangetroffen. Fig. 16 De mogelijke paalkuil in het noordprofiel ( Onroerend Erfgoed). pagina 14 van 21 Romeinse sporen aan de Edingsesteenweg te Kester 2016

Fig. 17 Tekening van de paalkuil in het noordprofiel (legende zie tekst). 5 DE VONDSTEN In totaal werden 53 aardewerkfragmenten verzameld, afkomstig uit vier contexten (tabel 1) 6. De niet geregistreerde kuil (tabel 1: kuil NG) bevatte een randfragment van een bord in Lowlands Ware, algemeen te dateren tussen 70 en 200/250. Uit de middelste cultuurlaag (tabel 1: laag 4) werden 5 Romeinse scherven gerecupereerd, waaronder een scherfje terra sigillata, een fragment van een Spaanse amfoor en 2 scherfjes handgevormd aardewerk waarvan één waarschijnlijk van een zoutcontainer. Van de zogenaamde Black Earth-horizont (tabel 1: laag 3) konden 22 scherven ingezameld worden. Hier domineert vooral het reducerend gebakken aardewerk, dat zowel bestaat uit Lowlands Ware als uit Noord-Franse waar, waaronder een opvallende kom met gladdingslijnen in de stijl van Arras-waar (fig. 18: 6). Het amfoorfragment is van Zuid-Franse herkomst. Tenslotte zijn er nog 25 aardewerkfragmenten afkomstig uit de kuil in het westprofiel (tabel 1: kuil 2). Dit ensemble heeft een gevarieerde samenstelling met een opvallende datering in de late 2de tot vroege 3de eeuw. Hierop wijst de aanwezigheid van twee mortaria Drag. 45 in Oostgallische terra sigillata (fig. 18: 1-2), een fragment van een beker Niederbieber 32 in geverfd aardewerk uit Keulen en een scherf in metaalglanzend aardewerk van een deukbeker Niederbieber 33 uit Trier. Eén van de twee 6 De Groote et al. 2015, 94-95. 2016 Romeinse sporen aan de Edingsesteenweg te Kester pagina 15 van 21

fragmenten in Pompejaans rood is een rand van een bord Blicquy 5/6 uit het atelier van Les-Ruesdes-Vignes in een late, grijze bakselvariant (fig. 18: 3). Onder de 12 scherven Lowlands Ware is de sterke aanwezigheid van dekselfragmenten opvallend (fig. 18: 4-5). Fig. 18 Het aardewerk uit laag 3 en uit de kuil ter hoogte van het westprofiel. kuil 2 laag 3 laag 4 kuil NG totaal % terra sigillata 2-1 1 4 7,5 Pompejaans rood 3 - - - 3 5,7 geverfd/metaalglanzend 2 - - - 2 3,8 amfoor - 1 - - 1 1,9 kruik 4 2 - - 6 11,3 reducerend aw 12 18-1 31 58,5 oxiderend aw 1 1 - - 2 3,8 handgevormd aw 1-2 - 3 5,7 indet. - - 1-1 1,9 totaal 25 22 5 1 53 100,0 Tabel 1 Telling van het aantal scherven per context en per aardewerkgroep. pagina 16 van 21 Romeinse sporen aan de Edingsesteenweg te Kester 2016

6 INTERPRETATIE EN BESLUIT De sporen en resten die in deze bouwput van 2014 langsheen de Edingsesteenweg zijn aangetroffen laten een ander beeld zien dan op het 50 m noordelijk gelegen perceel, dat midden een gebouw gesitueerd was. Hier betreft het eerder de restanten van een open areaal, bestaande uit een cultuurlaag met hier en daar een (afval)kuil. Mogelijk gaat het hierbij om een zone tussen twee erven. Enkel de kuil in het noordprofiel, die als paalkuil kan geïnterpreteerd worden, kan wijzen op de aanwezigheid van een gebouw. De vondsten uit de afvalkuil dateren zijn gebruik in het laatste kwart van de 2de en het eerst kwart van de 3de eeuw. Het aardewerk uit de bovenliggende cultuurlaag geeft een iets bredere datering. Wat opvalt is de afwezigheid van de vroege component die op het noordelijke perceel wel is aangetroffen 7. De vondsten in de twee bouwputten langsheen de Edingsesteenweg tonen de uitstekende bewaring aan van de resten van de Romeinse vicus van Kester. Tot enkele jaren geleden bleef het grootste gedeelte van deze vicus quasi volledig onbebouwd. Dit heeft onder meer te maken met het feit dat de middeleeuwse woonkern meer oostelijke gelegen is. De laatste jaren echter blijkt dat regelmatig delen uit dit uitzonderlijke bodemarchief door bouwactiviteiten onherroepelijk verloren zijn gegaan. Ondanks het feit dat Kester een voor Vlaanderen uitzonderlijk goed bewaarde vicus is met een zeer hoog wetenschappelijk potentieel, vonden deze ingrepen plaats zonder enige vorm van voorafgaand onderzoek. Door de recente voorlopige bescherming van de vicus van Kester kan in de toekomst vermeden worden dat de aantasting van dit bodemarchief zonder archeologisch onderzoek zich in de toekomst verder voortzet 8. 7 De Groote et al. 2015, 95-96. 8 De Romeinse vicus in Gooik (Kester) Voorlopig beschermd bij Ministerieel Besluit van 25 mei 2016 (Belgisch Staatsblad 29 juni 2016). 2016 Romeinse sporen aan de Edingsesteenweg te Kester pagina 17 van 21

7 BIBLIOGRAFIE DE GROOTE K. 2014: Resten van Romeinse vakwerkbouw aan de Edingsesteenweg te Kester (Gooik, Vlaams-Brabant), Onderzoeksrapporten Agentschap Onroerend Erfgoed 9, Brussel. DE GROOTE K., DE CLERCQ, DEWINTER N., MOENS J. & WESEMAEL E. 2015: Resten van Romeinse bewoning aangetroffen bij twee vondstmeldingen aan de Edingsesteenweg te Kester (Gooik, prov. Vlaams-Brabant, Signa 4, 81-98. DE GROOTE K. & MOENS J. 2015: Waarderingsonderzoek te Kester, Edingsesteenweg (sectie D, perceel 201/02c) van 24 tot 27 november 2015 (Gooik - Prov. Vlaams-Brabant), Voorlopig rapport agentschap Onroerend Erfgoed, Brussel. DEGRYSE H. & BIESBROUCK B. (red.) 2013: Tussen stad en platteland. De Romeinse vici van Vlaams-Brabant, Leuven. PROVÉ E. 2004: Archeologische streekbeschrijving: de Romeinse vicus Kester. In: Degryse H. (red.), Recent archeologisch onderzoek in Vlaams-Brabant. Provinciale infodag archeologie 2004, Leuven, 19-23. VERHOEVEN M.P.F. & KEIJERS D.M.G. 2011: Landschap en archeologie in het Pajottenland. Een archeologische studie van de ruilverkaveling in de gemeente Gooik, Vlaams-Brabant, Raap-rapport 2262, Weesp. WESEMAEL E. & NICHOLLS J. 2014: Geofysisch onderzoek op een aantal archeologische sites in de gemeente Gooik. Onderzoek voor de VLM-Regio Oost in het kader van het ruilverkavelingsproject, Aron Rapport 208, Sint-Truiden. pagina 18 van 21 Romeinse sporen aan de Edingsesteenweg te Kester 2016

8 BIJLAGE 1 SPORENLIJST Grondplan/Profiel Nr. Beschrijving Figuur Kuil NG Heterogene grijze tot donkergrijze zandleem, met fosfaatvlekken en verspreide HK- en tegulabrokjes. W-profiel 1 Recente terreinophoging fig. 11: 1 W-profiel 2 W-profiel 3 W-profiel 4 W-profiel 5 N-profiel N-profiel 7 6 Heterogene donkerbruine humeuze tuinlaag met daartussen baksteenfunderingen en restanten van een vloertje (19de- of 20ste-eeuws gebouw). Oude cultuurlaag: beigebruin, gehomogeniseerd leempakket. Romeinse niveau: bruingrijze leemlaag, doorspekt met fragmenten van tegulae en imbrices, veel houtskoolbrokjes en kleine aardewerkscherven. Kuil: heterogene grijze tot donkergrijze vulling met talrijke houtskoolbrokjes en verspreide tegulafragmentjes. Paalkuil: zeer heterogene beige, lichtgrijs gevlekte leem. Paalkuil - kern: zeer heterogene beige, lichtgrijs gevlekte leem met donkergrijze vlekken en vrij veel houtskool. fig. 11: 2 fig. 11: 3 fig. 11: 4 fig. 11: 5 fig. 17: 5 fig. 17: 6 2016 Romeinse sporen aan de Edingsesteenweg te Kester pagina 19 van 21

9 BIJLAGE 2 VONDSTENINVENTARIS Inv nr. spoor tek. nr Soort Baksel Vorm Type herkomst 1 kuil 2 1 terra sigillata Oostgallisch mortarium Drag. 45? 175 220/275 1 1 Datum begin Datum eind R W B F MAI Versiering Opmerkingen 1 kuil 2 2 terra sigillata Oostgallisch mortarium Drag. 45? 175 275 1 1 1 kuil 2 3 Pompejaans grijs bord Blicquy 5 of 6? 100 275 1 1 1 kuil 2 Pompejaans bruinbeige? 50 3275 2 grijze scherf, zwarte deklaag 1 kuil 2 geverfd wit beker? Niederbieber 32 Keulen 150 220/225 1 vederblad? 1 kuil 2 metaalglanzend Brunsting techn. D? deukbeker Niederbieber 33 Trier 200 300 1 deuk 1 kuil 2 kruik zeepwaar Bavay? 2 éénledig oren 1 kuil 2 beige Bavay? 2 1 kuil 2 4 reducerend LLW deksel LL 70 200/250 1 1 1 kuil 2 5 reducerend LLW deksel LL 70 200/250 1 1 1 kuil 2 reducerend LLW beker? LL 1 geglad 1 kuil 2 reducerend LLW beker? LL 1 1 kuil 2 reducerend LLW LL 8 kan ook knop van een deksel zijn 1 kuil 2 oxiderend LLW? 1 1 kuil 2 handgevormd schervengruis 1 2 laag 3 6 reducerend in stijl Arraswaar kom noordfrans 3 4 1 2 laag 3 reducerend LLW deksel? LL 1 1 Gladdingslijnen in ruitpatroon 2 laag 3 reducerend LLW 9 2 laag 3 oxiderend LLW 2 laag 3 amfoor beige amfoor Gauloise? Z-Frankrijk 1 2 laag 3 beige zandverschraald? 2 2 laag 3 zeepwaar Bavay? 1 2 laag 3 reducerend witgrijs N-Frankrijk 1 3 laag 4 terra sigillata Centraalgallisch?? 1 3 laag 4 handgevormd zoutcontainer?? 1 3 laag 4 handgevormd schervengruis 1 3 laag 4 amfoor Zuid-Spaans amfoor Dressel 20 Spanje 25 250 1 3 laag 4 indet 1 5 kuil reducerend LLW bord 70 200/250 1 pagina 20 van 21 Romeinse sporen aan de Edingsesteenweg te Kester 2016

10 BIJLAGE 3 FOTOLIJST Foto Omschrijving/Situering Figuur 1 Bouwput - Eerste vaststelling - grondplan 2 Bouwput - Eerste vaststelling - grondplan 3 Bouwput - Eerste vaststelling - grondplan 4 Bouwput - Eerste vaststelling - W-profiel 5 Bouwput - Eerste vaststelling - W-profiel 6 Bouwput - Eerste vaststelling - grondplan 7 Bouwput - Eerste vaststelling - grondplan 8 Bouwput - Eerste vaststelling - grondplan 9 Bouwput - W-profiel - Algemeen beeld fig. 10-11 10 Bouwput - W-profiel - Algemeen beeld fig. 10-11 11 Bouwput - W-profiel - Algemeen beeld fig. 10-11 12 Bouwput - W-profiel - Algemeen beeld fig. 10-11 13 Bouwput - W-profiel - Algemeen beeld fig. 10-11 14 Bouwput - W-profiel - Kuil 2 fig. 13-15 15 Bouwput - W-profiel - Kuil 2 fig. 13-15 16 Bouwput - W-profiel - Kuil 2 fig. 13-15 17 Bouwput - W-profiel - Kuil 2 fig. 13-15 18 Bouwput - W-profiel - Kuil 2 fig. 13-15 19 Bouwput - W-profiel - Kuil 2 fig. 13-15 20 Bouwput - W-profiel - Kuil 2 - Detail fig. 13-15 21 Bouwput - N-profiel - Paalkuil fig. 16-17 22 Bouwput - N-profiel - Paalkuil fig. 16-17 23 Bouwput - N-profiel - Paalkuil fig. 16-17 24 Bouwput - N-profiel - Paalkuil fig. 16-17 25 Bouwput - N-profiel - Paalkuil fig. 16-17 26 Bouwput - N-profiel - Algemeen beeld fig. 12 27 Bouwput - N-profiel - Algemeen beeld fig. 12 28 Bouwput - ZW-hoek 2016 Romeinse sporen aan de Edingsesteenweg te Kester pagina 21 van 21

www.onroerenderfgoed.be