ENERGIEMANAGEMENTSYSTEEM VAN BOEKEL ZEELAND B.V. Versie 5 d.d. 28-04-2017 Versie Datum Status Auteur Akkoord 5 28-04-2017 Definitief M. Kers P. Kempen Datum: 28-04-2017 Datum:
Inhoud P7.6 - ENERGIEMANAGEMENTSYSTEEM 1 Algemeen... 3 2 Algemeen... 4 2.1 Bepalen grootte van het bedrijf m.b.t. CO 2-uitstoot... 4 2.2 Vaststellen van de organisatorische grens... 4 2.3 Energiebeleid... 5 2.4 Monitoren energieverbruik & CO 2-uitstoot... 5 2.5 Factoren die het energieverbruik beïnvloeden... 6 3 Verkrijgen benodigde data... 7 3.1 Diesel en benzine verbruik... 7 3.2 Gas en elektriciteit... 7 3.3 Woon-werkverkeer... 7 3.4 Scope 3 onderaannemers en leveranciers... 7 3.5 CO 2-footprint... 8 3.6 Beheer... 8 4 Plan van aanpak... 9 4.1 Scope 1 & 2... 9 4.1.1 Scope 1... 9 4.1.2 Scope 2... 10 4.2 Scope 3... 10 4.3 Projecten met gunningsvoordeel... 12 P7.6 - Energiemanagementsysteem versie 5: 28-04-2017 2/13
1 Algemeen Duurzame antwoorden op uw vragen. Doordachte oplossingen die nu, maar ook in de verre toekomst nog doordacht en verantwoord blijken. Dat is waar Van Boekel voor staat. Een groep bedrijven met louter enthousiaste vakmensen. Dynamische mensen die - voortdurend op zoek naar innovatieve oplossingen - open staan voor nieuwe inzichten en opvattingen, die zich continu verdiepen in de nieuwste technieken en technologieën. Daar immers vinden we de middelen om op de juiste manier om te gaan met alle elementen van de natuur, waarmee we dagelijks te maken hebben. Respectvol, slim en efficiënt dat is onze tweede natuur. Het hart van Van Boekel is een groen hart. Vanuit dat hart weet u zich te allen tijde verzekerd van de meest milieuvriendelijke, adequate én economische verantwoorde oplossing die voorhanden is. Dat maakt de keuze een stuk eenvoudiger; Van Boekel natuurlijk! Dit document is onderdeel van het totale KAM-managementsysteem van Van Boekel Zeeland B.V.. Het KAM-managementsysteem omvat alle normen waarvoor van Boekel gecertificeerd is: ISO 9001 ISO 14001 VCA** SIKB BRL 7000 Groenkeur BRL Groenvoorzieningen CO2-prestatieladder De basis van het KAM-managementsysteem is de Demmingcircle (PDCA-cirkel). Dit betekent dat binnen de bedrijfsvoering ook voor CO2 continu wordt gezocht naar verbetermogelijkheden doormiddel van de audits, evaluaties, meldingen van verbeterpunten en afwijkingen, etc. In de jaarlijkse directiebeoordeling wordt de werking van het volledige managementsysteem van het afgelopen jaar besproken en worden actiepunten voor het nieuwe jaar bepaald. P7.6 - Energiemanagementsysteem versie 5: 28-04-2017 3/13
2 Algemeen In dit hoofdstuk wordt beschreven welke stappen er nodig zijn om tot een juiste bepaling te komen van het energieverbruik van Van Boekel conform het GHG-protocol en de CO 2-prestatieladder methode. Hierbij gaan wij als volgt te werk: 1. Bepalen type bedrijf (klein, middel of groot) 2. Vaststellen van de Organisatorische grens 3. Energiebeleid 4. Monitoren energieverbruik & CO2 uitstoot (Footprint) 5. Beheer Ieder half jaar wordt de CO2 uitstoot berekend om goed beeld te krijgen van de werkelijkheid en de effectiviteit van de maatregelen. Hiermee kunnen we trendafwijkingen monitoren en indien nodig bijsturen en/ of verklaren. 1x per jaar het volledige energiemanagementsysteem beoordeeld op het functioneren daarvan. De verslaglegging vindt plaats in de directiebeoordeling. 2.1 Bepalen grootte van het bedrijf m.b.t. CO 2-uitstoot Middels de inventarisatie van energiestromen met als basisjaar 2011 hebben we bepaald dat Van Boekel Zeeland valt onder een klein bedrijf totale uitstoot CO 2 van de kantoren en bedrijfsruimten ligt onder de 500 ton per jaar. Hierdoor vervalt voor Van Boekel de onderdelen 5A (deels), 4C, 5C, 4D en 5D van de CO 2-prestatieladder. 2.2 Vaststellen van de organisatorische grens Het te certificeren bedrijf voor de CO2-prestatieladder is Van Boekel Zeeland B.V. omdat dit bedrijf regelmatig bij aanbestedingen het betreffende certificaat nodig heeft. Middels de laterale methode wordt jaarlijks gekeken of zich onder de A-aanbieders ook C-aanbieders bevinden. In de voortgangsrapportage van Q3 en Q4 wordt aangegeven of de organisatorische grens gewijzigd moet worden. In het onderstaande figuur is de organisatiestructuur van Van Boekel weergegeven. Hieruit blijkt dat onder van Boekel Zeeland B.V. een dochter is opgenomen, Nooyen B.V. Binnen dit worden geen activiteiten uitgevoerd en valt derhalve buiten de organisatorische grens. Vestigingen die meegenomen moeten worden in de CO2-footprint: Voederheil 3, Zeeland Stationsstraat 1, Schinnen Paardeweide 18A, Breda Frisselsteinstraat 5.011 Veghel P7.6 - Energiemanagementsysteem versie 5: 28-04-2017 4/13
2.3 Energiebeleid In de beleidsverklaring (P0.2) is het onderdeel milieu in totaal opgenomen. Hierin wordt onder andere verwezen naar de CO2-uitstoot. In de praktijk wordt op de volgende manier invulling gegeven aan hat beleid: Het opstellen van harde doelstellingen die jaarlijks door directie worden beoordeeld en herzien. Het inspelen op grote energieverbruikers en/of gebieden, met name: o Gericht op het energieverbruik in verband met de aanschaf van nieuwe apparatuur en materieel. o Gericht op het duurzaam inkopen van materieel en materiaal. o Door het toepassen van duurzame bouwconcepten met een aantoonbaar lagere milieuimpact. Het transparant maken van het energieverbruik voor alle medewerkers en met hen overleggen en inventariseren hoe zij invloed kunnen uitoefenen op het energieverbruik, zonder enige vermindering van de kwaliteit en productiviteit. Het motiveren van de medewerkers met het doen van voorstellen die kunnen bijdragen aan de vermindering van het energieverbruik. 2.4 Monitoren energieverbruik & CO 2-uitstoot Als de organisatiegrenzen zijn bepaald is het belangrijk om alle energiestromen in beeld te brengen. Het bepalen hiervan is opgedeeld in drie criteria, genaamd scope 1, 2 en 3. Met betrekking tot de CO 2-prestatieladder gebruiken wij de volgende scope indeling. Middels een inventarisatielijst opgesteld aan de hand van de CO 2-prestatieladder scope-indeling, worden halfjaarlijks verbruikscijfers bepaald. Dit geldt dus voor ingekochte brandstoffen als gas, diesel en dergelijke vallend onder scope 1 en voor ingekocht elektriciteit, woon- werkverkeer en zakelijk vliegverkeer vallend onder scope 2 conform CO 2-prestatieladder. P7.6 - Energiemanagementsysteem versie 5: 28-04-2017 5/13
Naast scope 1 en 2 die de direct beïnvloedbare energiestromen weergeven stelt Van Boekel jaarlijks de emissies op van scope 3. Scope 3 omvat de ingekochte emissies die gerelateerd zijn aan toeleveranciers van Van Boekel of het gebruik van de diensten van Van Boekel. Van Boekel bepaald de scope 3 emissies door allereerst de meest geleverde diensten te bepalen (ongeveer 95% van de jaarlijkse omzet). Vervolgens wordt per meest geleverde dienst bepaald hoeveel emissies hieraan gekoppeld zijn. 2.5 Factoren die het energieverbruik beïnvloeden In dit energie audit verslag wordt het energieverbruik gerelateerd aan factoren die het energieverbruik waarschijnlijk hebben beïnvloed. Het voordeel van het beschouwen van het specifieke energieverbruik is dat het verbruik op deze manier als het ware wordt gecorrigeerd voor allerlei invloeden. De factoren die voor van Boekel die energiegebruik beïnvloeden zijn: Omzet; Soort projecten (met name inzet materieel); Aantal FTE; Reisafstanden; Inzet van uren; Uitbestede werkzaamheden. P7.6 - Energiemanagementsysteem versie 5: 28-04-2017 6/13
3 Verkrijgen benodigde data Ten behoeve van het opstellen van de halfjaarlijkse footprint is input nodig van de verschillende afdelingen. Hieronder is beschreven waar de verschillende informatie vandaan komt en in welke hoedanigheid dit moet worden aangeleverd. 3.1 Diesel en benzine verbruik Omstreeks begin juli en begin januari worden door de planningsfunctionaris de factuuroverzichten opgevraagd van de leveranciers van de brandstoffen. Het brandstofverbruik (zowel benzine als diesel) voor de leaseauto s dient dit opgevraagd te worden bij: Multitankcard Q8 (bij administratie opvragen) Van den Broek Olie Het dieselverbruik voor het materieel dient te worden opgevraagd worden bij de volgende bedrijven: Shell Van den Broek Olie RWZ (volgt uit crediteurenoverzicht) 3.2 Gas en elektriciteit Voor gas en elektriciteit worden de overzichten opgevraagd bij de afdeling administratie: Gas aan de hand van jaarafrekening. Projecten middels uitdraai uit pluriform Kantoor middels maandelijkse facturen. 3.3 Woon-werkverkeer Administratie stelt halfjaarlijks een overzicht op van het woon-werkverkeer aan de hand van de personeelslijst en de kilometervergoedingen. 3.4 Scope 3 onderaannemers en leveranciers Per half jaar wordt vanuit administratie een crediteurenoverzicht aangeleverd welke vanuit administratieve programma wordt gegenereerd. De gegevens die minimaal op het overzicht moeten staan zijn: Naam van het bedrijf Debetbedrag Kostensoort Projectpost Grootboekrekening Boekstuknummer Aantal Eenheid Vanuit deze lijst wordt de organisatorische grens zoals beschreven in paragraaf 2.2 en de 95% grens bepaald zoals beschreven in paragraaf 2.4. Aan de hand van kengetallen wordt per onderdeel de CO 2-uitstoot bepaald. De complete lijst wordt opgenomen in het document Footprint Ketenanalyse als apart tabblad met de naam Uitgaven 20xx. Vanuit deze uitgavenlijst worden de totale uitstoten per onderdeel in de Footprint Ketenanalyse opgenomen. P7.6 - Energiemanagementsysteem versie 5: 28-04-2017 7/13
3.5 CO 2-footprint De verkregen data wordt verwerkt in het document CO2 Footprint. Hierin staan de footprints van ieder half jaar en hierin zijn de trends weergegeven. 3.6 Beheer Het beheer van het Van Boekel Energiemanagementsysteem valt onder verantwoording van de KAM-coördinator. Deze zal gezamenlijk en in nauw overleg met de directie van Van Boekel de activiteiten uitvoeren. P7.6 - Energiemanagementsysteem versie 5: 28-04-2017 8/13
4 Plan van aanpak P7.6 - ENERGIEMANAGEMENTSYSTEEM In het document Status doelstellingen (bijlage 1 van dit document) zijn alle reductiedoelstellingen opgenomen inclusief per jaar de stand van de doelstelling, de maatregelen en de actiehouders. In de navolgende paragraven wordt aan de hand van de meest significante energiestromen de doelstellingen toegelicht. Doordat de inventarisatie van significante energiestromen hierin is opgenomen, is het energie auditverslag komen te vervallen. Stellingname: Gezien de categorie van de genomen en geplande maatregelen vanuit de maatregelenlijst is van Boekel zeeland een middenmoter. 4.1 Scope 1 & 2 In onderstaand cirkeldiagram is af te lezen dat het significante deel van het energieverbruik in het dieselverbruik van het materieel en de leaseauto s zit. Vanuit scope 2 zit het siginificantie energieverbruik in de stroom grijs (stroom projecten). Energiestromen scope 1 & 2 2011 Energiestromen scope 1&2 2015 1% 1% 7% 0% 52% 39% Diesel Diesel (gasolie rood) Benzine Gas Stroom grijs Stroom groen 1% 0% 3% 0% 2%1% 74% 19% Diesel Diesel materieel Benzine Gas Stroom grijs Stroom groen Stroom groen Als hoofddoelstelling voor scope 1 & 2 is gesteld om een jaarlijkse reductie te realiseren van 2%. Deze doelstelling is opgedeeld in doelstellingen m.b.t. scope 1 en scope 2 in de navolgende paragraven. 4.1.1 Scope 1 Directe emissies van bronnen in eigendom of in beheer van de rapporterende organisatie zoals emissies van aardgasgebruik en emissies van eigen voertuigen. SCOPE 1 Activiteit Vervoer eigen/ lease voertuigen Vervoer eigen/ lease voertuigen Vervoer eigen/ lease voertuigen Brandstof verbruik t.b.v. verwarming Type Diesel materieel Diesel Benzine Gas Energieverbruikers Diesel materieel: Eigen materieel, de uitstoot is toe te kennen aan de projecten. Diesel: Bedrijfsbussen, bedrijfsauto s en leaseauto s. Het dieselverbruik is toe te kennen aan de projecten. Benzine: Leaseauto s. Het benzineverbruik is toe te kennen aan de projecten. P7.6 - Energiemanagementsysteem versie 5: 28-04-2017 9/13
Doelstelling De meest significante energiestromen in deze scope zijn vervoer lease voertuigen diesel en diesel materieel. De doelstellingen worden gerelateerd aan het aantal auto s en aan het aantal stukken groot materieel. 4.1.2 Scope 2 Indirecte emissies als gevolg van de opwekking van energie die wordt afgenomen door de rapporterende organisatie zoals elektriciteit, warmte en stoom. SCOPE 2 Activiteit Elektriciteit projecten Elektriciteit kantoor Zakelijk vliegverkeer Type Stroom grijs Stroom groen Vlieg kilometer Energieverbruikers Elektriciteit: Verlichting, kantoorapparatuur, keukenapparatuur, airconditioning, verwarming Zakelijk vliegverkeer: Vliegverkeer naar projecten in het buitenland. De uitstoot is toe te kennen aan projecten. Doelstelling De meest significante energiestroom in deze scope is elektriciteit projecten (stroom grijs). De doelstelling voor de projecten is gerelateerd aan het aantal projecten. De doelstelling van het kantoor is het percentage van de absolute getallen. 4.2 Scope 3 In deze categorie opgenomen emissies vinden plaats als gevolg van de activiteiten van de rapporterende organisatie maar komen voort uit bronnen in eigendom of in beheer van een andere organisatie. Scope 3 omvat de ingekochte emissies die gerelateerd zijn aan toeleveranciers of het gebruik van de diensten. SCOPE 3 Activiteit Woon-werk verkeer personeel Inhuur materieel Woon-werk afstand ingehuurd personeel Stort Asfalt Bakstenen Kunststof inkoop Staal Bulk Beton CEM III/A Beton CEM III/B Type Auto kilometers Diesel Diesel Stort Asfalt Bakstenen Kunststof riool Staal Bulk Beton CEM III/A Beton CEM III/B P7.6 - Energiemanagementsysteem versie 5: 28-04-2017 10/13
Mogelijkheden tot reductie scope 3 Mogelijkheden tot reductie binnen scope 3 zijn onder te verdelen in overkoepelende mogelijkheden en activiteit specifieke mogelijkheden. In de onderstaande tabel staat per activiteit aangegeven welke mogelijkheden er zijn om de CO2-uitstoot te reduceren. SCOPE 3 Activiteit Woon-werk verkeer personeel Inhuur materieel Woon-werk afstand ingehuurd personeel Stort Asfalt Bakstenen Kunststof inkoop Staal Bulk Beton Reductiemogelijkheden Promoten provinciaal initiatief -> fietsen naar het werk Inhuur op basis van CO2-uitstoot materieel Inkoop lokale onderaannemers Stromen scheiden CO2-neutraal asfalt inkopen Koud asfalt inkopen Lichtere stenen toepassen Hergebruik bakstenen Inkoop bij CO2-bewuste leveranciers Inkoop bij CO2-bewuste leveranciers Inkoop bij lokale leveranciers Inkoop beton CEMIII/B De overkoepelende mogelijkheden zijn: Inkoop bij CO2-bewuste onderaannemers en leveranciers In de ontwerpfase alternatieve materialen aanbieden Groene stroom toepassen Carpoolen naar projectlocatie Motor materieel/ bussen/ leaseauto uitzetten indien deze niet gebruikt wordt Projectfiets toepassen Meest materiële scope 3 emissie Voor de inventarisatie van de relevante scope 3 categorieën wordt gebruik gemaakt van onderstaande tabel, gebaseerd op het handboek CO2-prestatieladder versie 3.0. Van Boekel Zeeland heeft zitting in het sectorinitiatief "Sturen op CO2" en heeft derhalve inzicht in de meest materiële emmissies van de branche. Onderstaande CO2-belasting is gebaseerd op dit inzicht. Doelstelling De doelstelling in scope 3 zijn bepaald aan de hand van een ketenanalyse. Uit de CO2 footprint van 2014 blijkt dat binnen scope 3 er twee energie-intensieve materialen grootschalig worden P7.6 - Energiemanagementsysteem versie 5: 28-04-2017 11/13
ingekocht: straatbakstenen en asfalt. Met name straatbakstenen hebben een stevige groei doorgemaakt. In 2011 was dit aandeel nog 3% van de totale voetafdruk (Scope 1-3); in 2014 is dit gegroeid tot ruim 20%. Daarom is gekozen voor het analyseren van de keten van straatbakstenen. De doelstellingen zijn terug te vinden in bijlage 1. Met deze doelstelling is van Boekel in eerste instantie nog een achterblijver omdat nog niet voldoende inzicht is verkregen in de mogelijke alternatieve straatbakstenen. Ieder jaar worden de doelstellingen herzien wat kan betekenen dat volgend jaar van Boekel een koploper kan zijn. 4.3 Projecten met gunningsvoordeel De energiestromen op de projecten is een afgeleide van de energiestromen op bedrijfsniveau. Op ieder project is sprake van brandstof leaseauto s. Alle andere energiestromen zijn afhankelijk van het soort project. In de volgende paragraven zijn de energiestromen in kaart gebracht van de projecten die zijn gegund op basis van het certificaat CO2-prestatieladder. De doelstellingen van de projecten is terug te vinden in bijlage 1. Er zijn op dit moment geen projecten met gunningsvoordeel in uitvoering. P7.6 - Energiemanagementsysteem versie 5: 28-04-2017 12/13
Bijlage 1 Status doelstellingen Scope & onderdeel 2014 2015 2016 2017 2018 Doel Kental Stand Doel Kental Stand Doel Kental Stand Doel Kental Stand Doel Kental Stand Maatregelen Actiehouder Deadline Status Scope 1 Brandstof leaseauto's 4% 148,2 59% 1% 146,3 1,3% 1% 144,5 1,2% 1% 1% Cursus het nieuwe rijden P. Kempen 1-8-2013 Afgerond Nieuwe tankpassen P. Kempen 1-6-2013 Afgerond Monitoren en bewustwording brandstofverbruik P. Kempen Continu Lopend Brandstof materieel 4% 2,2 8,0% 1% 2,3-5% 1% 1,78 23% 3% 1% Aanschaf nieuwe kranen P. Kempen 1-1-2015 Scope 2 Stroom kantoor 10% 11% Onderzoek van de mogelijk van toepassen van zonnepanelen. Subsidie aanvragen P. Kempen 31-12-2015 Lopend Stroom projecten 50% 0,000334 30% 10% 0,000182 46% Groene stroom toepassen L. van Blijderveen 31-12-2015 Lopend Scope 3 Straatbaksteen 0% 0% 5% 71 8% 5% 1% Betoninkoop 6% 12% 10% 226 10% 10% 204 10% 10% 10% Totaal scope 1 & 2 2% 34 17% 2% 34 0% 2% 40,2-18% 2% 2% Onderzoek naar mogelijkheden toepassen andere (lichtere) straatbakstenen P. Kempen 31-12-2016 Afgerond Inkoopbeleid beton opstellen en invoeren M. Kers 1-6-2013 Afgerond P7.6 - Energiemanagementsysteem versie 5: 28-04-2017 13/13