Jaarbericht 2016 Netwerk Palliatieve Zorg Noordoost Friesland Samenstelling 31-12- 2016 - Mw. A. Bakker en/of Mw. T. Delforterie, (verpleegkundigen Buurtzorg) - Mw. A. Bangma, (manager Thuiszorg ZorgKompas) - Mw. J. Quarré (bestuurslid van de Stichting Vrijwilligers Palliatieve Terminale Zorg) - Mw. J. Rinsma ( manager specialistische zorg bij Thuiszorg Het Friese Land) - Mw. S. Klaver (verpleegkundige van de Waadwente, Zuid oost Zorg ) - Mw. S. Otte ( coördinerend verpleegkundige stichting zorgcombinatie Interzorg) - Vacature (Zorgbelang Friesland) - Mw. N. van der Sluis ( Kwadrantgroep regio Dongeradeel ) Missie en doelstelling en werkgebied. De missie van het netwerk palliatieve zorg Noordoost Friesland is het verbeteren van de kwaliteit van zorg voor de palliatieve patiënt, zowel op het organisatorische, professionele als relationele vlak. Dit gebeurt door het optimaliseren van de samenwerking met betrekking tot palliatieve zorg in de gemeenten Dongeradeel, Dantumadeel, Kollumerland, Ferwerderadiel, een gedeelte van Tytsjerksteradiel, Ameland en Schiermonnikoog. Het werkgebied betreft 62725 inwoners ( informatie VWS d.d. Jan. 2015) verspreid over 87 kernen. De samenwerking t.a.v. de palliatieve zorg heeft een formele status gekregen door de ondertekening van een convenant op 25 april 2005 door de bestuurders van de betrokken organisaties. Voortgang van de werkzaamheden. De rapportage volgt de indeling van het werkplan 2016: A. Beleid en organisatie. A1 - beleid A2 - bestuurlijk kader A3 - organisatie A4 - communicatie B. Processen. B1 - de inhoud, overdracht en continuïteit van zorg, de afstemming, samenhang en coördinatie in het zorgaanbod B2 - scholing en deskundigheidsbevordering B3 - de consultatie- en adviesstructuur B4 - afstemming van vraag en aanbod 1
Beleid en organisatie. A1 - beleid: Het netwerk heeft het management/bestuurlijk niveau van betrokken partijen geïnformeerd over de resultaten van het netwerk in 2015 (jaarbericht) en de voorgenomen activiteiten in 2017 (werkplan). Daarnaast is tussentijds aandacht geweest voor de voorgenomen acties in 2016 A2 - bestuurlijk kader: De vertegenwoordiging vanuit Elkander, onderdeel van de Kwadrantgroep ( deze zorggroep heeft het beheer van deze centra overgenomen van de failliete zorggroep Pasana) is weer ingevuld zowel op bestuurlijk als werkgroep niveau. Ook de vertegenwoordiging vanuit Zuid Oost Zorg ( Deze zorggroep heeft het failliete ziekenhuis Sionsberg en de verpleeghuizen van Pasana overgenomen ) is in het verslagjaar ingevuld door Mw S. Klaver. De betrokkenheid vanuit huisartsen perspectief is in het verslagjaar helaas nog niet gerealiseerd. ZorgKompas, een onderdeel van zorggroep Alliade heeft om formele toetreding gevraagd in de netwerken NO, NW en zuid Friesland POP ( Provinciaal Overleg Palliatieve zorg) Het netwerk participeert in het provinciale overleg palliatieve zorg, (POP), wat vier maal bijeengekomen is. De participatie vanuit Noordoost Friesland is in 2015 ingevuld door Mw. J. Rinsma. Het doel van dit overleg, waarin de 5 Friese netwerken, Zorgbelang Fryslân, IKNL, en Zorgkantoor bijeen komen, is afstemming, uitwisseling van ervaring en verdere samenwerking. Belangrijke gesprekspunten binnen het POP waren in 2016: Beschikbare bedden voor palliatieve zorg. In de provincie Friesland zijn verspreid over de 5 netwerken 28 bedden voor palliatieve zorg beschikbaar. Hiermee loopt Friesland in de pas met de landelijke ontwikkelingen. Er zijn 10.248 ligdagen beschikbaar, 6511 ligdagen werden gebruikt door 314 mensen, de gemiddelde ligduur was 26,73 dagen en dat leidde tot een bezettingspercentage 62,96 %. In vergelijking met 2015 hebben 18 mensen meer gebruik gemaakt van de beschikbare bedden, maar de gemiddelde ligduur was 8,43 dagen per persoon langer dan in 2015 en daardoor was het bezettingspercentage 7,96 % hoger dan in 2015. Totaal hebben205 families gebruik gemaakt van de mogelijkheden van VPTZ in 2016. In 2015 waren dit 187 families Publieksvoorlichting als netwerktaak. De 5 Friese netwerken organiseren in een gezamenlijke aanpak 6-10 publieksavonden op 29 locaties ( totaal 34 avonden onder de titel Café Doodgewoon ) verspreid over de 5 netwerken. De publiciteit, flyers, posters en persberichten zijn weer gezamenlijk opgepakt, mede dankzij de inspanningen van de werkgroep Pr van netwerk Zuidwest Friesland. Websites: In het voorjaar 2017 laat de landelijke Stichting Fibula, alle websites van de netwerken palliatieve zorg vernieuwen. Alle informatie wordt overgezet. De websites worden daardoor gebruiksvriendelijker worden. Elke bij het netwerk aangesloten organisatie wordt gevraagd op de eigen website een pagina aan te maken over de palliatieve zorg binnen de eigen organisatie met daarbij de contactgegevens binnen de organisatie. Op de vernieuwde website van het netwerk Palliatieve Zorg komt dan een link naar de betreffende pagina van de zorgorganisatie. PalliArts Met de app PalliArts kunnen professionals zoals huisartsen regionale en landelijke informatie over palliatieve zorg raadplegen via de mobiele telefoon of tablet. Met netwerken wordt gesproken over de vraag welke regionale aanvullingen er op de App geplaats moeten worden ( nu al toegevoegd zijn alle adressen en telefoonnummers van de Hospices & Palliatieve Units in Friesland 2
en de tel nr. van de palliatieve adviesteams in de ziekenhuizen. De netwerkcoördinator is verantwoordelijk voor het plaatsen van de regionale informatie en IKNL is verantwoordelijk voor de landelijke informatie. PaTz. Mede met financiering vanuit het Zon MW verbeterprogramma palliatieve zorg zijn er nu 4 PaTz groepen actief in Friesland (PaTz staat voor palliatieve thuiszorg). De aanpak heeft tot doel de samenwerking tussen huisartsen en wijkverpleegkundigen te bevorderen en hun deskundigheid te verhogen). De groepen zijn in Drachten, Beetsterzwaag, Sneek en Wolvega. In december worden de PaTz groepen geëvalueerd. In maart 2017 wordt het ontwikkelingstraject met een slotbijeenkomst afgesloten. Met de Friesland is ook een financieringsafspraak gemaakt voor deelname aan PaTz groepen door huisartsen en thuiszorg. Aandachtspunt hierbij is ook dat er gekeken wordt naar de samenhang van financiering bij gevraagde extra inzet t.b.v. kwetsbare ouderen (ACP), palliatieve zorg, en PaTz mdo. Voorkomen moet worden dat het allemaal als los van elkaar staande brokstukken wordt ervaren door huisartsen. ROS Friesland Vanaf 1 januari 2016 is ROS Friesland de formele rechtspersoon voor het aanvragen en beheren van de budgetten voor de Friese netwerken. ROS Friesland heeft het Provinciaal Overleg palliatieve Zorg (POP) in 2016 bijgewoond en samen met het POP het proces voor de invulling van de te ontstane vacature van netwerkcoördinator vorm gegeven. Dit heeft er toe geleid dan Hélène Scheltes vanaf 1 september 2016 aangesteld is als netwerkcoördinator en in het laatste kwartaal alle overleggen en processen overgedragen heeft gekregen en vanaf 1 januari als coordinator voor de 5 Friese netwerken actief zal zijn Zorgbelang zoekt naar nieuwe vertegenwoordigers die vanuit patiënten perspectief meepraten in de netwerken palliatieve zorg. In het verslagjaar is dit niet gelukt. Provinciaal Palliatief Consultatieteam Friesland ( PCTF). Vanaf 1 januari 2015 valt het PCTF team onder verantwoordelijkheid van IKNL. In het verslagjaar zijn 230 consulten verstrekt. De consultatievoorziening van IKNL zal in de toekomst nog beter aan gaan sluiten bij de vorming van lokale transmurale samenwerkingsverbanden, waarin de palliatieve zorg goed is georganiseerd en de consultatie volledig is ingebed. IKNL bespreekt met de leidinggevende van de consulenten hoe aan deze ontwikkeling nu verder invulling moet gaan worden gegeven. Daarbij is relevant wat nu de rol taak van de functie consulent IKNL is ( door IKNL gefinancierd) en de taak van de palliatieve teams in de ziekenhuizen die er volgens de soncosnormen moeten zijn. Naast de consultfunctie zijn de consulenten ook ingezet bij de ondersteuning van de PaTz groepen. Ook hier wordt het transmuraal werken doorgezet. Dat betekent dat de palliatieve consulenten, werkend in een bepaalde regio ook betrokken zijn bij het interne pat mdo van het regionale ziekenhuis, maar ook bij de PaTz groep in deze regio. Landelijke beleidsontwikkelingen M.i.v. 1 januari 2016 hebben patiënten en zorgaanbieders te maken met WMO, Wet langdurige Zorg (Wlz) en de Zorg Verzekeringswet. ( Vanaf 1 januari 2017 wordt ook via de zorgverzekeringswet het eerste lijns verblijf gefinancierd. De ontwikkelingen van dit beleid, de knelpunten, het landelijk adviesteam van VWS om zicht te krijgen op de knelpunten zijn nauwlettend gevolgd en besproken. De brieven vanuit VWS en bijgestelde PTZ kaart van VWS zijn breed verspreid binnen bij de netwerken aangesloten organisatie. Ligare. Het regionale consortium Palliatieve zorg in Noordoost Nederland is een samenwerkingsverband waarin de patiënt, de naaste en de zorgprofessional samen de koers bepalen. Ligare werkt in het kader van het landelijk programma palliatieve zorg aan verbetering van 3
de palliatieve zorg. Via dit landelijk programma Palliantie zijn extra gelden beschikbaar om verbeteringen te realiseren. Zon Mw is verantwoordelijk voor het beoordelen van aanvragen en verstrekken van subsidies. Ligare heeft november 2015 gehoord dat er subsidie toegekend wordt voor het project proactieve zorgplanning. De uitwerking is in maart 2016 gestart en nu in volle gang. In de Friese netwerken hebben ziekenhuizen het voortouw gekregen om te starten (maar uiteraard kan iedereen hiermee aan de gang) en samen met de patiënt een pro actief zorgplan te gaan formuleren. Het gaat dan om patiënten, waarvoor palliatief beleid uitgewerkt moet worden en belangrijk daarbij is dat de vraag naar welbevinden en comfort, samen met de wensen van patiënt en naasten centraal komt te staan. Het gaat niet om het invullen van een plan of formulier, maar om het gesprek, het bespreekbaar maken en houden van de laatste levensfase en wat daarbij voor patiënt en mantelzorger belangrijk is. De weerslag van het besprokene wordt t.b.v. zorgvuldige overdracht tussen hulpverleners op papier gezet ( proactief zorgplan). Het proactief zorgplan wordt met de patiënt meegegeven en moet bijgesteld worden als beleid veranderd moet worden gezien de situatie van de patiënt. Opgemerkt moet worden dat er in de Friese netwerken veel verwarring bleek over wat het nu het verschil is tussen proactieve zorgplanning of ACP ( advanced care planning). Dit is vooral veroorzaakt door dat de Friesland ACP als speerpunt is gaan benoemen bij de zorg voor kwetsbare ouderen en deze term ook in d inkoop stukken staat. Terwijl het vroegtijdig praten over het overlijden ( ACP) de eerste stap is bij het maken van proactieve zorgplannen. Immer het gaat om het gesprek met d patiënt over het naderende einde en daarbij de vraag wat dan voor de patiënt en nassen belangrijk is welke keuzes men wil maken t.a.v wel niet nog naar het ziekenhuis, zorgdoelen etc. Alles wat bij proactieve zorgplanning dus aan de orde is. De Friesland is gevraagd om mee te werken aan het voorkomen van ruis en communicatiestoornissen en voortaan ook te communiceren over proactieve zorgplanning i.p.v. ACP. Consortium breed zijn er nu ca 500 plannen gemaakt en meegegeven met patiënten, de bedoeling is dat de plannen ook in een onderzoeksopzet bestudeerd worden en uitkomsten zo weer leiden tot verder verbetervoorstellen en of scholingen ( 300 plannen zijn al weer ingestuurd). Aandachtspunt is het formuleren van zorgdoelen t.a.v het spirituele en sociale domein. De honorering van de de aanvraag over spiritualiteit; Als niet alles is wat het lijkt: Praten met patiënten en naasten over zingeving en betekenisgeving) in november 2016 kwam dan ook heel goed uit. Door de honorering is het mogelijk een toolkit te maken met methodes en ondersteunende middelen om professionals op de werkvloer signaalgevoelig te maken voor spirituele vragen, implementatiecoaches op te leiden en per netwerk in minimaal 2 organisaties de methodes uit de gemaakte toolkit willen uitproberen ( de proeftuinen). De uitwerking is extra van belang omdat ook de staatsecretaris in zijn beleidsbrief van november 2016 spreekt over de bekostiging van geestelijke verzorging in de thuissituatie Fibula, ( de landelijke stichting die de belangen van netwerken vertegenwoordigd op landelijke niveau) heeft in het verslag jaar veel aandacht besteed aan de verdere organisatieopbouw en d e relaties met de netwerken op zowel bestuurlijk als coördinatoren niveau. Daarvoor worden jaarlijks bijeenkomsten gehouden waar relevante ontwikkelingen uitgewisseld worden. VWS heeft een nieuwe subsidieregeling gemaakt die met ingang van 1-1 2017 in gaat. Uitgangspunt zijn daarbij de 4 kerntaken die ook genoemd zijn in de Handreiking minimale eisen netwerken palliatieve zorg van stichting Fibula. De nieuwe subsidieregeling geldt tot en met 2020. Voor de netwerken geldt daarbij dat dan het Nationaal Programma Palliatieve zorg (2015-2020) afgerond is; zijn de consortia 4
ingericht, is er vijf jaar geïnvesteerd om palliatieve zorg op een hoger niveau te krijgen en hebben de netwerken de mogelijkheid gehad zich verder te ontwikkelen. De dan ontstane structurele situatie vraagt om structurele financiering middels de Zvw. Voor de Friese netwerken is het nu de vraag hoe betrokkenheid bij Fibula daadwerkelijk int vullen. Gedacht wordt aan één vertegenwoordiging namens de 5 Friese netwerken op bestuurlijk niveau, dit i.s.m de netwerkcoördinator. Op landelijk niveau zijn er fusiebesprekingen tussen IKNL, afdeling palliatieve zorg ) Fibula en Agora gaande. A3 - organisatie: Het netwerk is 6 maal bijeengekomen om de voortgang van activiteiten te bespreken en de benodigde besluiten te nemen. Vergaderfaciliteiten werden aangeboden door Het Friese Land. De voorzitter en de netwerkcoördinator waren verantwoordelijk voor het voorbereiden en afhandelen van vergaderingen, bewaken en stimuleren van de voortgang van de werkzaamheden. Het werkplan van het netwerk voor 2016 werd hierbij als leidraad gebruikt. Verder werden de voornemens voor 2017 vastgelegd in een nieuw werkplan wat samen met de begroting door Paard Friesland bij VWS is ingediend. Via de subsidieregeling van VWS was het mogelijk uren t.b.v. de netwerkcoördinatie en ondersteuning in te zetten. Deze uren werden ingevuld door Wil Hoek en vanaf 1-9-2016 mede door Hélène Scheltes. Daarmee was de voorbereiding en verslaglegging van de netwerkvergaderingen, werkgroepen en symposia gewaarborgd. Daarnaast voorzag de subsidieregeling van VWS ook in de vergoeding van organisatiekosten van netwerkactiviteiten (t.b.v. pr activiteiten en de organisatie van het café Doodgewoon). A4 - communicatie: De werkzaamheden van het netwerk zijn alleen dan effectief als er een goede terugkoppeling plaats vindt binnen de aangesloten organisaties; alleen dan kunnen afgesproken werkwijzen daadwerkelijk geïmplementeerd worden. De bestuurlijk en financiële perikelen binnen Elkander hebben ook tot gevolg gehad dat ook t.a.v. de inhoudelijke ontwikkelingen in de palliatieve zorg opnieuw e.e.a weer opgepakt moest worden. De structuur van aandachtsvelder is weer hersteld, scholingen worden weer gevolgd. Binnen ZuidoostZorg moet dit in deze regio verder nog verder zijn beslag krijgen. Ook is onduidelijk hoe het verder zal gaan nu ZuidoostZorg gestopt is met de ontwikkeling van Sûnez. Bij st. VPTZ en Thuiszorg Het Friese Land, de Buurtzorg teams en Interzorg is de bestaande structuur (via een interne werkgroep met aandachtsvelders) effectief gebleken. Interzorg heeft nu ook aandachtsvelders in de thuiszorg. Er zijn nu ca. 45 aandachtsvelders in de netwerkregio geschoold en aan het werk. Vanuit het netwerk is voor de aandachtsvelders 4 maal een nieuwsbrief uitgegeven, waarin actuele informatie, nieuwe richtlijnen, discussies en scholingen werden aangereikt. Het netwerk heeft in het verslagjaar 6 publieksavonden georganiseerd onder de naam Café Doodgewoon komt naar u toe. De avonden werden niet op een vaste locatie gehouden, maar verspreid over diverse plaatsen ( Dokkum, Ferwerd, Ameland, Tenaerd, Kollum en Veenwouden. De bijeenkomst op Ameland werd in de middag georganiseerd). Met de organisatie van het Café Doodgewoon is er periodiek een informele ontmoetingsplek, waar onderling ervaringen uitgewisseld kunnen worden, maar ook aandacht is voor informatieverstrekking en verder verdieping in thema s rond het levenseinde. De activiteiten van de Cafés Doodgewoon zijn bedoeld voor een breed publiek: geïnteresseerde burgers, mantelzorgers, vrijwilligers, patiënten, maar ook mensen die zelf werkzaam 5
zijn in de zorg. De rode draad bij de 6 bijeenkomsten was in 2016 Mantelzorg Op deze avonden ging Mariëtte Müller (verpleegkundige met specialisatie palliatieve zorg en docent) met aanwezigen in gesprek over mantelzorg. Mantelzorgers spelen bij de verzorging van een patiënt in de palliatieve fase van de ziekte vaak een belangrijke rol. Vaak zijn zij een lange periode als mantelzorger bezig. Dat doe je gewoon. Het klinkt logisch en waarom zou je de moeite niet kunnen opbrengen: zorgen voor een naaste wanneer hij of zij hulpbehoevend raakt? Maar zo vanzelfsprekend bleek het toch niet te zijn. Gemiddeld waren er op de avonden ca. 20 bezoekers. Het netwerk heeft een eigen website ( aangesloten en verbonden met de landelijke site van Agora en Zorgkiezen). www.netwerkpalliatievezorg.nl/noordoostfriesland. Naast het zorgaanbod wordt via deze site relevante informatie over palliatieve zorg in de regio opgenomen. Jaarlijks wordt dit aanbod bijgesteld.424 Bezoekers hebben de website in het verslagjaar bezocht. Dit is een stijging van 9% t.o.v. 2015. 8,4 % van de bezoekers bezochten de website voor de eerste maal. IDPZ. In het verslagjaar is landelijk de 6-de uitgave van de brochure Pal voor U uitgegeven. ( de netwerkcoördinator werkt mee in de redactie van dit blad). Deze Pal voor U brochure, is rond de IDPZ ook in de regio wijd (1000 exemplaren) verspreid. Daarnaast zijn ook de bierviltjes ( bureau MORBidee campagne Zullen we over de dood praten? ) in 1000-voud verspreid. Ook is de brochure Spreek op tijd over uw levenseinde ( KNMG uitgave) uitgereikt op de café avonden. B1 - de inhoud, overdracht en continuïteit van zorg, de afstemming, samenhang en coördinatie in het zorgaanbod De zorgmogelijkheden m.b.t. palliatieve zorg en de grenzen van het aanbod zijn in kaart gebracht en geplaatst op de website van het netwerk. Dit zorgaanbod is tevens gelinkt aan het programma Kies Beter. In netwerkverband en in de werkgroep inhoudelijke ontwikkelingen zijn conform de afspraak verbeterpunten en ontwikkelingen geagendeerd en besproken. De zorgcentra van Elkander (nieuwe naam van de rechtsopvolger van Pasana en onderdeel van de Kwadrantgroep) zijn druk bezig met een verbeterslag t.a.v de palliatieve zorg. Hoe e.e.a binnen ZuidoostZorg gaat is nog niet duidelijk voor de partners. Gevraagd is vanuit het netwerk om een vertegenwoordiging voor zowel de werkgroep als het netwerk overleg aan te leveren. Daarmee wordt bewerkstelligd dat werkrelaties in de regio elkaar weer goed kunnen vinden. Tot nu toe is er wel een vertegenwoordiger benoemd, maar nog niet aanwezig geweest. Daarnaast wordt de coördinatie van aandachtsvelders vanuit het centraal niveau ingevuld, waardoor het directe contact in de regio met de coördinatoren van aandachtsvelders van andere organisaties niet ingevuld wordt. Binnen Buurtzorg, Thuiszorg Het Friese Land, ZorgKompas en Interzorg is de structuur van aandachtsvelders wel actief. Daarmee is door deze organisaties voldaan aan de afspraak om de taak van aandachtsvelders op afdelingen/teams en locaties te borgen en ondersteunen en bleken aandachtsvelders in staat kennis over palliatieve zorg actief uit te dragen en is dit een vast onderdeel van hun takenpakket geworden. 6
Binnen Thuiszorg Het Friese Land, Interzorg, Buurtzorg en ZorgKompas zijn en worden medewerkers periodiek geschoold in aspecten van palliatieve zorg, STEM en is het werken met het Zorgpad Stervensfase ook ingevoerd. Interzorg heeft het palliatieve zorg proces in het QMS Interzorg (kwaliteit systeem) opgenomen en daarnaast komt de evaluatie van palliatieve zorg terug in de periodieke managementrapportages Buurtzorg besteedt naast het borgen van STEM, Zorgpad Stervensfase ook aandacht aan het borgen van rouw en nazorg in het werkproces. Binnen Thuiszorg Het Friese Land is structurele aandacht voor scholingen m.b.t. zorg in de palliatieve fase. Een van de verpleegkundigen volgt ook de opleiding voor palliatief verpleegkundige. De werkwijze STEM komt regelmatig terug bij de casuïstiek binnen de teams. Ieder half jaar is het zorgpad Stervensfase geëvalueerd (borging) binnen de groep aandachtsvelders (a.d.h.v. evaluaties). Het zorgpad Stervensfase, de nazorg en STEM zijn structureel ingepast in het werkproces. Verder de aandacht gericht op de implementatie van het werken met het formulier Mantelzorg binnen Thuiszorg Het Friese Land. Deze implementatie is dit jaar afgerond en begin 2017 volgt de officiële afronding van dit Zon Mw verbeterprogramma. Daarnaast is binnen de werkgroep inhoud en netwerk partners aandacht besteed aan de landelijke module palliatieve zorg. Buurtzorg, Thuiszorg Het Friese Land en Interzorg hebben intern besproken (Aan de hand van de vragenlijst, resultaat van de pilots proefimplementatie van de zorgmodule palliatieve zorg,) wat al intern gerealiseerd is en wat nog gedaan moet worden om te kunnen zeggen we voldoen aan wat in de zorgmodule staat. Deze intern besprekingen hebben weer tot actiepunten voor het werkplan 2017 geleid. Wat betreft de aanpak m.b.t proactieve zorgplanning ( een van de gehonoreerde plannen van Ligare ) is afgesproken dat MCL het voortouw neemt en met patiënten die ontslagen worden en waarbij een palliatief beleid van toepassing is de aanzet voor een proactief zorgplan gemaakt wordt. Het is dan een versterking en verbetering van de werkwijze van overdracht worden waar ook huisarts van patiënt en indien nodig ook betreffende thuiszorgorganisatie bij betrokken worden. Om te voorkomen dat er wel een aanzet voor een plan gemaakt wordt in het ziekenhuis, maar er verder niet meer meegewerkt wordt in de thuiszorg of intramurale zorg heeft elke organisatie een contactpersoon aangewezen die ook geïnformeerd wordt als er sprake is van het opstellen van een proactief zorgplan samen met een cliënt van de betreffende organisatie. Zodat deze contact persoon ook weet waar binnen de organisatie nu een dergelijk plan naar toe is en ook kan stimuleren dat daar mee gewerkt wordt. Er zijn nu ca 50 plannen door MCL meegegeven. Groot knelpunt is dat binnen MCL ook gewerkt wordt aan de invoering van het werken met Epic ( een nieuw automatiseringssysteem, waar de gespreksitems en zorgdoelen van het proactieve zorgplan nog niet in verwerkt zijn. Dat betekent dat alles handmatig moet gebeuren en daar kunnen professionals op de werkvloer moeilijk mee uit de voeten, zodat het merendeel van de plannen uiteindelijk gemaakt is door de palliatieve verpleegkundigen. De invoering zal verder per afdelingen ingevoerd worden te beginnen bij interne. Ontvangende organisaties hadden toch al wat meer verwacht en hebben de cultuuromslag t.a.v het belang van goede gesprekvoering over de laatste fase al eerder gemaakt en activeren huisartsen en patiënten en hun naasten vaak om het gesprek hierover aan te gaan. ( zo worden toch wel overbodige en ongewenste ziekenhuisopnames voorkomen) B2 - scholing en deskundigheidsbevordering: 7
De subgroep scholing/ inhoudelijke ontwikkelingen heeft als taak scholingsactiviteiten te organiseren op het terrein van Palliatieve zorg. Deze activiteiten zijn altijd aanvullend op datgene een organisatie zelf doet en richten zich op thema s die van belang zijn voor de hele keten. Om dit goed te kunnen doen moet er gezamenlijk een goed beeld zijn over wat speelt binnen organisaties, welke ontwikkelingen er zijn en welke knelpunten hierbij aan de orde zijn, waarbij scholing of voorlichting een insteek kan zijn. De werkgroep is dan ook een combinatie van scholing en ontwikkelingsactiviteiten. Op 7 november heeft de werkgroep een grote bijeenkomst georganiseerd in Dongerahiem. Centraal stonden de Sterfstijlen ( STEM), het werken met proactieve zorgplannen en het gesprek hierover. Hoe gaan mensen om met de dood, wat willen ze, en wat niet, en hoe kun jij daar als zorgverlener zo goed mogelijk op aansluiten. Al eerder is aandacht besteed aan STEM ( Sterven op je Eigen Manier). Samen met Cilia Linssen van bureau ICISZ en haar acteurs is nu een verdiepingsslag gemaakt. Een verdiepingsslag waarin aan de hand van de sterfstijlen gekeken wordt naar het gesprek en de begeleiding van patiënten waarmee een proactief zorgplan afgesproken kan worden. Gestart werd met een kort filmpje wat laat zien wat er gebeurt als er geen proactief zorgplan is en wat er gebeurt als er wel en proactief zorgplan is. Proactieve zorgplanning is niet alleen het invullen van formulieren, maar een zorgvuldig proces van gespreksvoering tussen arts en patiënt, tussen collega s. Het gesprek herhaalt zich om telkens weer stil te staan bij de vraag of de zorg nog aansluit bij levensstijl. 75 zorgprofessionals, vrijwilligers en mantelzorgers hebben deze avond bijgewoond en meegepraat. De avond werd gewaardeerd met 8.1. Verder is er meegedacht over het gebruik van e-learningmodules palliatieve zorg voor aandachtsvelders. In 2017 zullen de aandachtsvelders uit de aangesloten organisaties in de gelegenheid gesteld worden om de geselecteerde module te volgen en zo de kennis t.a.v palliatieve zorg weer op te frissen. In samenspraak met de andere netwerken zijn er in 2016 weer 3 scholingen georganiseerd voor aandachtsvelders palliatieve zorg ( 48 deelnemers) Vast begeleiders hierbij is Mariette Muller, daarbij zijn verder gastdocenten /deskundigen uit de verschillende netwerken betrokken B3 - de consultatie- en adviesstructuur: Het Provinciaal Palliatief Consultatieteam Friesland (PCTF) werkt onder verantwoordelijkheid van IKNL. Vanuit elke regio worden deskundigheden ingebracht bij dit team. Vanuit regio Noordoost Friesland was Janet Sietsma (Thuiszorg Het Friese Land) bij het team betrokken. Het team heeft in het verslagjaar 230 consultvragen gehad. Het team consultenten gaat o.a. scholingen verzorgen op de doktersacademie B4 - afstemming van vraag en aanbod: In 2016 waren in de regio van het netwerk 732 ligdagen in de Waadwente beschikbaar voor patiënten in de palliatieve terminale fase. 21 Cliënten hebben gebruik gemaakt van deze mogelijkheid en verbleven 408 dagen. De bezettingsgraad kwam daarmee op 55,74%. Gemiddelde zorgduur was 19,4 dagen. Daarnaast hebben 47 cliënten en hun naasten een beroep gedaan op de mogelijkheden van de organisatie van vrijwilligers terminale zorg in de thuissituatie. Het totaal aantal dagdelen dat inzet 8
gepleegd is steeg het afgelopen jaar ten opzichte van 2015 met meer dan 30 %. Het aantal ingezette uren steeg t.o.v. 2015 met bijna 30%. Gemiddeld werden de vrijwilligers 19 dagdelen ingezet, waarvan 11 nachten en 2928 uur hulp geboden. Het aantal beschikbare vrijwilligers was 25. W/H vastgesteld februari 2017. 9