Het Gruuthuse Manuscript Middeleeuwse liedjes Adellijke cultuur Hoofse literatuur Dirk Bouts, Het laatste avondmaal (1464) Het Gruuthuse Manuscript www.kb.nl à Gruuthuse handschri: Hans Memling, dhr. en mevr. Portinari (1470) Hugo van der Goes, Portinari-altaar (1475) 1
Jan van Eyck, dhr. en mevrouw Arnolfini (1434) Lodewijk van Gruuthuse, ca. 1422-1492 Gruuthuse manuscript Ca. 1395-1408 Jan van Hulst, Jan Moritoen en anderen 7 gebeden 147 liederen 18 gedichten 2
Het soude een scamel mersenier Het soude een scamel mersenier Coopmansceipe leren Hi hiet annin tutebier Hi conste hem wel gheneren Daer hi sinen canis drouch Een ioncfrouwe riepen ende soe louch Comt hier na goet meerseman Als hi de scone vrauwe anesach Hi sprac ic wil mijn merse ontslaen Ic hebbe ghetsantert al den dach In hebbe ene mite niet onqaen Sinen canis hi ontslouch Ioncfrouwe nu souct al gheuouch Want ic v wel der baten ian Merseman s[eid]zoe lieue gheselle Ic hebbe een cleine cokerkijn In vinde hier in no naelde no spelle Die wel voughen soude daer in Hier sijn grote ende daer toe cleine Maer ic ne vinde niet dat ic meine Ioncfrouwe wat spellen wildi dan Ioncfrouwe ic hebbe een spellekijn Dan es niet aldus cleine Cnape wel moev comen sijn Ghi weit wel wat ic meine Wildi de spelle vercopen niet So leensce mi of ghijt ghebiet Ic salt v lonen bi sinte ian Naelden bellen trompen bellen Hi nam de ioncfrouwe bi der hant Si gingen onder hem beiden De spelle dat zoe te pointe vant Soene wilder niet of sceiden Cnape hout mi dit spellekijn Het sal v wel vergouden zijn Want beter spelle ic nie ghewan 3
Sceiden onuerwinlic leit Sceiden onuerwinlic leit Onuruechdelijc es dijn beghin Dat nemic waerlic vp mijn heit Ten brinct gheen dinc meer lidens in Sceiden du dwinx herte ende zin So langher Vjt so meer verdriet Sceiden du ne ghenouchs mi niet So lieuer lief so lieuer paer So meer verdriets den hertzen zi Int sceiden. hets een vre een iaer So lanc so meer verdriets in mi En hoopvc niet om comen bi Mijns lijfs gheduer waer als I riet Al es tbeghin des sceidens zuer Tlanghe merren en es niet zoet So langher dat de Vjt gheduer Te meer verlanghens in den moet Sceyden nye en waerstu goet Noch nie en es heil van di ghesciet Als ic of sciet mi was so wee Mine dede nie dinc so grote pijn Nu pijnt mi M waeruen mee Dat ic so langhe van haer moet zijn So sere verlanct der hertzen mijn In weet niet wes mi es ghesciet Hope nu hebt mijns leuens danc Vor alle dinc ghi mi verhuecht Al dinct mi tmerren wesen lanc In dinen troost vindic ghenuecht Ic biddu god mi zaen bewuecht Bi haer daer ic mijn hertze liet 4
Ic sach in enen rozengaerde Ic sach in enen rozengaerde Van sconen bloumen maken eenen hoet Die gaf een wijf van reinen aerde Enen ouden grisen man die bi haer stoet Totem so sprac dat beilde zoet Here ic hebbe v in rechter waerde V eyghin vry So geuic mi Me]en sprac hi Des dankic di Hi sat daer bi met sinen langhen baerde Langher doe ic niet ne spaerde Ic groete dat wiuelic beilde goet Scaemte in haer doe meest verbaerde Si sprac uilein mi dinct dat ghi mesdoet Doet van den bloumen uwen voet Maect v van hier ende gaet uwer vaerde Dat wijflic scijn Was eighin zijn Des hadde ic pijn Int herte mijn Hi gaf enen grijn des mi de zin verzwaerde Ic sprac mi wondert scone urouwe Wat ghi versiet an desen kerel out Minne ende ionst in rechter trouwe Salic v gheuen zeluer ende gout So gaf mi orlof menichfout Mi dert seit soe dat ic v scauwe Laet mi allein Me_em ghemein Sijn trauwe es reyn Sijn ontrauwe clein V ia es nein. alsulc ic gein ghelauwe Ghestadich hout hi herte ende zinne Sijn duecht verchiert sijn anscijn scoon Hier omme eist recht dat icken minne Den hoet ende ic dat es sijn loon Hu minne es hoon ghi sijts ghewoon Dus willic houden dat ic kinne De kerel grijs Was haer amijs Na haer auijs Haddi den prijs De urauwe iolijs die nammen bi den kinne Dijn nature es zoet ende rein So es dijn edel zanc Daer dienstu met den here allein Te loue om sinen danc Daer omme bem ic met di ghemein Ander voghel willic ghein Dan di mijn leuen lanc 5
Dijn nature es zoete ende rein So es dijn edel zanc Nider boos onreine vilein De rouc die es wel dijn compein Neemt dien in v bedwanc Laet minlic hertzen sijn bi eyn Sonder loos beuanc Dijn name es zoete ende rein So es dijn edel zanc Daer dienstu met den here allein Te loue om sinen danc Egidius, waer bestu bleven? Egidius waer bestu bleuen Mi lanct na di gheselle mijn Du coors die doot du liets mi tleuen Dat was gheselscap goet ende fijn Het sceen teen moeste ghestoruen sijn Nu bestu in den troon verheuen Claerre dan der zonnen scijn Alle vruecht es di ghegheuen Egidius waer bestu bleuen Mi lanct na di gheselle mijn Du coors de doot du liets mi tleuen Nv bidt vor mi ic moet noch sneuen Ende in de weerelt liden pijn Verware mijn stede di beneuen Ic moet noch zinghen een liedekijn Nochtan moet emmer ghestoruen sijn Egidius waer bestu bleuen Mi lanct na di gheselle mijn Du coors die doot du liets mi tleuen Dat was gheselscap goet ende fijn Het sceen teen moeste ghestoruen sijn Tot volgende week 6