Energie uit zon en wind in de landbouw Kelly Mermuys, Proclam vzw Het demonstratieproject Opgewekt door zon en wind wordt medegefinancierd door de Europese Unie en het Departement Landbouw en Visserij van de Vlaamse Overheid
fotovoltaïsche systemen = elektriciteit uit de zon zonthermische systemen = warmte uit de zon wind = elektriciteit uit de wind o o o o o wat? hoe werkt het? kosten & baten? vergunningen? praktijkvoorbeelden?
FOTOVOLTAÏSCH SYSTEEM = PV syteem = afkorting van het Engelse photovoltaic = elektriciteit uit zonlicht
zonnecel - behandeld Si - contacten zonnepaneel - verbinding zonnecellen - inkapseling PV-systeem - zonnepanelen - kabels - omvormer - kwh-teller
invallend zonlicht zonnecel wordt geleidend voor elektriciteit gelijkstroom bij koppeling toestel tussen + en pool omvormer wisselstroom voor elektriciteitsnet (230V, 50 Hz)
Vermogen zonnepaneel: uitgedrukt in wattpiek (Wp) België: 1 kwp produceert jaarlijks 850 kwh 1kWp = 8m² = > +/- 100kWh/m²/ jaar Spanje: 1 kwp produceert jaarlijks 1400kWh 1kWp= 8m²= > +/- 175kWh/m²/ jaar Tellersysteem afhankelijk van het geïnstalleerde vermogen: 1) Jaarproductie < 10 000kWh= < 80-100 m² panneelopp = < 10 kw aan wisselstroomzijde van omvormer(s) = < 11kWp 2) Jaarproductie > 10 000kWh= >80-100 m² panneelopp= > 10 kw aan wisselstroomzijde van omvormer(s)= > 11 kwp
< 80m² paneeloppervlakte: -teller groene stroom -terugdraaiende teller: zonnestroom die u niet gebruikt gaat op het net en doet uw teller terugdraaien DUS beparing op elektriciteitsfactuur aan dagtarief Bron: Innovatietelex Bron: Innovatietelex > 80m² paneeloppervlakte: -teller groene stroom -teller afname van het net: dagtarief - teller injectie op het net: wat u niet gebruikt gaat op net MAAR vergoeding???
Legende: Jaarlijkse kost nachtverbruik () Jaarlijkse kost dagverbruik () Klassiek systeem (klein verbruik) < 100m² panelen Terugdraaiende teller (bij weekendtarief draait teller nachttarief terug) Klassiek systeem (groot verbruik) > 100m² panelen Teller afname Terugdraaiende teller: als u meer produceert dan u op dat moment verbruikt, gaat de stroom op het net en draait uw teller terug. Dit compenseert wat u hebt afgenomen op het moment dat u minder produceert dan u verbruikt (net= buffer) Teller injectie: geen compensatie van teller afname Stem uw systeem af op uw dagverbruik!
Oriëntatie: tussen ZO en ZW Helling: 20 à 60 < 80m² paneeloppervlakte: erkende installateur doet alles (teller groen, melding aan VREG, melding aan netbeheerder, aanvraag AREI) AREI keuring door keuringsbureau > 80m² paneeloppervlakte: vooraf studieaanvraag nodig installatie meerdere tellers door distributienetbeheerder
stedenbouwkundige vergunning voor : vergund gebouw in ruimtelijk kwetsbaar gebied PV-systeem > 20% van de oppervlakte van het dakvlak niet nodig op plat dak
Wat? UITGAVEN Investering systeem (excl BTW) VLIF steun Gemeentelijke subsidie (niet cumuleerbaar met VLIF steun) éénmalige verhoogde investeringsaftrek (niet in forfaitair systeem) Jaarlijks onderhoud eventueel vervangen invertor in jaar 11 INKOMSTEN Groene stroom certificaten Waarde grijze stroom voor eigen verbruik Waarde grijze stroom verkoop Kostprijs? 5000 à 5500 /kwp -30% (plafond op eigen verbruik) navragen in uw gemeente - 14,5% 1% van de totale investering 14% van de totale investering 0,45/kWh (gegarandeerd bij wet voor 20 jaar) 0,09 à 0,15/kWh???? 0,02/kWh Terugverdientijd: tussen 8 à 10 jaar Niet in rekening gebracht: verzekering belasting op GSC en VLIF-steun kosten teller + netaansluiting voor grote systemen
! Wie? Grootte PV-systeem? Economische evaluatie? Landbouwer: melkvee (134) + akkerbouw (46 ha) Beschikbaar dakoppervlak Bruikbaar dakoppervlak 160 m² 90 % Specifieke investeringskost Investeringskost (exl BTW) 5000 /kwp 82 600 Met verbruik elektriciteit van 27 000kWh (dag: 15 000kWh, nacht: 12 000kWh) Voor melkmachine, koeltank, huishoudelijk Beschikbaar dakopp voor PVsysteem Densiteit PV op dak Maximaal potentieel PV Maximale specifieke opbrengst Gemiddeld verlies door oriëntatie (tov zuidgericht, helling 30) Specifieke opbrengst 144 m² 115 Wp/m² 16,5 kwp 850 kwh/kwp/jaar 15% 722,5/kWh/kwp/jaar VLIF-steun van 30% Netto investering Onderhoudskost (1% investering) Vervangen invertor (14% investering in jaar 11) Waarde grijze stroom indien opbrengst PV < eigenverbruik Waarde groene stroom certificaat 24 780 57 820 826 11 564 0,09 0,45/kWh Potentieel op beschikbare dak van de boerderij 11 964 kwh Inflatie Actualisatievoet 2% 4% Statische terugverdientijd 10,3 jaar Dynamische terugverdientijd 16 jaar
PV-systeem serre 10 kwp te Roeselare productie elektriciteit voor frigo en transportbanden! Bron: BES PV-systeem melkveebedrijf te Leffinge 9,9 kwp Bron: BES
ZONTHERMISCH SYSTEEM = warmte uit zonlicht
1. zonnecollector 2. primaire kringloop: collector- warmtewisselaar boiler 3. zonneboiler 4. randapparatuur: circulatiepomp, regelsysteem 5. naverwarming bron: Ode Vlaanderen
vlakke plaat collector vaccuümcollector hogere temperaturen maar duurder zwarte absorberplaat transportvloeistof in buisjes collectorvloeistof in verbinding met boiler dubbelwandige vacuümbuis metalen warmtewisselaar
geïsoleerd voorraadvat met 2 warmtewisselaars: onderste verbonden met collector bovenste verbonden met naverwarming
oriëntatie: tussen ZO en ZW helling: 20 à 60 grootte van collector + boiler afhankelijk van: dagverbruik sanitair warm water aan bepaalde temperatuur gewenste zonnefractie: 20-50% per m² collector neemt men een voorraadvat van 40 tot 60 liter
stedenbouwkundige vergunning voor: vergund gebouw in ruimtelijk kwetsbaar gebied zonthermische systeem > 20% van de oppervlakte van het dakvlak niet nodig op plat dak
Wat? UITGAVEN Investering systeem (excl BTW) Collector boiler VLIF steun Provinciale subsidie (niet cumuleerbaar met VLIF-steun) Gemeentelijke subsidie (niet cumuleerbaar met VLIF steun) éénmalige verhoogde investeringsaftrek (niet in forfaitair systeem) Premie netbeheerder (niet cumuleerbaar met VLIF-steun) INKOMSTEN Uitsparen kostprijs energiebron voor productie sanitair warm water Kostprijs? 5m² 3000 à 200l à 300l 4500-30% (plafond op eigen verbruik) enkel in Vlaams- Brabant navragen in uw gemeente - 14,5% 625-6250 (83m²) BELSOLAR label Aardgas:0,46/m³ Stookolie: 0,49l Elektriciteit: 0,13/kWh Terugverdientijd: Indien elektriciteit wordt vervangen: kost per bespaarde kwh over 25 jaar 2,5 X goedkoper dan huidige kost Indien zware stookolie wordt vervangen: kost per bespaarde kwh over 25 jaar gelijk aan huidige kost
! Wie? Grootte systeem (vacuümcollector)? Economische evaluatie? Landbouwer: melkvee (40) + akkerbouw (23 ha) collectoroppervlakte boiler 6m² 300l Investeringskost (exl BTW) VLIF-steun van 30% 5000 1500 Warm water met elelktrische boiler 2X per dag 55l water op 80 C voor spoeling melkmachine dekkingsgraad 55% Netto investering Jaarlijkse besparing elektriciteit door nieuwe boiler (beter geïsoleerd) Jaarlijkse besparing elektriciteit door zonneproductie Kost elektriciteit (mix dag-en nachttarief) Jaarlijkse financiële besparing Economische levensduur 3500 750 kwh/jaar + 2 274kW/jaar (afhankelijk van collectoropp) x0,1/kwh = 302/jaar 25 jaar Kost per bespaarde kwh Statische terugverdientijd 0,046/kWh 11,6 jaar Lager dan de kost van het nachttarrief 3500/302 3500/(750 kwh+ 2274kWh)
! vacuümcollector in Lendelede voor warm water melkkoeltank vlakke plaatcollector in Ruddervoorde, vloerverwarming
WINDMOLEN = elektriciteit uit de wind
wind wieken draaien aandrijven generator via tandwielen transformator elektriciteitsnet
milieuvergunning Klasse I (> 5000kW): advies VEA en milieucoördinator, vergunning aanvragen bij bestendige deputatie Klasse II (500-5000kW): aanvraag bij de gemeente Klasse III (300-500kW): melding bij de gemeente Stedenbouwkundige vergunning (basis: windplan Vlaanderen) Kleine turbine voor eigen gebruik: college van burgemeester en schepenen Met betrekking tot het algemeen belang of publiekrechterlijke rechtpersoon: gewestelijke stedenbouwkundige ambtenaar van AROHM van de afdeling van de betrokken provincie
Kleinschalige toepassingen Grootschalige toepassingen Vermogenklasse 5-100 kw 1000-3000 kw Diameter 6-20 m 70-100 m Ashoogte 20-30 m 80-115 m Elektrisch systeem Netkoppelin g DC of AC Netgekoppeld of batterijen opladen binnen het bedrijf AC Netgekoppeld Via middenspanning naar het dichtsbijzijde netkoppelingspunt Investering () 40 000 2 200 000
Wat? UITGAVEN Investering systeem (excl BTW) Jaarlijkse onderhoudskosten INKOMSTEN ecologiepremie Groene stroom certificaten Waarde grijze stroom voor eigen verbruik Waarde grijze stroom verkoop Kostprijs? 40 000 à 2 200 000 (88 milj BEF) 2% van de investering verandert in 2007 80/MWh (gegarandeerd bij wet voor 10 jaar) 0,09 à 0,15/kWh 0,025/kWh terugverdientijd gunstig windklimaat: 14 jaar voor kleinschalig systeem 3 tot 5 jaar voor grootschalig systeem ongunstig windklimaat: > 20 jaar voor kleinschalige windmolen
Wie? Landbouwer met vollegrondsgroenten! Wat? elektrisch verbruik van 45 295kWh/jaar (31 700kWh dag, 13 595kWh nacht) voor frigo s, verlichting & huishoudelijk verbruik Waar? regio Veurne gewestplan:waardevol landschappelijk gebied RUP voor grote windmolen (< 50% energie wordt locaal gebruikt) netkoppeling
"! vogelrichtlijngebied (blauw) habitatrichtlijngebied (groen) > 5 km Windplan Vlaanderen: oranje= windklasse 3 = gebieden waar toepassing van windenergie eventueel kan mits goede afweging met andere belangrijke functies van het gebied
"! kleinschalig grootschalig Vermogen (kw) 10 2000 Rotordiameter (m) 8 80 ashoogte 30 80 Netto opbrengst (kwh/jaar) 19 475 5 525 200 Investering () 40 000 2 200 000 Onderhoudskosten (%investering/jaar) 1,5 2 levensduur 20 jaar 20 jaar Opbrengst per certificaat (/MWh) 80 80 Opbrengst energie eigenverbruik (/kwh) 0,12 0,025 Opbrengst energie overschot (/kwh) 0,025 0,025 Energieverbruik (kwh/jaar) Statische terugverdientijd Dynamische terugverdientijd 45 295 7,4 9 45 295 3,3 4 afbraakkosten na 20 jaar niet in rekening gebracht
! Beauvent cvba 2 middenschalige windmolens gerealiseerd in 2004 te Diksmuide, ontginningsgebied wachttijd stedenbouwkundige vergunning: 4 jaar
Bedankt voor uw aandacht! Vragen? meer info op www.proclam.be energie