Urologie Laparoscopische pelviene lymfeklierdissectie (plkd) Uw behandelend uroloog heeft met u gesproken over deze kijkoperatie (laparoscopische ingreep) met ondersteuning van de operatierobot. In deze folder kunt u de informatie over deze ingreep nog eens rustig nalezen. Het is niet de bedoeling dat deze schriftelijke informatie de persoonlijke gesprekken met uw behandelend uroloog vervangt. Met problemen of vragen kunt u altijd terecht bij uw uroloog. U kunt ook een afspraak maken bij één van de oncologieverpleegkundigen van de polikliniek Urologie. Waarom een laparoscopische lymfeklierdissectie? Bij u is prostaatkanker ontdekt. De arts moet bepalen welke behandeling voor u de beste is. Daarvoor is het belangrijk om te weten of er uitzaaiingen aanwezig zijn in de lymfeklieren rondom de prostaat. Deze lymfeklieren liggen in het bekken onder in de buik. Er is een MRI gemaakt. Deze geeft geen volledige duidelijkheid of er lymfeklieren zijn waarin zich kankercellen bevinden. Soms zijn er vergrote lymfeklieren te zien maar meestal is dit niet het geval. De laparoscopische ingreep kan ook nodig zijn omdat uw PSA-waarde aan de hoge kant is. Of er is uit de biopsie van de prostaat gebleken dat u een wat agressievere soort prostaatkanker heeft. Hierdoor is er een wat grotere kans dat er lymfeklieren aangetast zijn. Om zekerheid te krijgen over uitzaaiingen moeten de lymfeklieren onderzocht worden door de patholoog. Daarom worden de lymfeklieren in het gebied van de prostaat verwijderd en onderzocht. Deze informatie voor patienten is met de grootste zorg samengesteld. Het betreft algemene informatie. Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend. Jeroen Bosch Ziekenhuis / www.jeroenboschziekenhuis.nl (URO-017, uitgave april 2017)
Kunt u op de vastgestelde opnamedatum niet komen? Belt u dan zo snel mogelijk, maar uiterlijk een werkdag voor de opnamedatum, naar de polikliniek. Bent u de dagen voor de operatie erg verkouden? Moet u veel hoesten of heeft u koorts? Neemt u dan minimaal 24 uur van tevoren contact op met de polikliniek. PreOperatieve Screening (POS) Om u goed en veilig voor te bereiden op de operatie, bezoekt u enige tijd voor de operatie de afdeling Preoperatieve Screening. U krijgt hiervoor een afspraak. Op de POS heeft u een gesprek met een intakeverpleegkundige en een anesthesioloog. Ook krijgt u een kort lichamelijk onderzoek. Op www.jbz.nl/anesthesiologie kunt u meer lezen over de verdoving en bewaking tijdens de operatie. Als u hierover vragen heeft, kunt u deze bespreken tijdens uw bezoek aan de POS. Op de POS krijgt u een informatieboekje mee. Hierin leest u praktische informatie die u kan helpen bij de voorbereiding op de opname. Om u voor te bereiden op het gesprek kunt u kijken op de website:www.jbz.nl/pos. Nuchter zijn Voor de operatie moet u nuchter zijn. Dit betekent dat u vanaf een bepaald tijdstip niets meer mag eten en drinken. U krijgt instructies hierover van de verpleegkundige op de verpleegafdeling. Hoe wordt u voorbereid? Op de dag van de operatie wordt u opgenomen. Voor de operatie moet u nuchter zijn. U krijgt een opnamegesprek met een verpleegkundige. Er wordt bloed geprikt. U krijgt uit voorzorg eenmaal daags een injectie om trombose te voorkomen. Deze injecties moet u zes weken na de operatie dagelijks krijgen. De verpleegkundige geeft u tijdens de opname instructie over toediening van de injectie in de thuissituatie. Hoe gaat de operatie? Bij een kijkoperatie wordt eigenlijk hetzelfde gedaan als bij een gewone operatie. Bij deze ingreep worden de lymfeklieren rondom de prostaat weggenomen. Maar nu zonder daarvoor een grote snee/wond in de buik te hoeven maken. Eerst wordt de buik opgeblazen met koolzuurgas (CO2). Dit is een onschadelijk gas. Het opblazen van de buik is nodig om ruimte te maken tussen de verschillende organen, waardoor het mogelijk is om veilig te kunnen opereren. Daarna wordt een aantal (meestal drie tot vijf) buisjes van zo n 0,5 of 1 cm dik in de buik gebracht. De wondjes in de buikwand worden dus maar 0,5 en 1 cm! Door één van de buisjes wordt een camera ingebracht zodat de uroloog op een beeldscherm de buikinhoud kan zien. Door de andere buisjes worden instrumenten ingebracht waarmee wordt geopereerd, zoals bijvoorbeeld schaartjes en een pincetje. De uroloog kijkt de hele operatie op het beeldscherm wat er in de buik gebeurt. Daarom heet de operatie een kijkoperatie. Soms lukt het niet om de lymfeklieren door Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 2 van 5
een sneetje van 1 cm naar buiten te brengen. Dan is het nodig één van de sneetjes iets groter te maken. Aan het einde van de ingreep wordt al het koolzuurgas verwijderd. Daarna worden de wondjes gesloten. Waarom een kijkoperatie? Een kijkoperatie met ondersteuning van een operatierobot heeft voor de patiënt verschillende voordelen ten opzichte van een open operatie. Door het gebruik van de operatierobot kan de operateur veel beter alle details van het lichaam zien. Er kan hierdoor heel nauwkeurig geopereerd worden. Hierdoor is er minder bloedverlies en er zijn er tijdens de ingreep minder narcosemiddelen nodig, ook al duurt de ingreep soms langer. De pijn zal veel minder zijn, omdat u geen grote buikwond heeft. Meestal kunt u snel weer eten en drinken en uit bed komen. U herstelt sneller en mag meestal eerder naar huis. Voor deze ingreep blijft u gemiddeld drie dagen in het ziekenhuis. De tijd tot volledig herstel (het moment waarop u alles weer kunt dat u voor de ingreep ook kon) is veel korter. Lukt het altijd via een kijkoperatie? Het antwoord hierop is nee. Soms blijkt bij de kijkoperatie dat toch een open operatie nodig is. Hiervoor kunnen allerlei redenen zijn. Het kan zijn dat de uroloog niet goed de lymfeklieren in beeld kan krijgen. Dit komt bijvoorbeeld doordat er veel verklevingen zijn door eerdere operaties. Het belangrijkste is dat de operatie goed en veilig gebeurt, met zo weinig mogelijk risico s. Wanneer de uroloog niet 100% zeker weet hoe de vork in de steel zit, zal hij niet verder gaan met de kijkoperatie. In dat geval zal hij meteen overgaan tot een open operatie en zult u dus toch een grotere wond krijgen dan de bedoeling was. De uroloog heeft dit voor de ingreep met u besproken. Zijn er bijwerkingen of risico s? Bij elke ingreep, hoe klein ook, kunnen er problemen optreden. Na een kijkoperatie kunnen, net als na een gewone operatie, complicaties optreden zoals nabloeding of wondinfectie. Kort na de ingreep kunt u door prikkeling door het gebruikte CO2-gas pijn ter hoogte van het sleutelbeen krijgen. Bij hoge uitzondering kan het gebeuren dat er beschadigingen aan andere organen optreden. Nazorg U krijgt een afspraak mee voor controle bij de uroloog, voor een week na de operatie. In dit gesprek krijgt u de uitslag. Is de uitslag goed? Dan zijn er geen kwaadaardige cellen in de lymfeklieren gevonden. U krijgt dan een in opzet curatieve (genezende) behandeling voorgesteld. De uroloog bespreekt dit met u. Is de uitslag niet goed? Dan zijn er wèl kwaadaardige cellen gevonden in de lymfeklieren. U krijgt dan een palliatieve behandeling voorgesteld. Dit is een behandeling die de ziekte terugdringt, maar niet kan genezen. Dit zal de uroloog met u bespreken. Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 3 van 5
Herstel thuis U gaat de dag na de operatie weer naar huis. In de eerste periode thuis kunt u last hebben van de volgende klachten en verschijnselen: Pijn. Als u hiervan last heeft mag u pijnstillers gebruiken (paracetamol 500 mg, vier keer per dag twee tabletten). Vermoeidheid. Als gevolg van de operatie kan uw conditie verminderd zijn, wat zich kan uiten in vermoeidheid. Het is belangrijk niet aan dit signaal voorbij te gaan en zorg te dragen voor een goede balans tussen activiteit en rust. Uw conditie zal weer mettertijd verbeteren. Leefregels en adviezen voor thuis Voor een goed herstel is het beter dat u: de eerste zes tot acht weken geen zware lichamelijke arbeid verricht. Zwaar tillen, zware huishoudelijke werkzaamheden en bijvoorbeeld sporten kunt u beter niet doen. de eerste weken niet fietst. Als u zich goed voelt, is autorijden geen probleem. Als u voor de operatie bloedverdunnende middelen gebruikte, mag u het gebruik hiervan alleen hervatten op voorschrift van de arts. Voordat u naar huis gaat wordt u verteld wanneer u de bloedverdunners weer kunt hervatten. Het is goed om de eerste weken minstens twee tot drie liter vocht per dag te drinken. Dan herstelt u beter. Vooral als u nog bloed in uw urine heeft, is het belangrijk dit advies op te volgen. Zo wordt de blaas op natuurlijke wijze gespoeld. De urine wordt dan weer lichter van kleur. Het is nodig dat u vezelrijke voeding eet (bijvoorbeeld: bruin/volkoren brood, veel fruit). Dit bevordert een regelmatige stoelgang. U mag op het toilet niet overmatig persen. Dan kunt u een nabloeding krijgen. Hoe verzorgt u uw wond? Als gevolg van de laparoscopische operatie heeft u enkele kleine wondjes. Gaat u al naar huis voordat de hechtingen zijn verwijderd? Dan krijgt u een afspraak mee naar huis voor een bezoek aan de polikliniek Urologie om de hechtingen te laten verwijderen. Het is ook mogelijk dat uw huisarts ze verwijdert. U hoeft thuis geen pleister op de wondjes te doen, behalve als er vocht uit de wond komt. Dat er de eerste tijd een beetje roségekleurd wondvocht uit de wondjes komt, is normaal. U mag thuis gewoon douchen tenzij u van de arts en/of verpleegkundige een ander advies heeft gekregen. U kunt beter nog geen bad nemen. Dit mag weer na twee weken. Heeft u vragen of problemen na ontslag? Heeft u na uw ontslag uit het ziekenhuis problemen die te maken hebben met deze ingreep? Dan kunt u tijdens kantooruren contact opnemen met de polikliniek Urologie, telefoonnummer (073) 553 60 10. Doen deze problemen zich voor in de avond/nachturen of in het weekend? Dan kunt u contact opnemen met de verpleegafdeling Urologie, Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 4 van 5
telefoonnummer (073) 553 67 00. Een van de verpleegkundigen zal uw vraag dan proberen te beantwoorden of de dienstdoende uroloog inschakelen. Wanneer neemt u contact op met het ziekenhuis? Als u koorts boven de 38.5 C krijgt. Als u pijnklachten heeft die niet verdwijnen na het innemen van pijnstilling. Als u plotseling helder rood bloed of pus verliest via de wondjes. Als de wondjes rood of gezwollen zijn, terwijl dat eerder niet zo was. Heeft u nog vragen? Heeft u na het lezen van deze informatie nog vragen? Bespreekt u deze dan met uw behandelend arts of met de oncologieverpleegkundige Urologie. Telefoonnummer Oncologieverpleegkundige Urologie, (073) 553 78 16 (telefonisch spreekuur op werkdagen van 09.00-10.30 uur). Telefoonnumer polikliniek Urologie: (073) 553 24 34. Meer informatie Voor meer informatie over de afdeling Urologie van het Jeroen Bosch Ziekenhuis en over urologische onderzoeken en behandelingen kunt u kijken op: www.jbz.nl/urologie Patientenvoorlichting jeroen bosch ziekenhuis 5 van 5