Twentse Arbeidsmarktmonitor Januari 2017

Twentse Arbeidsmarktmonitor Januari 2017 Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-4 1

Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-4 2

Colofon: Samenstelling en coördinatie: P. Mollink (Regio Twente), E. van de Wiel en H. Seker (Kennispunt Twente) Meegewerkt hebben: P. Kuiper (gemeente Almelo), M. Locht (UWV WERKbedrijf), B. Bakker-Mulder (gemeente Hengelo en ROZ), I. Huiskes (Regio Twente) Ambtelijk opdrachtgever: Bestuurlijk opdrachtgever: S. v.d. Steen (Regio Twente, programmamanager Economie) P. Welman (voorzitter Portefeuillehouders overleg Arbeidsmarkt en wethouder Economie en Werk van de gemeente Enschede) Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-4 3

Werkgevers vagen om mensen met de juiste skills Kans op werk neemt toe: groei vacatures In de Twentse arbeidsmarktmonitor van januari is een duidelijke toename van vacatures te zien en een daling van de werkloosheid. Nu de economische groei in Nederland en ook in Twente aantrekt, vertaalt dat zich in de groei van het aantal banen. Tegen de seizoentrend in daalt de werkloosheid fors en neemt het aantal geregistreerde werkzoekenden af. Werkgevers zijn steeds meer op zoek naar geschikt personeel, waarbij de gevraagde (sociale) vaardigheden en leerpotentie belangrijkere selectie criteria blijken te zijn. Wethouder Economie en Werk, Patrick Welman van de gemeente Enschede We zien nu eindelijke een duidelijke groei in banen binnen Twente waarbij ook meer vacatures voor lager geschoold dienstverlenend werk worden aangeboden. Werkgevers vinden de juiste skills steeds belangrijker. De arbeidsmarktmonitor laat ook zien dat het aantal rechten op een WW-uitkering daalt. En dat ondanks de positieve economische ontwikkeling, het aantal mensen dat voor een inkomen afhankelijk is van een gemeentelijke uitkering licht stijgt. In samenwerking met de werkpleinen een samenwerking van gemeenten en UWV moeten arbeidsmarktpartijen blijven investeren in praktijkleren, in de aansluiting arbeidsmarkt-onderwijs en in werkgeversprojecten. Patrick Welman: Via uitzendbureaus zijn voor meer mensen instapbanen beschikbaar. Door werkzoekenden hun vaardigheden te helpen ontwikkelen kunnen banen meer binnen hun bereik komen. De vakman van morgen die niet alleen beschikbaar, maar ook meer zichtbaar is. Aantal vacatures stijgt verder Aan het eind van 2016 stonden in Twente 3.370 vacatures open. Eind 2015 waren dat er 2.100. Zowel in - veruit de meeste - gekwalificeerde beroepen als in laaggeschoolde functies (bouw, zorg, logistiek) stijgt het aantal openstaande vacatures. Twentse werkloosheid daalt naar 5,7 procent In 2015 bedroeg het gemiddelde werkloosheidspercentage in Twente 7,2 procent. In het vierde kwartaal 2016 ligt dit percentage voor Twente op 5,7 procent. Twente komt daarmee op zo n 19.000 personen in de werkloze beroepsbevolking. Dit betekent een afname van ongeveer 4.000 personen ten opzichte van vorig jaar. Aantal geregistreerde werkzoekenden in Twente blijft dalen In het vierde kwartaal 2016 is het aantal NWW-ers in Twente met 1,8 procent afgenomen. Zo n 35.800 personen stonden eind december als niet-werkend werkzoekende (NWW) geregistreerd. Over heel 2016 is dit aantal gedaald met 15,2 procent. Het aantal NWW-ers is in Twente sterker gedaald dan in Nederland als geheel. Aantal jongere werkzoekenden daalt sterk De ingezette daling van het aantal geregistreerd werkzoekende jongeren zet zich ook door in het vierde kwartaal (-7,3 procent). Bijna 2.800 jongeren hadden eind december een NWW-registratie. Dit aantal is in geheel 2016 met 39,1 procent gedaald. In Nederland was deze daling 33,4 procent. Daling aantal WW-uitkeringen In het vierde kwartaal 2016 neemt het aantal WW-uitkeringen met 5,5 procent af (landelijk met 2,9 procent). Maar in december neemt dit aantal wel weer licht toe (0,5 procent, landelijk 0,6 procent). Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-4 4

Deze stijging is een effect dat vaker te zien is aan het einde van het jaar. Eind december 2016 telt Twente ruim 15.900 WW-uitkeringen. Dit is 2.100 minder dan eind 2015. WW onder jongeren daalt verder In het vierde kwartaal is het aantal WW-uitkeringen onder jongeren gedaald met 4,2 procent. Landelijk is dit 2,3 procent. In totaal ontvangen eind 2016 1.050 Twentse jongeren een WW-uitkering. Dit is ruim 300 minder dan eind 2015. Aantal uitkeringen in het kader van de participatiewet groeit gestaag In het vierde kwartaal is het aantal gemeentelijke uitkeringen in het kader van de participatiewet in Twente met 0,7 procent gestegen (+100 uitkeringen). In geheel 2016 is dit aantal in totaal met 2,7 procent toegenomen. Deze stijging is in lijn met de landelijke ontwikkeling. Deze Arbeidsmarktmonitor Twente besteedt extra aandacht aan het verwerven en zichtbaar maken van competenties en skills door werkzoekenden en werknemers. Werkgevers vragen om mensen met de juiste skills. Deze vaardigheden zijn vaak door praktijkervaring en -leren gevormd en daardoor minder goed zichtbaar. Daarom is investeren in het zichtbaar maken van deze skills wezenlijk. De Arbeidsmarktmonitor Twente is gemaakt in opdracht van het Twentse portefeuillehoudersoverleg Arbeidsmarkt. Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-4 5

WERKLOOSHEID IN TWENTE Twentse werkloosheid daalt verder In 2015 was het gemiddelde werkloosheidspercentage in Twente 7,2 procent. De Twentse werkloosheid is in het vierde kwartaal gedaald naar 5,7 procent. Twente telt daarmee zo n 19.000 personen in de werkloze beroepsbevolking. Een afname van 4.000 personen ten opzichte van eind vorig jaar. Werkloosheidspercentage per kwartaal Nederland en Twente, 2015-2016 Nederland 1 Twente 2 Nederland Twente 2015 6,9% 7,2% 1 ste kwartaal 7,1% 7,4% 2 de kwartaal 6,9% 7,2% 3 de kwartaal 6,8% 7,0% 4 de kwartaal 6,7% 6,9% 2016 1 ste kwartaal 6,5% 7,0% 2 de kwartaal 6,3% 6,6% 3 de kwartaal 5,8% 6,1% 4 de kwartaal 5,5% 5,7% 1 driemaandelijks gemiddelde CBS, berekening Kennispunt Twente 2 berekening Kennispunt Twente en Regio Twente 3 CBS, 2016 Kwartaal Jaargemiddelde 3 Raming Twentse werkloosheidspercentage Het CBS berekent éénmaal per jaar het werkloosheidspercentage voor regio s en gemeenten. Het gaat hierbij om een jaarlijks gemiddeld werkloosheidspercentage. Voor de regio en de Twentse gemeenten zijn deze CBS-cijfers voor de jaren 2003 tot en met 2015 weergegeven op de pagina Arbeidsaanbod en werkloosheid van de digitale versie van de Twentse Arbeidsmarktmonitor. Om in de behoefte van een Twents kwartaalwerkloosheidspercentage te voorzien maakt Kennispunt Twente in samenwerking met de Regio Twente een driemaandelijkse raming van de Twentse werkloosheid. Hiervoor maken wij gebruikt van de meest recente gegevens in de ontwikkeling van werkzoekenden, arbeidsplaatsen, aantal WW en WWB uitkeringen, beroepsbevolking en vacatures. Daarnaast wordt de berichtgeving over de ontwikkeling van de regionale economie gebruikt. Geen directe relatie tussen werkloosheid en uitkeringen Er is geen directe relatie tussen werkloosheid en uitkeringen. Een werkloze kan een uitkering ontvangen, maar dat hoeft niet. Omgekeerd kan een uitkeringsgerechtigde (in deeltijd) werkzaam zijn. Werkloos en (geregistreerd) werkzoekend zijn geen equivalenten. Veel deeltijdwerkers (niet werkloos!) zijn op zoek naar ander of aanvullend werk (dus werkzoekend). Omgekeerd is een deel van de personen zonder werk, die geregistreerd staan als werkzoekend, om allerlei redenen niet actief op zoek naar werk en daarmee niet werkloos conform de CBS definitie. Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-4 6

Arbeidsmarktstromen in de Twentse beroepsbevolking vierde kwartaal 2016 De bovenstaande figuur toont schematisch alle stromen op de arbeidsmarkt. Er is niet alleen een stroom tussen werklozen en werkenden (stromen A en B). Ook tussen de niet-beroepsbevolking en werkzame en werkloze beroepsbevolking bestaan stromen. Zo kan bijvoorbeeld een student (niet beschikbaar voor de arbeidsmarkt, dus niet-beroepsbevolking) direct na afstuderen een baan vinden (stroom F). Of een vrouw stopt bij het krijgen van een kind met werken (stroom E). Ook bestaan er stromen tussen de niet-beroepsbevolking en werkloze beroepsbevolking. Een afstudeerder wil wel werken maar vindt niet direct betaald werk (stroom D) of een werkloze stopt met het zoeken naar betaald werk (stroom C). Het schema laat zien dat: Werkloosheidscijfers dus niet alleen afhangen van personen die betaald werk vinden of die werkloos worden. De mutaties tussen werkzame en niet-beroepsbevolking (E en F) groter zijn dan tussen werk en werkloos (A en B). De concurrentie van werklozen op zoek naar een baan veel minder komt vanuit andere werklozen, maar meer komt vanuit nieuwe toetreders tot de arbeidsmarkt (F). De omvang van de werkloosheid ook wordt bepaald door het aantal mensen zonder werk dat actief gaat zoeken naar werk of juist het actief zoeken achterwege laat (C en D). Werkloosheidspercentage Het werkloosheidspercentage is gedefinieerd als de werkloze beroepsbevolking als percentage van de totale (werkzame en werkloze) beroepsbevolking. Werkzame beroepsbevolking Personen die betaald werk hebben van 15 tot 75 jaar. Bij betaald werk gaat het om werkzaamheden ongeacht de arbeidsduur. Werkloze beroepsbevolking Personen zonder betaald werk, die recent naar werk hebben gezocht en daarvoor direct beschikbaar zijn. Niet-beroepsbevolking Personen zonder betaald werk, die niet recent naar werk hebben gezocht of daarvoor niet direct beschikbaar zijn. Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-4 7

GEREGISTREEERDE NIET WERKENDE-WERKZOEKENDEN Geregistreerde niet-werkend werkzoekenden Een indicator voor het arbeidsaanbod is het aantal geregistreerde niet-werkendewerkzoekenden (NWW) bij het UWV. Voordeel van dit cijfer is de maandelijkse telling en de registratie van veel beroeps- en persoonskenmerken. Nadeel is de verplichte inschrijving bij WW- en veelal WWB-uitkering en niet verplichte uitschrijving bij het vinden van betaald werk Beperkte daling van aantal NWW-ers in alle Twentse gemeenten De lichte daling van het aantal NWW-ers doet zich voor in alle Twentse gemeenten. De verschillen zijn in tegenstelling tot eerdere kwartalen minder groot. In de bijlagen is een overzicht opgenomen met alle gemeentelijke cijfers. Op grond van actuele en gedifferentieerde cijfers over arbeidsmarktaanbod zijn NWW data als indicator naast werkloosheid in de arbeidsmarktmonitor opgenomen. Aantal NWW ers in Twente blijft dalen In het vierde kwartaal is het aantal NWW-ers in Twente met 1,8 procent afgenomen. Zo n 35.800 personen stonden eind december 2016 als niet-werkend werkzoekende geregistreerd. Over 2016 is dit aantal afgenomen met 15,2 procent. De daling in het laatste kwartaal van 2016 is minder sterk dan in de eerdere kwartalen. Ook in Nederland als geheel daalt het aantal NWW-ers in het laatste kwartaal (- 1,9 procent). Over geheel 2016 gerekend daalt het aantal NWW-ers in Twente sterker dan in Nederland (Nederland: -13,4 procent, Twente: -15,2 procent). Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-4 8

Aantal jongere werkzoekenden blijft dalen De ingezette daling van het aantal geregistreerd werkzoekende jongeren zet zich door in het vierde kwartaal (-7,3 procent). Bijna 2.800 jongeren hadden eind 2016 een NWWregistratie. Sterkere daling Twentse jongeren werkzoekenden dan in Nederland Het aantal jongeren met een NWW-registratie is in 2016 met 39,1 procent gedaald. In Nederland als geheel was deze daling 33,4 procent. In totaal hebben bijna 1.800 minder jongeren een NWW-registratie dan eind 2015. In alle Twentse gemeenten daalt het aantal NWW-jongeren in 2016 sterk. Voor Borne, Hengelo, Losser en Rijssen-Holten ligt deze daling zelfs boven de 50 procent. Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-4 9

Vacatures UWV verandert methodiek vacatures UWV heeft recentelijk haar methodiek voor vacatureregistratie en rapportage gewijzigd. Belangrijkste consequentie is dat het aantal vacatures hoger is dan voorheen. De methodiek is echter met terugwerkende kracht vanaf begin 2015 toegepast. Zodat de hier gepresenteerde cijfers geen trendbreuk laten zien. Vergelijking met eerdere versies van de Arbeidsmarkmonitor Twente is echter niet mogelijk. Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-4 10

Afname vacatures in 4 de kwartaal 2016 Het aantal bij UWV geregistreerde vacatures is in het vierde kwartaal van 2016 ten opzichte van het derde kwartaal gedaald, maar neemt in december wel weer toe. Eind december stonden 3.370 openstaande vacatures geregistreerd bij het UWV. Dit is 17 procent minder dan eind september 2016, maar ten opzichte van eind 2015 is het aantal vacatures met 60 procent toegenomen. De groei is niet voor alle beroepen en beroepsgroepen gelijk. In bovenstaande figuur is het aantal openstaande vacatures per beroepsgroep weergegeven. Bijlage 2 bevat een overzicht per beroep. Het aantal vacatures voor technische beroepen is in Twente verreweg het grootst. Eind derde kwartaal 2016 stonden meer dan 2.000 vacatures open. In het vierde kwartaal is dat gedaald tot bijna 1.750 vacatures. De overige beroepsgroepen kennen veel minder openstaande vacatures. Bedrijfseconomische en administratieve beroepen is daarvan de grootste met 400 vacatures eind 2016. Typering Arbeidsmarkt Beroepsgroep 4e kwartaal 2015 1e kwartaal 2016 2e kwartaal 2016 3e kwartaal 2016 Agrarische beroepen zeer ruim zeer ruim zeer ruim zeer ruim Bedrijfseconomische en administratieve beroepen zeer ruim ruim ruim ruim Commerciële beroepen ruim ruim ruim gemiddeld Creatieve en taalkundige beroepen zeer ruim zeer ruim ruim ruim Dienstverlenende beroepen zeer ruim zeer ruim ruim gemiddeld Ict beroepen zeer krap zeer krap zeer krap krap Managers ruim ruim ruim gemiddeld Openbaar bestuur, veiligheid en juridische beroepen ruim ruim zeer ruim gemiddeld Pedagogische beroepen zeer ruim zeer ruim ruim ruim Technische beroepen zeer ruim zeer ruim zeer ruim ruim Transport en logistiek beroepen zeer ruim zeer ruim ruim gemiddeld Zorg en welzijn beroepen zeer ruim ruim ruim gemiddeld Spanning op arbeidsmarkt neemt licht toe Door een stijging van het aantal vacatures en een daling van het aantal werkzoekenden neemt de spanning op de arbeidsmarkt toe. Hoewel de arbeidsmarkt voor de meeste beroepsgroepen nog ruim of gemiddeld is, neemt voor vrijwel alle beroepsgroepen de krapte licht toe. arbeidsmarkttypering is niet meer zeer krap, maar krap. Ondanks de vele openstaande technische vacatures is er geen sprake van krapte op dit deel van de arbeidsmarkt. Het aanbod van werkzoekenden overtreft in ruime mate de grote vraag. Arbeidsmarkt ICT minder krap Opvallend is dat arbeidsmarkt voor ICTberoepen ruimer wordt. De Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-4 11

Uitkeringen Daling aantal WW-uitkeringen In het vierder kwartaal neemt het aantal WWuitkeringen met 5,5 procent af, landelijk is deze afname 2,9 procent. In december neemt het aantal WW-uitkeringen licht toe (0,5 procent). Landelijk neemt dit aantal WW-uitkeringen met 0,6 procent toe. Dit is overigens een effect wat vaker aan het einde van het jaar te zien is. Eind december 2016 telt Twente ruim 15.900 WW-uitkeringen. Dit is 2.100 (-11,6 procent) minder dan eind 2015. Alle Twentse gemeenten minder WWuitkeringen In het laatste kwartaal van 2016 is het aantal WW-uitkeringen voor alle Twentse gemeenten gedaald. Haaksbergen liet de grootste daling zien (-9,0 procent), Borne de kleinste (-2,7 procent). Voor 2016 laten de Twentse gemeenten vrijwel allen ook een sterke daling van het aantal WW-uitkeringen zien. Borne (-6,1 procent) laat de minste afname zien, terwijl Wierden een lichte stijging laat zien (+1 procent). Het betreft hier overigens een toename van in totaal zes uitkeringen. Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-4 12

WW onder jongeren daalt verder In het vierde kwartaal van 2016 is het aantal WW-uitkeringen onder jongeren gedaald met 4,2 procent. Landelijk is dit 2,3 procent. Daarmee daalt het aantal WW-uitkeringen onder deze groep bijna 2 maal zo snel als landelijk. In totaal hebben eind 2016 ruim 1.050 jongeren een WW-uitkering. Dit is ruim 300 minder dan eind 2015 (-22,4 procent). Grote verschillen tussen Twentse gemeenten Zowel voor het laatste kwartaal als voor geheel 2016 zijn de verschillen tussen de Twentse gemeenten groot. Het laatste kwartaal laat voor de gemeenten Borne, Rijssen-Holten, Tubbergen en Twenterand een toename van het aantal jongeren met een WW-uitkering zien. De aantallen in absolute zin zijn echter wel klein. Over geheel 2016 neemt het aantal jongeren met een WW-uitkering voor vrijwel alle gemeenten af. Zie voor een compleet overzicht van de WW-cijfers per gemeente de bijlagen. Personen en uitkeringsrechten Het aantal personen en uitkeringsrechten is geen één op één relatie. Een persoon kan meerdere WW-uitkeringsrechten hebben. Deze persoon komt dan meerdere keren voor in de genoemde cijfers. Ook is het mogelijk dat een uitkering Euro 0,- bedraagt. Ook deze uitkeringen komen in de tellingen voor. Een WW-uitkering is persoonsgeboden, een WWB-uitkering is een huishoudensuitkering. Een WWB-uitkering kan betrekking hebben op één of meerdere personen. Dit is afhankelijk van de huishoudingssamenstelling. Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-4 13

Aantal uitkeringen in het kader van de participatie wet groeit gestaag In het vierde kwartaal van 2016 is in Twente het aantal gemeentelijke uitkeringen in het kader van de participatie wet met 0,7 procent gestegen (+100 uitkeringen). In 2016 is dit aantal keringen met 2,7 procent gestegen. Deze stijging is in lijn met de landelijke ontwikkeling. Ontwikkeling per gemeente In bijna alle gemeenten is het aantal uitkeringen in 2016 gestegen. Oldenzaal laat een lichte daling zien (-10 uitkeringen). Opvallend is dat het aantal jongeren met een participatiewet uitkering in 2016 met 10% toeneemt. De instroom van jonge statushouders is hier mede debet aan. Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-4 14

Special 1: De arbeidsmarkt innoveert! Competenties en skills verwerven en zichtbaar maken! P. Mollink, Regio Twente De arbeidsmarkt is de markt van vraag naar werknemers en het aanbod van werkzoekenden. Deze is de afgelopen jaren sterk veranderd. Arbeidskosten staan onder druk. Door informatisering en automatisering verandert het werk voor werkgevers en werknemers snel. Buiten de sociale ondernemingen, bieden werkgevers in de markt- en overheidssector alleen werk aan gemotiveerde mensen met gevraagde kwaliteiten. Naast diploma s zijn en worden het beheersen en hebben van skill s (vaardigheden en competenties) belangrijk. Om lagere arbeidskosten te realiseren zijn arbeidsovereenkomsten verregaand geflexibiliseerd. Steeds meer korte tijdelijke contracten, inleencontracten en ZZP constructies maken de binding tussen de werkgever en werknemer kleiner. De arbeidsverhoudingen worden anders. Uit kostenoverweging en uit lagere binding, investeren werkgevers minder in het opleiden van werknemers en ook in de arbeidsmobiliteit van personeel bij van-werk-naar-werk trajecten. Het veranderende werk vraagt tegelijkertijd om steeds nieuwere en deels hogere kennis en vaardigheden. Door trends als globalisering, digitalisering, robotisering en informatisering worden daarbij soft skills steeds belangrijker. Er verdwijnen banen, maar er komen ook banen bij via functies die voorheen niet bestonden. Denk hierbij aan bijvoorbeeld bedrijven waar het aantal administratieve banen krimpt, maar waar meer behoefte is aan functies in hospitality of logistiek. Het gevolg van beide ontwikkelingen is, dat door werkgevers bij vacatures naast een motivatie voor het werk, ook de meest actuele skills gevraagd worden. Deze hebben werknemers zich vaak in praktijkleren eigen gemaakt. Van werknemers (en ook werkzoekenden) wordt verwacht dat zij zelf hun opleiding verzorgen en ook de zichtbaarheid van hun verworven skills ter hand nemen. Laag opgeleiden krijgen echter door korte contracten en uitzendwerk steeds minder kans op praktijkleren, kunnen minder van opleidingsmiddelen gebruik maken en zijn zich minder bewust van de benodigde skills. Ook ZZP-ers zijn minder gericht op (na)scholen en voor deze groep zijn er ook minder scholingsregelingen. Tegelijkertijd kunnen publieke en private bemiddelingsinstanties de kwalitatieve vraag naar arbeidskrachten onvoldoende managen. Nieuwe skills zijn onvoldoende (herkenbaar) aanwezig bij kandidaten. Ze hebben de skills niet of ze zijn zich er niet van bewust. En als ze deze wel hebben, kunnen deze niet (selecteerbaar) in de digitale matchingsprofielen worden opgenomen. De publieke matchingtools bieden vervolgens ook nog eens onvoldoende mogelijkheden om interesses en potentie voor te ontwikkelen skills op te nemen. Hierdoor kunnen werkzoekenden niet efficiënt geselecteerd worden voor bij- en omscholing. Er wordt onvoldoende bijgehouden wat laaggeschoolde (flex)krachten geleerd hebben of bij kunnen leren. Bemiddelende instanties (publieke maar ook uitzendbureaus) moeten vervolgens steeds opnieuw kostbare tijd steken in werven, inwerken en selecteren van sollicitanten of projectendeelnemers. Gevolg is lange handelingstijden, veel dubbel werk, onvindbare kandidaten en grote mismatch tussen vraag en aanbod. De koepelorganisatie van uitzendbureaus, STOOF, wil deze mismatch aanpakken door functies van uitzendkrachten vast te leggen. Het is een initiatief in samenwerking met TNO, In Person, Start People en Randstad. Het initiatief wordt toegelicht in een korte animatie die gestart kan worden door op deze link te klikken of op de afbeelding te klikken. Doel is de gevonden nieuwe competenties vast te leggen in certificaten. Op deze wijze willen de bureaus een breder inzetbare pool van uitzendkrachten creëren, met bredere en hogere skills voor een betere positie op de arbeidsmarkt. In een pilot vij In Person hebben reeds zeventien uitzendkrachten een ECVET-certificaat gehaald. Deze groep is gemotiveerder, zelfverzekerder en minder ziek. Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-4 15

Niet alleen de bemiddelingsinstanties zoeken naar oplossingen voor nieuwe vragen op de arbeidsmarkt. Ook het beroepsonderwijs staat onder druk om zich aan te passen aan de veranderende vraag van werkgevers. Scholing lijkt definitief anders te worden. Diploma s transformeren van een afsluiting van het opleidingstraject naar een gemarkeerde start van een levenslange persoonlijke competentie playlist. Deze playlist van competenties kan vervolgens continu veranderen. Nieuwe skills erbij, verouderde eraf, zodat de playlist up-to-date blijft. Iedereen wordt zelf verantwoordelijk voor aanvulling van de eigen playlist met nieuw verworven competenties, skills en werkervaringen. Deelname aan praktijkleren is daarmee belangrijk voor iedereen. Waar praktijkleren onvoldoende van de grond komt, zal dit door samenwerkingspartners op de arbeidsmarkt (gemeenten, UWV, uitzendbureaus) gestimuleerd moeten worden. Het is hoog tijd om de waarde van praktijkleren en van skills te herkennen, te erkennen, vast te leggen en te valideren. Dit gaat niet alleen via diploma en Erkenning van Verworven Competenties (EVC). Een persoonlijk E-portfolio lijkt daarbij op dit moment een goede drager. Onder andere branchecertificaten kunnen hierin worden opgenomen. Werknemers kunnen zich met een E-portfolio veel beter presenteren dan met een traditioneel CV. Bijzonder is dat bovenstaande niet alleen geldt voor studenten die beroepsonderwijs volgen. Praktijkleren zal ook voor (oudere) werkzoekenden geregeld moeten worden en ook voor werknemers daar waar werkgevers dit niet vanzelf aanbieden. Zowel toegang tot praktijkleren en het onderhouden van een playlist gaan niet zonder hulp. Hier ligt een taak voor werkgevers en bemiddelingsinstanties die deze uitdaging samen met het beroepsonderwijs zullen moeten aangaan. Werkgevers vragen om mensen met de juiste skills. Deze vaardigheden zijn vaak door praktijkervaring en -leren gevormd, maar daardoor veelal onvoldoende zichtbaar. Daarom is investeren in het zichtbaar maken van deze skills wezenlijk. De werkpleinen zullen moeten blijven investeren in praktijkleren, in arbeidsmarkt-onderwijs- en in werkgeversprojecten. Aan werkzoekenden zelf zal meer regie gegeven moeten worden zodat de vakman van morgen niet alleen beschikbaar, maar ook zichtbaar is. Het werkplein heeft daarin de rol van een transitiecentrum voor werkenden en werkloze werkzoekenden. Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-4 16

Special 2: De ontwikkeling van openstaande vacatures in Twente Online vacatures UWV regio Twente Groep dec-15 dec-16 mutatie Docenten hoger onderwijs en hoogleraren 6 10 67% Docenten beroepsgerichte vakken secundair onderwijs 8 1-88% Docenten algemene vakken secundair onderwijs 38 8-79% Leerkrachten basisonderwijs 1 9 800% Onderwijskundigen en overige docenten 4 1-75% Sportinstructeurs 1 3 200% Leidsters kinderopvang en onderwijsassistenten 2 5 150% Artsen 18 28 56% Gespecialiseerd verpleegkundigen 7 12 71% Fysiotherapeuten 1 4 300% Maatschappelijk werkers 1 3 200% Psychologen en sociologen 4 6 50% Laboranten 1 1 0% Apothekersassistenten 6 3-50% Verpleegkundigen (mbo) 17 50 194% Medisch praktijkassistenten 6 8 33% Medisch vakspecialisten 4 6 50% Sociaal werkers, groeps- en woonbegeleiders 11 13 18% Verzorgenden 16 98 513% Reisbegeleiders 1 0-100% Koks 11 13 18% Kelners en barpersoneel 9 15 67% Kappers en schoonheidsspecialisten 4 2-50% Conciërges en teamleiders schoonmaak 3 3 0% Verleners van overige persoonlijke diensten 4 2-50% Schoonmakers 38 78 105% Keukenhulpen 2 6 200% Dekofficieren en piloten 15 0-100% Chauffeurs auto's, taxi's en bestelwagens 4 19 375% Buschauffeurs en trambestuurders 2 9 350% Vrachtwagenchauffeurs 17 58 241% Bedieners mobiele machines 21 63 200% Laders, lossers en vakkenvullers 47 85 81% Vuilnisophalers en dagbladenbezorgers 5 19 280% Auteurs en taalkundigen 3 2-33% Grafisch vormgevers en productontwerpers 20 27 35% Fotografen en interieurontwerpers 2 3 50% Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-4 17

Adviseurs marketing, public relations en sales 34 38 12% Vertegenwoordigers en inkopers 21 40 90% Winkeliers en teamleiders detailhandel 2 1-50% Verkoopmedewerkers detailhandel 32 23-28% Kassamedewerkers 7 5-29% Callcentermedewerkers outbound en overige verkopers 60 65 8% Accountants 8 14 75% Financieel specialisten en economen 9 7-22% Bedrijfskundigen en organisatieadviseurs 9 12 33% Beleidsadviseurs 2 4 100% Specialisten personeels- en loopbaanontwikkeling 15 17 13% Boekhouders 31 36 16% Zakelijke dienstverleners 28 35 25% Directiesecretaresses 23 7-70% Administratief medewerkers 12 21 75% Secretaresses 2 5 150% Receptionisten en telefonisten 64 57-11% Boekhoudkundig medewerkers 16 21 31% Transportplanners en logistiek medewerkers 115 165 43% Algemeen directeuren 3 2-33% Managers zakelijke en administratieve dienstverlening 10 15 50% Managers verkoop en marketing 26 31 19% Managers productie 9 4-56% Managers logistiek 7 5-29% Managers ict 7 37 429% Managers zorginstellingen 2 3 50% Managers gespecialiseerde dienstverlening 8 10 25% Managers horeca 1 2 100% Managers detail- en groothandel 10 5-50% Overheidsbestuurders 3 1-67% Overheidsambtenaren 3 5 67% Juristen 6 0-100% Politie en brandweer 1 1 0% Beveiligingspersoneel 2 1-50% Militaire beroepen 3 5 67% Biologen en natuurwetenschappers 11 9-18% Ingenieurs (geen elektrotechniek) 92 101 10% Elektrotechnisch ingenieurs 40 45 13% Architecten 3 5 67% Technici bouwkunde en natuur 81 116 43% Productieleiders industrie en bouw 24 33 38% Procesoperators 29 23-21% Bouwarbeiders ruwbouw 55 101 84% Timmerlieden 39 105 169% Bouwarbeiders afbouw 51 122 139% Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-4 18

Loodgieters en pijpfitters 35 92 163% Schilders en metaalspuiters 33 82 148% Metaalbewerkers en constructiewerkers 101 131 30% Lassers en plaatwerkers 41 46 12% Automonteurs 17 28 65% Machinemonteurs 56 116 107% Slagers 2 8 300% Bakkers 3 3 0% Productcontroleurs 4 14 250% Meubelmakers, kleermakers en stoffeerders 39 51 31% Medewerkers drukkerij en kunstnijverheid 6 2-67% Elektriciens en elektronicamonteurs 99 166 68% Productiemachinebedieners 42 69 64% Assemblagemedewerkers 21 40 90% Hulpkrachten bouw en industrie 72 231 221% Software- en applicatieontwikkelaars 119 130 9% Databank- en netwerkspecialisten 10 16 60% Gebruikersondersteuning ict 22 29 32% Land- en bosbouwers 3 1-67% Hoveniers, tuinders en kwekers 13 52 300% Hulpkrachten landbouw 0 1 Totaal 2.113 3.370 59% belangrijke stijgers opmerkelijke dalers achterblijvers Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-4 19

Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-4 20

Index bijlage: ARBEIDSMARKTMONITOR Twente Bijlage cijfers op gemeentelijk niveau en definities Informatieve Links Ontwikkeling geregistreerde Werkloosheid (NWW) per gemeente, gedifferentieerd naar jongeren en ouderen Ontwikkeling lopende uitkeringen WW, WWB per gemeente met een verbijzondering naar jongeren en ouderen Informatie over hulp aan startende ondernemingen Definities - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - - Informatieve links Sites met actuele regionale en landelijke arbeidsmarktontwikkelingen en arbeidsmarktinformatie: Twente Index UWV (o.a. sectorpublicaties) Kansrijke beroepen UWV Regio in beeld 2016 ING Provincie Overijssel SBB zie: http://www.twenteindex.nl/ zie: https://www.werk.nl/werk_nl/arbeidsmarktinformatie/home zie: https://www.werk.nl/werk_nl/arbeidsmarktinformatie/sector-beroep/beroep/kansrijk zie: https://www.werk.nl/xpsitem/wdo_013019 zie: https://www.ing.nl/zakelijk/kennis-over-de-economie/uw-regio/index.html zie: http://www.overijssel.nl/thema's/economie/feiten-cijfers/ (klik door op arbeidsmarkt-delen) zie: https://www.s-bb.nl/publicaties/basiscijfers-jeugd Sites met Informatie over arbeidsmarktregelgeving: Stichting v.d. arbeid (o.a. Sectorplannen) zie: http://www.stvda.nl/nl/thema/arbeidsmarkt.aspx Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-4 21

ARBEIDSMARKTMONITOR Twente Bijlage: cijfers op gemeentelijk niveau Beroepsbevolking en Werkloosheid in Nederland, Twente en Twentse gemeenten Beroepsbevolking Werkloosheidspercentage (x 1000) (in procenten) 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Nederland 8713 8714 8846 8913 8874 8907 Nederland 5,0 5,0 5,8 7,3 7,4 6,9 Twente 320 321 321 327 323 325 Twente 5,4 5,2 5,9 7,6 7,6 7,2 Almelo 36 36 36 36 35 36 Almelo 6,3 6,1 7,1 9,1 9,9 9,9 Borne 11 11 11 12 11 12 Borne 4,4 4,1 4,8 5,8 6,3 6,2 Dinkelland 13 13 14 14 14 14 Dinkelland 3,8 3,7 4,0 5,2 5,3 5,0 Enschede 81 81 81 83 82 82 Enschede 7,3 7,2 7,7 10,0 9,4 8,5 Haaksbergen 13 12 13 13 13 13 Haaksbergen 4,5 4,3 4,9 6,2 6,2 5,3 Hellendoorn 19 19 19 19 19 19 Hellendoorn 4,3 4,0 4,7 6,0 6,5 5,9 Hengelo 42 42 42 43 42 42 Hengelo 5,2 5,1 6,3 7,6 7,8 8,1 Hof van Twente 18 18 18 18 18 18 Hof van Twente 4,0 3,8 4,7 6,0 6,1 5,5 Losser 12 11 11 12 11 11 Losser 4,7 4,6 5,1 6,6 7,0 6,8 Oldenzaal 17 17 17 17 17 17 Oldenzaal 5,0 4,9 5,1 6,6 6,7 6,1 Rijssen-Holten 19 19 19 19 19 19 Rijssen-Holten 4,0 3,8 4,8 6,2 6,1 5,5 Tubbergen 11 11 11 11 11 11 Tubbergen 3,8 3,6 4,3 5,9 6,1 5,0 Twenterand 17 17 17 18 17 18 Twenterand 4,3 3,9 4,7 6,7 6,5 5,5 Wierden 12 13 13 13 13 13 Wierden 4,1 4,0 4,5 5,9 5,8 5,5 Bron: CBS, bewerking Kennispunt Twente Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-4 22

Geregistreerde Niet-Werkende-Werkzoekende (NWW) UWV registraties: TOTAAL NWW (UWV, aantal personen) ontwikkeling ontwikkeling Ontwikkeling Ontwikkeling nov'16-dec'16 sep'16-dec'16 jul'16-dec'16 dec'15-dec'16 dec'15 jan'16 feb'16 mrt'16 apr'16 mei'16 jun'16 jul'16 aug'16 sep'16 okt'16 nov'16 dec'16 Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. TWENTE 41.337 41.232 39.778 39.126 39.164 39.558 37.698 37.166 36.757 36.443 36.248 35.948 35.799-149 -0,4% -644-1,8% -1.899-5,0% -5.538-13,4% ALMELO 7.060 7.031 6.910 6.769 6.780 6.720 6.439 6.376 6.348 6.347 6.349 6.255 6.243-12 -0,2% -104-1,6% -196-3,0% -817-11,6% BORNE 1.082 1087 1030 1025 1005 1.000 940 921 908 900 891 890 879-11 -1,2% -21-2,3% -61-6,5% -203-18,8% DINKELLAND 903 928 906 880 876 868 824 792 779 767 759 743 740-3 -0,4% -27-3,5% -84-10,2% -163-18,1% ENSCHEDE 14.002 13.968 13.494 13.184 13.266 13.736 13.308 13.193 13.004 12.856 12.818 12.708 12.617-91 -0,7% -239-1,9% -691-5,2% -1.385-9,9% HAAKSBERGEN 1.048 1062 1066 1096 1126 1.178 1.087 1058 1020 1000 985 979 970-9 -0,9% -30-3,0% -117-10,8% -78-7,4% HELLENDOORN 1.794 1773 1723 1695 1680 1.639 1.523 1.501 1.514 1.514 1.524 1.514 1.512-2 -0,1% -2-0,1% -11-0,7% -282-15,7% HENGELO 5.691 5.608 5.216 5.226 5.241 5.322 4.993 4.868 4.777 4.718 4.672 4.639 4.616-23 -0,5% -102-2,2% -377-7,6% -1.075-18,9% HOF VAN TWENTE 1.587 1574 1441 1435 1425 1.427 1.366 1.347 1.324 1.320 1.304 1.299 1.301 2 0,2% -19-1,4% -65-4,8% -286-18,0% LOSSER 1.308 1309 1269 1246 1256 1.249 1.207 1190 1172 1135 1084 1076 1068-8 -0,7% -67-5,9% -139-11,5% -240-18,3% OLDENZAAL 1.709 1.676 1.617 1.604 1.604 1.620 1.545 1.515 1.506 1.468 1.444 1.439 1.452 13 0,9% -16-1,1% -93-6,0% -257-15,0% RIJSSEN-HOLTEN 1.544 1546 1509 1464 1441 1.406 1.285 1.263 1.256 1.261 1.257 1.253 1.248-5 -0,4% -13-1,0% -37-2,9% -296-19,2% TUBBERGEN 845 875 857 831 820 795 761 743 737 739 737 735 734-1 -0,1% -5-0,7% -27-3,5% -111-13,1% TWENTERAND 1.828 1836 1801 1748 1723 1.686 1.560 1.545 1.558 1.560 1.563 1.569 1.569 0 0,0% 9 0,6% 9 0,6% -259-14,2% WIERDEN 936 959 939 923 921 912 860 854 854 858 861 849 850 1 0,1% -8-0,9% -10-1,2% -86-9,2% Bron: UWV, bewerking Kennispunt Twente Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-4 23

Geregistreerde werkzoekenden (ouderen 50-plus): NWW 50-75 jaar (UWV, aantal personen) ontwikkeling ontwikkeling Ontwikkeling Ontwikkeling nov'16-dec'16 sep'16-dec'16 jul'16-dec'16 dec'15-dec'16 dec'15 jan'16 feb'16 mrt'16 apr'16 mei'16 jun'16 jul'16 aug'16 sep'16 okt'16 nov'16 dec'16 Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. TWENTE 16.095 16.105 15.631 15.464 15.600 16.016 15.669 15.604 15.587 15.569 15.573 15.560 15.598 38 0,2% 29 0,2% -71-0,5% -497-3,1% ALMELO 2.634 2.631 2.604 2.601 2.626 2.625 2.587 2.601 2.597 2.618 2.637 2.621 2.625 4 0,2% 7 0,3% 38 1,5% -9-0,3% BORNE 466 472 464 466 463 472 456 450 450 452 455 459 456-3 -0,7% 4 0,9% 0 0,0% -10-2,1% DINKELLAND 467 470 459 442 447 450 438 432 434 426 420 419 417-2 -0,5% -9-2,1% -21-4,8% -50-10,7% ENSCHEDE 4.869 4.884 4.638 4.494 4.556 4.851 4.803 4.796 4.808 4.799 4.821 4.823 4.834 11 0,2% 35 0,7% 31 0,6% -35-0,7% HAAKSBERGEN 488 505 506 518 535 569 545 541 519 514 509 510 501-9 -1,8% -13-2,5% -44-8,1% 13 2,7% HELLENDOORN 846 847 826 822 823 823 784 780 785 783 787 784 789 5 0,6% 6 0,8% 5 0,6% -57-6,7% HENGELO 2.114 2.096 2.005 2.014 2.030 2.085 2.036 2.008 1.994 1.993 1.988 1.987 1.994 7 0,4% 1 0,1% -42-2,1% -120-5,7% HOF VAN TWENTE 702 709 675 676 674 674 658 646 645 642 636 639 645 6 0,9% 3 0,5% -13-2,0% -57-8,1% LOSSER 573 571 557 547 556 564 555 558 554 542 526 525 524-1 -0,2% -18-3,3% -31-5,6% -49-8,6% OLDENZAAL 767 750 743 747 761 777 756 753 753 749 743 740 756 16 2,2% 7 0,9% 0 0,0% -11-1,4% RIJSSEN-HOLTEN 593 588 592 577 576 575 555 548 552 553 547 549 548-1 -0,2% -5-0,9% -7-1,3% -45-7,6% TUBBERGEN 404 408 405 403 401 387 378 378 375 377 378 380 378-2 -0,5% 1 0,3% 0 0,0% -26-6,4% TWENTERAND 696 693 682 683 679 679 644 641 649 651 656 658 659 1 0,2% 8 1,2% 15 2,3% -37-5,3% WIERDEN 476 481 475 474 473 485 474 472 472 470 470 466 472 6 1,3% 2 0,4% -2-0,4% -4-0,8% Geregistreerde werkzoekenden (jongeren < 27 jaar): NWW 15-27 jaar (UWV, aantal personen) ontwikkeling ontwikkeling Ontwikkeling Ontwikkeling nov'16-dec'16 sep'16-dec'16 jul'16-dec'16 dec'15-dec'16 dec'15 jan'16 feb'16 mrt'16 apr'16 mei'16 jun'16 jul'16 aug'16 sep'16 okt'16 nov'16 dec'16 Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. TWENTE 4.556 4.481 4.161 3.991 3.937 3.848 3.393 3.223 3.098 2.992 2.901 2.822 2.773-49 -1,7% -219-7,3% -620-18,3% -1.783-39,1% ALMELO 757 755 746 692 663 636 565 543 513 494 489 465 459-6 -1,3% -35-7,1% -106-18,8% -298-39,4% BORNE 101 98 77 74 69 65 58 57 54 54 50 45 39-6 -13,3% -15-27,8% -19-32,8% -62-61,4% DINKELLAND 97 103 97 83 81 76 59 54 51 53 51 48 49 1 2,1% -4-7,5% -10-16,9% -48-49,5% ENSCHEDE 1.657 1.607 1.540 1.504 1.524 1.531 1.397 1.335 1.275 1.221 1.190 1.157 1.133-24 -2,1% -88-7,2% -264-18,9% -524-31,6% HAAKSBERGEN 90 87 87 92 94 96 85 76 76 69 64 63 63 0 0,0% -6-8,7% -22-25,9% -27-30,0% HELLENDOORN 194 196 186 171 167 158 143 134 134 134 135 134 132-2 -1,5% -2-1,5% -11-7,7% -62-32,0% HENGELO 612 587 465 470 472 475 401 373 353 342 325 313 306-7 -2,2% -36-10,5% -95-23,7% -306-50,0% HOF VAN TWENTE 138 131 110 105 103 103 89 88 83 86 81 82 81-1 -1,2% -5-5,8% -8-9,0% -57-41,3% LOSSER 131 128 128 112 111 108 98 91 88 78 65 64 65 1 1,6% -13-16,7% -33-33,7% -66-50,4% OLDENZAAL 144 140 123 124 116 110 94 88 84 77 71 78 83 5 6,4% 6 7,8% -11-11,7% -61-42,4% RIJSSEN-HOLTEN 225 225 195 181 173 157 124 122 118 121 120 112 110-2 -1,8% -11-9,1% -14-11,3% -115-51,1% TUBBERGEN 91 95 89 82 76 70 60 56 56 54 54 53 50-3 -5,7% -4-7,4% -10-16,7% -41-45,1% TWENTERAND 230 237 231 225 212 197 168 160 164 161 158 161 158-3 -1,9% -3-1,9% -10-6,0% -72-31,3% WIERDEN 89 92 87 76 76 66 52 46 49 48 48 47 45-2 -4,3% -3-6,3% -7-13,5% -44-49,4% Bron: UWV, bewerking Kennispunt Twente Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-4 24

Uitkeringen WW: WW (WerkloosheidsWet < 65 jaar, UWV, aantal rechten) ontwikkeling ontwikkeling Ontwikkeling Ontwikkeling nov'16-dec'16 sep'16-dec'16 jul'16-dec'16 dec'15-dec'16 dec'15 jan'16 feb'16 mrt'16 apr'16 mei'16 jun'16 jul'16 aug'16 sep'16 okt'16 nov'16 dec'16 Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. TWENTE 18.045 19.069 19.384 19.338 18.816 18.144 17.507 17.129 17.058 16.850 16.502 15.838 15.921 83 0,5% -929-5,5% -1.586-9,1% -2.124-11,8% ALMELO 2.394 2.465 2.474 2.472 2.417 2.332 2.298 2.237 2.230 2.202 2.159 2.047 2.081 34 1,7% -121-5,5% -217-9,4% -313-13,1% BORNE 621 652 662 663 638 608 602 589 593 599 583 557 583 26 4,7% -16-2,7% -19-3,2% -38-6,1% DINKELLAND 611 675 686 679 660 629 593 566 575 569 563 552 535-17 -3,1% -34-6,0% -58-9,8% -76-12,4% ENSCHEDE 4.438 4.633 4.781 4.807 4.639 4.516 4.384 4.331 4.274 4.233 4.152 3.970 3.976 6 0,2% -257-6,1% -408-9,3% -462-10,4% HAAKSBERGEN 683 714 727 737 716 702 697 651 646 622 619 577 566-11 -1,9% -56-9,0% -131-18,8% -117-17,1% HELLENDOORN 1.059 1.124 1.134 1.135 1.096 1054 997 978 985 974 938 896 891-5 -0,6% -83-8,5% -106-10,6% -168-15,9% HENGELO 2.632 2.763 2.802 2.791 2.756 2.666 2.600 2.544 2.532 2.508 2.432 2.362 2.370 8 0,3% -138-5,5% -230-8,8% -262-10,0% HOF VAN TWENTE 974 1.031 1.049 1.022 995 959 936 897 893 904 906 879 871-8 -0,9% -33-3,7% -65-6,9% -103-10,6% LOSSER 677 699 701 696 681 653 629 605 593 589 573 557 565 8 1,4% -24-4,1% -64-10,2% -112-16,5% OLDENZAAL 899 921 923 915 905 891 861 856 862 843 822 798 791-7 -0,9% -52-6,2% -70-8,1% -108-12,0% RIJSSEN-HOLTEN 847 951 965 960 928 890 819 809 793 767 767 748 737-11 -1,5% -30-3,9% -82-10,0% -110-13,0% TUBBERGEN 545 602 612 620 599 560 507 485 477 466 447 441 449 8 1,8% -17-3,6% -58-11,4% -96-17,6% TWENTERAND 1.090 1.197 1.201 1.176 1.126 1052 990 987 1003 974 938 885 925 40 4,5% -49-5,0% -65-6,6% -165-15,1% WIERDEN 575 642 667 665 660 632 594 594 602 600 603 569 581 12 2,1% -19-3,2% -13-2,2% 6 1,0% WW (WerkloosheidsWet < 27 jaar, UWV, aantal rechten) ontwikkeling ontwikkeling Ontwikkeling Ontwikkeling nov'16-dec'16 sep'16-dec'16 jul'16-dec'16 dec'15-dec'16 dec'15 jan'16 feb'16 mrt'16 apr'16 mei'16 jun'16 jul'16 aug'16 sep'16 okt'16 nov'16 dec'16 Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. TWENTE 1.377 1.551 1.672 1.642 1.494 1.344 1.215 1.142 1.163 1.116 1.070 1.008 1.069 61 6,1% -47-4,2% -146-12,0% -308-22,4% ALMELO 216 220 231 219 200 181 173 171 183 176 156 130 149 19 14,6% -27-15,3% -24-13,9% -67-31,0% BORNE 43 42 45 42 41 29 27 25 33 35 34 39 44 5 12,8% 9 25,7% 17 63,0% 1 2,3% DINKELLAND 40 57 61 58 43 38 33 27 29 29 24 28 27-1 -3,6% -2-6,9% -6-18,2% -13-32,5% ENSCHEDE 379 406 471 483 445 414 383 368 354 331 337 318 324 6 1,9% -7-2,1% -59-15,4% -55-14,5% HAAKSBERGEN 26 32 40 45 46 45 45 39 37 28 26 18 19 1 5,6% -9-32,1% -26-57,8% -7-26,9% HELLENDOORN 74 79 97 92 85 83 76 66 67 61 64 58 55-3 -5,2% -6-9,8% -21-27,6% -19-25,7% HENGELO 181 207 212 202 178 168 166 161 168 166 153 141 143 2 1,4% -23-13,9% -23-13,9% -38-21,0% HOF VAN TWENTE 57 72 70 71 67 62 54 47 39 40 34 33 38 5 15,2% -2-5,0% -16-29,6% -19-33,3% LOSSER 55 54 63 56 51 46 40 39 34 32 33 29 30 1 3,4% -2-6,3% -10-25,0% -25-45,5% OLDENZAAL 55 61 63 63 50 47 44 47 48 43 36 43 43 0 0,0% 0 0,0% -1-2,3% -12-21,8% RIJSSEN-HOLTEN 88 102 99 98 93 79 61 52 52 48 48 52 57 5 9,6% 9 18,8% -4-6,6% -31-35,2% TUBBERGEN 32 41 39 36 35 26 18 15 20 25 26 24 28 4 16,7% 3 12,0% 10 55,6% -4-12,5% TWENTERAND 98 128 124 124 108 86 70 59 64 65 64 65 83 18 27,7% 18 27,7% 13 18,6% -15-15,3% WIERDEN 33 50 57 53 52 40 25 26 35 37 35 30 29-1 -3,3% -8-21,6% 4 16,0% -4-12,1% Bron: UWV, bewerking Kennispunt Twente Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-4 25

Uitkeringen WWB: WWB, (Wet Werk en Bijstand t/m 65 jaar, Gemeenten, aantal huishoudens) ontwikkeling ontwikkeling Ontwikkeling Ontwikkeling nov'16-dec'16 sep'16-dec'16 jul'16-dec'16 dec'15-dec'16 dec'15 jan'16 feb'16 mrt'16 apr'16 mei'16 jun'16 jul'16 aug'16 sep'16 okt'16 nov'16 dec'16 Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. TWENTE 14.495 14.537 14.672 14.800 14.847 14.877 14.918 14.895 14.824 14.787 14.782 14.797 14.888 91 0,6% 101 0,7% -30-0,2% 393 2,7% ALMELO 2.548 2.579 2.601 2.642 2.638 2.640 2.634 2.626 2.629 2.627 2.628 2.629 2.651 22 0,8% 24 0,9% 17 0,6% 103 4,0% BORNE 263 265 275 275 278 277 279 282 284 286 286 284 294 10 3,5% 8 2,8% 15 5,4% 31 11,8% DINKELLAND 171 169 168 174 169 171 168 171 174 175 175 172 171-1 -0,6% -4-2,3% 3 1,8% 0 0,0% ENSCHEDE 6.375 6.348 6.378 6.409 6.443 6.452 6.484 6.463 6.386 6.362 6.371 6.392 6.407 15 0,2% 45 0,7% -77-1,2% 32 0,5% HAAKSBERGEN 341 352 359 357 359 354 353 353 354 347 344 347 346-1 -0,3% -1-0,3% -7-2,0% 5 1,5% HELLENDOORN 394 393 400 405 412 415 414 415 415 421 410 409 405-4 -1,0% -16-3,8% -9-2,2% 11 2,8% HENGELO 2.148 2.159 2.192 2.206 2.219 2.227 2.241 2.224 2.226 2.232 2.241 2.244 2.264 20 0,9% 32 1,4% 23 1,0% 116 5,4% HOF VAN TWENTE 361 365 366 372 368 362 365 375 377 382 384 379 375-4 -1,1% -7-1,8% 10 2,7% 14 3,9% LOSSER 338 342 344 348 346 347 357 352 347 346 348 337 341 4 1,2% -5-1,4% -16-4,5% 3 0,9% OLDENZAAL 514 510 509 513 518 519 519 522 518 503 492 488 504 16 3,3% 1 0,2% -15-2,9% -10-1,9% RIJSSEN-HOLTEN 299 299 307 312 315 319 323 324 320 320 312 322 328 6 1,9% 8 2,5% 5 1,5% 29 9,7% TUBBERGEN 109 114 113 114 113 115 114 116 117 118 121 122 126 4 3,3% 8 6,8% 12 10,5% 17 15,6% TWENTERAND 454 462 481 491 489 486 482 490 493 482 487 489 491 2 0,4% 9 1,9% 9 1,9% 37 8,1% WIERDEN 180 180 179 182 180 193 185 182 184 186 183 183 185 2 1,1% -1-0,5% 0 0,0% 5 2,8% WWB (Wet Werk en Bijstand < 27 jaar, Gemeenten, aantal huishoudens) ontwikkeling ontwikkeling Ontwikkeling Ontwikkeling nov'16-dec'16 sep'16-dec'16 jul'16-dec'16 dec'15-dec'16 dec'15 jan'16 feb'16 mrt'16 apr'16 mei'16 jun'16 jul'16 aug'16 sep'16 okt'16 nov'16 dec'16 Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. Abs. perc. TWENTE 1.557 1.516 1.566 1.625 1.648 1.656 1.693 1.680 1.631 1.635 1.662 1.680 1.714 34 2,0% 79 4,8% 21 1,2% 157 10,1% ALMELO 312 277 287 312 315 321 318 317 310 314 321 326 337 11 3,4% 23 7,3% 19 6,0% 25 8,0% BORNE 19 19 21 20 21 22 22 21 21 25 26 26 30 4 15,4% 5 20,0% 8 36,4% 11 57,9% DINKELLAND 25 22 24 26 25 26 28 29 28 28 28 25 26 1 4,0% -2-7,1% -2-7,1% 1 4,0% ENSCHEDE 695 692 706 704 724 723 755 751 714 713 722 723 734 11 1,5% 21 2,9% -21-2,8% 39 5,6% HAAKSBERGEN 27 29 29 33 34 31 34 34 35 32 31 34 32-2 -5,9% 0 0,0% -2-5,9% 5 18,5% HELLENDOORN 46 45 46 48 47 50 51 54 50 52 47 48 47-1 -2,1% -5-9,6% -4-7,8% 1 2,2% HENGELO 225 224 231 244 252 252 252 237 240 247 251 257 261 4 1,6% 14 5,7% 9 3,6% 36 16,0% HOF VAN TWENTE 25 24 24 26 25 24 27 28 29 32 36 35 34-1 -2,9% 2 6,3% 7 25,9% 9 36,0% LOSSER 31 33 29 31 30 30 31 29 28 28 31 30 32 2 6,7% 4 14,3% 1 3,2% 1 3,2% OLDENZAAL 44 41 41 45 42 43 45 48 44 41 38 38 42 4 10,5% 1 2,4% -3-6,7% -2-4,5% RIJSSEN-HOLTEN 32 35 35 35 37 37 38 38 37 32 35 39 41 2 5,1% 9 28,1% 3 7,9% 9 28,1% TUBBERGEN 13 18 18 18 17 19 17 19 19 18 18 20 22 2 10,0% 4 22,2% 5 29,4% 9 69,2% TWENTERAND 40 45 52 56 54 52 48 49 49 46 49 53 53 0 0,0% 7 15,2% 5 10,4% 13 32,5% WIERDEN 23 12 23 27 25 26 27 26 27 27 29 26 23-3 -11,5% -4-14,8% -4-14,8% 0 0,0% Bron: Twentse gemeenten, bewerking Kennispunt Twente Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-4 26

Definities en toelichting op cijfers en begrippen Niet Werkende Werkzoekenden (NWW) en Werkloze beroepsbevolking (WBB): UWV Werkbedrijf publiceert cijfers over niet-werkende werkzoekenden (NWW) op de website www.werk.nl. De cijfers over de NWW verschillen van samenstelling met de werkloze beroepsbevolking (WBB) die het CBS publiceert. Enerzijds staan niet alle werklozen ingeschreven bij UWV Werkbedrijf (vooral personen zonder recht op een uitkering zoals jongeren en herintreders). Anderzijds staan er personen bij UWV ingeschreven die niet tot de werkloze beroepsbevolking horen (personen die bijvoorbeeld een opleiding volgen of die niet actief naar werk zoeken). Een ander verschil is de wijze waarop beide cijfers tot stand komen: het NWW-cijfer komt voort uit registratie van werkzoekenden door UWV-Werkbedrijf, het WBB-cijfer van het CBS komt tot stand door een enquête onder de beroepsbevolking. Definitie NWW NIEUW!: bij UWV ingeschreven werkzoekenden van 15-74 (was 65) jaar als werkzoekende staat ingeschreven (was eerder:..of minder dan 12 uur per week werkzaam, die werk zoeken voor minimaal 12 uur per week.) Definitie WBB (CBS) NIEUW!: personen van 15-74 (was 65) jaar zonder werk (was eerder:..of minder dan 12 uur per week werkzaam )die direct beschikbaar zijn voor de arbeidsmarkt en actief naar werk zoeken (was eerder: voor meer dan 12 uur per week) Gemeentelijke bijstandsuitkeringen (WWB): Als arbeidsmarktindicatoren zijn twee tabellen met aantallen WWB (bijstand) per einde maand opgenomen. De leeftijdsbegrenzingen zijn aangepast aan de leeftijdsbegrenzingen in de geregistreerde werkloosheid: een tabel met het totaal van 15 tot 65 jaar en een tabel met het subtotaal van jongeren tot 27 jaar. Op grond van bij gemeenten beschikbare gegevens kan telling niet plaats vinden op aantal personen, maar op het aantal door gemeenten opgegeven "bijstandseenheden" (= aantal huishoudens en niet het aantal personen in de bijstand). In uitgaven van arbeidsmarktmonitor voor september 2012 werden WWB bijstandscijfers van jongeren apart van niet-jongeren weergeven. De cijfers verstrekt door gemeenten worden geactualiseerd op door CBS gepubliceerde cijfers afgerond op tientallen, zodra deze vanuit CBS bekend worden. Dit betekent dat in de praktijk dat cijfers van vorige maanden aangepast kunnen worden! Voor de twee laatste maanden die nog niet door CBS worden gedekt worden voorlopige cijfers gebruikt gebaseerd op opgaven door gemeenten in de regio. Bij bekend worden van CBS cijfers worden ze door CBS cijfers vervangen. De weergeven WWB cijfers betreffen binnen de aangegeven leeftijdsgroepen conform de CBS telling het totaal aantal uitkeringen op grond van de Wet werk en bijstand (WWB). Indien in een huishouden met twee partners één partner een WWB-uitkering ontvangt en de andere partner een WWB/ WIJ-uitkering, worden beide uitkeringen meegeteld. Geteld zijn uitkeringen die aan het eind van de verslagperiode niet waren beëindigd, de zogeheten lopende uitkeringen. Bij het totaal zijn ook meegeteld de uitkeringen aan bijstandsontvangers van wie de leefvorm onbekend is en uitkeringen met onbekende uitkeringsduur. Relatie werkloosheid en uitkeringen: Kenmerk voor werkloosheid is de afwezigheid van werk en tegelijkertijd het zoeken naar en kunnen aanvaarden van werk. Daarbij blijkt dat mensen werkloos kunnen zijn zonder dat ze een werkloosheidsuitkering WW of WBB (bijstandsuitkering) hebben. Ook zijn er mensen die een werkloosheidsuitkering hebben, maar die niet of niet direct op zoek (kunnen) zijn naar werk. Daarmee zijn werkloosheid en het hebben van een werkloosheidsuitkering twee verschillende zaken, die vaak wel met elkaar samenhangen. Werkloosheid wordt altijd opgegeven in aantallen personen of in een percentage van de beroepsbevolking. Uitkeringen worden soms geteld in aantal mensen die een uitkering hebben, maar heel vaak ook in aantallen van verstrekte uitkeringen per huishouding. Een verstrekte uitkering kan daarmee meerder personen omvatten. Sommige personen ontvangen daarnaast twee soorten uitkering. Het is zaak om werkloosheid en uitkering te scheiden en ook om cijfers over verstrekte uitkeringen en cijfers over aantallen werklozen niet door elkaar te halen. Hetzelfde als hierboven geldt ook voor werkloze jongeren tot 27 jaar en voor jongeren die WWB uitkering hebben. Op landelijk niveau gelden CBS cijfers op basis van een steekproef enquête onder jongeren tot 27 jaar voor weergave van jeugdwerkloosheid. Veel werkloze jongeren registreren zich echter niet als zodanig, zodat zij niet in de NWW tellingen van UWV zitten. Nog minder werkloze jongeren melden zich aan bij de werkpleinen voor hulp van gemeenten op basis van de WWB en er zijn nog minder jongeren die daarbij ook een beroep kunnen doen op de inkomensvoorziening uit WWB. In een aantal andere gevallen krijgen jongeren een inkomensvoorziening uit de WWB, terwijl ze niet meer werkloos zijn. Tot slot verschillen opgaven in aantallen verstrekte inkomensvoorzieningen van aantallen personen. De conclusie is ook hier dat de cijfers van werkloosheid, geregistreerde jeugdwerkloosheid en jongeren met een uitkering (WW of WWB) sterk van elkaar kunnen verschillen. Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-4 27

Vacatures: In de regionale arbeidsmarktmonitor is gebruik gemaakt van vacaturegegevens van UWV WERKbedrijf (d.w.z. geregistreerde vacatures welke door UWV WERKbedrijf in behandeling zijn genomen/ WBS systeem). Het UWV heeft dit aantal vacatures aangevuld met een waarneming van geregistreerde vacatures in andere systemen. Daarmee kan een indicatie van de markt gegeven worden. Nadrukkelijk moet worden opgemerkt dat uit meldingen van personen die nieuw of ander werk hebben gevonden, moet worden opgemaakt dat veel ingevulde arbeidsplaatsen niet in deze vacaturemeting zitten. Veel te vervullen arbeidsplaatsen worden door werkgevers niet openbaar gemeld of op een andere wijze als vacature geregistreerd. Starters en faillissementen: De gegevens komen uit het bestand van de KvK. Faillissementen zijn de uitgesproken faillissementen. Het gaat alleen over de nog ingeschreven bedrijven, de uitgeschreven bedrijven zijn dus niet meegeteld. www.kvk.nl. Arbeidsmarktmonitor Regio Twente 2016-4 28